Academia.edu no longer supports Internet Explorer.
To browse Academia.edu and the wider internet faster and more securely, please take a few seconds to upgrade your browser.
LỜI MỞ ĐẦU Cùng với sự phát triển của kinh tế, chính trị, xã hội, đời sống của đại bộ phận nhân dân được nâng cao thì tình hình tội phạm nói chung và tội phạm đánh bạc nói riêng cũng có dấu hiệu gia tăng cả về số lượng cũng như mức độ phức tạp của hành vi phạm tội.Tội phạm đánh bạc từ khi chỉ là hành vi đánh bài bình thường thì bây giờ đã xuất hiện nhiều hình thức đánh bạc khác nhau như: cá độ, lô đề, đá gà ... Với sự gia tăng cả về số lượng và độ phức tạp của các vụ án đánh bạc nhưng pháp luật hiện hành chưa thể điều chỉnh kịp thời nên xuất hiện những khó khăn, vướng mắc như: khó khăn trong định tội danh, tính số tiền dùng để đánh bạc, … gây khó khăn cho công tác xử lý các vụ án đánh bạc của các cơ quan tiến hành tố tụng trong đó có Viện kiểm sát nhân dân. Theo đó, với chức năng được quy định trong Hiến pháp và Luật tổ chức viện kiểm sát nhân dân là chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp trong đó, công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra các vụ án hình sự nói chung và án đánh bạc nói riêng gặp phải nhiều khó khăn, vướng mắc, cần phải tháo gỡ.
Do vậy, việc nghiên cứu đề tài “Thực trạng và giải pháp nâng cao chất lượng công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra các vụ án đánh bạc trên địa bàn huyện Nghĩa Hành, tỉnh Quảng Ngãi” là vấn đề mang tính thời sự và cấp thiết.
PHẦN MỞ ĐẦU........................................................................................... 1CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ TỘI ĐÁNH BẠC ...........................................3
1.1 Quy định của BLHS về Tội đánh bạc qua các thời kỳ.....................................31.2 Đặc điểm của tội đánh bạc...............................................................................81.3 Nguyên nhân, điều kiện phạm tội đánh bạc.....................................................9CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THỰC HÀNH QUYỀN CÔNG TỐ VÀ KIỂM SÁT ĐIỀU TRA ĐỐI VỚI CÁC VỤ ÁN ĐÁNH BẠC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN NGHĨA HÀNH VÀ MỘT SỐ KHÓ KHĂN, VƯỚNG MẮC.. 11
2.1. Thực trạng công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra các vụ án đánh bạc trên địa bàn huyện Nghĩa hành từ năm 2011 đến năm 2016. 112.1.1. Tình hình chung của đơn vị 112.1.2. Tình hình tội phạm đánh bạc trên địa bàn huyện Nghĩa Hành từ năm 2011 đến năm 2016 122.2. Thực trạng công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra đối với các vụ án đánh bạc từ năm 2011 đến năm 2016. 152.3. Một số khó khăn, vướng mắc trong công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra đối với các vụ án đánh bạc. 182.4. Nguyên nhân của khó khăn, vướng mắc. 272.4.1. Nguyên nhân khách quan: 272.4.2. Nguyên nhân chủ quan. 28CHƯƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP, KIẾN NGHỊ NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC THỰC HÀNH QUYỀN CÔNG TÔ VÀ KIỂM SÁT ĐIỀU TRA ĐỐI VỚI CÁC VỤ ÁN ĐÁNH BẠC.. 293.1. Dự báo tình hình tội phạm đánh bạc trên địa bàn huyện Nghĩa Hành. 293.2. Giải pháp nâng cao chất lượng công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra đối với các vụ án đánh bạc. 303.2.1 Giải pháp chung. 303.2.2. Giải pháp cụ thể. 343.3. Kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra vụ án đánh bạc. 35KẾT LUẬN.. 37
CHƯƠNG I
TỔNG QUAN VỀ TỘI ĐÁNH BẠC
1.1 Quy định của BLHS hiện hành và BLHS 2015 về Tội đánh bạc Điều 248 BLHS hiện hành quy định về tội đánh bạc, như sau:
“1. Người nào đánh bạc trái phép dưới bất kỳ hình thức nào được thua bằng tiền hay hiện vật có giá trị từ hai triệu đồng đến dưới năm mươi triệu đồng hoặc dưới hai triệu đồng nhưng đã bị kết án về tội này hoặc tội quy định tại Điều 249 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ năm triệu đồng đến năm mươi triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến ba năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến ba năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ hai năm đến bảy năm: a] Có tính chất chuyên nghiệp; b] Tiền hoặc hiện vật dùng đánh bạc có giá trị từ năm mươi triệu đồng trở lên; c] Tái phạm nguy hiểm.3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ ba triệu đồng đến ba mươi triệu đồng”. Từ quy định trên có thể hiểu, đánh bạc trái phép là hành vi đánh bạc được thực hiện dưới bất kỳ hình thức nào với mục đích được thua bằng tiền hay hiện vật mà không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép hoặc tuy được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép nhưng thực hiện không đúng với quy định trong giấy phép được cấp. Các dấu hiệu pháp lý cơ bản của tội phạm này
Khách thể của tội phạm, đánh bạc là một tệ nạn xã hội, dễ dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng khác, như trộm cắp, giết người nhằm cướp tài sản,… Tội đánh bạc trực tiếp xâm phạm trật tự công cộng, nếp sống văn minh của xã hội
Mặt khách quan của tội phạm, tội đánh bạc được thể hiện thông qua hành vi chơi được, thu bằng tiền hoặc hiện vật dưới bất kỳ hình thức nào, như: xóc đĩa, bầu cua, tổ tôm, tam cúc, số đề, cá cược, đá [chọi] gà, đua xe, cá cược,…một cách trái phép; thủ đoạn phạm tội cũng rất tinh vi. Tiền có thể là tiền Việt Nam, ngoại tệ; hiện vật có thể là tài sản, như: ô tô, xe máy, nhà cửa, gia súc, hàng hóa,… Theo Nghị quyết số 01/2010/NQ-HĐTP ngày 22/10/2010 hướng dẫn áp dụng một số quy định về tội đánh bạc [Điều 248] của BLHS [gọi tắt Nghị quyết 01/2010/NQ-HĐTP], thì: Đánh bạc trái phép là hành vi đánh bạc được thực hiện dưới bất kỳ hình thức nào với mục đích được thua bằng tiền hay hiện vật mà không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép hoặc tuy được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép nhưng thực hiện không đúng với quy định trong giấy phép được cấp. Do vậy, trong thực tế không phải mọi trường hợp cứ tham gia chơi được thua bằng tiền hay hiện vật đều bị coi là hành vi phạm tội, như hình thức vui chơi giải trí mà người tham gia được thua bằng tiền hay hiện vật nhưng không bị coi là hành vi phạm tội đánh bạc [chơi lô tô, xổ số, casino,…] vì các trò chơi này được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép. Hành vi đánh bạc chỉ bị truy cứu trách nhiệm hình sự khi số tiền hay hiện vật dùng để đánh bạc có giá trị từ hai triệu đồng trở lên hoặc tuy dưới hai triệu đồng nhưng đã bị kết án về tội này hoặc tội quy định tại Điều 249 BLHS, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm. Ngoài hành vi đánh bạc, nếu người đánh bạc còn rủ rê, lôi kéo người khác tham gia cùng đánh bạc, cho thuê nhà, sà lan, tàu, thuyền,…làm nơi đánh bạc thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự [TNHS] về các tội tương ứng: Đánh bạc; Tổ chức đánh bạc và gá bạc. Về hậu quả của hành vi đánh bạc không phải là dấu hiệu bắt buộc và cũng không là yếu tố định khung hình phạt. Theo hướng dẫn tại Điều 1 của Nghị quyết 01/2010/NQ-HĐTP:
“…
2. Khi xác định trách nhiệm hình sự đối với người đánh bạc không được tính tổng số tiền, giá trị hiện vật dùng để đánh bạc của tất cả các lần đánh bạc, mà phải căn cứ vào từng lần đánh bạc để xem xét, cụ thể: a.Trong trường hợp tổng số tiền, giá trị hiện vật dùng đánh bạc của từng lần đánh bạc đều dưới mức tối thiểu để truy cứu trách nhiệm hình sự [dưới 2.000.000 đồng] và không thuộc một trong các trường hợp khác để truy cứu trách nhiệm hình sự [đã bị kết án về tội này hoặc tội quy định tại Điều 249 của BLHS, chưa được xoá án tích mà còn vi phạm] thì người đánh bạc không phải chịu trách nhiệm hình sự về tội đánh bạc. b.Trường hợp tổng số tiền, giá trị hiện vật dùng đánh bạc của lần đánh bạc nào bằng hoặc trên mức tối thiểu để truy cứu trách nhiệm hình sự [từ 2.000.000 đồng trở lên] thì người đánh bạc phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự đối với lần đánh bạc đó. c.Trường hợp đánh bạc từ hai lần trở lên mà tổng số tiền, giá trị hiện vật dùng đánh bạc của từng lần đánh bạc bằng hoặc trên mức tối thiểu để truy cứu trách nhiệm hình sự [từ 2.000.000 đồng trở lên] thì người đánh bạc phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội đánh bạc với tình tiết tăng nặng “phạm tội nhiều lần” theo quy định tại điểm g khoản 1 Điều 48 BLHS. d.Trường hợp đánh bạc từ năm lần trở lên mà tổng số tiền, giá trị hiện vật dùng đánh bạc của từng lần đánh bạc bằng hoặc trên mức tối thiểu để truy cứu trách nhiệm hình sự [từ 2.000.000 đồng trở lên] và lấy tiền, hiện vật do đánh bạc mà có làm nguồn sống chính thì người đánh bạc phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội đánh bạc với tình tiết định khung “có tính chất chuyên nghiệp” quy định tại điểm a khoản 2 Điều 248 BLHS. 3. “Tiền hoặc hiện vật dùng đánh bạc” bao gồm: a.Tiền hoặc