Bài thi tự luận là gì

Khi được viết tốt, bài tự luận có thể làm lay động và truyền cảm hứng cho người đọc. Nó có thể khiến họ trở nên rối bời, bấp bênh và trăn trở. Để viết tự luận hiệu quả, trước hết, bạn phải hiểu được cấu trúc của nó. Tiếp đến, bạn cần tìm ý tưởng cho bài tự luận để có thể sẵn sàng khi ngồi xuống và bắt tay vào viết nháp.

1. 1

   Tìm góc nhìn cho bài viết của bạn. Cuộc sống của bạn có thể không đầy ắp những câu chuyện thú vị hay kịch tính, nhưng không sao cả. Bài tự luận của bạn vẫn có thể hấp dẫn người đọc, miễn là bạn tìm được một lăng kính phù hợp. Hãy tìm cho mình một góc nhìn độc nhất hoặc thú vị về trải nghiệm hay khoảnh khắc nào đó trong đời. Đó có thể sẽ là một chủ đề sâu sắc và ý nghĩa cho bài luận của bạn.[1] X Nguồn nghiên cứu Đi tới nguồn

   • Chẳng hạn như, bạn có thể viết về việc đi lên từ thất bại. Đó có thể là lúc bạn thất bại trong bài kiểm tra đột xuất ở trường. Tại thời điểm đó, bài kiểm tra có vẻ không thực sự quan trọng nhưng rồi bạn nhận ra rằng nó đã buộc bạn phải xem xét lại các mục tiêu của bản thân và tạo động lực để bạn phấn đấu và có được điểm số tốt hơn. Ở một phương diện nào đó, thất bại nhỏ này đã đem lại cho bạn sự kiên gan và quyết tâm cần có.

2. 2

   Viết về một khoảnh khắc đặc biệt. Bài tự luận tốt là bài viết có thể khai thác được những trải nghiệm đặc biệt, trải nghiệm tạo nên những mâu thuẫn trong cuộc đời của bạn. Đó là một cách để bạn có thể đào sâu vì sao và làm thế nào mà trải nghiệm ấy lại làm tổn thương hay thách thức bạn đến vậy. Hãy xem nó như một nơi để thảo luận về thời khắc quan trọng nào đó trong đời và suy ngẫm về tác động của nó đến cuộc sống của bạn.[2] X Nguồn nghiên cứu Đi tới nguồn

   • Đó có thể là khoảnh khắc dường như không đáng nói nhưng rồi lại ảnh hưởng to lớn đến cuộc sống của bạn, chẳng hạn như lần đầu tiên bạn biết thế nào là phẫn nộ khi chỉ là một đứa trẻ hay biểu cảm trên khuôn mặt mẹ khi bà biết rằng bạn là người đồng tính. Hãy cố đào sâu vào lý do vì sao bạn cảm thấy bị tổn thương hay buộc phải vượt qua thử thách của khoảnh khắc ấy trong bài luận của mình.
   • Đừng quên rằng những thời khắc chứa đựng cảm xúc mãnh liệt thường thu hút người đọc hơn. Việc phản ứng mãnh liệt với một khoảnh khắc cụ thể cho phép bạn say mê viết về nó và khiến người đọc cảm thấy hứng thú với bài luận của bạn.

3. 3

   Viết về sự kiện cụ thể đã thổi bùng lên cảm xúc của bạn. Bạn cũng có thể khai thác sự kiện để lại ấn tượng mãi không phai nhòa trong bạn. Thường thì bài tự luận là những suy nghẫm về một sự kiện nào đó xảy ra và làm thay đổi cuộc sống của bạn theo một cách thức nào đó. Sự kiện càng khác lạ, bài luận càng dễ thu hút người đọc.[3] X Nguồn nghiên cứu Đi tới nguồn

   • Chẳng hạn như, đó có thể là cái ngày mà bạn phát hiện ra rằng bố đã phản bội mẹ hay cái tuần mà bạn đã đau khổ vì sự ra đi của người thân yêu. Hãy nghĩ về những trải nghiệm đầy khó khăn đã góp phần tạo nên con người bạn của ngày hôm nay.
   • Cũng có thể bạn sẽ muốn viết về chủ đề hay sự kiện có vẻ tươi vui hơn, chẳng hạn như lần đầu đi tàu lượn siêu tốc hay trải qua kỳ nghỉ trên du thuyền cùng người ấy. Dù lựa chọn của bạn là gì thì nó cũng cần khơi gợi lên cảm xúc mạnh mẽ trong bạn, từ giận dữ đến bối rối và niềm vui vô bờ.

