Thế trận Cử quốc nghênh địch nghĩa là gì
(Bqp.vn) - Há»c thuyết quân sá»± không tiếp cáºn vấn đỠ“sá» dụng sức mạnh†trên góc Ä‘á»™ của nghệ thuáºt quân sá»±, không Ä‘i sâu và o cách đánh mà đi và o quan Ä‘iểm, tÆ° tưởng chỉ đạo nghệ thuáºt dùng sức mạnh sao cho có lợi nhất cho mục tiêu già nh và giữ Ä‘á»™c láºp, chủ quyá»n dân tá»™c. Trong thá»±c tế, không phải má»i chiến thắng quân sựđá»u có lợi cho mục Ä‘Ãch chÃnh trị, nếu nó được tiến hà nh không đúng nÆ¡i, đúng lúc, má»™t cách “vô chÃnh trị†thì “vô dụng lại có hạiâ€. ChÃnh há»c thuyết quân sá»± của ông cha đã chỉ đạo vấn để đó. Có thể khái quát những nét riêng của việc sá» dụng sức mạnh của dân tá»™c Việt Nam trên những đặc Ä‘iểm dÆ°á»›i đây: 1. Sức mạnh Việt Nam thÆ°á»ng được sá» dụng hà i hòa, phối hợp giữa quân sá»±, chÃnh trị, văn hóa, ngoại giao, phục vụ đắc lá»±c cho mục tiêu của đất nÆ°á»›c, dân tá»™c trong má»—i thá»i kỳ lịch sá» Là nÆ°á»›c nhá» sống gần nÆ°á»›c lá»›n lại trải qua hà ng ngà n năm bị biến thà nh quáºn huyện của nÆ°á»›c ngoà i, mối quan hệ của Việt Nam vá»›i nÆ°á»›c lá»›n luôn luôn tế nhị và phức tạp. Äể giữ được Ä‘á»™c láºp chủ quyá»n, các triá»u đại Việt Nam đã biết lui, biết tá»›i, kết hợp giữa má»m dẻo vá»›i cứng rắn, giữa chiến lược vá»›i sách lược. Không phải cứ đánh hăng, đánh giá»i là có lợi nhất cho đất nÆ°á»›c. Suốt quá trình đấu tranh chống sá»± thống trị và xâm lược của phong kiến phÆ°Æ¡ng Bắc là má»™t sá»± kết hợp rất hà i hòa, nhuần nhuyá»…n giữa đấu tranh văn hóa, chÃnh trị, quân sá»±, ngoại giao, kết hợp đấu trÃ, đấu lý, đấu pháp vá»›i đấu lá»±c nhằm vô hiệu hóa ná»n thống trị của nÆ°á»›c ngoà i, ngăn chặn, đẩy lùi há»a ngoại xâm trÆ°á»›c khi phải chấp nháºn dùng vÅ© lá»±c chống quân xâm lược. Trần HÆ°ng Äạo nói: “NgÆ°á»i là m tÆ°á»›ng không nên lấy giá»i cung Ä‘ao cưỡi bắn là m tà i mà phải lấy thông suốt cổ kim là m giá»i†chÃnh là muốn yêu cầu tÆ°á»›ng lÄ©nh phải biết “xét cổ nghiệm kim†theo “lẽ hÆ°ng vong†mà hà nh Ä‘á»™ng. Nguyá»…n Trãi viết: “Việc binh là việc sống chết. Äồ binh là thứ hung bạo. Thánh nhân bất đắc dÄ© má»›i phải dùng đếnâ€. Tôn Tá» căn dặn: “NgÆ°á»i không hiểu hết cái hại của việc dùng binh thì cÅ©ng không thể hiểu hết cái lợi của việc dùng binh... Nhà vua sáng suốt là phải cân nhắc tháºn trá»ng, tÆ°á»›ng soái tà i giá»i cÅ©ng phải cẩn tháºn đối vá»›i việc đó. Nếu không có lợi thì không hà nh Ä‘á»™ng, nếu không chắc thắng thì không dùng binh, nếu không nguy bức thì không tác chiến. Vua không thể vì