hiện vật dùng đánh bạc thu giữ được trực tiếp tại chiếu bạc; b. Tiền hoặc hiện vật thu giữ được trong người các con bạc mà có căn cứ xác định đã được hoặc sẽ được dùng đánh bạc; c. Tiền hoặc hiện vật thu giữ ở những nơi khác mà có đủ căn cứ xác định đã được hoặc sẽ dùng để đánh bạc. 4. Khi xác định tiền hoặc giá trị hiện vật dùng đánh bạc cần phân biệt: a.Trong trường hợp, nếu nhiều người cùng tham gia đánh bạc với nhau thì việc xác định tiền, giá trị hiện vật dùng đánh bạc đối với từng người đánh bạc là tổng số tiền, giá trị hiện vật của những người cùng đánh bạc đó. b.Còn trường hợp đánh bạc dưới hình thức chơi số đề, cá độ bóng đá, cá độ đua ngựa... thì một lần chơi số đề, một lần cá độ bóng đá, một lần cá độ đua ngựa... [để tính là một lần đánh bạc] được hiểu là tham gia chơi trong một lô đề, tham gia cá độ trong một trận bóng đá, tham gia cá độ trong một kỳ đua ngựa... trong đó người chơi có thể chơi làm nhiều đợt. trách nhiệm hình sự được xác định đối với người chơi một lần đánh bạc trong các trường hợp này là tổng số tiền, giá trị hiện vật dùng để chơi trong các đợt đó. Ví dụ : Ngày 01-7-2017, trong khoảng thời gian từ 10 giờ đến 16 giờ, B mua ba số đề trong một lô đề cụ thể là: mua số 32 với số tiền là 500.000 đồng, mua số 20 với số tiền là 2.100.000 đồng, mua số 23 với số tiền 3.000.000 đồng; trong trường hợp này, chỉ coi B đánh bạc một lần.Trong các trường hợp nêu tại ví dụ trên đây, nếu số tiền số đề của mỗi đợt từ 2.000.000 đồng trở lên thì cũng không được áp dụng tình tiết tăng nặng “phạm tội nhiều lần” quy định tại điểm g khoản 1 Điều 48 của BLHS.” Việc xác định số tiền hoặc giá trị hiện vật của người chơi đề, chủ đề; người cá độ, chủ cá độ dùng đánh bạc: Đối với người chơi đề, cá độ: Trường hợp người chơi số đề trúng số đề, cá độ thắng cược thì số tiền mà họ dùng đánh bạc là tổng số tiền mà trước đó họ đã bỏ ra mua số đề, cá độ cộng với số tiền thực tế mà họ nhận được từ chủ đề, chủ cá độ. Ví dụ: B mua 5 số đề với tổng số tiền 100.000 đồng, tỷ lệ được thua 1/70 lần, trong đó có 4 số đề mua mỗi số 10.000 đồng, 1 số mua 60.000 đồng. Sau khi có kết quả xổ số, B đã trúng số đề đã mua 60.000 đồng. Trường hợp này, số tiền mà B dùng để đánh bạc là: 100.000 đồng + [60.000 đồng x 70 lần] = 4.300.000 đồng. Trường hợp người chơi đề, cá độ không trúng số đề, không thắng cược hoặc bị phát hiện, ngăn chặn trước khi có kết quả mở thưởng thì số tiền mà họ dùng đánh bạc là tổng số tiền bỏ ra mua số đề, cá độ. Đối với chủ đề, chủ cá độ: Trường hợp có người chơi số đề, cá độ trúng thưởng thì số tiền chủ đề, chủ cá độ dùng đánh bạc là toàn bộ số tiền thực tế mà chủ đề, chủ cá độ đã nhận từ những người tham gia chơi số đề, cá độ và số tiền mà chủ đề, chủ cá độ bỏ ra để trả cho người trúng. Ví dụ: D lả chủ đề của 5 người chơi đề khác nhau, mỗi người chơi một số đề là 50.000 đồng; tỷ lệ được thua là 1/70 lần và có 2 người đã trúng thưởng. Trong trường hợp này, số tiền mà D dùng để đánh bạc: 250.000 đồng + [50.000 đồng x 70 lần x 2 người] = 7.250.000 đồng. Trường hợp không có người chơi số đề, cá độ trúng thưởng hoặc bị phát hiện, ngăn chặn trước khi có kết quả mở thưởng thì số tiền mà chủ số đề, chủ cá độ dùng đánh bạc là tổng số tiền mà họ nhận của những người chơi số đề, cá độ.
Chủ thể của tội phạm, bất kỳ người nào đủ 16 tuổi trở lên có năng lực trách nhiệm hình sự. Theo quy định tại Điều 12 BLHS, thì người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm; người từ đủ 14 tuổi trở lên, nhưng chưa đủ 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về về tội phạm rất nghiêm trọng do cố ý hoặc tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.
Người có đủ năng lực trách nhiệm hình sự là người có đủ khả năng nhận thức được tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi mà mình thực hiện, có khả năng điều khiển hành vi theo hướng có lợi hay không có lợi cho xã hội, hoặc có khả năng xử sự khác không gây nguy hiểm cho xã hội. Để kết luận một nguời có đủ năng lực trách nhiệm hình sự phải căn cứ quy định tại Điều 13 BLHS, theo quy định tại Điều luật này, những người không đủ năng lực trách nhiệm hình sự là: "Người thực hiện hành vi nguy hiểm trong xã hội trong khi đang mắc bệnh tâm thần hoặc một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình". Như vậy, người có đủ năng lực trách nhiệm hình sự về tội rửa tiền là người có khả năng nhận thức được hành vi của mình là nguy hiểm cho xã hội bị luật hình sự cấm và có khả năng điều khiển hành vi của mình.Mặt chủ quan của tội phạm, tội phạm này được thực hiện do lỗi cố ý. Mục đích nhằm tước đoạt tiền bạc, tài sản của nhau.
* Nhận xét về sự thay đổi BLHS 1999 và BLHS sửa đổi năm 2009 Thứ nhất, so với BLHS năm 1999 thì khoản 1 Điều 248 theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của BLHS năm 2009 giá trị tiền dùng đánh bạc rõ ràng hơn “từ hai triệu đồng đến dưới năm mươi triệu đồng”trong khi đó khoản 1 Điều 248 BLHS năm 1999 quy định “giá trị lớn”, đồng thời theo hướng nhẹ hơn “hoặc dưới hai triệu đồng nhưng đã bị kết án về tội này hoặc tội quy định tại Điều 249 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm”, trong khi đó khoản 1 Điều 248 BLHS năm 1999 quy định cả với trường hợp người phạm tội bị xử phạt hành chính. Thứ hai, so với Điều 248 BLHS năm 1999, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của BLHS năm 2009 đã bổ sung thêm cụm từ “trái phép” vào điều văn của điều luật, để phân biệt với trường hợp tham gia các trò chơi được thu bằng tiền hoặc hiện vật được phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Hiện nay trong các khu vui chơi giải trí, hội chợ, hội xuân,… công khai tổ chức các trò chơi có thưởng và thu hút rất nhiều người tham gia, người chơi cứ tưởng việc tham gia của mình là “hợp pháp” nhưng thực tế chỉ do một số người đứng ra tổ chức để thu tiền. Trường hợp này, người tham gia chơi không bị coi là đánh bạc trái phép. Thứ ba, cần phân biệt tội này với tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản [Điều 139 BLHS], trường hợp đánh bạc hay tổ chức đánh bạc, gá bạc mang tính chất gian lận nhằm chiếm đoạt tài sản của người khác thì có thể bị truy cứu TNHS về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
* Điểm mới của BLHS 2015 về Tội đánh bạc
Điều 321 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định về tội đánh bạc như sau: “1. Người nào đánh bạc trái phép dưới bất kỳ hình thức nào được thua bằng tiền hay hiện vật trị giá từ 5.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng hoặc dưới 5.000.000 đồng, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc hành vi quy định tại Điều 322 của Bộ luật này hoặc bị kết án về tội này hoặc tội quy định tại Điều 322 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm. 2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm: a] Có tính chất chuyên nghiệp; b] Tiền hoặc hiện vật dùng đánh bạc trị giá 50.000.000 đồng trở lên; c] Sử dụng mạng internet, mạng máy tính, mạng viễn thông, phương tiện điện tử để phạm tội; d] Tái phạm nguy hiểm. 3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng”. So với quy định tại Điều 248 Bộ luật Hình sự năm 1999 thì Điều 321 Bộ luật Hình sự năm 2015 đã có những điểm mới như sau:
- Khoản 1 Điều 321 đã nâng mức khởi điểm để truy cứu trách nhiệm hình sự về tội đánh bạc từ 2.000.000 đồng lên 5.000.000 đồng đối với người phạm tội lần đầu.
Đồng thời, thay vì quy định việc có thể lựa chọn giữa hai hình phạt chính là phạt tiền và phạt tù như quy định tại Điều 248 Bộ luật Hình sự năm 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009, thì Điều 321 đã bỏ đi hình phạt tiền. Theo đó, người nào có hành vi đánh bạc trái phép dưới bất kỳ hình thức nào được thua bằng tiền hay hiện vật trị giá từ 5.000.000 đồng đến dưới 50.000.000 đồng, hoặc dưới 5.000.000 đồng mà đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này, hoặc hành vi tổ chức đánh bạc, gá bạc, hoặc đã bị kết án về tội này hoặc tội đánh bạc, gá bạc, chưa được xoá án tích mà còn vi phạm thì sẽ bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm. Bên cạnh đó, khung hình phạt tù đối với người phạm tội này cũng đã tăng từ 03 tháng đến 03 năm lên 06 tháng đến 03 năm. Như vậy, mức cải tạo không giam giữ giữa quy định của Bộ luật Hình sự năm 1999 và Bộ luật Hình sự năm 2015 đối với người vi phạm lần đầu vẫn là 03 năm; nhưng mức khởi điểm của hình phạt tù đã tăng từ 03 tháng đến 06 tháng. - Khoản 2 Điều 248 Bộ luật Hình sự năm 2015 cũng đã nâng mức khởi điểm của khung hình phạt tù từ 02 năm lên 03 năm; và vẫn giữ nguyên mức phạt tù cao nhất trong khung hình phạt là 07 năm.
- Hình phạt bổ sung được quy định tại khoản 3 đều là hình phạt tiền, tuy nhiên, quy định tại Điều 321 đã tăng mức hình phạt tiền từ "3.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng” lên “10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng”.
