Đường thẳng song song mặt phẳng oxyz

Trong bài này, HocThatGioi sẽ giới thiệu với các bạn các quan hệ vuông góc và song song của đường thẳng, mặt phẳn trong không gian, bao gồm các quan hệ sau:

  • 2 đường thẳng song song trong không gian
  • 2 đường thẳng vuông góc trong không gian
  • 2 mặt phẳng song song trong không gian
  • 2 mặt phẳng vuông góc trong không gian
  • Đường thẳng vuông góc với mặt phẳng
  • Đường thẳng song song với mặt phẳng

Cùng theo dõi bên dưới nhé!

2 đường thẳng trong không gian song song với nhau khi và chỉ khi 2 đường thẳng đó đồng phẳng và giữa chúng không có bất kì điểm chung nào.

Đường thẳng song song mặt phẳng oxyz
2 đường thẳng song song trong không gian

Khi 2 đường thẳng trong không gian song song với nhau, ta có các tính chất sau:

  • VTCP của đường thẳng này cũng chính là VTCP của đường thẳng kia
  • Trong không gian qua 1 điểm không nằm trên đường thẳng cho trước tồn tại duy nhất 1 đường thẳng qua điểm đó và song song với đường thẳng cho trước
  • Nếu 3 mặt phẳng đôi một cắt nhau theo 3 giao tuyến thì 3 giao tuyến đó sang song hoặc đồng quy
  • Nếu hai đường thẳng phân biệt cùng song song với 1 đường thẳng thứ 3 thì chúng song song với nhau

2 đường thẳng được gọi là vuông góc với nhau khi góc giữa chúng là 90^o. (2 đường thẳng đó có thể cắt nhau hoặc chéo nhau)

==> Xem thêm cách tính góc giữa 2 đường thẳng trong không gian Oxyz

Đường thẳng song song mặt phẳng oxyz
2 đường thẳng vuông góc trong không gian

Khi 2 đường thẳng vuông góc với nhau, ta có các tính chất sau:

  • Tích vô hướng 2 VTCP của 2 đường thẳng đó bằng 0
  • Một đường thẳng vuông góc với một trong hai đường thẳng song song thì vuông góc với đường thẳng còn lại
  • Hai đường thẳng vuông góc với nhau có thể cắt nhau hoặc chéo nhau

2 mặt phẳng gọi là song song với nhau trong không gian nếu giữa chúng không có bất kì điểm chung nào. Khi 2 đường thẳng song song với nhau, ta có các tính chất sau:

Đường thẳng song song mặt phẳng oxyz
2 mặt phẳng song song trong không gian Oxyz

Nếu mặt phẳng (P) chứa hai đường thẳng a và b cắt nhau và cùng song song với mặt phẳng (Q) thì (P)//(Q)( Đây là tính chất quan trọng dùng để chứng minh hai mặt phẳng song song).

  • VTPT của mặt phẳng này cũng chính là VTPT của măt phẳng kia
  • Qua một điểm ở ngoài mặt phẳng có một và chỉ một mặt phẳng song song với mặt phẳng đó.
  • Cho hai mặt phẳng song song. Nếu một mặt phẳng cắt mặt phẳng này thì cũng cắt mặt phẳng kia và hai giao tuyến song song với nhau.
  • Hai mặt phẳng phân biệt cùng song song với mặt phẳng thứ ba thì song song với nhau
  • Hai mặt phẳng song song chắn trên hai cát tuyến song song những đoạn thẳng bằng nhau

Hai mặt phẳng trong không gian gọi là vuông góc với nhau nếu góc giữa chúng bằng 90^o. Điều kiện cần và đủ để hai mặt phẳng vuông góc với nhau là mặt phẳng này chứa một đường thẳng vuông góc với mặt phẳng kia.

