Kế hoạch tăng lương năm 2023

Lương thấp, lại còn bị nợ, một nhân viên y tế phải bán hàng vỉa hè để tăng thu nhập. Ảnh: Vy Vy

Khi giá xăng dầu đã “tương đối giảm” vào đầu tháng 9 năm nay, đã có một câu hỏi được đặt ra, rằng: Vì sao giá hàng hoá thiết yếu vẫn “không chịu” giảm?

Câu trả lời đơn giản: Tính “bảo thủ” trong giá cả hàng hoá dịch vụ. Trên Thanh Niên, một chuyên gia kinh tế cho rằng, chính vì tính “bảo thủ” rất khó thay đổi này nên khi đã thiết lập được mặt bằng giá mới, giá cả “không có ý định giảm”. Ví dụ như giá dịch vụ cắt tóc hay giá thành bát phở khi đã tăng thêm 5.000-10.000 đồng rồi thì không giảm nữa.

Mặt bằng giá mới, rất khó “chẻ hoe” bằng con số % trong lương, thu nhập bình quân. Nhưng có một điều chắc chắn: Người dân sẽ phải trả nhiều hơn cho cùng một hàng hoá, dịch vụ.

Lương cán bộ công chức đáng lẽ đã tăng từ tháng 7.2020 theo lộ trình nhưng vì những khó khăn do đại dịch, việc tăng lương đã “tạm dừng”. Dừng qua năm 2021, dừng luôn cả năm 2022. Không thể nói khác được: Đó là sự hy sinh của những người hưởng lương và cũng là một món nợ không thể nhây thêm nữa.

Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Ngọ Duy Hiểu vừa xác nhận một thực tế là thu nhập của công chức, viên chức, khu vực công “còn thấp”. Thấp, cộng thêm việc “phân phối cứng nhắc, cào bằng” chính là một trong 5 nguyên nhân dẫn đến tính trạng chuyển dịch từ khu vực công sang tư.

Là thành viên Ban Chỉ đạo Trung ương cải cách tiền lương, ông Ngọ Duy Hiểu bày tỏ mong muốn lương cán bộ viên chức sẽ được tăng ngay vào đầu hoặc cùng lắm là giữa năm 2023.

Tại Diễn đàn kinh tế xã hội Việt Nam 2022 hôm 18.9, PGS.TS Vũ Sỹ Cường (Học viện Tài chính) cũng đề cập đến một sự “kích thích mới” mà chỉ đơn giản là việc tăng lương. Bởi hiệu quả cao sẽ được tạo ra ngay từ một chính sách được cho là đơn giản, dễ thực hiện, và trực tiếp.

Tổng thu ngân sách Nhà nước 8 tháng năm 2022 ước đạt tới 1,2 triệu tỉ đồng, bằng 85,6% dự toán năm và tăng 19,4% so với cùng kỳ năm trước. Nếu so với dự toán ngân sách cả năm 1,411 triệu tỉ đồng thì dù còn 4 tháng nữa mới kết thúc năm nhưng số thu ngân sách đã gần đạt kế hoạch cho cả năm.

Có nghĩa rằng không phải chúng ta không có tiền để trả món nợ tiền lương đã nợ nhây suốt 3 năm qua.

Và thật ra cũng không có lý do nào để nợ nhây thêm nữa.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị, bên cạnh việc điều chỉnh lương tối thiểu vùng tại doanh nghiệp, trong năm 2023 Chính phủ cũng cần quan tâm bố trí ngân sách thực hiện tăng lương cơ sở cho cán bộ, công chức, viên chức bởi đó cũng là chi cho đầu tư phát triển.

