Thức ăn cho vật nuôi là những sản phẩm có nguồn gốc từ thực vật, động vật, khoáng vật; cung cấp dinh dưỡng cho vật nuôi, phù hợp với đặc điểm sinh lí và cấu tạo của cơ quan tiêu hóa và hấp thụ để sống, để phát triển bình thường trong một thời gian dài.
1. Một số loại thức ăn thường dùng trong chăn nuôi
a. Thức ăn tinh
- Thức ăn giàu năng lượng: hạt ngũ cốc giàu tinh bột...
- Thức ăn giàu protein: hạt đậu, đỗ, khô dầu, bột cá…
b. Thức ăn xanh
- Thức ăn xanh là các loại rau xanh, cỏ tươi và thức ăn ủ xanh.
- Thức ăn xanh gồm cây họ đậu [cây điền thanh, cây keo giậu,…] , bèo dâu, bèo tấm, rau muống, cây ngô non, lá su hào, bắp cải, cây lạc…
c. Thức ăn thô
- Cỏ khô: là thức ăn dự trữ rất tốt cho trâu, bò về mùa đông. Lợn và gia cầm có thể cho ăn cỏ khô dưới dạng bột cỏ.
- Rơm, rạ: có tỉ lệ xơ cao, nghèo chất dinh dưỡng.
d. Thức ăn hỗn hợp
- Thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh
- Thức ăn hỗn hợp đậm đặc
2. Đặc điểm 1 số loại thức ăn của vật nuôi
a. Thức ăn tinh
- Đặc điểm của thức ăn tinh:
- Hàm lượng các chất dinh dưỡng cao.
- Được sử dụng nhiều trong khẩu phần của lợn, gia cầm
- Để sử dụng thức ăn tinh có hiệu quả, cần phải:
- Phối hợp và chế biến phù hợp với từng đối tượng vật nuôi
- Cần bảo quản cẩn thận vì dễ bị ẩm, mốc, sâu mọt và chuột phá hoại.
b. Thức ăn xanh
- Cỏ tươi: Cỏ tươi chứa hầu hết các chất dinh dưỡng cần thiết cho động vật ăn cỏ. Trong vật chất khô của cỏ tươi chứa nhiều vitamin E, caroten và các chất khoáng.
- Rau bèo: Rau bèo chứa các chất dinh dưỡng dễ tiêu hóa, giàu khoáng và vitamin C.
- Thức ăn ủ xanh: Là thức ăn xanh được ủ yếm khí để dự trữ cho trâu, bò ăn trong mùa đông. Cỏ ủ tốt không bị mất chất dinh dưỡng, mùi vị thơm ngon, vật nuôi rất thích ăn.
b. Thức ăn thô
- Là loại thức ăn dự trữ cho trâu bò về mùa đông
- Biện pháp nâng cao tỉ lệ tiêu hóa của thức ăn thô:
- Phương pháp kiềm hóa: Hạt được ngâm hoặc phun bằng dung dịch xút nồng độ 2,5-4% phụ thuộc vào loại hạt, cũng có thể sử dụng amoniac để làm thay đổi tính chất vật lý, hóa học của hạt.
- Ủ với urê: Là sử dụng urê để ủ các thức ăn thô như rơm, lá sắn…
c. Thức ăn hỗn hợp
- Thức ăn được chế biến sẵn.
- Phối hợp nhiều loại nguyên liệu theo những công thức đã được tính toán.
- Nhằm đáp ứng nhu cầu của vật nuôi theo từng giai đoạn phát triển và mục đích sản xuất.
II. Sản xuất thức ăn hỗn hợp cho vật nuôi
1. Vai trò của thức ăn hỗn hợp
- Thức ăn hỗn hợp có đầy đủ và cân đối các thành phần dinh dưỡng.
- Tăng hiệu quả sử dụng.
- Giảm chi phí thức ăn, chi phí chế biến, bảo quản,…
- Đem lại hiệu quả kinh tế cao trong chăn nuôi.
- Tiết kiệm được nhân công.
- Hạn chế được dịch bệnh cho vật nuôi.
- Đáp ứng yêu cầu chăn nuôi lấy sản phẩm để xuất khẩu.