==> Xem thêm cách tính góc giữa 2 mặt phẳng vuông góc trong không gian

Đường thẳng song song mặt phẳng oxyz
2 mặt phẳng vuông góc trong không gian

Khi 2 mặt phẳng vuông góc với nhau, ta có các tính chất sau:

  • Tích vô hướng của 2 VTPT của 2 mặt phẳng bằng 0.
  • Nếu hai mặt phẳng (P) và (Q) vuông góc với nhau thì bất cứ đường thẳng a nào nằm trong mặt phẳng (P), vuông góc với giao tuyến của (P) và (Q) đều vuông góc với (Q).
  • Nếu hai mặt phẳng (P) và (Q) vuông góc với nhau và A là một điểm nằm trong (P) thì đường thẳng a đi qua điểm A và vuông góc với (Q) sẽ nằm trong (P)
  • Nếu hai mặt phẳng cắt nhau và cùng vuông góc với mặt phẳng thứ ba thì giao tuyến của chúng vuông góc với mặt phẳng thứ ba

Một đường thẳng gọi là vuông góc với mặt phẳng nếu nó vuông góc với mọi đường thẳng nằm trong mặt phẳng ấy. Góc giữa đường thẳng và mặt phẳng là 90^o

Đường thẳng song song mặt phẳng oxyz
Đường thẳng vuông góc mặt phẳng

Khi đường thẳng vuông góc với mặt phẳng, ta sẽ có các tính chất sau:

  • VTCP của đường thẳng cũng chính là VTPT của mặt phẳng đó
  • Nếu đường thẳng d vuông góc với hai đường thẳng cắt nhau a và b cùng nằm trong mặt phẳng (P) thì đường thẳng d vuông góc với mặt phẳng (P)
  • Có duy nhất một mặt phẳng (P) đi qua một điểm O cho trước và vuông góc với một đường thẳng a cho trước
  • Mặt phẳng nào vuông góc với một trong hai đường thẳng song song thì cũng vuông góc với đường thẳng còn lại
  • Hai đường thẳng phân biệt cùng vuông góc với một mặt phẳng song song với nhau.
  • Cho đường thẳng a và mặt phẳng (P) song song với nhau. Đường thẳng nào vuông góc với (P) thì cũng vuông góc với a
  • Nếu một đường thẳng và một mặt phẳng (không chứa đường thẳng đó) cùng vuông góc với một đường thẳng khác thì chúng song song với nhau.

Một đường thẳng gọi là song song với mặt phẳng khi chỉ khi giữa chúng không có bất kì điểm chung nào.

Đường thẳng song song mặt phẳng oxyz
Đường thẳng song song mặt phẳng

Khi đường thẳng song song với mặt phẳng, ta có các tính chất sau:

  • Tích vô hướng VTCP của đường thẳng và VTPT của mặt phẳng bằng 0.
  • Nếu đường thẳng d không nằm trên mặt phẳng (P) và song song với một đường thẳng nào đó nằm trên (P) thì d song song với (P)
  • Nếu đường thẳng d song song với mặt phẳng (P) thì mọi mặt phẳng chứa d mà cắt (P) thì cắt theo giao tuyến song song với d

Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết của HocThatGioi về Quan hệ vuông góc và song song của đường thẳng, mặt phẳng trong không gian. Nếu các bạn thấy hay và bổ ích, hãy chia sẻ cho bạn bè của mình để cùng nhau học thật giỏi. Đừng quên để lại 1 like, 1 cmt dể tạo động lực cho HocThatGioi và giúp HocThatGioi ngày càng phát triển hơn nhé! Chúc các bạn học thật tốt!

Bài viết khác liên quan đến phương pháp toạ độ trong không gian

Viết phương trình mặt phẳng trong không gian Oxyz hay viết phương trình mặt phẳng đi qua 3 điểm là những dạng toán quan trọng trong chương trình toán học THPT. Trong nội dung bài viết dưới đây, DINHNGHIA.VN sẽ giúp bạn tổng hợp kiến thức về chủ đề viết phương trình mặt phẳng trong không gian, cùng tìm hiểu nhé!