4. 4

   Hãy nghĩ đến người mà ở mức độ nào đó, không được hòa hợp với bạn. Có thể bạn sẽ muốn khai thác mối quan hệ căng thẳng với người ấy trong bài tự luận. Đó là người mà bạn dần trở nên xa cách hay lạ lẫm. Hoặc đó cũng có thể là người mà quan hệ giữa bạn và người đó luôn khó khăn và phức tạp: hãy đi sâu vào lý do của sự khó khăn và phức tạp ấy trong bài tự luận.[4] X Nguồn nghiên cứu Đi tới nguồn

   • Chẳng hạn như đó có thể là lý do vì sao bạn và mẹ dừng nói chuyện với nhau từ nhiều năm trước hay nguyên nhân khiến bạn không còn thân thiết với người bạn từ thời thơ ấu. Bạn cũng có thể nhìn lại những mối tình đã qua và tự hỏi vì sao chúng lại thất bại hay vì sao mối quan hệ với thầy giáo lại trở nên khó chịu đến vậy.
   • Bạn cũng có thể viết về một người thân thiết với bạn. Chẳng hạn như thời khắc thử thách trong mối quan hệ giữa bạn và người bạn thân.

5. 5

   Phản ứng lại trước những sự việc đang diễn ra. Những bài tự luận tốt không chỉ viết về những điều đặc biệt, chẳng hạn như trải nghiệm của bạn, mà còn xét đến những điều chung chung như vấn đề thời sự hay vấn đề lớn hơn. Bạn có thể tập trung vào một chủ đề hay vấn đề thời sự nào đó mà bạn cảm thấy hứng thú, như việc phá thai hay trại người tị nạn và xem xét chúng dưới góc nhìn cá nhân của bạn.[5] X Nguồn nghiên cứu Đi tới nguồn

   • Tự đặt câu hỏi về sự kiện thời sự. Ví dụ như sự kiện đó có liên quan thế nào đến trải nghiệm cá nhân của bạn? Bạn có thể khai thác những sự kiện hay vấn đề xã hội đương thời thế nào với suy nghĩ, trải nghiệm và cảm xúc cá nhân của mình?
   • Lấy ví dụ về trại tị nạn của người Syria ở châu Âu. Trong trường hợp này, bạn có thể tập trung vào địa vị của chính bạn với tư cách là người nhập cư ở Mỹ và cách mà trải nghiệm đó góp phần định hình nên con người hiện tại của bạn. Điều này cho phép bạn khai thác sự kiện đương thời dưới lăng kính cá nhân thay vì chỉ nhìn từ xa, với góc nhìn của một nhà báo.

6. 6

   Lập dàn ý. Bài tự luận thường được chia thành từng phần, bao gồm mở bài, thân bài và kết luận. Cụ thể như sau: [6] X Nguồn nghiên cứu Đi tới nguồn

   • Phần mở bài hay phần giới thiệu nên bao hàm trong đó “mồi nhử”, lời mở đầu được dùng để thu hút sự chú ý của người đọc. Nó cũng cần có luận đề mang tính tường thuật: sự kiện quan trọng trong bài hay đề tài kết nối trải nghiệm của bạn với ý tưởng lớn lao hơn thường được bắt đầu từ đây.
   • Thân bài bao gồm luận chứng hỗ trợ cho luận đề tường thuật và/hay những đề tài chính trong bài viết của bạn. Thường thì chúng được viết dưới dạng trải nghiệm và cảm nhận của bạn về những trải nghiệm của bản thân. Bạn cũng nên lồng ghép thời gian trong phần thân bài để người đọc ý thức được thời gian và cách thức sự kiện nào đó đã diễn ra.
   • Kết bài nên có lời kết cho những sự kiện và trải nghiệm được bàn đến trong bài. Bạn cũng nên bao gồm bài học rút ra từ trải nghiệm của mình hay cách thức mà những trải nghiệm đó đã làm thay đổi cuộc sống của bạn.
   • Trước đây, bài tự luận thường có tất cả năm đoạn, một đoạn cho phần mở bài, ba đoạn thân bài và một cho phần kết. Tuy nhiên, bạn có thể có sử dụng nhiều hoặc ít hơn, miễn là bài tự luận của bạn có kết cấu ba phần như đã đề cập ở trên.

