Ngày nay cuộc sống xã hội có rất nhiều những bước phát triển mới vượt bậc trong tất cả các lĩnh vực. Nhưng đi kèm theo sự phát triển đó là những hiểm họa về môi trường sống ngày càng xuất hiện nhiều hơn đòi hỏi người ta phải có biện phá phòng chống, đối phó với những hiểm họa đó. Một trong những hiểm họa không chỉ một nước quan tâm mà cả thế giới đang quan tâm hiện nay đó là hiểm họa liên quan đến hóa chất.
Theo điều 37, luật hóa chất nước ta quy định: Hàng năm các cơ sở hóa chất phải xây dựng lực lượng ứng phó tại chỗ và phải thường xuyên huấn luyện và thực hành diễn tập các phương án ứng phó sự cố hóa chất.
Mục đích và yêu cầu của việc diễn tập
Mục đích: Nâng cao nhận thức, trách nhiệm đồng thời kiểm tra năng lực phối hợp hành động giữa các cơ quan, đơn vị có chức năng với các công ty, nhà máy, doanh nghiệp trong công tác ứng phó với sự cố hóa chất diễn ra trên địa phương nơi mình sinh sống
Qua công tác tổ chúc diễn tập để rút ra được kinh nghiệm về công tác khắc phục, phối hợp, điều hành của các ban ngành có liên quan từ đó đưa ra được giải pháp tổ chức, khắc phục, phòng chống hiệu quả.
Yêu cầu: Phải sát thực, tình huống rõ ràng Diễn tập phải đạt được kết quả và mục tiêu đề ra [an toàn, tiết kiệm, chính xác]. Các đơn vị tham gia đầy đủ, nghiêm túc Các trang thiết bị phải phù hợp, kiểm tra kĩ càng trước khi diễn tập. Không làm ảnh hưởng tới những người xung quanh và công việc sản xuất của cá đơn vị được lựa chọn diễn tập.
Mối hiểm họa khi sự cố hóa chất xảy ra
Các loại hóa chất thường gây hại rất lớn đối với môi trường và sức khỏe của con người. Không những thế các loại hóa chất thường khá khó phân hủy theo thời gian gây ảnh hưởng nghiêm trọng về sau. Vì vậy, đòi hỏi các doanh nghiệp trong quá trình sản xuất cần chú ý cao về việc phòng ngừa, ngăn chặn các sự cố liên quan đến hóa chất nếu bất cẩn sẽ gây hậu quả nghiêm trọng đến bản thân doanh nghiệp và môi trường sống xung quanh. Trên thế giới đã xảy ra rất nhiều trường hợp do sự cố hóa chất gây ra làm thiệt hại rất nhiều về tài sản và con người. Các sự cố đau lòng về hóa chất thường xảy ra ở các nước có nền công nghiệp phát triển mạnh hiện nay. Các mối nguy hiểm có thể xảy ra trong khi sản xuất, lưu trữ, vận chuyển, sử dụng hoặc xử lý. Cộng đồng sẽ gặp nguy hiểm nếu hóa chất được sử dụng một cách không an toàn hoặc phát thải với số lượng có hại vào môi trường sống. Nhiều loại hóa chất khác nhau sẽ gây nguy hiểm khác nhau có thể gây tử vong, chấn thương nghiêm trọng, ảnh hưởng lâu dài tới sức khỏe con người làm ô nhiễm môi trường sống. Nhiều sản phẩm chứa các hóa chất độc hại đang được sử dụng và lưu trữ trong nhà của chúng ta nếu chúng ta sử dụng chúng bừa bãi thì hậu quả sẽ rất khó lường. Theo đánh giá của các chuyên gia môi trường, những sự cố hóa chất xảy trong thời gian qua một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về công tác sản xuất, mua bán, sử dụng hóa chất còn lỏng lẻo ở nhiều nơi, tiềm ẩn nguy cơ gây hại lớn. Hiện nay, các loại hóa chất cực độc, nguy hiểm lại có thể dễ dàng mua được ở các chợ lớn. Cùng với đó, nhiều cơ sở sản xuất nhỏ lẻ cũng ngày một mọc lên ở các khu dân cư đông dân cư nó như những “ quả bom nổ chậm” có thể phát nổ bất cứ lúc nào.
Theo Trung tâm Ứng phó sự cố và An toàn hóa chất, Cục Hóa chất – Bộ Công Thương, thời gian qua, công tác diễn tập ứng phó sự cố hóa chất tại các địa phương ở nước ta chưa cao, đạt khoảng 35-40% [ số địa phương thực hiện diễn tập ít nhất là 1 lần]. Tuy nhiên, việc xây dựng kế hoạch phòng ngừa ứng phó sự cố hóa chất cấp tỉnh đạt trên 90%.
Lý giải vấn đề này, ông Vương Thành Chung, Giám đốc Trung tâm Ứng phó sự cố và An toàn hóa chất, nguyên nhân một phần do mấy năm qua đại dịch covid kéo dài cũng làm ảnh hưởng đến kế hoạch diễn tập của các tỉnh, mặt khác một số địa phương chưa sắp xếp được nguồn lực để thực hiện.