2. Các loại thức ăn hỗn hợp
a. Thức ăn hỗn hợp đậm đặc
Khái niệm: Là hỗn hợp thức ăn có tỉ lệ protein, khoáng,vitamin cao [ở mức độ đậm đặc].
Khi sử dụng phải bổ sung thêm các loại thức ăn khác cho phù hợp [thường là các thức ăn giàu năng lượng như ngô, cám gạo…].
Ví dụ: Thức ăn hỗn hợp đậm đặc dạng bột do công ty VINA dùng trong chăn nuôi lợn nái hậu bị, lợn nái chửa, nái nuôi con và lợn đực giống.
a. Thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh: SGK
Khái niệm: Là thức ăn hỗn hợp đã được bảo đảm đáp ứng đầy đủ và hợp lý nhu cầu dinh dưỡng của từng loại vật nuôi. Khi dùng, thường không phải bổ sung các loại thức ăn khác.
Ví dụ: Thức ăn hỗn hợp hoàn chỉnh do công ty VINA [Biên Hòa - Đồng Nai] sản xuất mã số 6 dùng cho lợn từ 30 – 60kg.
3. Quy trình công nghệ sản xuất thức ăn hỗn hợp
- Sản xuất thành dạng bột hoặc viên
- Sản xuất tại các nhà máy quy mô lớn, dây chuyền công nghệ bằng máy móc hiện đậi đảm bảo vệ sinh, chất lượng.
Quy trình sản xuất: 5 bước SGK
+ Bước 1 : Lựa chọn nguyên liệu chất lượng tốt
+ Bước 2 : Làm sạch, sấy khô, nghiền nhỏ riêng từng loại nguyên liệu
+ Bước 3 : Cân và phối trộn theo tỉ lệ đã tính toán sẵn
+ Bước 4 : Ép viên sấy khô
+ Bước 5 : Đóng bao gắn nhãn hiệu bảo quản
Hình 29.4. Quy trình công nghệ sản xuất thức ăn hỗn hợp cho vật nuôi
Thức ăn hỗn hợp có thể sản xuất thành dạng bột [bước 1-2-3-5] hoặc dạng viên [bước 1-2-3-4-5]
Một số hình ảnh sản xuất thức ăn hỗn hợp
Một số sản phẩm thức ăn chăn nuôi hỗn hợp
Lời kết
Như tên tiêu đề của bài Sản xuất thức ăn cho vật nuôi, sau khi học xong bài này các em cần nắm vững các nội dung trọng tâm sau:
- Hiểu được đặc điểm của một số loại thức ăn thường dùng trong chăn nuôi.
- Biết được quy trình sản xuất thức ăn hỗn hợp cho vật nuôi và hiểu được vai trò của thức ăn hỗn hợp trong việc phát triển chăn nuôi.
Bài 29: Sản xuất thức ăn cho vật nuôi
Câu 1 trang 86 sgk Công nghệ 10
Hãy kể tên và nêu những đặc điểm của một số loại thức ăn thường dùng trong chăn nuôi. Làm thế nào để có nhiều thức ăn tinh, thức ăn xanh, thức ăn thô cho vật nuôi?
Lời giải:
- Thức ăn tinh: Hàm lượng dinh dưỡng cao, dễ bị ẩm mốc, sâu mọt phá hoại. Phù hợp làm thức ăn cho lợn và gia cầm.
- Thức ăn xanh: Chứa những chất dinh dưỡng cần thiết cho động vật ăn cỏ [vitamin E, C, chất khoáng,...].
- Thức ăn thô: dự trữ được lâu, tỉ lệ xơ cao, nghèo chất dinh dưỡng. Nên kiềm hóa hoặc ủ với ure, hay nghiền thành bột để nâng cao tỉ lệ tiêu hóa.
- Thức ăn hỗn hợp: Chế biến từ những công thức được tính toán đáp ứng nhu cầu của vật nuôi theo từng giai đoạn.
- Để có nhiều thức ăn tinh ta cần bảo quản cẩn thận, thức ăn xanh ta cần dùng biện pháp ủ yếm khí để dự trữ lâu dài, thức ăn thô vốn có thể dữ trữ rất lâu.