phẫn ná»™ mà xuất quân, tÆ°á»›ng không thể vì nóng nảy mà giao chiến. Có lợi cho quốc gia hãy hà nh Ä‘á»™ng, không lợi cho quốc gia thì phải đình chỉ. Phẫn ná»™ có thể trở lại vui vẻ, nóng nảy có thể trở lại hiá»n hòa, nhÆ°ng nÆ°á»›c đã mất thì không thể trở lại còn, ngÆ°á»i đã chết thì không thể sống lại. Cho nên nhà vua sáng suốt phải tháºn trá»ng việc đó, tÆ°á»›ng soái giá»i phải cảnh giác việc đó. Äó là mấu chốt bảo đảm quốc gia an ninh, quân Ä‘á»™i toà n vẹn váºyâ€. Lịch sá» Việt Nam phải gánh chịu rất nhiá»u cuá»™c chiến tranh, nhÆ°ng xét cho kỹ, ở Việt Nam những cuá»™c chiến nhằm mục tiêu tranh bá đồ vÆ°Æ¡ng, không bên nà o có chÃnh nghÄ©a, nhÆ° các cuá»™c “Xuân thu vô nghÄ©a chiến†không nhiá»u. Nổi báºt trong lịch sá» là chiến tranh giải phóng và chống xâm lược và chỉ chấp nháºn tiến hà nh sau khi tất cả các giải pháp vá» chÃnh trị, ngoại giao Ä‘á»u không ngăn được. Ở ViệtNam, tÆ°á»›ng rÆ°á»ng cá»™t là phải văn võ song toà n, vừa giá»i đánh giặc vừa giá»i trị nÆ°á»›c, chăm dân. Việc không chấp nháºn các thiên hÆ°á»›ng võ biá»n, quân sá»± thuần túy đã thà nh nếp từ trong lịch sá» Việt Nam. “TÆ°á»›ng mà dùng nhân ái đối vá»›i kẻ dÆ°á»›i, lấy tÃn nghÄ©a phục nÆ°á»›c láng giá»ng, trên biết thiên văn, dÆ°á»›i thông địa lý, giữa biết việc ngÆ°á»i, coi bốn biển nhÆ° má»™t nhà . Äó là tÆ°á»›ng chỉ huy được cả thiên hạ, không ai địch nổi†(Trần HÆ°ng Äạo). Äó là báºc “lÆ°Æ¡ng tÆ°á»›ng†mà Trần HÆ°ng Äạo dặn vua Nhân Tông phải kén dùng khi kẻ thù dùng cách xâm lược lấn dần nhÆ° cách tằm ăn dâu, không lấy của dân, không cần thắng chóng... là cách nhiá»u kẻ thù hiện Ä‘ang dùng đối vá»›i nÆ°á»›c ta. 2. Sức mạnh quân sá»± Ä‘Æ°á»›c sá» dụng có chừng má»±c, thÆ°á»ng không dùng trÆ°á»›c, dùng sá»›m, cÅ©ng không sá» dụng tá»›i cùng Là nÆ°á»›c nhá» thÆ°á»ng phải Ä‘Æ°Æ¡ng đầu vá»›i nÆ°á»›c lá»›n, Việt Nam không bao giá» á»· và o vÅ© lá»±c để già nh chiến thắng triệt để, hoà n toà n tiêu diệt đối phÆ°Æ¡ng nhÆ° nhiá»u nÆ°á»›c khác trên thế giá»›i. Má»i hoạt Ä‘á»™ng quân sá»± Ä‘á»u chỉ nhằm đạt đến mục tiêu đẩy quân xâm lược và o thế “tiến thoái lưỡng nanâ€, không còn cách đánh có hiệu lá»±c để già nh được chiến thắng, phải chấp nháºn ngÆ°ng chiến, lui quân. Äứng dáºy khá»i nghÄ©a hay phát triển thà nh chiến tranh giải phóng cÅ©ng không lấy vÅ© lá»±c là m giải pháp hà ng đầu, thÆ°á»ng kết hợp đấu tranh hợp pháp vá»›i bất hợp pháp, giả thần phục để quy tụ lá»±c lượng, đón thá»i cÆ¡. Dù đã có tiá»n lệ vá» chiến lược “tiến phát