Đẩy côn bắt cá là gì

Làm việc chỉ khoảng 7 – 8 tiếng/ngày, mỗi người đẩy côn săn cá lóc trong mùa nước lũ ở miền Tây có nguồn thu nhập từ 200.000 - 500.000 đồng mà không phải bỏ nhiều chi phí sắm dụng cụ đánh bắt.

Theo nhiều người có kinh nghiệm đánh bắt thủy sản, đẩy côn là hình thức đánh bắt thủy sản cho thu nhập cao và hiệu quả trong mùa lũ. Côn có nhiều bộ phận hợp thành. Trước khi đẩy, người làm nghề phải bỏ thời gian ráp lại với nhau.

Theo cấu tạo, côn được làm bằng những cọng sắt nhỏ có độ dài 1,5m, được máng vào một sợi dây nilông may dính với nhau, khoảng cách 20 đến 30 cm mỗi cọng, chiều dài luồng côn từ 12 đến 15m được làm bằng tre.

Để giữ cho giàn côn vững, cân bằng, người đẩy côn cần phải hàn ống sắt (ống tuýp) theo hình chữ V và một ống nối thẳng đứng để kết nối các bộ phận lại với nhau. Đẩy côn thường bắt đầu vào lúc 6 giờ sáng, còn buổi chiều là khoảng 15 giờ.

Anh Lê Văn Công, có gần 5 năm làm nghề đẩy côn bắt cá lóc ở xã Tân Thạnh, huyện Thới Lai, TP. Cần Thơ cho biết: Nghề này thịnh hành ở đây cách nay hơn 20 năm, nó rất đơn giản, người mới biết vẫn có thể làm nghề được. Mấy năm trước nước lũ cao, cá lóc nhiều nên mỗi ngày bắt vài chục kg cá, năm nay lũ nhỏ, cá ít nên thu nhập còn phần nữa so với các năm trước.

Theo anh Công, làm nghề này phải tinh ý. Vì khi cá lóc chúi sẽ tạo thành một vùng tim (bong bóng nước khi cá chúi) lớn hay nhỏ tùy vào trọng lượng của cá và tùy vào mỗi loài. Lúc này đợi cho lớp tim đó tan hết và có một vài tim khác nổi lên ngay vị trí đó, dùng nơm nơm là cá không chạy đi được, dùng tay bắt cá nằm trên mặt bùn hoặc mò ở dưới lớp bùn để bắt cá.... 

Đẩy côn bắt cá là gì

Lần lượt cho càng côn vào ống túyp, 2 bó côn được mắc dọc theo tre và buộc lại bằng dây với khoảng cách 2m mỗi mối, tiếp đến lấy một đoạn tre ngắn dựng đứng có “ngàm” để mắc dây kéo luồng côn cao hơn mặt nước.... 

Đẩy côn bắt cá là gì

Khi ráp xong giàn công, người đẩy côn chỉ cần dùng cây sào tạo lực đẩy cho xuồng di chuyển, que côn chạm cá, cá tự động chúi xuống bùn và dùng nơm bắt cá...

Đẩy côn bắt cá là gì

Thời điểm này đồng còn cạn, gốc rạ lúa dày nên người đẩy ít nhất cũng kiếm được trên 200.000 đồng, còn người đẩy giỏi cũng kiếm được thu nhập từ 500.000 đến 700.000 đồng/ngày...

Đẩy côn bắt cá là gì

Nghề này rất dễ làm, chỉ cần khoảng 500.000 đồng là có thể sắm đồ đẩy côn. Người làm nghề này phải có sức khỏe và chịu được cái lạnh...

Đẩy côn bắt cá là gì

Theo nhiều người có kinh nghiệm đẩy côn cho biết, trời dịu mát đẩy côn cá lóc sẽ chúi nhiều hơn và bắt được cá lớn hơn buổi sáng...

Đẩy côn bắt cá là gì

Khác với các loại hình đánh bắt lưới, xiệt điện, đặt dớn… đẩy côn chỉ bắt những con cá lớn. Cá lóc đẩy côn hiện tại được bán với giá 100.000 đ/kg, cá rô giá 60.000 - 75.000 đ/kg ( tùy loại lớn nhỏ)...

Đẩy côn bắt cá là gì

Niềm vui của những người đẩy côn cá lóc mùa lũ, là bắt được cá nhiều..

Đẩy côn bắt cá là gì

Cho cá vào xuồng...

Đẩy côn bắt cá là gì

Nụ cười mãn nguyện của dân đẩy côn, vì hôm nào “vô mánh” bắt được nhiều cá lóc..

Đẩy côn bắt cá là gì

Người đẩy côn cá lóc mỗi ngày chống xuồng trên đồng gần 15-20km xăn cá làm bàn tay chai sần...

Đẩy côn bắt cá là gì

Thành quả cuối cùng cho người đầy côn là bắt nhiều cá lóc để đem đi bán...

Chỉ hoạt động trong mùa nước tràn đồng, đẩy côn là loại hình bắt cá khá đơn giản, không tốn nhiều chi phí đầu tư nhưng đem lại nguồn thu nhập đáng kể cho nhiều hộ dân miền Tây.