Như vậy, tổng quan so sánh tội đánh bạc được quy định giữa Bộ luật Hình sự năm 1999 và Bộ luật Hình sự năm 2015 có thể thấy rằng tội đánh bạc được quy định trong bộ luật Hình sự năm 2015 đã nới rộng hơn mức khởi điểm để truy cứu trách nhiệm hình sự của tội đánh bạc từ 2.000.000 đồng lên 5.000.000 đồng đối với người phạm tội lần đầu. Tuy nhiên, khi người phạm tội đánh bạc bị bắt thì mức phạt đối với người này lại tăng nặng hơn.1.2 Đặc điểm của tội đánh bạc Tội đánh bạc được quy định tại Điều 248, chương XIX, Bộ luật hình sự 1999 các tội “xâm phạm an toàn công cộng, trật tự công cộng”. Tội đánh bạc đã xâm phạm đến trật tự, nếp sống văn minh của xã hội, và có một số đặc điểm sau: -Hành vi phạm tội thể hiện ở hành vi đánh bạc, tức là hành vi sát phạt lẫn nhau [với mục đích được thua bằng tiền hoặc hiện vật] của nhiều người [ từ hai người trở lên] dưới bất kỳ hình thức nào [ như chơi số đề, cá cược, xóc đĩa, tổ tôm, đỏ đen, tá lả..]. - Đối với loại tội phạm này tất cả mọi người này đều có thể là chủ thể phạm tội không phân biệt giai cấp, giàu nghèo, giới tính, tuổi tác , tôn giáo, quốc tịch vì đây là loại tội phạm phổ biển trong xã hội, bởi trước đây đánh bạc được gọi là trò chơi tiêu khiển giải trí vào dịp đầu xuân trong thời xưa . Một trò chơi, không mang nặng thắng thua, được mất mà chủ yếu là tính giải trí nhưng lòng tham của con người , một trò chơi bình thường lại trở thành một tội được quy định trong luật hình sự Việt Nam - Lỗi của cấu thành tội phạm của tội này đều là lỗi cố ý. Động cơ không là dấu hiệu bắt buộc của tội này.
1.3 Nguyên nhân, điều kiện phạm tội đánh bạc
Tệ nạn xã hội nói chung và tệ nạn cờ bạc nói riêng tồn tại và biểu hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, đối tượng tham gia đánh bạc rất đa dạng và phức tạp, chúng hoạt động thường xuyên, thay đổi biến động theo địa bàn và thời gian không theo một quy luật nhất định. Động cơ, mục đích nhằm vụ lợi bất chính. Lứa tuổi, nghề nghiệp, trình độ, thành phần xuất thân của những đối tượng rất khác nhau. Đã phát hiện nhiều cán bộ kể cả cán bộ trung cao cấp trong nhà nước cũng tham gia đánh bạc nhất là cá độ bóng đá và đánh đề. Về hậu quả và mức độ nghiêm trọng mọi người đều nhận biết. Song sỡ dĩ tệ nạn cờ bạc không những chưa được chặn đứng mà ngày càng phát triển là do những nguyên nhân cơ bản sau đây: Nguyên nhân chính làm phát sinh loại tội phạm này chính là sự phát triển của xã hội làm phát triển loại tội phạm này. Khoa học phát triển, mạng Internet phổ biến đưa con người đến nhau hơn, tiếp cận kiến thức nhanh hơn thì đó cũng là điều kiện thuận lợi của loại tội phạm này , hiện nay các con bạc tổ chức đánh bạc mà không cần ở cùng một nơi, môt địa điểm chỉ cần thông qua mạng Internet vào trang web đánh bạc nào đó được mặc định sẵn thì có thể đánh bạc trực tuyến với tất cả các con bạc bất chấp quốc gia khu vực lãnh thổ…. Thêm vào đó là khi chuyển sang nền kinh tế thị trường các khu công nghiệp mọc lên ở khắp nơi đòi hỏi một số lượng lao động lớn, góp phần giải quyết việc làm cho người lao động dư thừa trong xã hội. Và lao động nông thôn chính là một nguồn bổ sung lớn cho số lao động đang thiếu trong các khu công nghiệp. Song họ vốn quen với lối sống và cách làm việc ở nông thôn lại không có tay nghề nên ra thành thị rất khó kiếm việc làm hoặc nếu có chủ yếu là lao động tay chân, thu nhập thấp, công việc không ổn định. Vì vậy, họ sẵn sàng tham gia vào các trò đỏ đen, cầu kiếm một cơ may để có tiền sinh sống. Những người thất nghiệp, hoặc nghề nghiệp không ổn định , họ thường lựa chọn hình thức đánh bạc làm trò chơi giải trí tiêu khiển lôi kéo, rủ rê những người khác cùng tham gia . Ngoài nguyên nhân trên thì còn phải kể đến chính công tác tuyên truyền, xử phạt hành chính đối với tội phạm này còn quá nhẹ chưa đủ sức răn đe ,việc xét xử loại tội phạm này chỉ dừng lại ở mức giáo dục chưa thể hiện tính nghiêm minh của Luật hình sự , bởi nhiều vụ án phạm tội đánh bạc được đưa ra xét xử công khai thì người phạm tội hưởng sự khoan hồng của nhà nước cho hưởng án treo hoặc cải tạo không giam giữ. Từ đó dẫn đến nhiều trường hợp người phạm tội tái phạm ở mức độ tinh vi, nguy hiểm hơn Ngày nay, phương tiện truyền thông hiện đại, phổ cập. Hầu như nhà nào cũng có tivi, máy tính, điện thoại và ngồi nhà vẫn có thể xem trận đá bóng giữa các đội bóng hàng đầu quốc tế ở tận bên nước Anh. Có thể gọi điện thoại tham gia cá cược. Ngay trên tivi cũng luôn có lời mời chào dự đoán lĩnh thưởng. Một nguyên nhân nữa là hiện nay do cuộc sống mưu sinh quá bận bịu nên các thành viên trong gia đình cũng mỗi người mỗi việc ít quan tâm đến nhau.Cha mẹ không có thời gian quan tâm đến con cái, để chúng tự do tham gia vào các sòng bạc. Đó là những tác nhân làm gia tăng thêm tệ nạn xã hội nói chung và tệ nạn cờ bạc nói riêng. Ngoài ra công tác quản lý địa phương còn yếu , ít kiểm tra , giám sát nhằm phát hiện và ngăn chặn hành vi đánh bạc kịp thời. Đây là nhân tố chính để loại tội phạm này xuất hiện ngày càng nhiều. Mặt khác những người phạm tội sau khi mãn hạn tù , lại không được địa phương quan tâm , tạo công việc làm ổn định. Những yếu tố trên chính là điều kiện thuận lợi để tội đánh bạc hoạt động mạnh và nhanh . Vì vậy cần phải loại bỏ những điều kiện thuận lợi trên để góp phần hạn chế , đẩy lùi tội đánh bạc ra khỏi đời sống dân cư .CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THỰC HÀNH QUYỀN CÔNG TỐ VÀ KIỂM SÁT ĐIỀU TRA ĐỐI VỚI CÁC VỤ ÁN ĐÁNH BẠC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN NGHĨA HÀNH VÀ MỘT SỐ KHÓ KHĂN, VƯỚNG MẮC
2.1. Thực trạng công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra các vụ án đánh bạc trên địa bàn huyện Nghĩa hành từ năm 2011 đến năm 2016
2.1.1. Tình hình chung của đơn vịNghĩa Hành là huyện đồng bằng của tỉnh Quảng Ngãi. Phía bắc và đông bắc giáp huyện Tư Nghĩa, phía nam giáp huyện Ba Tơ và huyện Đức Phổ; phía tây giáp huyệnMinh Long; phía đông giáp huyện Mộ Đức; phía đông nam giáp huyện Đức Phổ. Diện tích: 234,69km2, dân số: 89.959 người, mật độ dân số: 383,3 người/km2. Đơn vị hành chính trực thuộc gồm 11 xã, 1 thị trấn. Địa bàn huyện có diện tích rộng lại có địa hình phức tạp đồng thời huyện đang ra sức thực hiện phong trào nông thôn mới, kinh tế xã hội đang phát triển nên đây là điều kiện thuận lợi cho sự gia tăng các loại tội phạm trong đó có tội phạm đánh bạc.Viện kiểm sát nhân dân huyện Nghĩa Hành đóng trên địa bàn huyện Nghĩa Hành, tỉnh Quảng Ngãi. Đơn vị có chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp theo quy định của Luật tổ chức Viện kiểm sát nhân dân; có nhiệm vụ góp phần bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa và quyền làm chủ của nhân dân, bảo vệ tài sản của nhà nước, của tập thể, bảo vệ tính mạng, sức khoẻ, tài sản, tự do, danh dự và nhân phẩm của công dân, bảo đảm để mọi hành vi xâm phạm lợi ích của nhà nước, của tập thể, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân đều phải được xử lý theo pháp luật. Hiện nay, Viện kiểm sát nhân dân huyện Nghĩa Hành có 12 đồng chí. Trong đó, 01 đồng chí Kiểm sát viên trung cấp, 03 Kiểm sát viên sơ cấp, 05 Chuyên viên, 03 nhân viên hợp đồng theo Nghị 68/CP, chia thành 3 khâu công tác chủ yếu:+ Thực hiện công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ, việc dân sự, hành chính, kinh tế, lao động, thi hành án dân sự, kiểm sát giải quyết đơn khiếu nại, tố cáo gồm 04 đồng chí, trong đó có 01 lãnh đạo phụ trách, 01 kiểm sát viên và 02 chuyên viên.+ Thực hiện công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát giải quyết tin báo tố giác tội phạm, kiến nghị khởi tố, kiểm sát điều tra, kiểm sát xét xử các vụ án hình sự, kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam, thi hành án hình sự gồm 04 đồng chí, trong đó 01 lãnh đạo phụ trách, 01 kiểm sát viên và 02 chuyên viên.+ Công tác văn thư, kế toán, văn phòng do đồng chí Viện trưởng trực tiếp phụ trách và 01 chuyên viên giúp việc.Trong những năm qua, Viện Kiểm sát nhân dân huyện Nghĩa Hành, tỉnh Quảng Ngãi luôn hoàn thành tốt chức năng nhiệm vụ của ngành, phục vụ tốt nhiệm vụ chính trị của địa phương huyện Nghĩa Hành, tỉnh Quảng Ngãi.
