Lý thuyết 1: Quy trình xử lý kép.
Bây giờ, hãy hình dung về cảnh bạn đang đi vào một nhà hàng và ngồi chờ anh phục vụ mang món ăn ra cho mình. Nhưng không may, anh chàng này bị trượt chân, các dĩa thức ăn từ khay rơi xuống đất.Khi cảnh tượng này xảy ra, bán cầu não của bạn đang xử lý một loạt các thông tin: cánh tay đang vẫy của anh phục vụ, vẻ mặt đáng thương đang cầu cứu sự giúp đỡ và mùi bít tết thì sộc thẳng vào mũi. Chỉ trong vài mili giây, hàng loạt thông tin này được tiếp nhận và tạo thành một khoảnh khắc.
Đa phần, mọi thứ trình bày nãy giờ được ghi lại một cách đồng bộ. Tuy nhiên, lý thuyết quy trình xử lý kép khẳng định déjà vu xảy ra khi có sự chậm trễ của một thông tin trong chuỗi các thông tin kia, khiến cho não bộ phân tích thông tin đó thành một sự kiện riêng biệt. Và khi thông tin đến sau này tiếp tục được xử lý, nó sẽ mô tả lại những gì đã được ghi nhận trước đó và tạo cho chúng ta cảm giác như việc này đã xảy ra rồi.Một giả thuyết khác giải thích cho Déjà vu cho rằng nó có liên quan đến những nhầm lẫn trong quá khứ chứ không phải ở hiện tại. Nó được gọi là Thuyết ảnh 3 chiều và chúng ta hãy thử tìm hiểu về lý thuyết này qua ví dụ về chiếc khăn trải bàn.
Khi bạn nhìn lần lượt vào từng ô vuông của chiếc khăn, một ký ức nằm sâu bên trong não bộ sẽ được đánh thức. Theo lý thuyết này, sở dĩ quá trình đó có thể xảy ra là nhờ ký ức đã được lưu trữ ở dạng ảnh 3 chiều, và trong không gian đó, bạn chỉ cần nhìn được 1 phần cũng có thể hiểu được cả bức tranh.
Não bộ có thể xác định được chiếc khăn trải bàn này có gì đó giống với cái mà bạn từng gặp trong quá khứ, có thể là ở nhà bà ngoại của bạn. Tuy nhiên, thay vì giúp cho bạn nhớ ra là bạn đã nhìn thấy cái khăn trải bàn đó ở nhà ngoại, não bộ lúc bấy giờ lại triệu hồi phần ký ức ấy lên nhưng không nhận dạng đúng thông tin đó.Điều này khiến bạn có cảm giác quen thuộc với thứ đó, nhưng lại chẳng có tí hồi ức nào. Bạn có thể chưa từng đi đến nhà hàng này, nhưng bạn đã nhìn thấy chiếc khăn trải bàn đó trước kia, và thất bại trong việc xác định xem đã nhìn thấy nó ở đâu. Thế là Déjà vu xảy ra.
Tuy nhiên thoạt nghe có vẻ lạ lùng nhưng hiện tượng này xẩy ra thường xuyên hơn bạn nghĩ. Đó mà thậm chí là những giấc mơ trước trên đây mà vô tình bạn lại gặp phải sự kiện tương tự ở ngoài đời thật. Chính vì sự trì hoãn trong quy trình xử lý thông tin của não bộ khiến cho bạn xúc cảm như đã “tìm thấy tương lai” từ xưa.
Theo số liệu thống kê, có đến 60 – 70% tổng dân số trái đất từng trải qua hiện tượng này ít nhất một lần trong đời. Nào hãy cùng nhau tìm hiểu xem dejavu nghĩa là gì và những bí mật xung quanh hiện tượng thú vị này.
Déjà vu là gì?
Déjà vu bắt nguồn từ tiếng Pháp mang ý nghĩa “đã từng xẩy ra”. Phía trên là xúc cảm xuất hiện lúc một sự kiện nào khác ra mắt và bạn nghĩ rằng nó đã xẩy ra rồi trong quá khứ. Bạn mà thậm chí đã từng trải qua trải nghiệm này ít nhất vài lần trong đời nhưng mà thậm chí là khoảnh khắc quá ngắn nên chính mình bạn không hề nhận thức được.
Deja vu là hiện tượng bạn cảm thấy một sự kiện, nhân vật hay xứ sở nào khác rất quen thuộc, tới từng cụ thể tuy nhiên rõ ràng là bạn mới tiếp xúc với đối tượng người dùng đó lần trước tiên.
Có rất nhiều giả thuyết được đưa ra để lý giải cho thắc mắc cho nguyên nhân phát sinh hiện tượng Deja vu là gì nhưng phần lớn những nhà nghiên cứu khoa học đều triệu tập về hướng phân tích quy trình ghi nhớ của não bộ.
Vấn đề ở vùng lưu trữ trí nhớ
Vấn đề mà thậm chí xẩy ra ở vùng não lưu trữ trí nhớ thời gian ngắn và dài hạn. Một vài nghiên cứu và phân tích tìm thấy giả thuyết là thông tin mà bạn tích lũy từ trái đất xung quanh mà thậm chí “rò rỉ” từ vùng trí nhớ thời gian ngắn sang vùng trí nhớ dài hạn mà bỏ qua cơ chế chuyển giao thông tin nổi bật.