Phương trình mặt phẳng trong không gian

Phương trình tổng quát của mặt phẳng trong không gian Oxyz

Phương trình tổng quát của mặt phẳng (P) trong không gian Oxyz có dạng:

Ax + By + Cz + D = 0 với \(A^{2}+B^{2}+C^{2}> 0\)

Muốn viết phương trình mặt phẳng trong không gian ta cần xác định được 2 dữ kiện:

  • Điểm M bất kì mà mặt phẳng đi qua.
  • Vector pháp tuyến của mặt phẳng.

Vị trí tương đối của hai mặt phẳng

Đường thẳng song song mặt phẳng oxyz

Cho 2 mặt phẳng (P): Ax + By + Cz + D = 0 và (Q): A’x + B’y + C’z + D’ = 0 thì:

Hai mặt phẳng cắt nhau khi và chỉ khi: \(\frac{A}{A’} \neq \frac{B}{B’} \neq \frac{C}{C’}\)

Hai mặt phẳng song song khi và chỉ khi: \(\frac{A}{A’} = \frac{B}{B’} = \frac{C}{C’} \neq \frac{D}{D’}\)

Hai mặt phẳng trùng nhau khi và chỉ khi: \(\frac{A}{A’} = \frac{B}{B’} = \frac{C}{C’} = \frac{D}{D’}\)

Hai mặt phẳng vuông góc khi và chỉ khi: \(AA’ + BB’ + CC’ = 0\)

Khoảng cách từ một điểm tới một mặt phẳng

Cho điểm M(a, b, c) và mặt phẳng (P): Ax + By + Cz + D = 0.

Khi đó khoảng cách từ điểm M tới (P) được xác định như sau:

\(d(A, (P)) = \frac{\left | Aa + Bb + Cc + D \right |}{\sqrt{A^{2} + B^{2} + C^{2}}}\)

Tổng kết lý thuyết viết phương trình mặt phẳng trong không gian

Đường thẳng song song mặt phẳng oxyz

Các dạng bài viết phương trình mặt phẳng trong không gian Oxyz

Dạng 1: Viết phương trình mặt phẳng (P) biết 1 điểm thuộc mặt phẳng và vector pháp tuyến

Vì mặt phẳng (P) đi qua điểm \(M(x_{0}; y_{0}; z_{0})\)

Mặt phẳng (P) có vector pháp tuyến \(\vec{n}(A, B, C)\)

Khi đó phương trình mặt phẳng (P): \(A(x-x_{0}) + B(y-y_{0}) + C(z-z_{0}) = 0\)

Đường thẳng song song mặt phẳng oxyz

Ví dụ 1: Viết phương trình mặt phẳng (P) đi qua M (3;1;1) và có VTPT \(\vec{n} = (1; -1; 2)\)

Cách giải:

Thay tọa độ điểm M và VTPP \(\vec{n}\) ta có:

(P): \((1)(x – 3) + (-1)(y – 1) + 2(z – 1) = 0 \Leftrightarrow x – y + 2z – 4 = 0\)

Dạng 2: Viết phương trình mặt phẳng (P) đi qua 3 điểm không thẳng hàng

Vì mặt phẳng (P) đi qua 3 điểm A, B, C. Nên mặt phẳng (P) có 1 cặp vector chỉ phương là \(\vec{AB} ; \vec{AC}\)

Khi đó ta gọi \(\vec{n}\) là một vector pháp tuyến của (P), thì \(\vec{n}\) sẽ bằng tích có hướng của hai vector \(\vec{AB}\) và \(\vec{AC}\). Tức là \(\vec{n} = \left [ \vec{AB};\vec{AC} \right ]\)

Đường thẳng song song mặt phẳng oxyz

Ví dụ 2: Viết phương trình mặt phẳng (P) đi qua 3 điểm không thẳng hàng A(1,1,3); B(-1,2,3); C(-1;1;2)

Cách giải:

Ta có: \(\vec{AB} = (-2;1;0); \vec{AC} = (-2,0,-1) \Rightarrow \left [ \vec{AB},\vec{AC} \right ] = (-1,-2,2)\)

