[BĐT] - Năng lực của nhà thầu khi tham dự thầu được đánh giá thông qua nhiều tiêu chí trong hồ sơ mời thầu [HSMT], trong đó có doanh thu bình quân hàng năm với khoảng thời gian thông thường là 3 năm gần đây. Mặc dù pháp luật về đấu thầu đã quy định cụ thể cách tính mức yêu cầu về doanh thu trung bình hàng năm, nhưng không ít trường hợp HSMT đưa ra yêu cầu vượt “chuẩn”, bất thường.
Viện Toán học đang trong thời gian phát hành HSMT Gói thầu Mua sắm cửa tự động và hệ thống kiểm soát ra vào thuộc Dự án Tăng cường trang thiết bị phục vụ nghiên cứu khoa học và đào tạo tại Viện Toán học. Thời gian thực hiện hợp đồng là 90 ngày. Mặc dù giá gói thầu này chưa tới 500 triệu đồng, nhưng HSMT đưa ra yêu cầu nhà thầu phải có doanh thu bình quân hàng năm tối thiểu là 20 tỷ đồng trong vòng 3 năm trở lại đây. Theo phản ánh của nhà thầu, yêu cầu này là bất hợp lý, không phù hợp với quy định.
Trước đó, tại Đắk Lắk, 2 gói thầu nâng cấp, kiên cố hóa kênh mương do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Lắk [chủ đầu tư, trực tiếp mời thầu] cũng gặp kiến nghị tương tự của nhà thầu. 2 gói thầu này có giá gói thầu từ 6,5 - 7 tỷ đồng, tuy nhiên HSMT đều yêu cầu doanh thu bình quân hàng năm tối thiểu là 75 tỷ đồng trong vòng 3 năm gần đây.
Theo phản ánh, trong năm 2020, một số gói thầu có thời gian thực hiện hợp đồng dưới 1 năm, giá gói thầu khoảng 1,5 tỷ đồng nhưng yêu cầu doanh thu bình quân hàng năm tối thiểu là 6,5 tỷ đồng [tương ứng hệ số k = 4]. Thậm chí, có nhà thầu chia sẻ thông tin về một gói thầu cung cấp, lắp đặt biển tuyên truyền, quảng cáo với giá gói thầu khoảng 400 triệu đồng, nhưng HSMT yêu cầu doanh thu bình quân hàng năm tối thiểu là 400,16 tỷ đồng [tương ứng hệ số k = 1.000].
Theo một số nhà thầu, cũng có trường hợp sai sót về yêu cầu doanh thu bình quân do khâu nhập số liệu vào công thức tính không chuẩn xác, hoặc lỗi đánh máy trong HSMT. Tại một số gói thầu, sau khi nhận được kiến nghị của nhà thầu, bên mời thầu đã xem xét, sửa đổi số liệu, HSMT cho phù hợp với quy định pháp luật. Song, cũng có bên mời thầu “phớt lờ” kiến nghị của nhà thầu, biên bản mở thầu ghi nhận chỉ có sự tham gia của 1 nhà thầu và nhà thầu này được công bố trúng thầu.
Theo một chuyên gia về đấu thầu, các thông tư của Bộ Kế hoạch và Đầu tư về mẫu HSMT đã hướng dẫn cụ thể cách tính thông thường về mức yêu cầu doanh thu bình quân hàng năm của nhà thầu đối với trường hợp thời gian thực hiện hợp đồng dưới 1 năm. Trong đó, hệ số “k” trong công thức này là từ 1,5 - 2. Việc HSMT yêu cầu nhà thầu có doanh thu bình quân hàng năm [trong 3 năm gần nhất] tương ứng với hệ số k lớn hơn 2 lần có thể làm hạn chế sự tham dự của nhà thầu. Hệ số k gấp lên quá nhiều lần sẽ trở thành yêu cầu phi lý, cản trở nhà thầu tham dự thầu. Trong trường hợp phát hiện sớm các yêu cầu bất thường này, bên mời thầu cần nhanh chóng xem xét lại tiêu chí, căn cứ và cách tính để sửa đổi HSMT cho phù hợp, tạo điều kiện cho nhà thầu tham dự thầu.
Căn cứ khoản 2 Điều 39 Thông tư 08/2022/TT-BKHĐT quy định kể từ 01/08/2022, các Thông tư sau chấm dứt hiệu lực:
- Thông tư số 01/2015/TT-BKHĐT ngày 14 tháng 2 năm 2015 của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư quy định chi tiết lập hồ sơ mời quan tâm, hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu dịch vụ tư vấn;
- Thông tư số 03/2015/TT-BKHĐT ngày 06 tháng 5 năm 2015 của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư quy định chi tiết lập hồ sơ mời thầu xây lắp:
- Thông tư số 05/2015/TT-BKHĐT ngày 16 tháng 6 năm 2015 của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư quy định chi tiết lập hồ sơ mời thầu mua sắm hàng hoá;
- Thông tư số 14/2016/TT-BKHĐT ngày 29 tháng 9 năm 2016 của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư quy định chi tiết lập hồ sơ mời thầu dịch vụ phi tư vấn;
- Thông tư số 04/2017/TT-BKHĐT ngày 15 tháng 11 năm 2017 của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư quy định chi tiết về lựa chọn nhà thầu qua Hệ thống mạng đấu thầu Quốc gia;
- Thông tư số 05/2018/TT-BKHĐT ngày 10 tháng 12 năm 2018 của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư quy định chi tiết lập báo cáo đánh giá hồ sơ dự thầu đối với gói thầu được tổ chức lựa chọn nhà thầu trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia;
- Thông tư số 11/2019/TT-BKHĐT ngày 16 tháng 12 năm 2019 của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư quy định chi tiết việc cung cấp, đăng tải thông tin về đấu thầu, lộ trình áp dụng lựa chọn nhà thầu qua mạng và quản lý, sử dụng giá trị bảo đảm dự thầu, bảo đảm thực hiện hợp đồng không được hoàn trả;
- Thông tư số 05/2020/TT-BKHĐT ngày 30 tháng 6 năm 2020 của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 04/2017/TT-BKHĐT ngày 15 tháng 11 năm 2017 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư quy định chi tiết về lựa chọn nhà thầu qua Hệ thống mạng đấu thầu Quốc gia.