chế nhân†dÆ°á»›i thá»i nhà Lý, nhÆ°ng khi đứng trÆ°á»›c nguy cÆ¡ bị tiến công xâm lược thÆ°á»ng dùng bang giao má»m dẻo để trì hoãn, gây cho địch tâm lý kiêu ngạo, chủ quan, có khi trá hà ng dụ địch và o thế hiểm mà đánh bại. Dùng binh không á»· và o “binh uy†theo lối “cùng binh Ä‘á»™c vũ†(đánh đến cùng bằng giải pháp Ä‘Æ¡n thuần vÅ© lá»±c) mà thÆ°á»ng vừa đánh vừa phân hóa, vừa đánh vừa chia cắt, vừa đánh vừa mở hÆ°á»›ng dà n hòa, kết hợp giữa tiến công bằng vÅ© lá»±c vá»›i “tâm công†theo đặc Ä‘iểm từng đối thủ mà thuyết phục, gói những ná»™i dung cứng rắn trong lá»i lẽ má»m dẻo, nếu chịu lui quân, sẵn sà ng “trải chiếu tiá»…n Ä‘Æ°aâ€. Nhiá»u tráºn quyết chiến chiến lược đánh cho quân địch đại bại phải tháo chạy, thoát chết vẫn chÆ°a hết sợ nhÆ°ng liá»n sau đó tìm cách giữ thể diện cho nÆ°á»›c lá»›n để “bình thÆ°á»ng hóa quan hệâ€. NhÆ° Quang Trung khi hà nh quân từ Phú Xuân ra Tam Äiệp đánh quân Thanh đã từng nói vá»›i tÆ°á»›ng lÄ©nh: Nay ta đến đây, tá»± đốc việc quân, đánh hay giữ đã có phÆ°Æ¡ng lược cả rồi. Chỉ trong mÆ°Æ¡i ngà y nữa thế nà o cÅ©ng quét sạch quân Thanh. NhÆ°ng nÆ°á»›c Thanh lá»›n hÆ¡n nÆ°á»›c ta đến 10 lần. Bị thua tất ngÆ°á»i Thanh lấy là m hổ thẹn tìm cách rá»a há»n. Nếu cứ để binh lá»a liên miên tháºt không phải là phúc của dân, lòng ta sao nỡ. Vì váºy, sau khi thắng tráºn phải khéo dùng ngá»n bút thay giáp binh. Việc đó ta sẽ giao cho Ngô Thì Nháºm. Lối dùng binh có chừng má»±c, hạn Ä‘á»™ đã góp phần khẳng Ä‘inh Ä‘á»™c láºp, chủ quyá»n dân tá»™c nhÆ°ng không phá vỡ “tráºt tá»± truyá»n thống†trong vùng, Ä‘e dá»a vị thế của nÆ°á»›c lá»›n, đã giữ vững má»›i quan hệ cùng tồn tại qua nhiá»u thế hệ, thá»±c hiện chÃnh sách “ná»™i đế ngoại vÆ°Æ¡ng†phù hợp vá»›i tÆ°Æ¡ng quan lá»±c lượng đã thá»±c tế hình thà nh trong lịch sá». Trong hoà n cảnh Ä‘á»™c lá»±c đối chá»i vá»›i kẻ thù lá»›n mạnh, chẳng ai viện trợ, là m cố vấn, chuyên gia, thÆ°á»ng xuyên bị kiá»m chế, chinh phục, bắt phải thần phục, ông cha ta chẳng những không chịu nhân nhượng vá» Ä‘á»™c láºp chủ quyá»n toà n cục mà còn chú trá»ng bảo vệ từng tấc đất. Nhiá»u vua dá»±a trên thá»±c lá»±c và vị thế của đất nÆ°á»›c đã dùng ngoại giao có lý có tình đòi được nhiá»u vùng lãnh thổ đã bị các triá»u ngoại bang thá»i trÆ°á»›c lấn chiếm. Äó là má»™t bản lÄ©nh “đối ngoại quân sự†rất trà tuệ đáng coi là “bà thuáºt gia truyá»n†mà các thế hệ con cháu còn phải để nhiá»u công nghiên cứu, tìm hiểu để ứng xá» trong thá»i đại má»›i. 3. Gắn chặt binh