Viết chương trình mô phỏng trò chơi xếp hình pascal

1

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM TP.HCM
KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN

BÙI ANH TÀI
NGUYỄN KHÁNH TÀI

XÂY DỰNG PHẦN MỀM TRÒ CHƠI
HỖ TRỢ HỌC LẬP TRÌNH PASCAL

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

TP. HỒ CHÍ MINH – 2012

2

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM TP.HCM
KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN

BÙI ANH TÀI
NGUYỄN KHÁNH TÀI

XÂY DỰNG PHẦN MỀM TRÒ CHƠI
HỖ TRỢ HỌC LẬP TRÌNH PASCAL

CHUYÊN NGÀNH: SƢ PHẠM TIN HỌC

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

GVHD: ThS LÊ ĐỨC LONG
1

LỜI CÁM ƠN

Trong những năm tháng học tập tại trƣờng Đại học Sƣ Phạm TP.HCM chúng
em đã đƣợc trang bị nền tảng kiến thức chuyên ngành đầy đủ, những kỹ năng cần thiết
để vững bƣớc trên con đƣờng đã chọn. Luận văn tốt nghiệp giúp chúng em tổng hợp
lại một cách đầy đủ những kiến thức đã đƣợc học.
Lời đầu tiên, chúng em xin chân thành cảm ơn thầy hƣớng dẫn ThS. Lê Đức
Long đã tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ chúng em thực hiện luận văn này.
Chúng em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến các thầy cô trong Khoa Công Nghệ
Thông Tin – Trƣờng Đại học Sƣ Phạm TP.HCM đã dạy dỗ, trang bị cho chúng em
những kiến thức quý báu.
Xin cảm ơn quý Thầy Cô phản biện đã dành thời gian quan tâm đến luận văn của
chúng em.
Cuối cùng, chúng con xin gửi lời cảm ơn đến gia đình, những ngƣời thân đã luôn
bên cạnh, ủng hộ và giúp đỡ chúng con trong suốt những năm qua.
Tuy có những nỗ lực và cố gắng nhất định, nhƣng cũng không thể tránh khỏi sai
xót và khuyết điểm trong khi thực hiện báo cáo này. Mong nhận đƣợc sự đóng góp của
thầy cô và bạn bè.

Sinh viên thực hiện:
Bùi Anh Tài
Nguyễn Khánh Tài
TP.HCM, ngày 25 tháng 4 năm 2012

2

MỤC LỤC

LỜI CÁM ƠN 1
BẢNG DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ 5
GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI 9
 Mục tiêu nghiên cứu 9
 Qui trình nghiên cứu: 9
 Công cụ nghiên cứu: 10
 Kết quả dự kiến của đề tài: 10
CHƢƠNG 1: PHƢƠNG PHÁP LUẬN VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN. 12
1.1 Lý thuyết trò chơi – game theory: 12
1.1.1 Giới thiệu: 12
1.1.2 Các thành phần cơ bản của game: 13
1.2. Trò chơi giáo dục - Educational game: 15
1.2.1 Khái niệm: 15
1.2.2 Lợi ích của trò chơi trong giáo dục: 15
1.2.3 Ứng dụng game trong dạy học: 16
1.2.4 Một số điều cần lƣu ý khi sử dụng game trong giáo dục: 16
1.2.5 Các đặc điểm tạo nên tính hấp dẫn trong game giáo dục: 17
1.2.5 Quá trình thiết kế Game Educational: 18
1.2.6 Các dạng game thƣờng gặp: 20
CHƢƠNG 2: PHÂN TÍCH VÀ THIẾT KẾ TRÒ CHƠI. 26
2.1. Giới thiệu trò chơi Secret Garden: 26
2.2 Kịch bản: 30
2.2 Đặc tả về yêu cầu đối với phần mềm trò chơi Secret Garden: 40
2.2.1 Yêu cầu chức năng: 40
2.2.2 Yêu cầu phi chức năng: 40
3