Người có thẩm quyền sẽ được đăng tải những thông tin về quá trình lựa chọn nhà thầu trong trường hợp cần bảo mật và không thể công khai trên Hệ thống?
Căn cứ khoản 3 Điều 39 Thông tư 08/2022/TT-BKHĐT quy định như sau: Trường hợp các thông tin trong quá trình lựa chọn nhà thầu cần bảo mật và không thể công khai trên Hệ thống, người có thẩm quyền quyết định việc đăng tải thông tin trong quá trình lựa chọn nhà thầu.
Ngoài ra tại khoản 2 Điều 39 Thông tư 08/2022/TT-BKHĐT quy định đối với gói thầu áp dụng lựa chọn danh sách ngắn, gói thầu mua thuốc, việc sơ tuyển, mời quan tâm qua mạng, mua thuốc qua mạng theo quy định của Thông tư này được thực hiện kể từ ngày 01 tháng 01 năm 2023.
Nhà thầu không đáp ứng yêu cầu về doanh thu bình quân hằng năm khi áp dụng Mẫu E-HSMT thì bên mời thầu được chỉnh sửa yêu cầu theo nguyên tắc nào?
Trường hợp nhà thầu không đáp ứng yêu cầu về doanh thu bình quân hằng năm khi áp dụng Mẫu E-HSMT tại Thông tư 08/2022/TT-BKHĐT thì bên mời thầu được chỉnh sửa theo nguyên tắc nào?
Căn cứ khoản 4 Điều 39 Thông tư 08/2022/TT-BKHĐT quy định trường hợp gói thầu đặc thù mà nếu áp dụng các quy định của Mẫu E-HSMT ban hành kèm theo Thông tư này sẽ không có nhà thầu nào đáp ứng yêu cầu về doanh thu bình quân hằng năm, hợp đồng tương tự thì chủ đầu tư, bên mời thầu được chỉnh sửa các yêu cầu này theo nguyên tắc sau:
- Việc chỉnh sửa yêu cầu về doanh thu bình quân hằng năm, hợp đồng tương tự khác với quy định của các Mẫu E-HSMT phải bảo đảm việc phân chia gói thầu là hợp lý, quy mô gói thầu không quá lớn để hạn chế cạnh tranh;
- Khi trình phê duyệt E-HSMT, bên mời thầu phải nêu rõ việc chỉnh sửa E-HSMT trong tờ trình để chủ đầu tư xem xét;
- Trong mọi trường hợp, chủ đầu tư phải bảo đảm không làm hạn chế sự tham gia của nhà thầu; nhà thầu được lựa chọn có đủ năng lực, kinh nghiệm để thực hiện gói thầu.
Một số lưu ý liên quan đến việc đấu thầu qua mạng khi áp dụng Thông tư 08/2022/TT-BKHĐT từ 01/8/2022?
Căn cứ Điều 39 Thông tư 08/2022/TT-BKHĐT giải đáp một số trường hợp sau:
- Đối với gói thầu mua thuốc, trường hợp có vướng mắc về kỹ thuật lựa chọn nhà thầu qua mạng, Bộ Kế hoạch và Đầu tư có trách nhiệm hướng dẫn; Bộ Y tế có trách nhiệm hướng dẫn xử lý vướng mắc liên quan đến việc thực hiện Thông tư số 15/2019/TT-BYT .
- Số liệu về báo cáo tài chính của nhà thầu được chia sẻ từ Hệ thống thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp và Hệ thống thuế điện tử.
- Trường hợp các văn bản quy phạm pháp luật viện dẫn trong Thông tư này được sửa đổi, bổ sung thì áp dụng các văn bản sửa đổi, bổ sung đó.
- Kể từ ngày Thông tư này có hiệu lực thi hành, khi lập hồ sơ mời thầu đối với lựa chọn nhà thầu không qua mạng, chủ đầu tư, bên mời thầu vận dụng các Mẫu E-HSMT ban hành kèm theo thông tư này trên cơ sở bảo đảm không trái quy định của Luật Đấu thầu, Nghị định số 63/2014/NĐ-CP .
- Hằng năm, Bộ Kế hoạch và Đầu tư hướng dẫn việc cung cấp, đăng tải thông tin về đấu thầu trên Hệ thống, Báo Đấu thầu phù hợp với lịch nghỉ lễ, Tết theo thông báo của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội.
-Căn cứ tình hình thực tế, Cục Quản lý đấu thầu, Bộ Kế hoạch và Đầu tư có thể chỉnh sửa các biểu mẫu dưới dạng webform trên Hệ thống nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho các bên tham gia vào hoạt động lựa chọn nhà thầu qua mạng, giảm thủ tục hành chính, tăng cường hơn nữa tính cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế trong đấu thầu, đồng thời bảo đảm hiệu quả công tác quản lý nhà nước về đấu thầu.
Theo đó, trong quá trình thực hiện, nếu có vướng mắc, các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan khác ở Trung ương, Ủy ban nhân dân các cấp, các tập đoàn kinh tế nhà nước, các tổng công ty nhà nước và tổ chức, cá nhân có liên quan gửi ý kiến về Bộ Kế hoạch và Đầu tư để kịp thời xem xét, hướng dẫn.