lá»±c vá»›i địa hình, thiên hiểm, thá»±c sá»± coi trong cả thiên thá»i, địa lợi, nhân hòa, thá»±c hiện con ngÆ°á»i hòa vá»›i núi sông, đồng ruá»™ng mà đánh giặc Äã từ lâu đối vá»›i quân xâm lược phÆ°Æ¡ng Bắc, mảnh đất phÆ°Æ¡ng Nam đã nổi tiếng má»™t vùng “địa linh, nhân kiệtâ€, bởi con ngÆ°á»i không chỉ dùng vÅ© khà mà từ lâu đã biết khai thác triệt để địa hình thiên hiểm, mÆ°a, nắng, nóng, lạnh mà đánh giặc. Khi Trần HÆ°ng Äạo khẳng định: “Lấy Ä‘oản chống trÆ°á»ng là lẽ thÆ°á»ng trong binh pháp†thì không chỉ có nghÄ©a dùng vÅ© khà nhẹ, ngắn chống lại vÅ© khà dà i và nặng. Äoản binh chống trÆ°á»ng tráºn có nghÄ©a là dùng binh lá»±c quy mô nhá», đánh nhiá»u tráºn nhá», trên chiến trÆ°á»ng hẹp... để thắng những Ä‘á»™i quân quen dùng binh lá»±c lá»›n, đánh tráºn lá»›n trên chiến trÆ°á»ng rá»™ng. Trong khái niệm “đoản binh†có nhân tố địa hình, thiên hiểm, buá»™c địch phải kéo dà i, dà n má»ng lá»±c lượng, Ä‘Æ°a địch và o những vùng “sÆ¡n hà bách nhị†(núi sông trăm ngÆ°á»i không địch nổi hai ngÆ°á»i) bị đẩy xuống đầm lầy, sông cạn, ruá»™ng ngáºp, và o khe núi, rừng già ... mà tiêu diệt. Bản lÄ©nh trà tuệ đó đã xuất hiện từ thá»i Thục Phán đánh quân Tần buá»™c địch và o thế “ở không được, rút không xongâ€, phải cam chịu thất bại. Tiếp sau đó, có thể rút ra kết luáºn: không má»™t vị danh tÆ°á»›ng cầm quân nà o ở Việt Nam lại không phải báºc thầy trong việc táºn dụng địa hình, thiên hiểm khiến quân thù phải khiếp sợ từng mảnh đất Việt Nam. Từ rất sá»›m, ông cha ta đã nhìn rõ đất nÆ°á»›c bằng nhãn quan chiến lược vá»›i ý định phân chia chiến trÆ°á»ng rõ rệt: Trải qua thá»i kỳ củng cố quyá»n tá»± chủ, phải định đô ở Hoa LÆ° lấy núi sông che chở, đến thá»i tá»± thấy có đủ sức mạnh tá»± vệ để dá»i đô vá» vùng châu thổ, cÅ©ng chá»n nÆ¡i có thế “rồng cuá»™n, hổ ngồiâ€, có núi sông ngăn cách, lại coi xứ Thanh là “đất căn bản†là m háºu cứ của triá»u đình, “tiến khả dÄ© công, thoái khả dÄ© thủ†vì dá»±a chắc và o hình sông thế núi và mạng Ä‘Æ°á»ng sá thủy bá»™ hiểm yếu. Khi Nguyá»…n Bỉnh Khiêm cho Nguyá»…n Hoà ng má»™t lá»i khuyên lấy dải Hoà nh SÆ¡n ngăn cách là m đất dung thân thì nhãn quan “binh yếu†gắn vá»›i tÆ° duy dá»± báo thá»i cuá»™c của má»™t danh sÄ© ẩn dáºt cÅ©ng đủ chỉ rõ đất láºp nghiệp cho cả dòng chúa Nguyá»…n. ChÃnh lòng yêu đất nÆ°á»›c của những con ngÆ°á»i là m chủ ná»n văn minh lúa nÆ°á»›c (và đánh cá) cá»™ng vá»›i trình Ä‘á»™ am hiểu hình sông thế núi, vùng đất, vùng biển, vùng trá»i đã giúp ông cha ta già nh