2.2.3 Mô hình Use Case: 41
2.2.4 Đặc tả một số Use Case quan trọng: 42
2.3 Thiết kế dữ liệu: 48

2.4 Thiết kế xử lý: 51
2.4.2 Chi tiết các lớp xử lý màn hình: 62
2.4.3 Chi tiết các lớp xử lý đối tƣợng: 69
2.5 Thiết kế giao diện: 70
2.5.1 Màn hình chính: 71
2.5.2 Màn hình đăng ký: 72
2.5.3 Màn hình đăng nhập: 73
2.5.4 Màn hình Stage (Màn chơi): 74
2.5.5 Màn hình 1 scene:: 75
CHƢƠNG 3: CÀI ĐẶT VÀ THỬ NGHIỆM TRÒ CHƠI 77
3.1 Môi trƣờng phát triển: 77
3.2. Một số màn hình và chức năng minh họa: 77
3.2.1 Màn hình vào game: 78
3.2.3 Màn hình Login : 80
3.2.4 Màn hình hƣớng dẫn: 81
3.2.5 Màn hình xếp hạng ngƣời chơi: 82
3.2.6 Màn hình Stage: 83
3.2.7 Màn hình các scene: 84
3.2.8 Màn hình hƣớng dẫn ở đầu mỗi scene: 86
3.2.9 Màn hình khi tạm dừng – Pause: 87
3.2.10 Màn hình câu hỏi: 88
3.2.11 Màn hình xem lại kiến thức: 90
3.2.12 Màn hình thông báo thua: 92
4

3.2.13 Màn hình chiến thắng ở level: 93
3.2.14 Màn hình chiến thắng ở scene: 94
KẾT LUẬN 96
 Hạn chế và khó khăn của đề tài. 96
 Hƣớng phát triển: 96

TÀI LIỆU THAM KHẢO 97
PHỤ LỤC 100
 Hƣớng dẫn sử dụng: 100
 Hƣớng dẫn chơi game Secret Garden: 103
 Công nghệ xử lý: 104

5

BẢNG DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ
Hình 1.1: Game Spacewar 12
Hình 1.2:Game cờ vua[18] 14
Hình 1.3: Sơ đồ thiết kế Educational game [16] 19
Hình 1.4:Game Timez Attack[19] 20
Hình 1.5:Game Timez Attack[20] 21
Hình 1.6:Game Sim City[21] 22
Hình 1.7:Game Zombies Master[22] 23
Hình 1.8:Game AtomMate[23] 24
Hình 2.1:Knowledge Graph ở các mức độ theo ngữ cảnh sử dụng 27
Hình 2.2: Sơ đồ ý nghĩa các thành phần của Khóa học 27
Hình 2.3:Cấu trúc trò chơi Secret garden 30
Hình 2.4: Sơ đồ kịch bản trong Stage 31
Hình 2.5: Sơ đồ xử lý trong level 1 34
Hình 2.6:Sơ đồ xử lý trong level 2 35
Hình 2.7:Sơ đồ xử lý trong level 3 36
Hình 2.8: Sơ đồ Use Case 41
Hình 2.9:Dòng sự kiện use case Register 42
Hình 2.11:Dòng sự kiện use case Option 43
Hình 2.10:Dòng sự kiện use case Guide 43

Hình 2.12:Dòng sự kiện use case Login 44
Hình 2.13:Dòng sự kiện use case New game 45
Hình 2.14:Dòng sự kiện use case Load game 46
Hình 2.15:Dòng sự kiện use case Play game 47
Hình 2.16: Mô hình PDM 48
Hình 2.17: Sơ đồ tổng quan các lớp xử lý 51
Hình 2.18: Các lớp xử lý dữ liệu 52
Hình 2.20: Lớp Stage 53
Hình 2.19: Lớp PI 53
Hình 2.21: Lớp Question 54
Hình 2.22: Lớp PI_Condition 55
Hình 2.23: Lớp Quiz 55
6

Hình 2.24: Lớp Topic 56
Hình 2.25: Lớp PI_Topic 57
Hình 2.26: Lớp Question_Type 57
Hình 2.27: Lớp Scene_Question 57
Hình 2.28:MultiChoice 58
Hình 2.29: Lớp Scene_Config 59
Hình 2.30: Lớp Scene 60
Hình 2.31: Lớp User 61
Hình 2.32: Các lớp xử lý màn hình 62
Hình 2.33: Lớp QuestUC 63
Hình 2.34: Lớp Scene 65
Hình 2.35: Các lớp xử lý đối tƣợng 69
Hình 2.36: Lớp Alice (bông hoa) 70
Hình 2.37: Sơ đồ màn hình chính 70
Hình 2.38:Màn hình chính 71
Hình 2.39:Màn hình đăng ký 72