Anh Nguyễn Văn Toàn, ở ấp 4, xã Hòa Mỹ, huyện Phụng Hiệp (Hậu Giang) cho biết, đẩy côn được cho là nghề ai cũng có thể làm được. Nghề này đã thịnh hành ở đây cách nay hơn 20 năm, đem lại nguồn thu nhập nhất nhì trong các loại hình đánh bắt thủy sản trên đồng ruộng mùa lũ.

Côn là dụng cụ được làm bằng những cọng sắt nhỏ có độ dài 1,5 m, được máng vào một sợi dây nylon may dính với nhau, khoảng cách 20 - 30 cm mỗi cọng, chiều dài luồng côn từ 12 đến 15 m được làm bằng tre.

Đẩy côn bắt cá là gì

Người làm nghề đẩy côn có thu nhập tương đối ổn định. Ảnh: Ngọc Trinh.

Để giữ cho giàn côn vững, cân bằng, người đẩy cần phải hàn ống sắt (ống tuýp) theo hình chữ V và một ống nối thẳng đứng để kết nối các bộ phận lại với nhau. Lần lượt 2 cây tre được anh Toàn cho vào ống tuýp, 2 bó côn được mắc dọc theo tre và buộc lại bằng dây với khoảng cách 2 m mỗi mối. Tiếp đến, anh dùng một đoạn tre ngắn dựng đứng có “ngàm” để mắc dây kéo luồng côn cao hơn mặt nước. Giàn côn đã hoàn tất, anh Toàn vội bước lên, tay vớt cây sào chống xuồng để tạo lực đẩy.

Lúc này, người làm nghề chỉ cần dùng cây sào tạo lực đẩy cho xuồng di chuyển, que côn chạm cá, cá chúi và dùng nơm bắt cá là được. Vừa nói dứt lời, anh Toàn vội lấy nơm nhảy khỏi xuồng. Lội gần chục bước đến nơi có nhiều bọt nước, anh úp nơm và cho tay vào vơ mấy cái và bắt ra một chú cá lóc khoảng 200 gram. Sau khi con cá lóc được bỏ vào chiếc thùng mủ loại 20 lít. 

Đẩy côn bắt cá là gì

Thời điểm đồng còn cạn, gốc rạ lúa dày nên người đẩy ít nhất cũng kiếm được trên 200.000 đồng, còn người đẩy giỏi cũng kiếm được thu nhập từ 500.000 đến 700.000 đồng/ngày. Ảnh: Ngọc Trinh.

Để biết được cá chúi vào nơm chính xác, anh Toàn cho hay, cần tinh ý, vì khi cá chúi sẽ tạo thành một vùng tim (bong bóng nước). Người đẩy côn sẽ đợi cho tim tan hết và dùng nơm úp là khả năng chính xác gần như tuyệt đối. Chống từng lối (hàng) xong một mảnh ruộng rộng 3 công, anh Toàn bắt được gần chục con cá lóc.

Không chỉ dễ làm, chi phí cho nghề đẩy côn không quá cao, chỉ khoảng 500.000 đồng. Nhưng để bắt được nhiều cá trước tiên người làm nghề phải có sức khỏe, tính kiên trìsán. Thông thường, các buổi sáng, những người làm nghề này phải trầm mình mò cá trong nước lạnh. Cá nhiều hay ít cũng tùy từng ruộng, hôm thu được nhiều, hôm thất thu là chuyện bình thường. Tổng cộng 2 buổi đẩy côn trong một ngày, anh Toàn bắt được 10 -15 kg cá lóc, hơn 0,5 kg cá rô. Trong đó, cá lóc được bán với giá 35.000 - 45.000 đồng/kg đem lại thu nhập 400.000 đồng/ngày.

Đang mang thùng cá lóc trên 10 kg đến chợ bán, bà Hà Thị Thu Hà, mẹ anh Toàn cho biết: “Đa phần người làm nghề câu, lưới, đẩy côn, đặt dớn, săn chuột…chọn cân cho các bạn hàng ở Cần Thơ, Vị Thanh, Rạch Gòi, Cái Tắc (Hậu Giang). Vì giá bán cao hơn 5.000 - 10.000 đồng/kg so với cân cho các bạn hàng tại chợ Hòa Mỹ, Kinh Cùng".

Đẩy côn bắt cá là gì

Cá lóc do những  đẩy côn được thương lái thu mua mạnh. Ảnh: Ngọc Trinh.

Anh Hạ Quốc Tuấn có gần 10 năm làm nghề ở ấp 5, xã Hoà An, huyện Phụng Hiệp nói, vào mùa, cả đồng có không dưới 20 người đẩy côn. Thời điểm nước rút nên người ít nhất cũng kiếm được trên 300.000 đồng, còn người đẩy giỏi cũng bỏ túi 500.000 đồng/ngày”, anh Tuấn chia sẻ.