2.1.2. Tình hình tội phạm đánh bạc trên địa bàn huyện Nghĩa Hành từ năm 2011 đến năm 2016
Trong những năm qua, tình hình tệ nạn cờ bạc, số đề trên địa bàn huyện Nghĩa Hành có nhiều diễn biến phức tạp, phát triển mạnh ở nhiều nơi, ảnh hưởng đến đời sống văn hóa và mất trật tự an toàn xã hội. Thực tế cho thấy, đã xuất hiện nhiều tụ điểm đánh bạc dưới hình thức trá hình khá tinh vi, chuyên nghiệp, ngày càng có quy mô lớn. Loại tệ nạn này xuất hiện ở nhiều nơi trên địa bàn huyện dưới nhiều hình thức như: xóc đĩa được thua bằng tiền, ghi số đề trực tiếp và cả qua điện thoại liên lạc, cá độ bóng đá, đá gà… Các đối tượng chủ yếu thực hiện hành vi ở những địa điểm kín đáo trên địa bàn như ở vườn keo, quán cà phê bóng đá, trực tiếp tại nhà riêng hay chỉ liên lạc ghi số đề, ghi cá độ qua điện thoại… gây khó khăn cho các cơ quan chức năng trong công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm cờ bạc.Các đối tượng thực hiện hành vi đánh bạc trên địa bàn đủ mọi lứa tuổi, thành phần. Người tham gia đánh bạc đa dạng về lứa tuổi, trình độ học vấn, thành phần xã hội. Họ đều là những người đã thành niên, người già không có công việc ổn định; nhiều đối tượng lợi dụng các giải bóng đá EURO, ngoại hạng Anh để đánh bạc dưới hình thức cá độ bóng đá.Trên địa bàn huyện Nghĩa Hành, các vụ tội phạm đánh bạc chủ yếu xảy ra ở những xã xa trung tâm huyện. Hành vi đánh bạc ngày càng được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, không theo một quy luật nhất định, với số người tham gia đông, số tiền lớn.Phương thức thực hiện tội phạm thì một cách tổng quát có thể thấy hình thức thể hiện tội phạm này rất đa dạng và phong phú, chúng ta không thể có được một số chính xác tuyệt đối về các dạng hành vi đánh bạc trên thực tế. Tuy nhiên, qua những vụ án đánh bạc phát hiện được trên địa bàn huyện có thể kể đến những phương thức như: số đề, xóc đĩa, tá lả, cá độ bóng đá, đá gà.Các đối tượng đánh bạc áp dụng khá nhiều thủ đoạn, các đối tượng lợi dụng phương tiện liên lạc qua điện thoại mà không gặp mặt trực tiếp nên khó bị phát hiện. Ngoài ra các đối tượng còn sử dụng một số thủ đoạn dựng kí hiệu riêng để xác định thắng thua.Về tình hình thụ lý các vụ án đánh bạc trên địa bàn huyện Nghĩa Hành.
Theo số liệu thống kê hàng năm của Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an huyện Nghĩa Hành từ năm 2011 đến năm 2016 thì số liệu thụ lý, giải quyết các vụ án hình sự như sau:| Năm | Tổng số vụ án [1] | Tổng số bị can [2] | Số vụ án đánh bạc [3] | Số bị can đánh bạc [4] | Tỷ trọng vụ án [3/1] | Tỷ trọng bị can [4/2] |
| 2011 | 32 | 56 | 03 | 08 | 9% | 14% |
| 2012 | 37 | 63 | 05 | 19 | 13% | 30% |
| 2013 | 47 | 81 | 04 | 07 | 8% | 8% |
| 2014 | 52 | 84 | 04 | 12 | 7% | 14% |
| 2015 | 49 | 92 | 05 | 18 | 10% | 19% |
| 2016 | 51 | 85 | 05 | 31 | 10% | 36% |
| Năm | Số vụ án đánh bạc [%] | Số bị can đánh bạc [%] |
| 2011 | 100% | 100% |
| 2012 | 167% | 238% |
| 2013 | 133% | 88% |
| 2014 | 133% | 150% |
| 2015 | 167% | 225% |
| 2016 | 167% | 388% |
2.2. Thực trạng công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra đối với các vụ án đánh bạc từ năm 2011 đến năm 2016
Xác định công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra là một trong những công tác quan trọng là giai đoạn đầu tiên mở ra quá trình tố tụng hình sự để xử lý một hành vi phạm tội nênViện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã đề ra Chỉ thị 06/CT-VKSTC ngày 06/12/2013 về "Tăng cường công tố trong hoạt động điều tra, gắn công tố với hoạt động điều tra", Cuộc vận động xây dựng đội ngũ kiểm sát viên "Vững về chính trị, giỏi nghiệp vụ, tinh thông pháp luật, công tâm và bản lĩnh, kỷ cương và trách nhiệm" và đề ra các biện pháp cụ thể để thực hiện các chỉ thị của Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao.Tại Viện kiểm sát nhân dân huyện Nghĩa Hành, Lãnh đạo, kiểm sát viên, chuyên viên đều nghiêm túc quán triệt và tổ chức thực hiện các Chỉ thị, kế hoạch của Viện cấp trên trong công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra cụ thể:Thứ nhất, Đối với công tác thực hành quyền công tố, tại Viện kiểm sát nhân dân huyện Nghĩa Hành, Kiểm sát viên thực hiện tốt việc lấy lời khai trước khi phê chuẩn khởi tố bị can: Việc phối hợp chặt chẽ của Cơ quan cảnh sát điều tra và viện kiểm sát được thực hiện ngay tại giai đoạn phê chuẩn quyết định khởi tố bị can. Khi Cơ quan cảnh sát điều tra nhận được nguồn tin có dấu hiệu tội phạm thì Điều tra viên sẽ báo cho Kiểm sát viên biết cùng phối hợp lấy lời khai nghi phạm để làm sáng tỏ những căn cứ để phê chuẩn quyết định khởi tố bị can. Đối với những vụ án đánh bạc: Kiểm sát viên lấy lời khai nhằm làm rõ về hành vi, số tiền dùng để đánh bạc, các căn cứ xác định số tiền dùng để đánh bạc như phơi đề, các tang vật khi bắt quả tang hành vi đánh bạc. Đó là cơ sở để đề xuất phê chuẩn quyết định khởi tố bị can, hạn chế thấp nhất việc ép cung, dụ cung của Điều tra viên ngay từ đầu, đảm bảo việc phê chuẩn có căn cứ, đúng pháp luật.Kiểm sát viên được phân công luôn kịp thời ban hành yêu cầu điều tra cụ thể, chi tiết để Điều tra viên tiến hành điều tra theo các yêu cầu của Kiểm sát viên nhằm làm sáng tỏ sự thật khách quan trong vụ án, các tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ đối với bị can, đảm bảo 100% các vụ án hình đều có yêu cầu điều tra của Kiểm sát viên.Thứ hai, đối với công tác kiểm sát điều tra, Kiểm sát viên được phân công kiểm sát lập kế hoạch, nhật ký kiểm sát điều tra từ đó bám sát nhật ký và kế hoạch kiểm sát điều tra này để đảm bảo thời hạn, tiến độ điều tra và kịp thời khắc phục những thiếu sót, vi phạm trong quá trình điều tra hạn chế thấp nhất việc trả hồ sơ điều tra bổ sung. Đối với các vụ án đánh bạc, đặc thù các vụ án này có nhiều bị can nên quá trình triệu tập hỏi cung, xác minh lý lịch bị can, tính số tiền đánh bạc cụ thể của các bị can sẽ rất khó khăn và phức tạp nên rất cần sự phối hợp ngay từ đầu của kiểm sát viên và điều tra viên để kịp thời bàn bạc tháo gỡ những khó khăn trong quá trình điều tra. Ngoài ra, ở các vụ đánh bạc này rất dễ xảy ra các tiêu cực nên việc phối hợp này sẽ hạn chế được các tiêu cực có thể xảy ra.Trước khi kết thúc điều tra, Kiểm sát viên tham gia hỏi cung bị can để chốt lại nội dung vụ án, xem xét những tình tiết có vai trò quan trọng trong định tội danh, định khung tăng nặng, tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ để làm cơ sở cho Viện kiểm sát ban hành Cáo trạng. Sau đó, trước khi kết thúc điều tra 10 ngày Kiểm sát viên cùng Điều tra viên xem xét, thống nhất việc kết thúc điều tra, hạn chế thấp nhất việc trả hồ sơ điều tra bổ sung.Chính nhờ việc tăng cường công tố trong hoạt động điều tra, gắn công tố với hoạt động điều tra như ở trên nên trong thời gian từ năm 2011 đến năm 2016 số lượng án trả điều tra hồ sơ bổ sung trong các vụ án đánh bạc giữa Viện kiểm sát và cơ quan điều tra luôn ở mức thấp hơn 2% so với các vụ án Cơ quan cảnh sát điểu tra kết thúc điều tra, không có vụ án nào Viện kiểm sát truy tố mà Hội đồng xét xử tuyên không phạm tội. Tuy nhiên, ngoài kết quả đã đạt được như trên thì trong giai đoạn từ năm 2011 đến năm 2016 công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động điều tra vẫn có một số mặt chưa tốt như sau:Thứ nhất, trong một số vụ án Kiểm sát viên còn chưa chủ động phối hợp với Điều tra viên trong quá trình điều tra nên vẫn để xảy ra các trường hợp phải trả điều tra bổ sung cho Cơ quan cảnh sát điều tra tiến hành điều tra bổ sung.Thứ hai, việc lập kế hoạch, nhật ký kiểm sát điều tra, báo cáo tiến độ điều tra Kiểm sát viên chỉ mới làm theo hình thức chứ chưa chú trọng lắm vào nội dung nên chất lượng của kế hoạch, nhật ký điều tra chưa cao làm cho quá trình kiểm sát của Kiểm sát viên bị động chưa kịp thời phát hiện các thiếu sót của Điều tra viên trong quá trình điều tra, không thể hiện được vai trò của Viện kiểm sát trong quá trình thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra các vụ án hình sự.Thứ ba, nhận thức chủ quan của Kiểm sát viên trong một số vụ án đơn giản nên đã để xảy ra một số sai sót không đáng có như, các biên bản hỏi cung có Điều tra viên tham gia nhưng không ký vào biên bản, Biên bản lấy lời khai, bản tự khai không có xác nhận của Điều tra viên, …2.3. Một số khó khăn, vướng mắc trong công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra đối với các vụ án đánh bạc