Về phía các địa phương, ghi nhận của cơ quan chức năng, thời gian qua, các tỉnh, thành đã ý thức về việc diễn tập sự cố hóa chất. Cụ thể, nhiều địa phương đã tăng cường tuyên truyền, phổ biến, tập huấn các quy định của pháp luật về ứng phó, xử lý sự cố hóa chất, quản lý và xử lý chất thải nguy hại, đảm bảo an toàn môi trường. Thường xuyên nắm bắt tình hình, dữ liệu về số lượng cơ sở hoạt động hóa chất, lượng hóa chất nguy hiểm lưu trữ tại thời điểm để có giải pháp phòng ngừa, ứng phó sự cố.
Cũng theo ông Chung, đối với doanh nghiệp, việc xây dựng ý thức chủ động phòng ngừa thay vì để xảy ra sự cố rồi mới ứng phó. Cụ thể, doanh nghiệp phải bám sát đánh giá rủi ro mới nhất, chú ý các sự cố đã từng xảy ra, chủ động lập kế hoạch phòng ngừa, ứng phó nhanh chóng, sát với tình hình thực tiễn… .jpg] Diễn tập ứng phó sự cố hóa chất tại Công ty Cổ phần Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc
Đơn cử tại tỉnh Phú Thọ, ý thức về việc tăng cường quản lý hóa chất trên địa bàn, giảm thiểu nguy cơ xảy ra sự cố hóa chất, Phú Thọ đã chủ động triển khai và phối hợp đồng bộ trong công tác ứng phó với các sự cố hóa chất. Năm 2021, Sở Công Thương Phú Thọ đã chỉ đạo diễn tập phòng ngừa ứng phó sự cố hóa chất tại 4 công ty sản xuất Hóa chất trên địa bàn tỉnh, gồm: Công ty Cổ phần Đông Á, Tổng công ty Giấy Việt Nam, Công ty Cổ phần Supe phốt phát và Hóa chất Lâm Thao và Công ty Cổ phần hóa chất Việt Trì. Các buổi diễn tập thực binh có sự tham gia Phòng Cảnh sát PCCC và Tìm kiếm cứu nạn [Công an tỉnh]; Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh; Sở Công Thương, lãnh đạo UBND huyện, thành, thị, một số doanh nghiệp có hợp đồng kinh doanh hoặc thuê kho liên quan đến các đơn vị diễn tập.
Tham dự buổi Diễn tập ứng phó sự cố hoá chất ngày 23/4/2022 tại tỉnh Bình Dương, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Dành cho rằng, hóa chất đã đóng góp nhiều lợi ích và tác dụng trong các hoạt động sản xuất công nghiệp. Tuy nhiên, nếu không được quản lý, bảo quản và sử dụng đúng cách, đúng mục đích, hóa chất có thể gây ra những vụ tai nạn, sự cố có hậu quả nghiêm trọng về con người và tài sản. Để giảm thiểu những tai nạn, sự cố kể trên thì vai trò của việc vận hành cơ chế phối hợp tổ chức ứng phó sự cố hoá chất kịp thời, hiệu quả của các lực lượng là hết sức quan trọng.
Những năm gần đây, nhiều doanh nghiệp đã có ý thức trang bị đầy đủ kiến thức và nắm rõ tính chất nguy hiểm, phương pháp bảo quản, bảo đảm an toàn hóa chất và giảm thiểu rủi ro. Tại nhiều cơ sở sản xuất, tính chuyên nghiệp đã được đề cao trong mọi khâu giám sát chặt chẽ mọi hóa chất nguy hiểm; Tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người lao động, bố trí đầy đủ trang thiết bị bảo hộ, lắp đặt các hệ thống xử lý, vận hành đúng chế độ, bảo đảm các quy định về nước thải, khí thải, chất thải rắn…
Tuy nhiên, vẫn còn tình trạng doanh nghiệp chủ quan, lơ là, thụ động chỉ chú trọng quan tâm thật sự sau khi sự cố xảy ra. Một số cơ sở dù có quan tâm nhưng thực hiện mang tính đối phó chưa đầy đủ. Vi phạm phổ biến là chưa thực hiện việc xây dựng biện pháp, kế hoạch phòng ngừa, ứng phó sự cố; chưa tổ chức huấn luyện an toàn hóa chất; chưa xây dựng được nội quy an toàn hóa chất cho cơ sở sản xuất, sắp xếp hóa chất trong kho chưa đảm bảo an toàn theo đúng các quy định hiện hành.
Theo điều 37, Luật hóa chất nước ta quy định: Hàng năm các cơ sở hóa chất phải xây dựng lực lượng ứng phó tại chỗ và phải thường xuyên huấn luyện và thực hành diễn tập các phương án ứng phó sự cố hóa chất. Việc nâng cao nhận thức, trách nhiệm đồng thời kiểm tra năng lực phối hợp hành động giữa các cơ quan, đơn vị có chức năng với các công ty, nhà máy, doanh nghiệp trong công tác ứng phó với sự cố hóa chất diễn ra trên địa phương nơi mình sinh sống.
Nguồn: Tạp chí Công Thương điện tử