Cuối tuần qua, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội (QH) Vương Đình Huệ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) họp phiên bất thường cho ý kiến về tình hình triển khai thực hiện và dự kiến danh mục, mức vốn bố trí cho nhiệm vụ, dự án thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội (gọi tắt là Chương trình); phương án sử dụng nguồn tăng thu, tiết kiệm chi và kinh phí còn lại của ngân sách Trung ương năm 2021.
Siết chặt kỷ luật, kỷ cương, cố gắng sớm triển khai gói phục hồi kinh tế
Sau khi Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng báo cáo về tình hình triển khai thực hiện và dự kiến danh mục, mức vốn bố trí cho nhiệm vụ, dự án thuộc Chương trình, Chủ nhiệm UB Tài chính - Ngân sách của QH Nguyễn Phú Cường trình bày Báo cáo thẩm tra. Ông Nguyễn Phú Cường cho biết, về tiến độ triển khai, theo báo cáo, Thủ tướng Chính phủ đã thông báo tổng mức vốn, chi tiết danh mục và mức vốn dự kiến cho từng nhiệm vụ, dự án của từng Bộ, cơ quan trung ương và địa phương (Văn bản số 450/TTg-KTTH) để làm căn cứ phê duyệt chủ trương đầu tư dự án.
Về số vốn thông báo, Thủ tướng Chính phủ thông báo vốn cho các Bộ, cơ quan trung ương và địa phương là 149.201 tỷ đồng, bằng 84,77% so với số QH cho phép (tối đa là 176.000 tỷ đồng). Số còn lại chưa thông báo khoảng 26.800 tỷ đồng (trong đó có 14.000 tỷ đồng cho lĩnh vực y tế, 11.800 tỷ đồng cho 4 dự án đường cao tốc). UB Tài chính - Ngân sách cho rằng, Thủ tướng Chính phủ cần khẩn trương thông báo hết số vốn còn lại cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương để hoàn thiện thủ tục đầu tư, trình UBTVQH cho ý kiến. Đồng thời, đề nghị Chính phủ báo cáo rõ nguyên nhân chưa đủ điều kiện thông báo vốn, giải pháp để thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 43 của QH.
Qua thảo luận, xem xét của các Ủy viên UBTVQH, kết luận nội dung này, Chủ tịch QH Vương Đình Huệ nhấn mạnh, đến nay mới trình danh mục, mức vốn bố trí cho nhiệm vụ, dự án thuộc Chương trình ra UBTVQH cho ý kiến là rất chậm, phần nào đó làm giảm hiệu quả của Chương trình. Theo Chủ tịch QH, thực hiện nhiệm vụ này khó nhưng cần siết chặt kỷ luật, kỷ cương và cố gắng làm sớm, không để lâu. Từ đó, Chủ tịch QH lưu ý Chính phủ cần nghiêm túc rút kinh nghiệm, đánh giá nguyên nhân của sự chậm trễ này, chỉ rõ cụ thể những nguyên nhân chủ quan, khách quan, trên cơ sở đó rút kinh nghiệm và triển khai quyết liệt để sớm có kết quả cụ thể của gói chính sách này theo Nghị quyết số 43 của QH.
Chủ tịch QH cho biết, UBTVQH cơ bản tán thành với khung danh mục, mức vốn bố trí cho nhiệm vụ, dự án thuộc Chương trình. Song, các Ủy viên UBTVQH đề nghị, Chính phủ khẩn trương thông báo với số vốn còn lại bao gồm 14.000 tỷ đồng cho lĩnh vực hạ tầng y tế và 11.830 tỷ đồng cho các dự án hạ tầng khác để các bộ, cơ quan trung ương và địa phương có căn cứ đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện thủ tục chuẩn bị đầu tư.
Bên cạnh đó, Chính phủ chỉ đạo, đôn đốc bộ, cơ quan trung ương và địa phương nhanh chóng hoàn thiện thủ tục đầu tư theo quy định để Chính phủ hoàn thiện danh mục, báo cáo UBTVQH cho ý kiến trước khi phân bổ vốn. Tinh thần là có đến đâu sẽ trình đến đấy, không nhất thiết phải chờ một đợt. UBTVQH sẵn sàng họp ngoài giờ, họp bất thường để nhanh cho nền kinh tế. Hỗ trợ cho nền kinh tế nhanh bao nhiêu thì cố gắng của chúng ta sẽ hoàn toàn xứng đáng.