Hình 2.40:Màn hình đăng nhập 73
Hình 2.41:Màn hình Stage 74
Hình 2.42:Màn hình Scene 75
Hình 3.1: Sơ đồ thể hiện các màn hình 77
Hình 3.2:Màn hình giao diện chính 78
Hình 3.3:Sơ đồ tình huống màn hình chính 78
Hình 3.4:Màn hình Register 79
Hình 3.5: Sơ đồ tình huống màn hình Register 79
Hình 3.6:Màn hình Login 80
Hình 3.7:Sơ đồ tình huống màn hình Login 80
Hình 3.8:Màn hình hƣớng dẫn 81
Hình 3.9:Sơ đồ tình huống màn hình Hƣớng dẫn 81
Hình 3.10:Màn hình Top player 82
Hình 3.11:Sơ đồ tình huống màn hình Top Player 82
Hình 3.12:Màn hình Stage 83
Hình 3.13: Sơ đồ tình huống màn hình Stage 83
7

Hình 3.14:Màn hình Scene1 84
Hình 3.15:Màn hình scene 2 84
Hình 3.16:Màn hình scene 3 85
Hình 3.17:Sơ đồ tình huống màn hình Scene 85
Hình 3.18:Màn hình hƣớng dẫn đầu mỗi scene 86
Hình 3.19:Sơ đồ tình huống màn hình Hƣớng dẫn đầu scene 86
Hình 3.20:Màn hình Pause 87
Hình 3.21: Sơ đô tình huống màn hình Pause 87
Hình 3.22:Màn hình câu hỏi Multichoice 88
Hình 3.23:Màn hình câu hỏi True/False 88
Hình 3.24:Màn hình câu hỏi Quiz 89
Hình 3.25:Sơ đồ tình huống màn hình câu hỏi 89

Hình 3.26:Màn hình kiến thức 90
Hình 3.27:Sơ đồ tình huống màn hình kiến thức 91
Hình 3.28:Màn hình thông báo thua 92
Hình 3.29:Sơ đồ tình huống màn hình thông báo thua 92
Hình 3.40:Sơ đồ tình huống màn hình thông báo thua 93
Hình 3.41:Sơ đồ tình huống màn hình chiến thắng ở level 93
Hình 3.42:Màn hình chiến thắng ở scene 94
Hình 3.43:Sơ đồ tình huống màn hình chiến thắng ở scene 94

8

GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI

9

GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI
Trong giáo dục ngày nay việc đổi mới phƣơng pháp dạy học là vấn đề đang đƣợc
các nhà Giáo dục đặc biệt quan tâm. Đổi mới phƣơng pháp dạy học là thay đổi “cách
dạy – cách học” nhằm phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh trong
học tập.
Hiện nay có rất nhiều phƣơng pháp dạy học tích cực, trong đó phƣơng pháp sử
dụng trò chơi trong giáo dục là phƣơng pháp đang đƣợc sử dụng rộng rãi. Nhiều
chuyên gia tâm lí ở các nƣớc tiên tiến trên thế giới đã nghiên cứu và kết luận rằng trò
chơi có tác dụng tốt trong việc rèn tƣ duy lôgic, khả năng tập trung và phối hợp, xử lý
linh hoạt các tình huống trong cuộc sống, rèn tính nguyên tắc, kỉ luật… Do đó phƣơng
pháp này giúp cho ngƣời học tiếp thu kiến thức một cách “Nhẹ nhàng, tự nhiên và

hiệu quả”.[16]

Hiện có rất nhiều phần mềm trò chơi đƣợc thiết kế nhằm hỗ trợ cho tất cả các
môn học. Đối môn tin học có một số phần mềm trò chơi hỗ trợ học lập trình nhƣ Kodu
Game Lab, Alice Nhƣng riêng phần lập trình cơ bản (sử dụng ngôn ngữ Pascal) vẫn
chƣa có phần mềm hỗ trợ. Do đó, nhóm chúng em đã chọn đề tài “Xây dựng phần
mềm trò chơi hỗ trợ học lập trình Pascal”.
Mục tiêu nghiên cứu
Xây dựng phần mềm hỗ trợ học lập trình Pascal dƣới dạng trò chơi tƣơng tác
ngƣời - máy với tên gọi “SECRET GARDEN ”.
Mục tiêu cụ thể bao gồm:
- Tìm hiểu các khái niệm về lý thuyết trò chơi – game theory, trò chơi giáo dục–
educational game và nguyên tắc thiết kế một phần mềm trò chơi giáo dục.
- Xây dựng phần mềm trò chơi học Pascal dựa trên ý tƣởng của trò chơi Plants
vs.Zoomnies của PopCap Games.
Qui trình nghiên cứu:
 Giai đoạn 1: Tìm hiểu đề tài.
 Giai đoạn 2: Đọc tài liệu tham khảo, nghiên cứu cơ sở lý thuyết.
 Giai đoạn 3: Phân tích và thiết kế nội dung nghiên cứu.
10