Xem toàn bộ Soạn Công nghệ 10: Bài 29. Sản xuất thức ăn cho vật nuôi
Sách giải bài tập công nghệ 10 – Bài 29: Sản xuất thức ăn cho vật nuôi giúp HS giải bài tập, lĩnh hội các kiến thức, kĩ năng kĩ thuật và vận dụng được vào thực tế cần khơi dậy và phát huy triệt để tính chủ động, sáng tạo của học sinh trong học tập:
Xem thêm các sách tham khảo liên quan:
- Sách Giáo Viên Công Nghệ Lớp 10
[trang 84 sgk Công nghệ 10]: Em hãy quan sát sơ đồ và cho ví dụ về mỗi loại thức ăn thường được sử dụng ở địa phương em. Loại thức ăn đó dùng cho vật nuôi nào?
Trả lời:
– Thức ăn tinh: Ngô, thóc gạo, đậu, các loại củ. Dùng cho gà, lợn.
– Thức ăn xanh: Thân lá, cây trồng, cỏ trồng, hoang, rau muốn. Dùng cho trâu, bò.
– Thức ăn thô: Rơm rạ, bã mía, cỏ khô. Dùng cho trâu, bò vào mùa đông.
– Thức ăn hỗn hợp: Thức ăn hỗn hợp đậm đặc H37C. Dùng cho lợn.
[trang 85 sgk Công nghệ 10]: Về mùa đông, mùa khô, thức ăn xanh thường rất thiếu, vậy làm thế nào để có nhiều thức ăn cho trâu, bò vào những mùa này?
Trả lời:
Sử dụng những thức ăn có khả năng dự trữ được lâu như thức ăn ủ yếm khí, cỏ khô, hoặc rơm, rạ được kiềm hóa hoặc ủ với ure để nâng cao tỉ lệ tiêu hóa cho trâu bò.
Lời giải:
– Thức ăn tinh: Hàm lượng dinh dưỡng cao, dễ bị ẩm mốc, sâu mọt phá hoại. Phù hợp làm thức ăn cho lợn và gia cầm.
– Thức ăn xanh: Chứa những chất dinh dưỡng cần thiết cho động vật ăn cỏ [vitamin E, C, chất khoáng,…].
– Thức ăn thô: dự trữ được lâu, tỉ lệ xơ cao, nghèo chất dinh dưỡng. Nên kiềm hóa hoặc ủ với ure, hay nghiền thành bột để nâng cao tỉ lệ tiêu hóa.
– Thức ăn hỗn hợp: Chế biến từ những công thức được tính toán đáp ứng nhu cầu của vật nuôi theo từng giai đoạn.
– Để có nhiều thức ăn tinh ta cần bảo quản cẩn thận, thức ăn xanh ta cần dùng biện pháp ủ yếm khí để dự trữ lâu dài, thức ăn thô vốn có thể dữ trữ rất lâu.
Lời giải:
– Thức ăn hỗn hợp là thức ăn được chế biến, phối hợp được tính toán sao cho đảm bảo được nhu cầu theo từng giai đoạn phát triển và mục đích sử dụng vật nuôi.
– Vai trò của thức ăn hỗn hợp: Đầy đủ và cân đối thành phần dinh dưỡng, chi phí thức ăn, nhân công, chế biến rẻ. Ngoài ra còn hạn chế được dịch bệnh truyền qua thức ăn do được xử lí kĩ.
Lời giải:
Quy trình công nghệ sản xuất thức ăn hỗn hợp cho vật nuôi như sau:
– Lựa chọn nguyên liệu tốt để sản xuất thức ăn.
– Làm sạch, sấy khô để loại bớt nước [tránh nấm, mốc] sau đó nghiền nhỏ từng nguyên liệu.
– Dựa vào công thức phối trộn các nguyên liệu theo tỉ lệ. Nếu thức ăn ở dạng bột thì ta sẽ đem đi đóng gói ngay.
– Nếu muốn thức ăn dạng viên ta sẽ ép viên, sấy khô rồi đem đi đóng gói.