Hành vi đánh bạc bị xử lý theo quy định tại Điều 248 Bộ luật hình sự năm 1999 sửa đổi bổ sung năm 2009, nay là Điều 321 Bộ luật hình sự năm 2015, Nghị quyết 01/2010/NQ-HĐTP ngày 22/10/2010 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao.Trong quá trình áp dụng pháp luật thực tế trong giai đoạn thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra vụ án đánh bạc tại Viện kiểm sát nhân dân huyện Nghĩa Hành gặp phải một số khó khăn, vướng mắc như sau:Thứ nhất, khó khăn, vướng mắc trong định tội danh
Theo quy định tại điểm b Khoản 1 Điều 2 Nghị quyết 01/2010/ NQ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao cũng như tại điểm c Khoản 1 Điều 322 Bộ luật hình sự năm 2015 có quy định về tình tiết “với quy mô lớn” như sau:“Có tổ chức nơi cầm cố tài sản cho người tham gia đánh bạc; có lắp đặt trang thiết bị phục vụ cho việc đánh bạc; khi đánh bạc có phân công người canh gác, người phục vụ, có sắp đặt lối thoát khi bị vây bắt, sử dụng phương tiện như ô tô, xe máy, xe đạp, điện thoại... để trợ giúp cho việc đánh bạc;”
Như vậy, để xác định hành vi tổ chức đánh bạc có được xem là “với quy mô lớn” hay không khi có đủ cả ba yếu tố là:1/ “có tổ chức nơi cầm cố tài sản cho người tham gia đánh bạc”;2/ “có lắp đặt trang thiết bị phục vụ cho việc đánh bạc”;3/ “khi đánh bạc có phân công người canh gác, người phục vụ, có sắp đặt lối thoát khi bị vây bắt, sử dụng phương tiện như ô tô, xe máy, xe đạp, điện thoại... để trợ giúp cho việc đánh bạc”;Nếu thiếu một trong ba yếu tố trên thì hành vi tổ chức đánh bạc không được xem là với quy mô lớn.Tuy nhiên, trong quá trình áp dụng pháp luật để giải quyết vụ án các cơ quan tiến hành tố tụng có quan điểm, nhận thức về trường hợp này khác nhau làm cho quá trình thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra gặp khó khăn, vướng mắc.Quan điểm thứ nhất cho rằng, đối với hướng dẫn tại Nghị quyết 01/2010/NQ-HĐTP thì chỉ cần có một trong các yếu tố được quy định tại điểm b Khoản 1 Điều 2 của Nghị quyết thì đã được xem là hành vi tổ chức đánh bạc “với quy mô lớn”.Vụ án cụ thể: Nguyễn Phương muốn thu lợi bất chính nên từ khoảng tháng 4/2013 đến ngày 20/11/2013 Phương đã chủ động sử dụng kết quả xổ số kiến thiết các tỉnh Miền Trung - Tây Nguyên [gọi là đài trung] và kết quả xổ số kiến thiết các tỉnh Miền Bắc [gọi là đài bắc] làm cơ sở để tổ chức ghi số đề cho những người muốn đánh đề được thua bằng tiền. Nguyễn Phương dùng điện thoại di động của mình để nhận cuộc gọi, tin nhắn đánh đề của các con bạc sau đó chép các cuộc gọi và tin nhắn này vào phơi đề để làm cơ sở đối chiếu với kết quả trúng thưởng. Sau khi Công ty xổ số kiến thiết công bố kết quả trúng thưởng [khoảng 17 giờ 25 phút hằng ngày đối với đài trung và khoảng 19 giờ hằng ngày đối với đài bắc], lúc này những người chơi đề sẽ đối chiếu số đã ghi với với Phương. Nếu số đã ghi trùng với kết quả xổ số kiến thiết thì những người chơi đề sẽ đến gặp Phương để nhận tiền, nếu kết quả xổ số không trùng với số mà người chơi đã ghi thì Phương sẽ ăn hết số tiền người chơi đã ghi. Từ ngày 11/8/2013 đến ngày 20/11/2013 Nguyễn Phương ghi số đề dưới hình thức như trên với số tiền cụ thể:- Ngày 11/8/2013 số tiền đánh bạc dưới hình thức số đề đối với đài Trung là 4.800.000đ;- Ngày 13/8/2013 số tiền đánh bạc bằng hình thức số đề đài Trung là 3.600.000đ;- Ngày 19/11/2013 số tiền đánh bạc dưới hình thức số đề đối với đài Trung là 18.244.000 đồng.- Ngày 19/11/2013 số tiền đánh bạc dưới hình thức số đề đài Bắc là 11.500.000 đồng.- Ngày 20/11/2013 số tiền đánh bạc dưới hình thức số đề đối với đài Trung là 17.963.000 đồng.- Ngày 20/11/2013 số tiền đánh bạc dưới hình thức số đề đài Bắc là 15.160.000 đồng.Như vậy tổng số tiền Phương tổ chức ghi đề cho các con bạc từ ngày 11/8/2013 đến ngày 20/11/2013 là 71.267.000đ [Bảy mươi mốt triệu hai trăm sáu mươi bảy ngàn đồng].Tại Công văn số 1440/CV ngày 02/12/2013 của Phòng kỷ thuật hình sự công an tỉnh Quảng Ngãi, kèm theo bảng ghi chi tiết kết quả nội dung dữ liệu trên điện thoại thể hiện:Trên điện thoại di động Nokia màu đen của Nguyễn Phương có lưu giữ 158 tin nhắn gửi đến và 15 tin nhắn gửi đi. Trong đó có thể hiện các nội dung liên quan đến việc tổ chức đánh bạc dưới hình thức ghi số đề của Nguyễn Phương.Từ kết quả của công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra, Viện kiểm sát nhân dân huyện Nghĩa Hành đã thống nhất với kết luận điều tra của Cơ quan cảnh sát điều tra công an huyện Nghĩa Hành nên đã ban hành Cáo trạng truy tố Nguyễn Phương về tội đánh bạc. Sau đó, Tòa án nhân dân huyện Nghĩa Hành đã đưa vụ án ra xét xử với tội đánh bạc. Tại bản án sơ thẩm của Tòa án nhân dân huyện Nghĩa Hành, Hội đồng xét xử đã tuyên Nguyễn Phương phạm tội Đánh bạc. Tuy nhiên, sau đó Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Quảng Ngãi đã có kháng nghị một phần bản án sơ thẩm yêu cầu hủy phần bản án đối với Nguyễn Phương cho rằng, cấp sơ thẩm đã truy tố, xét xử bị cáo Phương về tội Đánh bạc là chưa áp dụng đúng hướng dẫn tại điểm b Khoản 1 Điều 2 Nghị quyết số 01/2010/NQ-HĐTP ngày 22/10/2010 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao để truy cứu trách nhiệm hình sự bị cáo khi bị cáo sử dụng điện thoại di động phục vụ cho việc đánh bạc, cần phải truy tố bị cáo về tội Tổ chức đánh bạc. Tại bản án phúc thẩm số 139/2014/HSPT ngày 15/07/2014 đối với bị cáo Nguyễn Phương của Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Ngãi, Hội đồng xét xử phúc thẩm chấp nhận kháng nghị của Viện kiểm sát tỉnh, hủy một phần bản án sơ thẩm để điều tra lại theo hướng xử lý Nguyễn Phương về tội Tổ chức đánh bạc.Quan điểm thứ hai cho rằng, đối với hướng dẫn tại Nghị quyết 01/2010/NQ-HĐTP thì phải có đầy đủ ba yếu tố được quy định tại điểm b Khoản 1 Điều 2 của Nghị quyết thì đã được xem là hành vi tổ chức đánh bạc “với quy mô lớn”.Vụ án cụ thể:Nguyễn Văn Thông cùng vợ mở quán cà phê giải khát tại nhà và phục vụ truyền hình K+ cho những người có nhu cầu xem bóng đá. Vì hám lợi nên vào khoảng 05 giờ 00 ngày 10/03/2016, Thông thức dậy bán cà phê sáng và dùng máy tính xách tay lên mạng internet truy cập các trang mạng liên quan đến cá độ bóng đá thì phát hiện có trận đá bóng giữa hai đội tuyển nữ Pháp và Anh, Thông điện thoại cho đối tượng tên Thành ở Hành Trung để hỏi kèo và trực tiếp ghi cá độ bóng đá cho những người chơi chuyển cho Thành với mục đích hưởng hoa hồng từ tiền cá cược. Những người tham gia cá độ bóng đá với Thông gồm có Trịnh Ngọc Hiền, Hồ Văn Bình, Nguyễn Sự và Nguyễn Đình Vũ. Thông ghi cá cược vào một tờ giấy vở học sinh và dùng điện thoại để chuyển tịch trên cho Thành. Sau khi trận đấu kết thúc, do Nguyễn Sự thắng cược nên Thông chung cho Sự 175.000 đồng.Từ kết quả của công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra, Viện kiểm sát nhân dân huyện Nghĩa Hành đã thống nhất với kết luận điều tra của Cơ quan cảnh sát điều tra công an huyện Nghĩa Hành nên đã ban hành Cáo trạng truy tố Nguyễn Văn Thông về tội Đánh bạc. Sau đó, Tòa án nhân dân huyện Nghĩa Hành đã đưa vụ án ra xét xử với tội đánh bạc. Tại bản án sơ thẩm của Tòa án nhân dân huyện Nghĩa Hành đã tuyên Nguyễn Văn Thông phạm tội Đánh bạc. Tuy nhiên, sau đó Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Quảng Ngãi đã có kháng nghị một phần bản án sơ thẩm yêu cầu hủy phần bản án đối với Nguyễn Văn Thông cho rằng, cấp sơ thẩm đã truy tố, xét xử bị cáo Thông về tội Đánh bạc là chưa áp dụng đúng hướng dẫn tại điểm b Khoản 1 Điều 2 Nghị quyết số 01/2010/NQ-HĐTP ngày 22/10/2010 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao, truy cứu trách nhiệm hình sự bị cáo trên về tội Đánh bạc khi bị cáo sử dụng máy tính xách tay, điện thoại di động phục vụ cho việc đánh bạc là chưa đánh giá toàn diện về mặt khách quan và ý thức chủ quan của bị cáo đề nghị nên đề nghị hủy một phần bản án cấp sơ thẩm để về điều tra, truy tố, xét xử lại về tội Tổ chức đánh bạc. Tuy nhiên, tại Bản án số 119/2016/HSPT ngày 29/09/2016 đối với bị cáo Nguyễn Văn Thông của Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Ngãi, Hội đồng xét xử phúc thẩm lại bác quan điểm của đại diện Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Quảng Ngãi, thống nhất quan điểm của cấp sơ thẩm và giữ nguyên bản án sơ thẩm truy tố, xét xử về tội Đánh bạc là đúng người đúng tội.Đối với hai vụ án trên, khi thực hiện công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra các vụ án đánh bạc thì Viện kiểm sát nhân dân huyện Nghĩa Hành và Cơ quan cảnh sát điều tra công an huyện Nghĩa Hành đều thống nhất hướng xử lý vụ án nên đã ban hành cáo trạng truy tố theo tội đánh bạc và cũng được Tòa án nhân dân huyện Nghĩa Hành xét xử theo quan điểm của Viện kiểm sát nhân dân huyện Nghĩa Hành. Tuy nhiên, quan điểm của Viện kiểm sát nhân dân và Tòa án nhân dân tỉnh Quảng Ngãi lại có quan điểm trái ngược với quan điểm của cấp huyện nên đã hủy án yêu cầu Cơ quan cảnh sát điều tra công an huyện Nghĩa Hành điều tra lại theo hướng xử lý cấu thành tội tổ chức đánh bạc. Việc trái ngược quan điểm này gây khó khăn khi thực hiện công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra vụ án đánh bạc sau này.Thứ 2, khó khăn, vướng mắc trong việc tính số tiền dùng để đánh bạc