thắng lợi từ khởi nghÄ©a phát triển thà nh chiến tranh giải phóng đến chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, không cho những Ä‘á»™i quân quen đánh trên các chiến trÆ°á»ng rá»™ng lá»›n tá»± do hoà nh hà nh trên đất nÆ°á»›c ta. Phải đánh theo mùa vì bị hạn chế bởi mÆ°a lÅ©, sÆ°Æ¡ng mù, quân số hao tổn vì “sÆ¡n lam chÆ°á»›ng khÆđã thà nh định luáºt mà nhiá»u Ä‘á»™i quân xâm lược từ xa đến không thể xem thÆ°á»ng. 4. Trong việc dùng binh, thÆ°á»ng gắn chặt lá»±c vá»›i thế, thá»i mÆ°u trà vá»›i dÅ©ng lược nhÆ°ng có phần trá»ng mÆ°u hÆ¡n trá»ng dÅ©ng; kết hợp má»m vá»›i cứng nhÆ°ng thiên vá» lấy má»m trị cứng, khi cần thiết, lại biết lấy cứng trị má»m NÆ°á»›c nhá» Ä‘Æ°Æ¡ng đầu vá»›i nÆ°á»›c lá»›n, Há»c thuyết quân sá»± Việt Nam không thể thiên vỠđấu lá»±c mà phải hÆ°á»›ng và o đấu trÃ. Vá»›i binh lá»±c không lá»›n mạnh, phải lấy sá»± khôn khéo tinh tÆ°á»ng mà xá» lý, trên cÆ¡ sở phán Ä‘oán ý định và binh lá»±c của đối phÆ°Æ¡ng, thÆ°á»ng bố trà lá»±c lượng vá» má»i mặt thà nh thế “cá» quốc nghênh địchâ€, lấy lá»±c lượng tại chá»— và lá»±c lượng đã chiếm lÄ©nh tráºn địa đón đánh kẻ từ xa tối, lấy quân nhà n đánh quân mệt nhá»c, lấy “đánh có chuẩn bịâ€, thắng kẻ “đánh không được chuẩn bị†lấy ba quân hăm hở diệt thù đánh Ä‘á»™i quân ép buá»™c phải Ä‘i cÆ°á»›p Ä‘oạt. Trần HÆ°ng Äạo giảng giải: “NÆ°á»›c xiết chảy nhanh đến trôi đá là “thế†váºy. NgÆ°á»i đánh giá»i tìm ở “thếâ€, đá hình vuông thì đứng, hình tròn thì lănâ€. Vừa đánh địch ở chiến trÆ°á»ng, vừa chăm chú theo dõi triá»u chÃnh của đối phÆ°Æ¡ng, triệt để khai thác những suy thoái thÆ°á»ng diá»…n ra trong cÆ¡ chế cai trị phức tạp, bị nhiá»u thế lá»±c chống đối, giống nhÆ° Trần HÆ°ng Äạo phân tÃch thế nÆ°á»›c thá»i Äinh, Lê: “Nam địa tân cÆ°á»ng, Bắc phÆ°Æ¡ng bỉ nhược†(nÆ°á»›c Nam Ä‘ang cÆ°á»ng, phÆ°Æ¡ng Bắc suy nhược). NhÆ° Nguyá»…n Trãi phân tÃch “ta xem ở nÆ°á»›c các ngÆ°á»i hiện nay bên trong có há»a tiêu tÆ°á»ng, bên ngoà i có giặc bắc biến, mà đại thần lấn vị, ngÆ°á»i dÆ°á»›i chuyên quyá»n; hạn hán hoà ng trùng, luôn năm tại há»a, bốn phÆ°Æ¡ng đạo tặc nổi dáºy nhÆ° ong. Cái cÆ¡ táng loạn, há không biết trÆ°á»›c rồi sao†(thÆ° gá»i cho tÆ°á»›ng nhà Minh chỉ huy thà nh Bắc Giang). Äó chÃnh là thá»i cÆ¡ ta thÆ°á»ng dùng lá»±c nhá», thế mạnh, đòn hiểm, gắn vá»›i “tâm công†mà đánh bại quân địch, đúng nhÆ° lá»i Nguyá»…n Trãi: “Kể ra ngÆ°á»i dùng binh giá»i là ở chá»— biết rõ thá»i thế. Äược thá»i có thế thì mất biến thà nh còn, nhá» hóa ra lá»›n, mất