1. 1

   Mở đầu với một khung cảnh hấp dẫn. Bạn nên bắt đầu bài tự luận với phần giới thiệu hấp dẫn và lôi cuốn. Những nhân vật then chốt cũng như [những] chủ đề trung tâm của bài luận cần được giới thiệu ở đây. Đồng thời, câu hỏi hay vấn đề trung tâm cũng cần được trình bày. [7] X Nguồn nghiên cứu Đi tới nguồn

   • Đừng mở đầu bài viết bằng cách giải thích chính xác bạn đang định đề cập đến vấn đề gì, chẳng hạn như: “Trong bài viết này, tôi sẽ thảo luận về mối quan hệ căng thẳng với mẹ". Thay vào đó, hãy lôi kéo người đọc mà vẫn đưa ra được đủ thông tin cần thiết với câu mở đầu của bạn.
   • Bạn có thể bắt đầu bằng một khung cảnh cụ thể với những nhân vật chủ chốt của bài luận, khung cảnh cho phép bạn thảo luận về câu hỏi hay chủ đề trung tâm. Nhờ đó, bạn sẽ giới thiệu ngay được đến người đọc các nhân vật và mâu thuẫn trung tâm của bài tự luận.
   • Ví dụ, nếu viết về mối quan hệ căng thẳng cùng mẹ, bạn có thể tập trung vào một ký ức cụ thể mà ở đó, cả hai bất đồng quan điểm hay xung đột. Đó có thể là thời điểm mẹ và bạn to tiếng vì một vấn đề dường như rất nhỏ hay tranh cãi về một bí mật gia đình.
   • Với bài tự luận, bạn nên dùng câu chủ động thay vì bị động mỗi khi có thể.

2. 2

   Viết bằng góc nhìn hay giọng văn của riêng bạn. Với bài tự luận, bạn vẫn được quyền có cách nhìn hay giọng văn riêng. Cũng như những loại bài viết khác, bài tự luận thường thành công hơn khi người viết sử dụng giọng văn đem lại sự thú vị và nhiều thông tin cho người đọc. Nghĩa là bạn nên dùng từ, cấu trúc và giọng điệu để tạo nên lời kể lôi cuốn trong bài luận.[8] X Nguồn nghiên cứu Đi tới nguồn [9] X Nguồn nghiên cứu Đi tới nguồn

   • Giọng văn có thể mang tính hội thoại, như cách mà bạn sẽ trò chuyện cùng người bạn thân hay một thành viên trong gia đình. Hoặc, nó có thể mang tính nội hàm và chất chứa nhiều suy tư hơn, khi mà bạn chất vấn những giả định và suy nghĩ của chính mình về chủ đề của bài luận.
   • Nhiều bài tự luận được viết ở ngôi thứ nhất, sử dụng đại từ nhân xưng “tôi”. Bạn có thể viết ở thì hiện tại để câu chuyện có tính thời sự. Hoặc, bạn có thể dùng thì quá khứ để có thể trình bày nhiều hơn về những sự kiện hay khoảnh khắc nào đó.
   • Bạn nên sử dụng các đoạn mô tả với nhiều giác quan sinh động nhằm giúp người đọc kết nối được với cảm nhận riêng của bạn. Việc dùng đến xúc giác, mùi vị, hình ảnh và âm thanh khi mô tả có thể giúp người đọc bị thuyết phục bởi câu chuyện của bạn và cảm thấy như đang ở đó cùng bạn.

3. 3

   Phát triển các tuyến nhân vật một cách chi tiết và toàn diện. Đừng quên mô tả nhân vật qua hình dáng bên ngoài và cả nội hàm bên trong. Kể cả khi lấy cảm hứng từ trải nghiệm thực tế, bạn vẫn nên cân nhắc những yếu tố trong văn kể chuyện như cốt truyện và nhân vật. Việc sử dụng những yếu tố đó trong bài tự luận sẽ giúp bạn giữ chân được người đọc và bài viết được mượt mà.[10] X Nguồn nghiên cứu Đi tới nguồn

   • Dựa vào ký ức về sự kiện được đề cập đến, bạn cũng có thể bao gồm lời thoại của các nhân vật trong bài luận của mình. Tuy nhiên, bạn nên giới hạn các đoạn hội thoại trong khoảng vài dòng mỗi trang: quá nhiều hội thoại có thể khiến bài luận đi lạc hướng và thiên về tiểu thuyết hơn.

