Các chỉ tiêu khả năng thanh toán đóng một vai trò quan trọng trong các chỉ tiêu tài chính nói chung do các chỉ tiêu này phản ánh khả năng doanh nghiệp có thể chuyển đổi các tài sản để thanh toán các khoản nợ. Vì vậy, nhóm chỉ tiêu khả năng thanh toán luôn được quan tâm bởi nhà quản trị doanh nghiệp, các nhà đầu tư, chủ nợ và các đối tác của doanh nghiệp… giúp đối tượng này đưa ra các quyết định về quản trị, đầu tư hoặc cho vay thích hợp. Trong các chỉ tiêu phản ánh khả năng thanh toán, hệ số thanh toán nhanh [quick ratio] là chỉ tiêu rất hữu dụng để đánh giá khả năng thanh toán của các doanh nghiệp.
1. Hệ số khả năng thanh toán nhanh của doanh nghiệp là gì?
1.1. Hệ số khả năng thanh toán nhanh
Hệ số khả năng thanh toán nhanh [hệ số thanh toán nhanh] phản ánh khả năng thanh toán tức thời, phản ánh khả năng của một doanh nghiệp có thể thanh toán các khoản vay ngắn hạn bằng những tài sản có tính thanh khoản cao như tiền và các khoản tương đương tiền.
Do yêu cầu về tính thanh khoản cao, nên hàng tồn kho, chi phí trả trước ngắn hạn và một số tài sản khác khó có thể nhanh chóng chuyển đổi thành tiền cần được loại trừ khi xác định hệ số thanh toán nhanh.
Nói cách khác, hệ số khả năng thanh toán nhanh cho biết tại một thời điểm, doanh nghiệp đang có bao nhiêu đồng tiền và các khoản tương đương tiền để thanh toán tức thời 1 đồng nợ trong ngắn hạn.
Để tính hệ số thanh toán nhanh của công ty, ta có thể tính theo hai cách:
Trong đó, các giá trị liên quan đến tiền và các tài khoản tương đương tiền, đầu tư ngắn hạn, các khoản phải thu ngắn hạn, hàng tồn kho, nợ ngắn hạn sẽ có trong bảng Cân đối kế toán của doanh nghiệp.
Ví dụ 01: Công ty X có 8 triệu đô la tài sản ngắn hạn, 2 triệu đô la hàng tồn kho và chi phí trả trước, và 4 triệu đô la nợ ngắn hạn. Điều đó có nghĩa là hệ số thanh toán nhanh là 1,5 [8 triệu đô la – 2 triệu đô la / 4 triệu đô la]. Nó chỉ ra rằng công ty có đủ tiền để thanh toán các hóa đơn và tiếp tục hoạt động.
1.2. Đặc điểm của hệ số khả năng thanh toán nhanh
– Hệ số khả năng thanh toán nhanh đo lường khả năng thanh toán các khoản nợ ngắn hạn của công ty mà không cần phải bán hàng tồn kho.
– Hệ số thanh toán nhanh được coi là một hệ số đo lường chính xác hơn so với hệ số khả năng thanh toán hiện hành [HSKNTT hiện hành = TSNH/Nợ NH].
– Hệ số thanh toán nhanh được tính bằng cách chia các tài sản có tính thanh khoản cao nhất của công ty như tiền mặt, các khoản tương đương tiền, chứng khoán có thể bán được trên thị trường và các khoản phải thu cho tổng nợ ngắn hạn.
– Các tài sản hiện tại cụ thể như trả trước và hàng tồn kho được loại trừ vì chúng có thể không dễ dàng chuyển đổi thành tiền mặt hoặc có thể yêu cầu chiết khấu đáng kể để thanh lý.
– Kết quả tỷ lệ càng cao [càng lớn >1], thanh khoản và sức khỏe tài chính của công ty càng tốt; Tỷ lệ càng thấp [càng nhỏ