 Giai đoạn 4: Nghiên cứu công nghệ và viết phần mềm.
 Giai đoạn 5: Viết báo cáo.
Công cụ nghiên cứu:
 Công cụ nghiên cứu cơ sở lý thuyết: Các lý thuyết về thiết kế game và một số
game trong giáo dục.
 Công cụ phần cứng: Máy tính.
 Công cụ phần mềm: Microsoft Visio Studio 2010, Microsoft Expression,
Photoshop, PowerDesigner, Microsoft Visio.
Kết quả dự kiến của đề tài:

 Phần mềm trò chơi hỗ trợ học lập trình Pascal.

Hình 0.1: Game Secret Garden

 Một báo cáo về quá trình thực hiện đề tài.
Bài báo cáo luận văn của chúng em có cấu trúc nhƣ sau:
 GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI
 CHƢƠNG 1:PHƢƠNG PHÁP LUẬN VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN
 CHƢƠNG 2:PHÂN TÍCH VÀ THIẾT KẾ TRÒ CHƠI
 CHƢƠNG 3:CÀI ĐẶT VÀ THỬ NGHIỆM TRÒ CHƠI
 KẾT LUẬN
 PHỤ LỤC
11

CHƢƠNG 1
PHƢƠNG PHÁP LUẬN

CƠ SỞ LÝ LUẬN

12

CHƢƠNG 1: PHƢƠNG PHÁP LUẬN VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN.
1.1 Lý thuyết trò chơi – game theory:
1.1.1 Giới thiệu:
Trò chơi máy tính – PC game (gọi tắt là game) là hình thức giải trí đƣợc ra đời
từ rất lâu và nó đã xâm nhập vào đời sống con ngƣời một cách nhanh chóng. Game là
một trong những thể loại của video game đƣợc chơi trên các máy tính cá nhân.Video
game- đƣợc hiểu là một dạng trò chơi điện tử liên quan đến tính tƣơng tác với một

giao diện ngƣời sử dụng để tạo ra một phản hồi hình ảnh trên một thiết bị hiển thị
(video). [13]
Nhiều game máy tính sơ khai đã chạy trên hệ thống máy chủ của các trƣờng đại
học ở nƣớc Mỹ và đƣợc một số cá nhân lập trình trong thời gian rảnh rỗi. Tuy nhiên,
do máy tính thời đó khá hạn chế nên những game loại này rất ít và dễ bị quên lãng.
Vào năm 1961, một nhóm sinh viên tại Học viện công nghệ Massachusetts, trong đó
có Steve Russell, đã phải mất tới 200 giờ để thiết kế trò chơi Spacewartrên máy tính
DEC PDP-1 thuộc loại "đời mới" nhất hồi đó. Hai ngƣời tham gia sẽ đấu với nhau,
mỗi ngƣời điều khiển một con tàu vũ trụ có khả năng phóng tên lửa. Một lỗ đen ở giữa
sẽ tạo ra trƣờng trọng lực lớn để gây khó khăn cho các game thủ. Trò chơi nhanh
chóng đƣợc phổ biến trên các máy DEC thế hệ mới và đƣợc "bán" thông qua mạng.
Đƣợc giới thiệu tại Phòng trƣng bày khoa học tại Học viện công nghệ Massachusetts
năm 1962, đây đƣợc đánh giá là game có ảnh hƣởng và phổ biến đầu tiên trên thế giới.

1Hình 1.1:Game Spacewar[17]
Hình 1.1: Game Spacewar[17]
13

Sau khi Game Spacewar thô sơ ra đời, các nhà phát triển game nhận thấy cần
phải có một lý thuyết để xây dựng, phát triển game hấp dẫn hơn và họ đã dựa vào lý
thuyết về game (Game Theory) để xây dựng thế hệ game sau này.
Game Theory là một nhánh của toán học ứng dụng.Ngành này nghiên cứu các
tình huống chiến thuật của một trò chơi, trong đó các đối thủ lựa chọn các hành động,
chiến thuật khác nhau để giành đƣợc chiến thắng. Ngày nay,nhờ vào lý thuyết này
game đã đƣợc phát triển rất mạnh mẽ và có rất nhiều thể loại: hành động, đối kháng,

chiến thuật…với nhiều mục đích khác nhau, từ giải trí đơn thuần cho đến dạy cho
ngƣời học những kỹ năng, ngôn ngữ, môn học…