4. 4

   Bao gồm cốt truyện trong bài luận của bạn. Bạn cũng nên có ý thức về cốt truyện trong bài luận của mình: theo đó, chuỗi những sự kiện hay khoảnh khắc sẽ dẫn đến nhận thức hay mâu thuẫn ở cuối bài viết. Nhìn chung, các sự kiện trong bài luận nên được trình bày theo trình tự thời gian để người đọc có thể dễ dàng theo dõi.[11] X Nguồn nghiên cứu Đi tới nguồn

   • Bạn có thể sử dụng phác thảo cốt truyện để tổ chức bài viết. Những điểm chính trong cốt truyện sẽ là các luận chứng hỗ trợ cho câu hỏi hay vấn đề trung tâm của bạn.

5. 5

   Tập trung vào việc hé mở những sự thật sâu xa hơn. Tựu chung lại, những trải nghiệm của bạn ẩn chứa ý nghĩa sâu xa gì? Hãy thảo luận về trải nghiệm của bạn một cách trung thực và hiếu kỳ, cố khai phá sự thật ẩn sâu bên trong hay những điều mà mãi về sau, bạn mới có thể nhận ra. Thường thì những bài tự luận xuất sắc nhất luôn cố phơi bày những sự thật khiến người viết cảm thấy không thoải mái hay khó để đề cập đến.[12] X Nguồn nghiên cứu Đi tới nguồn [13] X Nguồn nghiên cứu Đi tới nguồn

   • Đừng quên rằng dù thoạt nhìn, trải nghiệm nào đó dường như ẩn chứa mọi kịch tính cần thiết để làm nguyên liệu cho một bài tự luận hay nhưng đôi khi, đó lại là những chi tiết đã quá quen thuộc với người đọc. Hãy thận trọng với những trải nghiệm quen thuộc, chứa đựng cảm xúc mà có thể, người đọc từng được thưởng thức trước đó.
   • Chẳng hạn như, việc viết về sự ra đi đột ngột của người thân nghe có vẻ quan trọng và sâu sắc với bạn. Nhưng nhiều khả năng người đọc đã biết phải trông chờ gì ở một bài viết như thế hoặc có thể họ sẽ không cảm được như cách của bạn bởi họ không biết nhiều về người đã mất như bạn.
   • Thay vào đó, hãy thử khai thác sự thật sâu xa hơn là “Tôi buồn vì người thân đã mất”. Hãy nghĩ về việc người ấy ý nghĩa thế nào với bạn và người ấy đã có tác động ra sao đến cuộc sống của bạn, cả tích cực lẫn tiêu cực. Nhờ đó, có thể bạn sẽ hé mở được những điều sâu sắc hơn và có một bài tự luận tốt hơn.

1. 1

   Thử dùng những kiểu mẫu và thủ pháp văn học khác nhau. Bạn có thể làm bài viết của mình sinh động hơn bằng cách thử nghiệm với những kiểu mẫu và thủ pháp mới, chẳng hạn như phép ẩn dụ, phép lặp và nhân cách hóa. Khi bạn sử dụng thủ pháp văn học và cho người đọc thấy bạn có thể kể câu chuyện của mình tốt đến mức nào, bài tự luận của bạn sẽ xuất sắc hơn rất nhiều.[14] X Nguồn nghiên cứu Đi tới nguồn

   • Ví dụ như, bạn có thể dùng phép ẩn dụ để diễn tả cảm xúc tại thời điểm tiết lộ giới tính của mình với mẹ. Bạn có thể dùng những từ như “một bức tường sừng sững, không thể chọc thủng” để diễn tả khuôn mặt của bà. Hoặc bạn có thể dùng phép so sánh, chẳng hạn như “bà sững người và lặng đi, cứ như sét đánh ngang tai vậy”.