Ngoài ra, lúc một khoảnh khắc mới xuất hiện, sự trì hoãn trong quy trình xử lý thông tin mà thậm chí khiến cho não bộ phân loại những dữ kiện mới lại thành ký ức. Điều này nghĩa là các bạn sẽ có xúc cảm như não mình đang “vẽ lại” điều gì đó trong quá khứ. Tuy nhiên, trên đây chỉ là xúc cảm “bị đánh lừa” nên các bạn sẽ không thể nào nhớ lại thời điểm sự kiện đã xẩy ra.
Déjà vu cũng là một trải nghiệm cho thấy não bộ bạn đang sinh hoạt. Hiện tượng này sẽ xẩy ra lúc não links một trải nghiệm mà bạn đã sở hữu trước trên đây với hiện tại vì giữa hai sự kiện có nhiều điểm thật sự rất tương ứng, khiến cho bạn có xúc cảm như hai sự kiện chỉ là một.
Deja vu - bạn đã bao giờ nghe thấy thuật ngữ này chưa? Dù chưa nghe, nhưng dám chắc đã có lần bạn được trải nghiệm nó rồi đó.
Đây là một cụm từ bắt nguồn từ tiếng Pháp, có nghĩa là "đã từng nhìn thấy". Khi bạn làm hoặc trải nghiệm một việc gì đó, bạn có cảm giác rất quen thuộc, như đã từng thấy nó trong quá khứ - đó chính là khi bạn cảm thấy deja vu.
Trên thực tế, deja vu vẫn đang là một hiện tượng bí ẩn khó giải thích. Chỉ biết rằng, có khoảng 60% - 80% dân số từng có trải nghiệm này. Và theo các nhà khoa học, nó có thể mang một số ý nghĩa nhất định đối với chính bản thân bạn.
1. Nó có nghĩa bạn vẫn còn trẻ
Một số nghiên cứu chỉ ra rằng trải nghiệm deja vu xuất hiện lần đầu tiên là ở trẻ em dưới 10 tuổi và trên 6 tuổi. Khi trưởng thành, tần suất deja vu xuất hiện sẽ nhiều hơn, mạnh nhất là ở độ tuổi 15 - 25. Sau đó, cảm giác này sẽ mất dần khi bạn già đi.
2. Não bộ của bạn vẫn đang hoạt động trơn tru
Vì cảm giác deja vu sẽ mất dần theo độ tuổi, nó khiến giới khoa học đặt ra giả thuyết: phải chăng điều đó là do ảnh hưởng từ não bộ? Trên thực tế, deja vu là dấu hiệu cho thấy não bộ của bạn đang hoạt động tốt, có thể phát hiện các tín hiệu bất thường.
3. Ký ức có thể chưa đồng bộ
Trong một bài viết trên tạp chí Healthline, các chuyên gia tin rằng deja vu có liên quan đến quá trình gợi nhớ ký ức của chúng ta. Nó xuất hiện khi ta bắt gặp phải một trải nghiệm tương tự trong quá khứ, nhưng không thể nhớ được. Nghĩa là, rất có thể ký ức ấy đã xảy ra quá lâu [từ khi còn nhỏ chẳng hạn], hoặc bạn không thể nhớ lại được vì một số tổn thương trong tâm lý.
Tồn tại một thực tế là chúng ta có xu hướng thu thập được nhiều chi tiết trong cuộc sống hàng ngày, nhưng thường không nhớ được chúng. Deja vu lúc này đóng vai trò gợi mở ký ức, dựa trên các chi tiết mà bạn đã từng quên rất lâu.
4. Có thể là dấu hiệu của một cơn đột quỵ
Có khá nhiều dấu hiệu - cả về thể chất lẫn tinh thần - sẽ xuất hiện trước khi bạn bị đột quỵ, và một trong số đó là cảm giác deja vu. Điều này có tỉ lệ đúng rất cao với những người có tiền sử bị đột quỵ: cơ thể bạn sẽ tìm cách biến cảnh tượng xung quanh trở nên quen thuộc hơn để báo hiệu, dù bạn chưa ở đó bao giờ.
5. Bạn đã quá mệt mỏi
Khi mệt mỏi hoặc căng thẳng, bạn dễ có một cảm giác quen thuộc hơn bình thường. Nguyên nhân là vì khi bị stress, khả năng tập trung của chúng ta sẽ kém hơn.
Chẳng hạn như lúc cầu hôn, nếu bạn bị xao nhãng bởi tiếng ồn xung quanh, bạn có thể sẽ dừng lại vài giây rồi suy nghĩ. Đến khi tiếp tục, bạn sẽ bắt đầu chuyển sang trạng thái deja vu, giống như mọi chuyện đã từng xảy ra vậy.
6. Deja vu thường xuyên? Đó là dấu hiệu của sự lo âu
Đã có một số trường hợp cảm nhận được deja vu do bị rối loạn lo âu, và nó khiến căn bệnh này trở nên tệ hơn. Tuy nhiên, các nhà khoa học vẫn đang nghiên cứu về vấn đề này, và cần nhiều xét nghiệm hơn để đưa ra kết luận.
Nguồn: BS, VT.co