1.1.2 Các thành phần cơ bản của game:
Một game gồm có 4 thành phần cơ bản là: ngƣời chơi – Player, chiến lƣợc –
Strategy, thu hoạch – Payoff, luật chơi – rule.[1]
a. Ngƣời chơi hay đấu thủ( player):
- Ngƣời chơi có thể cá nhân hay một tập thể.
- Ngƣời chơi là tác nhân có thể quyết định và nhận các kết quả tƣơng ứng với
quyết định của mình.
b. Chiến lƣợc (strategy):
- Mỗi ngƣời chơi có các kế hoạch hành động khả thi cho riêng mình, nó là một
chuỗi các hành động (bƣớc đi) sao cho khi chơi đạt đƣợc nhiều kết quả nhất hay giành
đƣợc chiến thắng.
c. Thu hoạch (payoff):
- Mỗi ngƣời chơi sẽ chọn một chiến lƣợc cho riêng mình và khi đó cuối trò chơi
mỗi ngƣời sẽ thu đƣợc một kết quả, điều đó gọi là thu hoạch.
- Ngƣời chơi đƣợc xem là chơi giỏi nếu với các chiến lƣợc của mình đạt đƣợc thu
hoạch tối đa.
d. Luật chơi ( rule ):
- Tập hợp tất cả quy tắc, cách thức ngƣời chơi phải hành động theo.

14

Các thành phần trong game Cờ vua:
http://www.trochoivui.com/game/5936/choi-co-vua-8.html

Hình 1.2:Game cờ vua[18]
- Ngƣời chơi:
+ Có thể là hai đấu thủ, hoặc giữa một đấu thủ với máy vi tính.

-Chiến lƣợc:
+ Mỗi “nƣớc đi” ngƣời chơi có thể chọn lựa trong 16 quân cờ. Từng quân cờ sẽ có
quy định riêng về cách đi.
+ Ngƣời chơi sẽ phối hợp các nƣớc đi trên từng quân cờ để loại bỏ quân cờ của đấu
thủ.
-Thu hoạch:
+ Là kết quả đạt đƣợc sau mỗi “nƣớc đi” của ngƣời chơi (loại bỏ đƣợc quân cờ của
đối phƣơng).
+Đến khi loại bỏ đƣợc quân cờ “Vua” của đối phƣơng thì coi nhƣ ngƣời chơi dành
đƣợc chiến thắng
-Luật chơi:
+ Mỗi đấu thủ sẽ lần lƣợt đi các quân của mình sau khi đối phƣơng đã đi xong một
nƣớc và phải tuân thủ theo quy định riêng của từng quân cờ.

15

1.2. Trò chơi giáo dục - Educational game:
Trò chơi từ lâu đã trở thành một phần của giáo dục. Và ngày nay với sự tiến bộ
của công nghệ mới, game gần đây đã nổi lên nhƣ một công cụ giảng dạy mới. Các nhà
tâm lý đã chứng minh rằng “Trò chơi có thể đƣợc thiết kế phù hợp với các mục tiêu
khác nhau”.[16]
1.2.1 Khái niệm:

Educational game là một hình thức game đƣợc thiết kế dành riêng cho việc học,
đây là hình thức kết hợp giữa “vừa học vừa chơi” .[16]
Hay Educational game là sự phối hợp của nội dung giáo dục, các nguyên tắc học
tập và trò chơi máy tính. [16]
Game giáo dục là chƣơng trình đƣợc thiết kế để thúc đẩy quá trình học tập bằng
các kết hợp trò chơi vào dạy học. Là công cụ học tập đƣợc sử dụng trong quá trình
giảng dạy và học tập.[16]

1.2.2 Lợi ích của trò chơi trong giáo dục:
Trò chơi sẽ mang lại cho học sinh sự thƣ giãn, giải trí và tâm lý thoải mái trong
khi học. Khi tham gia trò chơi học sinh sẽ học một cách say mê, đây là điều hiếm thấy
nếu chúng ta sử dụng các phƣơng pháp dạy học truyền thống để truyền đạt cho kiến
thức cho học sinh. Sau đây là một số lợi ích của game:
 Tạo động lực học tập cho học sinh thông qua các thách thức, cạnh tranh trong
game.
 Trong game có thể kiểm tra đƣợc khả năng vận dụng kiến thức của học sinh.
 Tạo điều kiện củng cố và mở rộng kiến thức cho học sinh.
 Tăng cƣờng phát triển kỹ năng và khả năng tập trung của học sinh.
 Thu hút sự tham gia của học sinh.
 Giúp học sinh tiếp nhận tiếp nhận thông tin dễ dàng hơn.