2. 2

   Đọc to bài tự luận. Khi đã hoàn thành bản nháp đầu tiên, ban nên đọc lại toàn bộ xem bài luân của bạn nghe như thế nào. Bạn có thể đọc một mình hoặc đọc cho một khán giả biết cảm thông và chia sẻ. [15] X Nguồn nghiên cứu Đi tới nguồn

   • Khi đọc, bạn nên đánh dấu những câu khó hiểu hoặc không rõ ràng và những câu có vẻ hụt hơi so với phần còn lại của bản nháp. Bạn cũng nên đảm bảo là các nhân vật được phát triển tốt và bài luận được viết dựa trên một cấu trúc hay cốt truyện nhất định. Hãy cân nhắc xem liệu bạn đã chạm được đến sự thật ẩn sâu bên trong hay chưa và nếu chưa thì bạn có thể làm gì để đến được đó. Đó chính là mục tiêu cuối cùng của việc chỉnh sửa.

3. 3

   Đọc lại, kiểm tra lỗi và chỉnh sửa. Khi đã có một bản nháp tốt, giờ là lúc để ngồi xuống, kiểm tra lỗi và chỉnh sửa. Bạn có thể xem xét lại những ghi chú trong lúc tự đọc to bài luận cũng như phản hồi từ những độc giả đáng tin cậy.[16] X Nguồn tin đáng tin cậy University of North Carolina Writing Center Đi tới nguồn

   • Khi chỉnh sửa, bạn nên xem xét liệu nội dung của bài có đủ đặc sắc hay không, bạn có đang viết về chủ đề mà bạn thực sự hứng thú và liệu người đọc có hiểu được bài viết của bạn hay không. Đừng gây bối rối cho người đọc: điều đó có thể sẽ khiến họ không đủ kiên nhẫn để đọc hết tác phẩm của bạn.
   • Bạn cũng nên đảm bảo rằng trọng tâm và chủ đề của bài luận được trình bày một cách rõ ràng. Trải nghiệm của bạn nên tập trung vào câu hỏi, vấn đề hay chủ đề trung tâm. Nhờ đó, có được một bài luận tốt và súc tích.
   • Tránh dựa vào chức năng kiểm tra lỗi chính tả của các phần mềm soạn thảo để phát hiện toàn bộ lỗi chính tả và ngữ pháp trong bài luận của bạn.

• Để hiểu hơn về loại bài tự luận, bạn nên đọc những bài mẫu xuất sắc. Một số bài luận nổi tiếng thường được dạy trong các trường đại học bao gồm "Notes of a Native Son” của James Baldwin, “The Death of a Moth” của Virginia Woolf, “Shipping Out” của David Foster Wallace, “The White Album” của Joan Didion, và “We Do Abortions Here” của Sallie Tisdale.
• Trong quá trình đọc, hãy đặt cho mình một số câu hỏi, chẳng hạn như: Người viết đã giới thiệu chủ đề bài luận như thế nào? Họ khai thác chủ đề với góc nhìn cá nhân ra sao? Những ý chính của bài luận là gì? Người viết đã kết nối trải nghiệm cá nhân với chủ đề hay ý tưởng chung như thế nào? Sự hài hước, hóm hỉnh được sử dụng ra sao? Bài học được đúc kết ở đây là gì? Cách kết bài có để lại trong bạn cảm giác thỏa mãn, bất an, tò mò hay toàn bộ những cảm giác đó không?

Cùng viết bởi:

Gia sư & Giáo viên luyện thi

Bài viết này đã được cùng viết bởi Jake Adams. Jake Adams là gia sư và chủ sở hữu của PCH Tutors, một doanh nghiệp tại Malibu, California chuyên cung cấp gia sư và tài nguyên học tập cho các môn học từ mẫu giáo đến đại học, tài liệu ôn thi SAT & ACT và tư vấn tuyển sinh đại học. Với hơn 11 năm kinh nghiệm làm gia sư, Jake cũng là CEO của Simplifi EDU - dịch vụ gia sư trực tuyến với mục tiêu giúp khách hàng tiếp cận mạng lưới các gia sư xuất sắc tại California. Jake có bằng cử nhân về kinh doanh và tiếp thị quốc tế của Đại học Pepperdine. Bài viết này đã được xem 13.605 lần.

Chuyên mục: Viết lách và Soạn thảo

Trang này đã được đọc 13.605 lần.