Việc tính số tiền dùng để đánh bạc là căn cứ định tội, định khung của tội phạm đánh bạc nên việc xác định số tiền dùng để đánh bạc rất quan trọng trong xử lý các vụ án đánh bạc. Tuy nhiên, hiện tại có những khó khăn vướng mắc trong việc tính số tiền dùng để đánh bạc tại huyện Nghĩa Hành như sau:Khi bị can nhận phơi đề của những người tham gia đánh bạc và sau đó chủ đề chọn những số giữ lại được thua trực tiếp với các con bạc sau đó chuyển phơi đề còn lại cho người khác thì số tiền dùng để đánh bạc trong trường hợp này sẽ được tính như thế nào.Vụ án cụ thể:Nguyễn Thị Duyễn sử dụng kết quả xổ số kiến thiết các tỉnh Miền Trung - Tây Nguyên và kết quả xổ số kiến thiết các tỉnh Miền Bắc làm cơ sở xổ đề. Vào lúc 17 giờ 30 ngày 03/07/2013, Nguyễn Thị Duyễn tổ chức ghi số đề bị Công an huyện Nghĩa Hành bắt quả tang. Lúc này, Nguyễn Thị Duyễn đang tính toán kết quả được thua theo kết quả xổ số kiến thiết của đài Khánh Hòa [Đài Trung] và tiếp tục ghi đề, nhận phơi đề của xổ số kiến thiết Miền Bắc [Đài Bắc].Tại Cơ quan điều tra, Nguyễn Thị Duyễn khai nhận vì muốn có thu lợi bất chính nên từ đầu năm 2013 đến nay, ngoài việc buôn bán tạp hóa tại Chợ Hành Trung, Duyễn còn mua bán đề, thu gom phơi đề và chuyển phơi đề qua điện thoại di động cho nhiều người chơi đề để được thua dựa vào kết quả xổ số của xổ số kiến thiết các tỉnh Miền Trung và Miền Bắc. Trong ngày 03/07/2013, Duyễn đã bán đề với số tiền là 7.296.000 đồng. Trong đó, Duyễn bán đề cho Lê Thị Thùy Trang qua điện thoại di động với số tiền 5.350.000 đồng , Phạm Thị Hồng Thu gọi điện mua đề với số tiền là 846.000 đồng. Ngoài ra Duyễn còn bán đề cho nhiều người khác nhưng không rõ lai lịch. Trong tổng số tiền bán đề trong ngày 03/07/2013 là 7.296.000 đồng, Nguyễn Thị Duyễn giữ lại để tự xổ đề được thua với người chơi là 3.446.000 đồng, còn lại Duyễn đánh thêm và chuyển 5.596.000 đồng cho Nguyễn Văn Cường để hưởng hoa hồng. Trong số tiền 3.446.000 đồng giữ lại để tự xổ đề và 1.740.000 đồng đánh thêm chuyển cho Nguyễn Văn Cường, qua đối chiếu kết quả xổ số của xổ số kiến thiết tỉnh Khánh Hòa ngày 03/07/2013 thì số tiền trúng đề là 65.000 đồng. Căn cứ hướng dẫn tại Nghị quyết số 01/2010/NQ-HĐTP ngày 22/10/2010 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thì số tiền đánh bạc của Nguyễn Thị Duyễn trong ngày 03/07/2013 là 3.446.000 + 1.740.000 + [65.000 x 70] = 9.736.000 đồng.Còn Nguyễn Văn Cường khai nhận từ trước ngày 03/07/2013 Cường nhiều lần nhận phơi đề do Nguyễn Thị Duyễn chuyển đến, riêng trong ngày 03/07/2013 Duyễn chuyển phơi đề đến cho Cường với tổng số tiền là 5.596.000đ qua điện thoại. Ngày 11/10/2013 VKS ban hành cáo trạng số: 264/CT-VKS và chuyển hồ sơ truy tố Nguyễn Thị Duyễn về tội Đánh bạc. Ngày 27/11/2013 Tòa án nhân dân huyện Nghĩa Hành mở phiên Tòa xét xử công khai vụ án trên và tuyên trả hồ sơ điều tra bổ sung vấn đề sau: - Xác định tổng số tiền dùng đánh bạc của bị cáo Nguyễn Thị Duyễn để xem xét bị cáo có phạm một tội khác hay không?Tòa án nhân dân huyện Nghĩa Hành cho rằng, số tiền dùng để đánh bạc của Duyễn được tính như sau:Tổng số tiền bán đề của Nguyễn Thị Duyễn trong ngày 03/07/2013 là 24.526.000đ. Cụ thể: 14.350.000đ [số tiền trong tịch Duyễn chuyển cho Cường và số trúng đề] + 3.890.000đ [số tiền Duyễn đánh thêm với Cường và trúng đề] + 1.820.000đ [Số tiền Duyễn giữ lại được thua với các con bạc] + 800.000đ [số tiền đánh bạc thể hiện trong tịch số 02] + 3.666.000đ [số tiền đánh bạc thể hiện trong tịch số 03 và trúng đề].Như vậy, theo quan điểm của Tòa án nhân dân huyện Nghĩa Hành thì số tiền dùng để đánh bạc bao gồm cả số tiền đã chuyển phơi đề cho người khác. Nếu tính theo cách tính này thì số tiền chuyển sẽ được tính hai lần cả người chuyển phơi và người nhận phơi đề, nghĩa là một số tiền được tính để xử lý hai lần. Quan điểm xử lý này của Tòa án nhân dân huyện Nghĩa Hành trái ngược với quan điểm xử lý của Viện kiểm sát nhân dân huyện Nghĩa Hành như đã phân tích ở trên. Trong quá trình thực hiện công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra giữa Viện kiểm sát nhân dân huyện Nghĩa Hành và Cơ quan cảnh sát điều tra công an huyện Nghĩa Hành đã thống nhất cách tính như quan điểm của Viện Kiểm sát nhân dân huyện Nghĩa Hành tuy nhiên Tòa án lại không thống nhất vì vậy đã trả hồ sơ điều tra bổ sung yêu cầu tính lại số tiền dùng để đánh bạc. Quan điểm trái ngược này làm công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra gặp phải nhiều khó khăn. Cần thiết phải có sự thống nhất của liên ngành tố tụng cấp huyện hoặc có trả lời thỉnh thị của cấp tỉnh để cấp huyện thống nhất trong quá trình áp dụng pháp luật.Thứ ba, xác định số tiền người chơi đề, cá độ dùng để đánh bạc là số tiền thực tế đưa cho chủ đề, chủ cá độ hay là số tiền trên phơi đề của người tham gia đánh bạc, chủ đề, chủ cá độ.
Hiện tại, qua công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra vụ án đánh bạc, căn cứ điểm a, b mục 5.1 khoản 5 Điều 1 Nghị quyết số 01/2010/NQ-HĐTP Viện kiểm sát nhân dân và Cơ quan cảnh sát điều tra huyện Nghĩa Hành xác định số tiền dùng để đánh bạc là số tiền thực tế mà người tham gia đánh bạc bỏ ra đưa cho chủ đề nghĩa là số tiền ghi trên phơi đề được trừ hoa hồng cho người đánh đề. Ví dụ như: Người mua đề mua con số 76 với số tiền 100.000 đồng thì được trừ tiền hoa hồng là 17%-24% tùy vào chủ đề, nghĩa là người đánh đề chỉ phải bỏ ra đưa cho chủ đề là 76.000 đồng – 83.000 đồng nên số tiền dùng để đánh bạc là 76.000 đồng- 83.000 đồng.Tuy nhiên, mới đây, ngày 07/4/2017, Tòa án nhân dân tối cao ban hành công văn số 01/2017/GĐ-TANDTC của Tòa án nhân dân tối cao giải đáp một số vấn đề về nghiệp vụ trong đó có vấn đề về tính số tiền dùng để đánh bạc như sau:“Việc xác định số tiền dùng để đánh bạc [đánh đề hoặc cá độ] vẫn được thực hiện theo hướng dẫn tại các điểm a, b mục 5.1 khoản 5 Điều 1 Nghị quyết số 01/2010/NQ-HĐTP ngày 22/10/2010 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao. Theo đó, số tiền của người chơi đề, cá độ dùng đánh bạc là tổng số tiền mà họ đã bỏ ra để mua số đề, cá độ cộng với số tiền thực tế mà họ được nhận từ chủ đề, chủ cá độ [trong trường hợp người chơi số đề, cá độ có trúng số đề, thắng cược cá độ] hoặc là tổng số tiền mà họ đã bỏ ra để mua số đề, cá độ [trong trường hợp người chơi số đề, cá độ không trúng số đề, không thắng cược cá độ]. Như vậy, số tiền mà họ đã bỏ ra không chỉ là số tiền thực tế họ đưa cho người ghi đề, ghi cá độ mà phải là số tiền ghi trên tờ phơi hoặc giấy tờ khác chứng minh việc đánh bạc trái phép."Việc Tòa án nhân dân tối cao giải đáp như trên là không phù hợp với quy định của Nghị quyết số 01/2010/NQ-HĐTP ngày 22/10/2010, trong khi tại Nghị quyết hướng dẫn thì số tiền dùng để đánh bạc được tính trên số tiền thực tế mà các con bạc bỏ ra để mua đề nghĩa là số tiền trên phơi đề trừ cho tỷ lệ hoa hồng mà các con bạc được hưởng. Trên thực tế, tại địa bàn huyện Nghĩa Hành tỷ lệ hoa hồng của chủ đề dành cho các con bạc tham gia đánh bạc vào khoản 17%- 24% số tiền trên phơi đề. Vì vậy số tiền trên phơi đề luôn luôn lớn hơn số tiền thực tế mà người chơi đề đưa cho chủ đề để mua đề.Với việc giải đáp của Tòa án nhân dân tối cao tại Công văn số 01/2017/GĐ-TANDTC sẽ tháo gỡ được khó khăn trong việc tính số tiền dùng để đánh bạc của các con bạc chỉ cần dựa vào số tiền phơi đề mà không cần phải chứng mình về tỷ lệ hoa hồng mà họ được hưởng. Tuy nhiên, căn cứ Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật thì đây chỉ là công văn trong nội bộ ngành không phải là văn bản quy phạm pháp luật nên không thể áp dụng để xử lý các vụ án đánh bạc, tổ chức đánh bạc được mà cần phải ban hành Nghị quyết hướng dẫn trên tinh thần giải đáp của công văn này.2.4. Nguyên nhân của khó khăn, vướng mắc
2.4.1. Nguyên nhân khách quan:Từ những phân tích ở phần thực trạng cho thấy, thực tiễn đã xảy ra nhiều hành vi đánh bạc, tổ chức đánh bạc mà pháp luật hiện hành vẫn chưa dự liệu hết nên chưa quy định và hướng dẫn cụ thể dẫn đến sự áp dụng pháp luật chưa được sự thống nhất và chính xác vào từng tình tiết cụ thể, gây khó khăn cho việc xử lý.