Suy ra mặt phẳng (P) có VTPT là \(\vec{n} = \left [ \vec{AB},\vec{AC} \right ] = (-1,-2,2)\) và đi qua điểm A(1,1,3) nên có phương trình:

\((-1)(x – 1) – 2(y – 1) + 2(z – 3) = 0\Leftrightarrow -x – 2y + 2z – 3 = 0\)

Dạng 3: Viết phương trình mặt phẳng đi qua 1 điểm và song song với 1 mặt phẳng khác

Mặt phẳng (P) đi qua điểm \(M(x_{0}; y_{0}; z_{0})\) và song song với mặt phẳng (Q): Ax + By + Cz + m =0

Vì M thuộc mp(P) nên thế tọa độ M và pt (P) ta tìm được M.

Khi đó mặt phẳng (P) sẽ có phương trình là:

\(A(x – x_{0}) + B(y – y_{0}) + C(z – z_{0}) = 0\)

Chú ý: Hai mặt phẳng song song có cùng vector pháp tuyến.

Ví dụ 3: Viết phương trình mặt phẳng (P) đi qua điểm M (1;-2;3) và song song với mặt phẳng (Q): 2x – 3y + z + 5 = 0

Cách giải:

Vì (P) song song với (Q) nên VTPT của (P) cùng phương với VTPT của (Q).

Suy ra (P) có dạng: 2x – 3y + z + m = 0

Mà (P) đi qua M nên thay tọa độ M (1;-2;3) ta có:

\(2.1 + (-3).(-2) + 3 + m = 0 \Leftrightarrow m = -11\)

Vậy phương trình (P): 2x – 3y + z – 11 = 0  

Dạng 4: Viết phương trình mặt phẳng đi qua 1 đường thẳng và 1 điểm cho trước

Mặt phẳng (P) đi qua điểm \(M(x_{0}; y_{0}; z_{0})\) và đường thẳng d.

Lấy điểm A thuộc đường thẳng d ta tìm được vector \(\vec{MA}\) và VTCP \(\vec{u}\), từ đó tìm được VTPT \(2.1 \vec{n} = \left [ \vec{MA};\vec{u} \right ]\).

Thay tọa độ ta tìm được phương trình mặt phẳng (P)

Ví dụ 4: Viết phương trình mặt phẳng (P) đi qua điểm M (3;1;0) và đường thẳng d có phương trình: \(\frac{x – 3}{-2} = \frac{y + 1}{1} = \frac{z + 1}{1}\)

Cách giải:

Lấy điểm A (3;-1;-1) thuộc đường thẳng d.

Suy ra \(\vec{MA} (0; -2; -1)\) và VTCP \(\vec{u} (-2; 1; 1)\)

Mặt phẳng (P) chứa d và đi qua M nên ta có VTPT: \(\vec{n} = \left [ \vec{MA};\vec{u} \right ] = (-1; 2; 4)\)

Vậy phương trình mặt phẳng (P): \(-1(x – 3) + 2(y – 1) – 4z = 0\Leftrightarrow -x + 2y – 4z + 1 = 0\)

Xem thêm >>> Phương trình đường thẳng trong không gian Oxyz

Xem thêm >>> Chuyên đề phương pháp tọa độ trong không gian: Lý thuyết và Bài tập 

Trên đây là bài viết tổng hợp kiến thức về viết phương trình mặt phẳng trong không gian Oxyz. Nếu có băn khoăn thắc mắc hay góp ý về chủ đề viết phương trình mặt phẳng trong không gian Oxyz, các bạn để lại bình luận bên dưới để chúng mình cùng trao đổi nhé. Cảm ơn các bạn, nếu thấy hay thì chia sẻ nha <3

Xem chi tiết qua bài giảng dưới đây


(Nguồn: Youtube.com)

Please follow and like us:

Đường thẳng song song mặt phẳng oxyz

Đường thẳng song song mặt phẳng oxyz