thá»i không thế thì mạnh hóa ra yếu, yên lại thà nh nguyâ€. Äó chÃnh là sá»± tác Ä‘á»™ng mạnh mẽ của thế, thá»i tá»›i hiệu quả của chiến cuá»™c. NÆ°á»›c nhá», quân Ãt chống lại quân đông nÆ°á»›c lá»›n, không chỉ can đảm dám đánh mà đã già nh được thắng lợi vì kẻ thù có thua nhiá»u vẫn không thiếu quân, ta tiêu hao dần thì mất sức chiến đấu. Ông cha ta quý trá»ng “dÅ©ng lược†nhÆ°ng đặc biệt Ä‘á» cao “mÆ°u trÃâ€. “Trải biến nhiá»u thì suy nghÄ© sâu, tÃnh việc xa thì thà nh công lạ†(Nguyá»…n Trãi). “Äến nhÆ° thi hà nh kế sách thì phải mÆ°u mẹo, khÃch lên, ứng lại, nhá» mồi, dụ dá»—, hÆ° trÆ°Æ¡ng thanh thế, đánh úp, đặt phục... Chỉ có hÆ° mà không có thá»±c thì lừa địch không thà nh công. Chỉ có thá»±c mà không có hÆ° thì đến việc không biết biến báo. Thế đánh chẳng qua chÃnh vá»›i kỳ. ChÃnh kỳ biến hóa không cùng. ChÃnh kỳ sinh ra nhan nhÆ° vòng tròn không có đầu má»›i, ai biết thế nà o là cùng†(Trần HÆ°ng Äạo). Nguyá»…n Huệ nổi tiếng ở cuá»™c hà nh quân thần tốc từ Phú Xuân ra Thăng Long quét sạch mấy vạn quân Thanh trong tráºn Ngá»c Hồi - Äống Äa. ChÃnh lá»i khái quát của “ngÆ°á»i anh hùng áo vải†ấy lại nhấn mạnh cái riêng của cách đánh Việt Nam: “NgÆ°á»i khéo thắng là thắng ở chá»— rất má»m dẻo chứ không phải lấy mạnh đè yếu, lấy nhiá»u hiếp Ãtâ€. Còn Ngô Thì Nháºm, ngÆ°á»i mÆ°u sÄ© hà ng đầu của hoà ng đế Quang Trung khẳng định vá» việc dùng binh: “TÆ°á»›ng giá»i Ä‘á»i xÆ°a lÆ°á»ng thế giặc rồi má»›i đánh, nắm chắc phần thắng rồi má»›i hà nh Ä‘á»™ng, tùy theo tình thế thay đổi mà bà y ra chÆ°á»›c lạâ€, tức là nhấn mạnh mÆ°u lược chứ không á»· và o binh lá»±c. Má»m dẻo không có nghÄ©a là nhượng bá»™ vô nguyên tắc mà biết dùng sức mạnh tổng hợp gắn tiến công bằng vÅ© lá»±c vá»›i tiến công bằng lý lẽ, dẫn dụ, đánh trên chiến trÆ°á»ng và đánh và o lòng ngÆ°á»i, cô láºp kẻ hiếu chiến, thu phục nhân tâm theo lối “lạt má»m buá»™c chặtâ€. NhÆ°ng khi kẻ thù đã ở thế thua mà vẫn ngoan cố, không chịu rút quân thì biết kịp thá»i táºp trung lá»±c lượng, “đánh cho nó trÃch luáºn bất phản, phiến giáp bất hoà nâ€, không còn cá»— xe, mảnh giáp mà vá». 5. Không chủ Ä‘á»™ng Ä‘Æ°Æ¡ng đầu vá»›i hÆ°á»›ng tiến công lá»›n, vá»›i mÅ©i tiến công nhá»n sắc của đối phÆ°Æ¡ng, kết hợp đánh vá»›i phòng tránh, vừa đánh vừa giữ sức, phát triển lá»±c lượng, chuẩn bị đủ Ä‘iá»u kiện tiến lên già nh chiến thắng Dù là đạo quân Ä‘Ã n áp khởi nghÄ©a, dáºp tắt chiến tranh giải phóng hay xuất quân chinh phục nÆ°á»›c ngoà i thì hÆ°á»›ng tiến công