2.4.2. Nguyên nhân chủ quan.
- Nhận thức pháp luật của người tiến hành tố tụng vẫn còn có sự khác nhau . Bên cạnh đó, đôi khi trong quá trình giải quyết vụ án còn có những tiêu cực, việc cố ý nhận thực lệch lạc về cùng một vấn đề dẫn đến việc áp dụng pháp luật có sự sai lầm.- Trình độ nhận định, đánh giá hành vi phạm tội của những người tiến hành tố tụng không đồng đều dẫn đến việc hiểu và áp dụng những quy định của pháp luật có khác nhau. Hậu quả làm cho cùng một loại tình tiết nhưng lại định tội hai tội danh khác nhau như đánh bạc – tổ chức đánh bạc hoặc kết luận có tội - không có tội.- Sự phối hợp giữa các cơ quan tố tụng chưa được chặt chẽ, đôi lúc vì động cơ cá nhân mà các cơ quan sử dụng "quyền anh, quyền tôi" nên dẫn đến việc xử lý vướng mắc, bị hạn chế, không triệt để.CHƯƠNG 3
MỘT SỐ GIẢI PHÁP, KIẾN NGHỊ NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC THỰC HÀNH QUYỀN CÔNG TÔ VÀ KIỂM SÁT ĐIỀU TRA ĐỐI VỚI CÁC VỤ ÁN ĐÁNH BẠC
3.1. Dự báo tình hình tội phạm đánh bạc trên địa bàn huyện Nghĩa HànhCùng với sự tăng trưởng của kinh tế dẫn đến sự phát triển của nhu cầu văn hóa, tinh thần và như đã phân tích ở phần thực trạng hành vi đánh bạc có xu hướng ngày càng gia tăng cả về số lượng vụ án cũng như tính chất, mức độ nghiêm trọng của hành vi đánh bạc.
Về mức độ tội phạm: Từ phân tích tại phần thực trạng số lượng các vụ án và số bị can trong các vụ án đánh bạc có xu hướng tăng. Ngày càng nhiều các vụ án đánh bạc có nhiều đối tượng tham gia.
Về cơ cấu tội phạm: Tội phạm đánh bạc có xu hướng ngày càng gia tăng về tính nguy hiểm của hành vi từ ít nghiêm trọng với số tiền dùng để đánh bạc dưới 50 triệu đồng đến tội phạm nghiêm trọng với số tiền dùng để đánh bạc trên 50 triệu đồng, người phạm tội sử dụng những hành vi nguy hiểm hơn như sử dụng mạng máy tính, mạng viễn thông để thực hiện hành vi đánh bạc…
Về tính chất của tội phạm: Sự phát triển vượt bậc của kỷ nguyên số, kỷ nguyên công nghệ thông tin làm cho người ta tiếp cận thông tin, dữ liệu một cách nhanh chóng tuy nhiên đó cũng là cơ sở cho tội phạm đánh bạc ngày càng tinh vi hơn thông qua các phương thức đánh bạc mới như đánh bài, đá gà được thua bằng tiền qua mạng internet. Hay một hình thức đánh bạc mới xuất hiện trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi thời gian qua đó là đánh bạc dưới hình thức game bắn cá …Tóm lại, dự báo tình hình tội phạm đánh bạc trong thời gian tới trên địa bàn huyện Nghĩa Hành, tỉnh Quảng Ngãi sẽ có sự gia tăng cả về số lượng và tính chất nguy hiểm của hành vi đánh bạc, sẽ xuất hiện những phương thức đánh bạc mới và tinh vi hơn trước.
3.2. Giải pháp nâng cao chất lượng công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra đối với các vụ án đánh bạc
3.2.1 Giải pháp chungTrên cơ sở khung pháp lý là Bộ luật Tố tụng Hình sự, các nghị quyết, thông tư hướng dẫn thi hành bộ luật tố tụng hình sự thể hiện rõ vai trò của Viện kiểm sát nhân dân là thực hiện chức năng thực hành quyền công tác và kiểm sát điều tra các vụ án hình sự. Trong giai đoạn hiện nay, khi chúng ta đang tiến hành cải cách tư pháp toàn diện thì Viện kiểm sát nhân dân càng phải thực hiện tốt chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra các vụ án hình sự bảo đảm hạn chế oan, sai; bỏ lọt tội phạm; bảo đảm quyền con người. Để thực hiện tốt chức năng này cần có những giải pháp sau:
Một là, nâng cao chất lượng đội ngũ Kiểm sát viên, lãnh đạo quản lý trực tiếp mảng hình sự
Con người là trung tâm của sự phát triển, đồng thời cũng là chủ thể của sự phát triển vì thế muốn nâng cao chất lượng công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra các vụ án hình sự thì phải nâng cao được chất lượng đội ngũ Kiểm sát viên. Đối với đội ngũ Kiểm sát viên cần chú trọng đến việc nâng cao bản lĩnh chính trị, đạo đức nghề nghiệp sau đó mới đến năng lực công tác, năng lực áp dụng pháp luật của Kiểm sát viên, lãnh đạo. Thực hiện tốt cuộc vận động xây dựng đội ngũ kiểm sát viên "Vững về chính trị, giỏi nghiệp vụ, tinh thông pháp luật, công tâm và bản lĩnh, kỷ cương và trách nhiệm". Ngoài việc nâng cao kiến thức về pháp lý cần nâng cao kinh nghiệm thực tế công tác thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra các vụ án hình sự.Hai là, xây dựng mối quan hệ phối hợp chặt chẽ giữa liên ngành Viện kiểm sát – Tòa án – Cơ quan cảnh sát điều tra; giữa viện kiểm sát cấp dưới và viện kiểm sát cấp trên; giữa viện kiểm sát và các đơn vị có liên quan và công dân
Các cơ quan tố tụng được pháp luật trao thực hiện chức năng, nhiệm vụ nhất định và có tính độc lập tương đối với các cơ quan khác. Vì vậy, muốn thực hiện tốt công tác giải quyết, xử lý tội phạm thì liên ngành Viện kiểm sát nhân dân- Tòa án - Cơ quan điều tra phải thống nhất xây dựng được quy chế phối hợp liên ngành trong hoạt động tố tụng hình sự, trong đó quy định rõ nhiệm vụ, quyền hạn của mỗi cơ quan, đơn vị trong hoạt động tố tụng giải quyết án hình sự, hoạt động phối hợp liên ngành phải được thực hiện ngay từ khi có tin báo, tố giác về tội phạm đến khi vụ việc được giải quyết một cách triệt để theo quy định của pháp luật, hạn chế thấp nhất việc để sảy ra oan, sai, bỏ lọt tội phạm. Để đạt được điều này, liên ngành ở mỗi cấp cần thống nhất cơ chế kiểm tra liên ngành đối với công tác điều tra, truy tố và xét xử, kịp thời phát hiện những thiếu sót, tồn tại để chấn chỉnh góp phần vào công cuộc đấu tranh phòng chống tội phạm.Ba là, tăng cường trách nhiệm của Kiểm sát viên, lãnh đạo trong thực hành quyền công tố giải quyết các vụ án hình sự
Trách nhiệm của kiểm sát viên, lãnh đạo trong hoạt động thực hành quyền công tố ở giai đoạn điều tra các vụ án hình sự là nêu cao sự chủ động đối với hoạt động điều tra các vụ án hình sự trên cơ sở căn cứ pháp luật tố tụng.Mỗi hành vi, quyết định tố tụng đều phải có cơ sở, căn cứ vững chắc và hợp pháp. Khi thực hành quyền công tố giải quyết các vụ án hình sự đòi hỏi Viện kiểm sát nhân dân phải phân tích kỹ sự việc, kết luận đầy đủ và đúng đắn mới đề xuất quan điểm xử lý. Khi xét phê chuẩn các quyết định tố tụng của Cơ quan điều tra, Kiểm sát viên cần phải quán triệt tư tưởng khẩn trương nhưng cũng phải thận trọng, nghiên cứu kỹ hồ sơ vụ án, tham gia lấy lời khai người bị tạm giữ, nghi phạm để làm rõ các căn cứ thực tế và căn cứ pháp luật.Kiểm sát viên khi được phân công thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra vụ án hình sự cần bám sát tiến độ điều tra, lập nhật ký, kế hoạch kiểm sát điều tra, các quy định của pháp luật tố tụng hình sự để tiến hành kiểm sát đúng quy định.Bốn là, tăng cường công tác quản lý, chỉ đạo điều hành và kiểm tra của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh đối với Viện kiểm sát nhân dân huyện
Để hoạt động đạt hiệu quả mong muốn, công tác quản lý, chỉ đạo điều hành luôn có vai trò rất quan trọng. Đặc biệt, đối với ngành Kiểm sát nhân dân theo quy định của Luật tổ chức viện kiểm sát nhân dân năm 2014 thì hệ thống cơ quan được tổ chức và hoạt động theo nguyên tắc tập trung thống nhất, nên công tác quản lý, chỉ đạo điều hành càng có vai trò và ý nghĩa quyết định. Để thực hiện tốt công tác, chức năng của ngành cần tập trung một số nội dung sau:- Từng cấp kiểm sát, từng cán bộ, kiểm sát viên phải nhận thức và quán triệt sâu sắc nguyên tắc tổ chức và hoạt động của ngành theo đúng quy định tại Điều 7 Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân năm 2014: "Viện kiểm sát nhân dân do Viện trưởng lãnh đạo. Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp dưới chịu sự lãnh đạo của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân cấp trên. Viện trưởng các Viện kiểm sát cấp dưới chịu sự lãnh đạo thống nhất của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao." Theo đó, ở mỗi cấp kiểm sát, mọi hoạt động quản lý, chỉ đạo điều hành đều do Viện trưởng thực hiện, cán bộ, kiểm sát viên trong đơn vị phải tuyệt đối tuân thủ sự chỉ đạo điều hành của Viện trưởng. Quyết định cuối cùng thuộc về Viện trưởng.- Phải khắc phục ngay tình trạng Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện không báo cáo hoặc báo cáo không đầy đủ, không kịp thời. Vì như thế, Viện kiểm sát nhân dân câp tỉnh sẽ không nắm được công việc để chỉ đạo xử lý kịp thời- Công tác kiểm tra, hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ phải được làm thường xuyên và liên tục. Thông qua công tác kiểm tra để nắm chất lượng hoạt động thực tế trong hoạt động nghiệp vụ của từng đơn vị, kịp thời phát hiện những sai phạm, thiếu sót để uốn nắn, rút kinh nghiệm. Đồng thời, khắc phục tình trạng một số đơn vị do chạy theo thành tích mà báo cáo không đầy đủ kết quả công tác, đặc biệt là về những thiếu sót, tồn tại của đơn vị.- Thông qua công tác thống kê báo cáo và công tác kiểm tra nghiệp vụ, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh cần có thông báo rút kinh nghiệm kịp thời để uốn nắn, sửa chữa, khắc phục vi phạm.- Ngoài ra, đối với Viện kiểm sát nhân dân tỉnh cần nghiên cứu, trả lời những thỉnh thị, trao đổi án của Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện để cấp huyện thực hiện tốt chức năng của mình, không vi phạm về thời hạn giải quyết án và việc giải quyết án được chính xác.Năm là, tăng cường tổ chức các lớp tập huấn nghiệp vụ