16

1.2.3 Ứng dụng game trong dạy học:
Educational game đã trở thành một phần của giáo dục trong nhiều thập kỷ qua.
Với tiến bộ của công nghệ gần đây thì Educational game đƣợc xem nhƣ là một công
cụ giảng dạy đắc lực của giáo viên.Và sau đây là một số tình huống có thể ứng dụng
Educational game:
- Sử dụng nhƣ một công cụ rèn luyện: game ở đây đƣợc xem nhƣ một phần
mềm hỗ trợ ngƣời chơi thực hiện các bài thực hành. Ngƣời giáo viên có thể sử dụng
game để hỗ trợ việc tự học của học sinh, giúp học sinh ôn tập, gợi nhớ lại kiến thức.
-Dùng để dạy kỹ năng làm việc nhóm: giống nhƣ những phần mềm mô phỏng,
một số game có thể hƣớng dẫn kỹ các kỹ năng làm việc nhóm cơ bản cho ngƣời chơi.
Ngoài ra, một vài game có thể đƣợc chơi chung bởi nhiều ngƣời thông qua mạng
intenet. Do đó, tạo cơ hội cho ngƣời chơi rèn luyện và nâng cao kỹ năng phối hợp
cũng nhƣ làm việc nhóm của mình.
- Dùng để khen thƣởng, khích lệ học sinh:có lẽviệc sử dụng phổ biến nhất của
game là để thƣởng cho công việc tốt. Nhƣ bạn biết việc khen thƣởng, khích lệ, động

viên học sinh trong quá trình tiếp thu kiến thức là rất cần thiết. Điều này giúp cho học
sinh có cảm giác vui sƣớng, có động lực học tập hơn rất nhiều. Do đó khi cần thiết bạn
nên sử dụng game để động viên tinh thần học sinh.[10]
1.2.4 Một số điều cần lƣu ý khi sử dụng game trong giáo dục:
- Sử dụng trò chơi một cách hợp lý: một số nhà giáo dục cho rằng đa số hiện
nay việc sử dụng trò chơi trên máy tính đang bị lạm dụng, sai mục đích và sử dụng
không thích hợp. Do đó chúng ta phải lựa chọn và sử dụng hợp lý các trò chơi để các
học sinh có hứng thú học tập chứ không chỉ để giải trí đơn thuần.
- Tác động đến tất cả học sinh: bạn phải đảm bảo rằng khi tiến hành các game
chơi trong khi dạy học thì tất cả các học sinh trong lớp đều phải tham gia và hiểu rõ
đƣợc ý nghĩa cũng nhƣ vai trò của trò chơi.
- Nhấn mạnh những nội dung kỹ năng:trƣớc khi học sinh bắt đầu chơi, hãy
chắc chắn các học sinh của bạn hiểu đƣợc luật chơi và các hoạt động chính trong trò
17

chơi. Và sinh viên nên tự mình nhận ra những quy luật chung trong game với những
gợi ý ban đầu của giáo viên.[10]
1.2.5 Các đặc điểm tạo nên tính hấp dẫn trong game giáo dục:
a. Phải có mục tiêu rõ ràng:
Một trò chơi đƣợc đánh giá là tốt khi bạn xây dựng đƣợc mục tiêu rõ ràng. Lúc
này ngƣời chơi sẽ biết đƣợc họ học đƣợc cái gì, và vận dụng những kiến thức đã học
nhƣ thế nào trong trò chơi.
b. Phải chứa nhiều kiến thức và cơ hội thực hành:
Trong game và mô phỏng, ngƣời học đƣợc xem, đƣợc trình bày với tập hợp các
kiến thức và có cơ hội thực hành. Lúc này việc học rất nhẹ nhàng, kiến thức đƣợc
truyền đạt từ một thế giới đầy màu sắc, đa dạng chứ không trừu tƣợng, khô khan nhƣ
trong sách vở.
c. Thƣờng xuyên khen thƣởng, khích lệ ngƣời chơi:
Một trò chơi hấp dẫn là trò chơi thƣờng xuyên khích lệ ngƣời chơi thông qua các
điểm số, vật thƣởng hoặc các hình thức khác. Nhờ vào các yếu tố khích lệ này, ngƣời