chủ yếu của địch thÆ°á»ng rất mạnh, không dá»… gì bẻ gẫy. TÆ° tưởng chỉ đạo của Há»c thuyết quân sá»± Việt Nam không chủ trÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°a chủ lá»±c mạnh ra chá»i vá»›i chủ lá»±c của địch mà thÆ°á»ng sá» dụng lá»±c lượng tại chá»— ngăn chặn, chia cắt, trì hoãn, là m thất bại kế hoạch hợp đồng các hÆ°á»›ng. CÅ©ng không chủ trÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng đầu vá»›i các mÅ©i tiến công nhá»n sắc mà thÆ°á»ng dùng mÆ°u dụ địch và o sâu, rÆ¡i và o ổ phục kÃch hoặc bị bất ngá» táºp kÃch: “Lấy yếu chống mạnh, hay đánh bất ngá», Lấy Ãt địch nhiá»u thÆ°á»ng dùng mai phục†Do không chỉ nhằm mục tiêu đánh thắng từng tráºn mà phải nắm chắc mục Ä‘Ãch đánh bại kẻ thù trong suốt cuá»™c chiến tranh không cân sức nên thÆ°á»ng tìm cách đánh sao cho tiết kiệm, đỡ tiêu hao, tổn thất để giữ sức còn đánh tiếp. Nói “lấy Ãt địch nhiá»u†là xét riêng các lá»±c lượng vÅ© trang. Nếu kể cả “bách tÃnh giai binh, táºn dân vi binh, giặc đến nhà đà n bà cÅ©ng đánh†thì không Ãt hÆ¡n địch. Nói “lấy yếu chống mạnh†là xét các thá»i kỳ đầu của chiến tranh, hoặc từng mặt trang bị. “Khi Linh SÆ¡n lÆ°Æ¡ng cạn mấy tuần. Lúc Khôi huyện quân không má»™t lữâ€. Chứ đến khi đã “lá»±a quân hùm gấu, cá» tÆ°á»›ng vuốt nanh... voi uống mà cạn nÆ°á»›c sông, dao mà i mà mòn đá núi†thì không chỉ có yếu. Khi đã có đủ sức mạnh đẩy địch và o thế bị giằng xé, hao mòn thì tiến lên đánh nhÆ°â€sấm ran chá»›p giáºt,... trúc chẻ tro bayâ€, “lấy lá»a hồng thiêu đốt sợi lông, Ä‘em núi Thái SÆ¡n đè lên quả trứng†(Nguyá»…n Trãi) mà già nh lấy thắng lợi quyết định chứ không chỉ má»™t má»±c lấy yếu chống mạnh, lấy Ãt địch nhiá»u. ChÃnh vì cách đánh của nÆ°á»›c nhá» không thiên vỠđánh nhanh, đánh lá»›n mà hÆ°á»›ng và o đánh chắc, đánh Ä‘au, từ quy mô nhá» phát triển thà nh lá»›n nên má»›i có lá»i dặn cẩn tháºn của Trần HÆ°ng Äạo: “Nếu thấy quân giặc kéo đến nhÆ° lá»a, nhÆ° gió thì thế đó dá»… chống. Nếu nó dùng cách tằm ăn, không lấy của dân, không cần thắng chóng thì phải kén dùng tÆ°á»›ng giá»i, xem xét quyá»n biến nhÆ° ngÆ°á»i đánh cá», tùy cÆ¡ ứng biếnâ€. Bởi vì nếu địch đánh theo cách thứ hai tức là ta đã gặp phải má»™t đối thủ lão luyện, hiểu phÆ°Æ¡ng thức lấy má»m trị cứng của ta, chúng đã thay đổi đánh nhanh thắng nhanh†bằng “đánh chắc, tiến chắcâ€. Nếu ta không kén được ngÆ°á»i “mÆ°u lược, quyá»n biếnâ€thì không dá»… gì đối phó nổi vá»›i lối đánh thâm hiểm nà y của địch. Không phải chỉ cuá»™c tiến công bằng