Cũng theo Chủ tịch QH, UBTVQH nhất trí về đề xuất của Chính phủ về việc dành 9.620 tỷ đồng trong tổng số gói 176 nghìn tỷ đồng thuộc Nghị quyết 43 của QH để phân bổ vốn cho 3 dự án đường cao tốc thuộc danh mục các dự án quan trọng quốc gia trình QH xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 3 này. Trong đó, có 3.800 tỷ đồng dành cho dự án đường bộ cao tốc Châu Đốc- Cần Thơ -Sóc Trăng giai đoạn 1; hơn 2.320 tỷ đồng cho dự án đường bộ cao tốc Khánh Hòa – Buôn Ma Thuột giai đoạn 1 và 3.500 tỷ đồng cho dự án cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu giai 1.
Tính toán tăng lương cho cán bộ, công chức, viên chức
Tại phiên họp, các Ủy viên UBTVQH cũng đã nghe Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc và Chủ nhiệm UB Tài chính – Ngân sách Nguyễn Phú Cường trình bày Tờ trình và Báo cáo thẩm tra về phương án sử dụng nguồn tăng thu, cắt giảm, tiết kiệm chi và kinh phí còn lại của ngân sách Trung ương năm 2021. Các Ủy viên UBTVQH đã tập trung phân tích phương án phân bổ nguồn tăng thu và tiết kiệm chi do Chính phủ trình; nêu ra một số vấn đề cần lưu ý với Chính phủ trong sử dụng nguồn kinh phí này. Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái, các Bộ trưởng Bộ Tài chính, Kế hoạch và Đầu tư giải trình một số vấn đề được các Ủy viên UBTVQH đưa ra.
Kết luận nội dung này, Chủ tịch QH Vương Đình Huệ nêu rõ, UBTVQH cơ bản thống nhất với đề nghị của Chính phủ về phương án sử dụng nguồn tăng thu, tiết kiệm chi và kinh phí còn lại của ngân sách trung ương năm 2021. Riêng với khoản tiết kiệm chi từ chậm trả lãi, UBTVQH cho rằng, đây thực tế là tiền giảm dự toán so với số chi trả nợ nên không xác định là khoản tăng thu tiết kiệm chi và đề nghị không đưa khoản này vào nguồn phân bổ số tăng thu, tiết kiệm chi. UBTVQH đồng tình với phương án phân bổ nguồn tăng thu, tiết kiệm chi do Chính phủ trình, trong đó có khoản bổ sung vốn cho Chương trình theo Nghị quyết số 43 của QH; bố trí nguồn để thực hiện cải cách tiền lương.
Ngoài ra, Chủ tịch QH cũng lưu ý, tại các phiên thảo luận của QH về tình hình kinh tế-xã hội, rất nhiều ý kiến đại biểu QH đề xuất, cùng với việc điều chỉnh lương tối thiểu vùng tại doanh nghiệp thì cần điều chỉnh tiền lương cơ sở cho cán bộ, công chức, viên chức vào ngày 1/7 hàng năm. Trước đây, hằng năm vẫn có điều chỉnh tăng lương nhưng 3 năm qua chưa thực hiện được do ảnh hưởng dịch bệnh COVID-19. Trong khi đó, đời sống của cán bộ, công chức, viên chức rất khó khăn. “Năm sau cần tính toán việc này, vì suy cho cùng đó cũng là chi cho đầu tư phát triển, góp phần để kích cầu”, Chủ tịch QH nhấn mạnh.
Với các phương án phân bổ khác, UBTVQH cơ bản thống nhất với đề xuất của Chính phủ. Riêng với số vốn còn lại chưa phân bổ, UBTVQH đề nghị Bộ Tài chính sớm thống nhất phương án với UB Tài chính - Ngân sách. Các phương án được đề xuất là bố trí nguồn tăng cường cho Chương trình, giảm áp lực về bội chi và nợ công, xem xét thưởng thêm cho một số địa phương vượt thu, bố trí cho một số dự án đầu tư công có nhu cầu cấp bách và có thể hoàn thành ngay trong năm 2022. Nếu Chính phủ không xây dựng phương án sử dụng khoản này thì đề nghị giảm bội chi để tăng chi trả nợ theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước./.