Ông Lê Hoàng Ba, Phó chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Hòa Mỹ, cho biết: Đẩy côn là một loại hình đánh bắt phổ biến mùa nước lũ. Người tham gia làm nghề không tốn nhiều chi phí đầu tư. Mỗi người có nguồn thu nhập 200.000 - 400.000 đồng/ngày (tùy thời điểm). Nhờ có nghề này mà nhiều hộ gia đình có việc làm và nguồn thu nhập ổn định. Ưu điểm của đẩy côn là chỉ bắt những con cá lớn nên không sợ hủy diệt cá con như loại hình đánh bắt lưới, xiệt điện, đặt dớn.

Một ngày mưu sinh của những người làm nghề đẩy côn ở ấp 2, xã Bình Phong Thạnh, huyện Mộc Hóa, tỉnh Long An bắt đầu từ lúc mặt trời vừa ló dạng. Sau hơn 1 giờ di chuyển bằng xuồng máy, len lỏi qua hàng chục con kênh cuối cùng anh Nguyễn Toàn Thắng cũng đến được địa điểm đã dự định từ ngày hôm trước. Cánh đồng này thuộc xã Tân Hiệp, huyện Thạnh Hóa, tỉnh Long An.

Đẩy côn bắt cá là gì

Người đẩy côn chỉ cần cho xuồng di chuyển, que côn chạm cá, cá tự động chúi xuống bùn và dùng nơm bắt cá

Bữa cơm sáng vội vàng giữa chốn đồng nước mênh mông bắt đầu cho một ngày mưu sinh. Dụng cụ để làm nghề này cũng khá đơn giản, chỉ cần 1 chiếc xuồng máy, 1 bộ côn được làm bằng 2 thanh tre có hình cánh cung và những sợ dây chì được kéo lê trên mặt ruộng. Đơn giản là vậy nhưng để có thể bắt được cá thì người đẩy côn phải nhận biết được bong bóng nước khi cá chúi.

Đẩy côn bắt cá là gì

Vì phải đi từ sớm nên khi tìm được nơi đẩy côn, mọi người mới ăn sáng chuẩn bị cho một ngày mưu sinh.

Theo kinh nghiệm của những người làm nghề, khi que côn chạm vào cá, quán tính cá sẽ tự động chúi xuống bùn, lúc đó sẽ tạo thành một vùng bong bóng nước. Lúc này, người dân chỉ cần đợi cho lớp bong bóng nước đó tan hết và có một vài bong bóng khác nổi lên thì dùng nơm nơm tại vị trí đó là sẽ bắt cá.

Đẩy côn bắt cá là gì

Về cấu tạo, côn được làm bằng những cọng sắt nhỏ có độ dài 1,5m, được máng vào một sợi dây may dính với nhau, khoảng cách 20-30 cm mỗi cọng, chiều dài luồng côn khoảng 10m được làm bằng tre.

Anh Nguyễn Toàn Thắng đã có 4 năm theo nghề, những năm trước, mỗi ngày anh có thể kiếm được cả chục ký cá lóc, nhưng năm nay thì cá không còn nhiều có khi đẩy cả ngày chỉ bắt được vài con. “Mấy năm trước, tôi chỉ bắt cá trê, cá lóc mà thôi. Tuy nhiên, năm nay, cá lóc ít, tôi bắt luôn cá rô, cá sặc. Mà tôi chỉ sử dụng nơm tre để bắt chứ không dùng bình ắc-quy để kích điện.”- anh Thắng chia sẻ.

Đẩy côn bắt cá là gì

Khi phát hiện có cá chỉ cần đợi cho lớp bong bóng nước đó tan hết và có một vài bong bóng khác nổi lên thì dùng nơm nơm tại vị trí đó là sẽ bắt được cá

Những người theo nghề này đa phần là nông dân ít ruộng đất sống bằng nghề làm thuê, tận dụng những tháng mùa nước để kiếm thêm thu nhập. Loài cá mà những người đẩy côn đánh bắt chủ yếu là cá lóc vì cá này có giá cao, khoảng 60.000 - 80.000đ/kg.

Do lượng cá năm nay ít hơn mọi năm nên có khi trầm mình dưới nước cả ngày một người đẩy côn chỉ bắt được một ít cá nhỏ, những loại cá này không thể bán mà chỉ để xay ra làm thức ăn cho những vèo cá nuôi.

Đẩy côn bắt cá là gì

Bắt cá bằng đẩy côn đòi hỏi phải có sức khỏe để lội trên đồng ruộng ngập nước, dầm mưa dãi nắng gần như suốt cả ngày

Anh Đoàn Thanh Vũ, xã Bình Phong Thạnh cho biết: “Tuy vất vả nhưng nghề này cũng giúp gia đình kiếm thêm thu nhập vào mùa nước nổi nhiều năm nay. Gắn bó với nghề đẩy côn đã lâu, giờ thu nhập không cao nhưng cũng không bỏ nghề được.”

Dẫu có nhọc nhằn nhưng nhiều người vẫn chọn đẩy côn làm nghề để mưu sinh trong mùa nước nổi bởi nghề này chỉ bắt những con cá trưởng thành chứ không khai thác tận diệt.

THANH HIỂU - KHANG NAM (Báo Long An)