thá»±c binh má»›i có hình thái nhÆ° Trần HÆ°ng Äạo căn dặn. Lối đánh ấy còn nhắc ta phải cảnh giác vá»›i các phÆ°Æ¡ng thức tiến công phi quân sá»± nhÆ°ng vẫn dùng cách “tằm ăn lá†bằng lợi khà kinh tế, chÃnh trị và văn hóa. Là má»™t nÆ°á»›c luôn bị nạn ngoại xâm Ä‘e doa, tổng số thá»i gian phải tiến hà nh chiến tranh chiếm tỉ lệ rất cao trong Ä‘á»i sống bình thÆ°á»ng, dân tá»™c Việt Nam luôn khao khát hòa bình, coi thá»i gian giữ được hòa bình của má»—i triá»u đại nhÆ° những ká»· lục cần so sánh và ghi nháºn. Dù không há» có năm tháng lÆ¡i lá»ng vá»›i nhiệm vụ quy tụ và tăng cÆ°á»ng sức mạnh dân tá»™c, xây dá»±ng Ä‘á»™i quân chống giặc giữ nÆ°á»›c nhÆ°ng quan Ä‘iểm cÆ¡ bản của Há»c thuyết quân sá»± Việt Nam là cà ng phải Ãt dùng, cháºm phải dùng đến vÅ© lá»±ccà ng tốt, đúng nhÆ° Nguyá»…n Trãi tuyên bố: “Äồ binh là thứ hung bạo, thánh nhân bất đắc dÄ© má»›i phải dùng đếnâ€,nhÆ° Quang Trung coi việc “binh lá»aLiên miến không phải là phúc của dânâ€. Vừa sẵn sà ng đánh thắng nhÆ°ng rất coi trá»ng “đẩy lùi ngăn chặn chiến tranh†là má»™t quan Ä‘iểm nhất quán của Há»c thuyết quân sá»± Việt Nam. 6. Sau khi già nh được Ä‘á»™c láºp chủ quyá»n, phải chủ Ä‘á»™ng phòng tránh các nguy cÆ¡ dẫn đến suy vong đã diá»…n ra thà nh quy luáºt Các triá»u đại cÅ© Ä‘á»u không tránh khá»i quy trình “láºp nghiệp - hÆ°ng thịnh – suy vong†diá»…n ra dà i ngắn tùy tà i đức những ngÆ°á»i kế vị. Bên cạnh những bà i há»c phát huy được thắng lợi, giữ vững Ä‘á»™c láºp chủ quyá»n, các triá»u đại cÅ© để lại những bà i há»c vá» sá»± suy vong thÆ°á»ng do tệ chuyên quyá»n, Ä‘á»™c Ä‘oán, không thấu hiểu ná»—i khổ của muôn dân; tệ tranh già nh ngôi kế vị, sát hại lẫn nhau ngay trong hoà ng tá»™c; tệ say sÆ°a quyá»n lá»±c, xa hoa trụy lạc khiến triá»u chÃnh bê trá»…, quốc lá»±c suy giảm... Trên đây là những khái quát bÆ°á»›c đầu vá» sá»± chỉ đạo việc sá» dụng sức mạnh của dân tá»™c và o việc già nh và giữ Ä‘á»™c láºp chủ quyá»n, quy tụ cả hệ thống kiến thức, lý luáºn và phÆ°Æ¡ng pháp luáºn của Há»c thuyết quân sá»± Việt Nam. Những quan Ä‘iểm chỉ đạo trên đây có thể ứng dụng cả trong khởi nghÄ©a phát triển thà nh chiến tranh giải phóng và chiến tranh tá»± vệ chống xâm lược. Nó không là m thay nghệ thuáºt quân sá»± nhÆ°ng lại hÆ°á»›ng dẫn nghệ thuáºt quân sá»± phát triển theo những nét riêng của “trÆ°á»ng phái quân sá»± Việt Namâ€, phản ánh má»™t tinh thần yêu nÆ°á»›c rất “nhân đạo†trong ná»n văn hiến Việt Nam. (Bách khoa Tri thức Quốc phòng toà n dân) |