Cần mở thêm các lớp tập huấn theo đối với loại án đánh bạc cho chuyên viên, kiểm sát viên, lãnh đạo để trao đổi về phương pháp và kinh nghiệm thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra vụ án đánh bạc. Từ đó nâng cao trình độ của cán bộ, kiểm sát viên về các quy định của pháp luật hình sự, tố tụng hình sự, Kiểm sát viên phải được trang bị kiến thức về điều tra tội phạm như các biện pháp, chiến thuật lấy lời khai, hỏi cung, đối chất góp phần nâng cao năng lực trình độ kiểm sát điều tra để thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ được giao.Sáu là, tăng cường cơ sở vật chất, phương tiện làm việc, thực hiện tốt chế độ chính sách đối với cán bộ, kiểm sát viên Viện kiểm sát nhân dân huyện
Thực hiện chủ trương cải cách tư pháp, trong những năm qua, Đảng và Nhà nước đã quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị làm việc và thực hiện nhiều chế độ, chính sách đối với cán bộ các cơ quan tư pháp. Tuy nhiên, so với yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm và trong mối tương quan về mức sống với các ngành khác, điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị và phương tiện làm việc của ngành Kiểm sát vẫn còn khá ít ỏi; đời sống của cán bộ, kiểm sát viên còn gặp nhiều khó khăn. Trong thời gian tới, lãnh đạo Đảng, chính quyền các cấp cần quan tâm đầu tư cơ sở vật chất và hoàn thiện chế độ, chính sách đối với cán bộ, Kiểm sát viên theo các hướng có chế độ lương, phụ cấp và các đãi ngộ thỏa đáng đối với cán bộ kiểm sát viên cấp huyện , cán bộ các cơ quan tư pháp nói chung để họ có điều kiện ổn định cuộc sống, yên tâm công tác trong quá trình thực hiện nhiệm vụ được giao.3.2.2. Giải pháp cụ thể
Đối với vụ án đánh bạc là vụ án đặc thù nên để nâng cao chất lượng công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra đối với vụ án đánh bạc cần có những giải pháp sau:Một là, vụ án đánh bạc thường được phát hiện từ việc bắt quả tang một hoặc một số đối tượng, sau đó từ lời khai của bị can cùng vụ, của người làm chứng, của người có quyền lợi liên quan để điều tra mở rộng vụ án vì thế, khi tiến hành phê chuẩn khởi tố cần phải tiến hành đối chất để thống nhất lời khai của người bị khởi tố và các nguồn tin khác.Hai là, Trước khi phê chuẩn khởi tố Kiểm sát viên cần tiến hành lấy lời khai của người bị khởi tố. Đây là một quy định của pháp luật tố tụng nhằm hạn chế việc chỉ dựa vào các biên bản lấy lời khai của Điều tra viên, cán bộ điều tra mà không có xác minh sự việc làm cho việc phê chuẩn khởi tố bị can phiến diện không khách quan.Ba là, tội phạm đánh bạc là tội phạm cấu thành vật chất nên cần xác định chính xác số tiền dùng để đánh bạc của hành vi đánh bạc. Việc xác định số tiền dùng để đánh bạc này cần căn cứ vào Nghị quyết 01/2010/NQ-HĐTP ngày 22/10/2010 để tính cụ thể, chính xác. Đối với các trường hợp mà Nghị quyết 01 chưa quy định, hoặc quy định không cụ thể thì phải tiến hành họp liên ngành để thống nhất trước khi tiến hành khởi tố; Đối với trường hợp không thể thống nhất thì phải thỉnh thị liên ngành cấp trên để có hướng giải quyết thống nhất và đúng luật tránh việc Đình chỉ điều tra bị can hay bị tòa án tuyên không phạm tội.Bốn là, việc thu giữ tài sản, vật chứng khi thực hiện lệnh bắt hoặc khi bắt quả tang có vai trò rất quan trọng để xác định có tội hay không có tội, xác định tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội và bảo đảm cho việc điều tra, truy tố, xét xử sau này. Do vậy việc thu giữ tài sản, vật chứng phải kịp thời, chính xác, không bỏ lọt; sau khi thu giữ cần bảo quản đúng quy định, không được làm thất lạc.3.3. Kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra vụ án đánh bạc
Một là, đối với việc ban hành các văn bản hướng dẫn áp dụng pháp luậtHiện tại, để giải quyết các vụ án đánh bạc chỉ dựa trên căn cứ của Bộ luật hình sự và Nghị quyết số 01/2010/NQ- HĐTP ngày 22/10/2010 tuy nhiên việc áp dụng pháp luật đối với các vụ án đánh bạc còn rất nhiều những bất cập, vướng mắc, có nhiều cách hiểu khác nhau khi áp dụng. Nên kiến nghị cần ban hành Nghị quyết mới hướng dẫn cụ thể quy định về tội đánh bạc và tổ chức đánh bạc theo hướng cụ thể, rõ ràng, để giải quyết các mâu thuẩn khi áp dụng như:Quy định số tiền dùng để đánh bạc được xác định trên cơ sở số tiền ghi trên tờ phơi hoặc giấy tờ khác chứng minh việc đánh bạc trái phép.Quy định cụ thể về cách tính số tiền dùng để đánh bạc trong trường hợp người chủ đề sau khi nhận phơi đề giữ lại một phần phơi đề sau đó chuyển cho người khác để đối chiếu được thua.Quy định về tình tiết "Có tổ chức nơi cầm cố tài sản cho người tham gia đánh bạc; có lắp đặt trang thiết bị phục vụ cho việc đánh bạc; khi đánh bạc có phân công người canh gác, người phục vụ, có sắp đặt lối thoát khi bị vây bắt, sử dụng phương tiện như ô tô, xe máy, xe đạp, điện thoại... để trợ giúp cho việc đánh bạc;" được áp dụng như thế nào.
Hai là, tăng cường công tác phối hợp giữa liên ngành cấp tỉnh và cấp huyện
Đối với những vụ án có những quan điểm khác nhau trong các cơ quan tiến hành tố tụng thì phải thỉnh thị, trao đổi quan điểm giữa cấp tỉnh và cấp huyện khi đó đề nghị liên ngành cấp tỉnh cần nhanh chóng nghiên cứu, trao đổi với nhau để có hướng dẫn, trả lời cho cấp huyện kịp thời đảm bảo thời hạn giải quyết án theo quy định của pháp luật.Hiện quy chế thỉnh thị án không quy định về thời hạn phải trả lời thỉnh thị của cấp dưới làm cơ sở nâng cao trách nhiệm của liên ngành cấp tỉnh. Đề nghị quy định cụ thể thời hạn trả lời thịnh thị của Liên ngành tố tụng cấp trên đối với cấp dưới.Về trang bị phương tiện, điều kiện vật chất, chế độ chính sách cho Ngành kiểm sát nhân dân có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, góp phần ổn định chính trị, trật tự xã hội.KẾT LUẬN
Tệ nạn đánh bạc đang ngày càng trở thành tệ nạn nguy hiểm gây ra hệ lụy rất lớn cho xã hội, là mầm móng cho sự xuất hiện các loại tội phạm khác như trộm cắp, cướp giật ...Ngày nay, tệ nạn đánh bạc đang dần trở thành một loại tội phạm nguy hiểm cho xã hội, vấn đề cấp bách hiện nay là làm sao ngăn chặn, kiểm soát và dần dần xóa bỏ tội phạm này. Trách nhiệm này là của toàn hệ thống chính trị và toàn xã hội. Đối với các cơ quan bảo vệ và thực thi pháp luật trách nhiệm trong phát hiện và xử lý tội phạm đòi hỏi phải tăng cường công tác, trách nhiệm của mình để thực hiện tốt nhiệm vụ chức năng của mình để từ đó đấu tranh phòng chống tội phạm đánh bạc.Đối với viện kiểm sát nhân dân ngoài nhiệm vụ đấu tranh phòng chống tội phạm còn phải đảm bảo việc xử lý tội phạm đúng quy định của pháp luật nên trong quá trình thực hiện chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra cần nâng cao chất lượng công tác để hạn chế thấp nhất việc oan sai và bỏ lọt tội phạm.Trong khuôn khổ để tài này, tác giả đã phân tích, đánh giá những khó khăn, vướng mắc và đề ra các giải pháp, kiến nghị để nâng cao chất lượng công tác thực hành quyền công và kiểm sát điều tra các vụ án đánh bạc.Việc nghiên cứu đề tài này không những cấp thiết cho việc thực hiện chức năng của Viện kiểm sát nhân dân mà còn đánh giá được tình hình tội phạm đánh bạc và dự báo tình hình tội phạm trong thời gian tới để các cơ quan chức năng có cơ sở để thực hiện các biện pháp toàn diện nhằm kiểm soát và đẩy lùi tệ nạn đánh bạc, đem lại bình yên cho nhân dân./.