chơi sẽ cố gắng đạt đƣợc điểm thƣởng bằng cách cố gắng tìm hiểu, thu thập thông tin
về các cách chơi, chiến lƣợc trong trò chơi.
d. Game phải gần gũi ,liên hệ với thực tế:
Đối với game giáo dục thì nội dung của game rất quan trọng, do đó nó cần gắn
liền với thực tế, gần gũi với ngƣời chơi. Càng gần gũi với đời sống của ngƣời chơi thì
game càng lôi cuốn, hấp dẫn ngƣời chơi.
e. Phải có thời gian giới hạn trong trò chơi:
Để luôn cuốn hút ngƣời chơi thì cần có giới hạn thời gian trong game, nếu nhƣ
không có giới hạn về thời gian thì ngƣời chơi sẽ chơi mãi, chơi hoài. Từ đó gây sự
nhàm chán, không tạo đƣợc sự hứng thú trong khi chơi.
f. Cần có gợi ý, giúp đỡ :
Cần cung cấp phần giúp đỡ, hỗ trợ ngƣời chơi bằng các gợi ý hoặc chỉ dẫn trong
từng phần chơi. Đối với game giáo dục chúng ta cần có phần hỗ trợ kiến thức cho
ngƣời chơi, giúp ngƣời học có thể vƣợt qua các khó khăn về kiến thức trong khi chơi.

18

h. Tạo đƣợc tính đối kháng cao:
Để tạo tính hấp dẫn cần có sự đối kháng trong game, đƣợc thể hiện qua:
+ Sự xung đột của trò chơi.
+ Sự cạnh tranh giữa ngƣời chơi với máy tính, giữa những ngƣời chơi với nhau.
+ Nhân vật đối lập, phản biện.
g. Xây giao diện đẹp:
Đây là đặc điểm không thể thiếu đối với bất kỳ một game hấp dẫn nào, ngƣời
chơi có thích thú hay không phụ thuộc rất nhiều vào đặc điểm này.
1.2.5 Quá trình thiết kế Game Educational:

Các thể loại game thƣờng lấy ý tƣởng từ những cuốn tiểu thuyết, kịch bản của các
bộ phim, truyện tranh …Còn đối với Educational game thì ý tƣởng chính phụ thuộc
vào nội dung học tập mà tác giả muốn truyền đạt cho ngƣời chơi. Do đó thiết kế

Educational game khác biệt rất nhiều so với thiết kế trò chơi máy tính thông thƣờng
bởi vì nó chủ yếu liên quan đến phƣơng pháp sƣ phạm. Khi thiết kế trò chơi giáo dục,
ngƣời giáo viên thƣờng xây dựng trò chơi bằng cách xác định mục tiêu học tập hoặc
kết quả học tập đạt đƣợc sau khi chơi hơn là dựa vào yếu tố hấp dẫn, lôi cuốn của trò
chơi.
Educational game chủ yếu đƣợc thiết kế để hỗ trợ ngƣời học đạt đƣợc mục tiêu
học tập tuy nhiên đã là trò chơi thì cần có tính thú vị, hấp dẫn để thu hút ngƣời chơi.
Do đó trò chơi này thƣờng đặt giáo dục lên hàng đầu và yếu tố giải trí đứng ở vị trí thứ
hai. Quá trình tạo một Educational game cần sự kết chặt chẽ giữa ngƣời giáo viên và
đội ngũ phát triển phần mềm. Đây là một quá trình lặp đi lặp lại các bƣớc (thiết kế,
viết game, thử nghiệm và phát hành).[16]

19

Sơ đồ về thiết kế một Educational game:

Hình 1.3: Sơ đồ thiết kế Educational game [16] 2Hình 1.3: Sơ đồ thiết kế Educational game [16]
Hình 1.3: Sơ đồ thiết kế Educational game [16]
20

1.2.6 Các dạng game thƣờng gặp:
a. Game hành động:
Thể loại này thƣờng đƣợc thiết kế để dạy một môn học cụ thể. Trong đó ngƣời
chơi thƣờng sẽ nhập vai trở thành một nhân vật trong game. Và để vƣợt qua các thử
thách, trở ngại của từng màn chơi trong game thì họ phải vận dụng kiến thức để giải
đáp các câu hỏi, cũng nhƣ bài tập trong game đƣa ra. Khi giải đáp đúng câu hỏi, bạn sẽ
đƣợc cung cấp một số công cụ để chống lại kẻ thù trong game.Thể loại game này yêu

cầu ngƣời chơi sự phản xạ nhanh chóng, chính xác và đúng thời điểm để vƣợt qua các
trở ngại.
Ví dụ: Game Timez Attack:

Hình 1.4:Game Timez Attack[19]
- Nhà sản xuất: công ty Bigbrain.
- Mục đích: Dạy học môn toán cho trẻ em.
- Bản quyền: Miễn phí.
- Link dowload: http://www.bigbrainz.com.
- Chơi online: http://www.bigbrainz.com/online/select_school.php .
Với trò chơi Timez Attack, đƣợc thiết kế trong một môi trƣờng đồ họa phong
phú, các em sẽ say mê với câu chuyện trong khung cảnh hấp dẫn và đầy thách thức.
Các em không chỉ đƣợc học môn toán mà các em còn đƣợc trải qua những thời khắc
phiêu lƣu cuốn hút. Giúp các em có đƣợc tƣ duy nhạy bén, tinh thần dũng cảm và có
đƣợc những giây phút giải trí vui chơi trong khi ôn luyện và học tập.
21

b. Game phiêu lƣu, mạo hiểm:
Ở dạng game này điểm đƣợc chú ý chính là cốt chuyện của game, tốc độ game
này thƣờng chậm hơn so với game hành động. Cách thức của game là ngƣời chơi phải
thu thập thông tin, giải quyết các mã số và bí ẩn để thăng tiến trong trò chơi. Mục tiêu
thƣờng gặp ở thể loại trò chơi này là giúp ngƣời chơi hiểu đƣợc phong tục tập quán,
lịch sử của một quốc gia hay một vùng nào đó.
Ví dụ: GameAnsel & Clair’s Adventure’s in Africa

Hình 1.5:Game Timez Attack[20]
- Nhà sản xuất: Kid Inc
- Mục đích: Dạy học môn địa lý – mô tả về tự nhiên.
- Bản quyền: Có phí.
- Link dowload: http://www.bigbrainz.com.

Là một trò giáo dục phiêu lƣu dạy cho trẻ em về ba khu vực chính của Châu Phi:
sông Nile, sa mạc Sahara, và Serengeti. Mỗi khu vực có một số loài động vật, yếu tố
văn hóa, đặc điểm của vùng đất để học sinh để tìm hiểu. Câu chuyện đƣợc mô tả nhƣ
một cuộc khám phá của một ngƣời nƣớc ngoài và một robot đang xâm nhập vào trái
đất để tìm hiểu về châu Phi.

22

c. Game mô phỏng:
Đây là thể loại mô tả, tái hiện lại các hoạt động trong thế giới thực và có các mục
đích khác nhau nhƣ: đào tạo, phân tích, dự đoán các hoạt động. Một số loại game mô
phỏng nổi tiếng nhƣ là game chiến tranh, game kinh doanh hay game nhập vai,đối với
lĩnh vực giáo dục thì loại game nhập vai là game chúng ta thƣờng nhận thấy nhất ở thể
loại này.
Ví dụ:Game Sim city.

Hình 1.6:Game Sim City[21]
- Nhà sản xuất: Maxis, một chi nhánh của Electronic Arts.
- Mục đích: Dạy ngƣời chơi cách xây dựng và quản lý một thành phố.
- Bản quyền: Miễn phí
- Link dowload: http://download123.vn/sim-city-2000-884-download.aspx
Game cho phép ngƣời chơi tạo ra một vùng đất bằng công cụ biến đổi địa hình,
sau đó thiết kế và xây dựng các khu vực định cƣ để phát triển thành phố. Ngƣời chơi
có thể quy hoạch các khu vực nhƣ thƣơng mại, dân cƣ, và công nghiệp cũng nhƣ xây
dựng. Và duy trì hoạt động của các dịch vụ công cộng, hệ thống giao thông và công
trình công cộng. Thành công của ngƣời chơi là phải quản lý đƣợc về mặt tài chính,
môi trƣờng, và chất lƣợng cuộc sống cho cƣ dân thành phố.

23

d. Game đối kháng:
Thể loại game này tập trung vào trận chiến 1-1 giữa hai nhân vật, một trong hai
đối thủ này có thể do máy điều khiển. Nếu chơi game này ngƣời học sẽ đóng vai trò là
một trong 2 nhân vật đối kháng, họ sẽ giải đáp câu đố liên quan đến một môn học nào
đó, nếu trả lời nhanh và đủ số lƣợng câu hỏi thì sẽ đánh bại đƣợc kẻ thù.
Ví dụ: Game Zombie Master

Hình 1.7:Game Zombies Master[22]
- Nhà sản xuất: http://www.pappumathgames.com
- Mục đích: Dạy học môn toán
- Bản quyền: Miễn phí
- Link chơi online: http://www.pappumathgames.com/zombie-master-bt/