+ Với bài toán đề bài đã có sẵn số mol các axit và ancol rồi thì các bạn chỉ cần tính toán các thông số [hiệu suất, khối lượng este] theo chất có số mol ít hơn.
+ Với các bài toán đề cho hỗn hợp axit tác dụng với hỗn hợp ancol thì ta phải quy trung bình về một axit và một ancol rồi xử lý như trên. Công thức quy trung bình là
$\overline{\text{M}}\text{=}\frac{{{\text{n}}_{\text{1}}}{{\text{M}}_{\text{1}}}\text{+}{{\text{n}}_{\text{2}}}{{\text{M}}_{\text{2}}}\text{+}{{\text{n}}_{\text{3}}}{{\text{M}}_{\text{3}}}\text{+}…}{{{\text{n}}_{\text{1}}}\text{+}{{\text{n}}_{\text{2}}}\text{+}{{\text{n}}_{\text{3}}}\text{+}…}$
+ Với các bài toán chưa biết công thức của axit và ancol thì ta dùng kỹ thuật xếp hình để tìm ra công thức của axit và ancol.
B. Ví dụ minh họa
Câu 1: Đun CH3COOH dư với 4,6 gam C2H5OH [xúc tác H2SO4 đặc], thu được 5,72 gam CH3COOC2H5. Hiệu suất của phản ứng este hóa tính theo ancol là
- 65,00% B. 50,00% C. 56,67% D. 70,00%
*** Định hướng tư duy giải:
$\to \left\{ \begin{align} & {{\text{n}}_{\text{C}{{\text{H}}_{\text{3}}}\text{COO}{{\text{C}}_{\text{2}}}{{\text{H}}_{\text{5}}}}}=0,065 \\ & {{\text{n}}_{{{\text{C}}_{\text{2}}}{{\text{H}}_{\text{5}}}\text{OH}}}=0,1 \\ \end{align} \right.$$\to \text{H}=\frac{0,065}{0,1}.100\%=65\%$
*** Giải thích tư duy:
Ở bài toán này đề cho CH3COOH dư nên hiệu suất đương nhiên phải tính theo ancol C2H5OH
Trên đây là trích một phần giới thiệu về tài liệu. Để xem đầy đủ Phương Pháp Giải Bài Tập [Lý thuyết, Bài tập, Hướng dẫn giải], bạn có thể tải file bên dưới.
Với Công thức tính hiệu suất phản ứng este hóa Hoá học lớp 12 chi tiết nhất giúp học sinh dễ dàng nhớ toàn bộ các công thức tính hiệu suất phản ứng este hóa từ đó biết cách làm bài tập Hoá học 12. Mời các bạn đón xem:
Công thức tính hiệu suất phản ứng este hóa hay nhất – Hoá học lớp 12
Phản ứng este hóa là phản ứng thuận nghịch [xảy ra không hoàn toàn] nên thường đi kèm với hiệu suất phản ứng. Cách tính hiệu suất phản ứng este hóa như thế nào? Bài viết dưới đây sẽ giúp các em học tốt dạng bài này.
\[\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,C{{H}_{3}}COOH\text{ }+\text{ }{{C}_{2}}{{H}_{5}}OH~~\overset{H2SO4}{\leftrightarrows}\text{ }C{{H}_{3}}COO{{C}_{2}}{{H}_{5}}~\text{ }+\text{ }{{H}_{2}}O~~~~\text{ [}{{K}_{cb}}\text{ }=\text{ }4]\]
\[\begin{array}{l}bd[mol]\,\,\,\,\,\,1\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,1\\pu[mol]\,\,\,\,\,\,\,x\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,x\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,x\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,x\\cb[mol]\,\,\,\,1 - x\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,1 - x\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,x\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,\,x\\{K_{Cb}} = \dfrac{{\left[ {C{H_3}COO{C_2}{H_5}} \right].\left[ {{H_2}O} \right]}}{{\left[ {C{H_3}COOH} \right]{\rm{. }}\left[ {{C_2}{H_5}OH} \right]}} = \dfrac{{{x^2}}}{{{{\left[ {1 - x} \right]}^2}}} = 4 < = > x = \left[ \begin{array}{l}x = \dfrac{2}{3}[nhan]\\x = 2 > 1[loai]\end{array} \right.\\H\% = \dfrac{{n\,{\,_{phan\,\,ung}}}}{{n\,{\,_{ban\,\,dau}}}}.100 = \dfrac{{2/3}}{1}.100 = 66,7\% \end{array}\]
Tài liệu Bài tập về Hiệu suất phản ứng este hóa có lời giải Hóa học lớp 9 với đầy đủ phương pháp giải chi tiết, các bài tập tự luyện đa dạng ở nhiều mức độ giúp bạn biết cách giải các dạng bài tập môn Hóa học lớp 9 từ đó ôn tập và đạt điểm cao trong bài thi môn Hóa học 9.
BÀI TẬP VỀ HIỆU SUẤT PHẢN ỨNG ESTE HÓA – HÓA HỌC 9
I – LÝ THUYẾT VÀ PHƯƠNG PHÁP GIẢI
Phản ứng este hóa là phản ứng giữa rượu và axit hữu cơ khi có mặt H2SO4 đặc, đun nóng.
Tổng quát: Axit hữu cơ + rượu
Ví dụ: CH3COOH + C2H5OH
Ghi chú:
- Nếu đề bài cho dữ kiện [số mol hoặc khối lượng] một chất tham gia và sản phẩm phản ứng thì tính hiệu suất phản ứng theo sản phẩm phản ứng.
- Nếu đề bài cho dữ kiện [số mol hoặc khối lượng] của cả rượu và axit để tính hiệu suất ta phải xác định xem nếu hiệu suất là 100% thì chất nào hết, sau đó tính hiệu suất phản ứng theo chất hết.
- Nếu đề bài yêu cầu tính khối lượng sản phẩm hoặc chất tham gia phản ứng khi biết hiệu suất thì:
- LT: lý thuyết; TT: thực tế
Lượng chất lý thuyết là lượng chất tính theo phương trình phản ứng.
II – MỘT SỐ VÍ DỤ MINH HỌA
Ví dụ 1: Cho 23 gam rượu etylic phản ứng với một lượng dư CH3COOH, xúc tác H2SO4 đặc, đun nóng. Viết phương trình hóa học và tính số gam este thu được nếu hiệu suất phản ứng là 70%.
Lời giải:
Do hiệu suất phản ứng là 70% nên
Vậy meste thực tế = 0,35.88 = 30,8 gam.
Ví dụ 2: Etyl axetat là chất lỏng có mùi thơm, dùng làm dung môi trong công nghiệp. Để điều chế 42,24 gam etyl axetat người ta cho 60 gam CH3COOH tác dụng với 36,8 gam C2H5OH [xúc tác H2SO4 đặc, đun nóng]. Tính hiệu suất của phản ứng trên.
Hướng dẫn giải:
Giả sử hiệu suất phản ứng là 100% thì C2H5OH hết, do đó hiệu suất phản ứng tính theo C2H5OH.
Ví dụ 3: Chia a gam axit axetic thành 2 phần bằng nhau.
- Phần 1 trung hòa vừa đủ với 0,25 lít dung dịch KOH 0,2M.
- Phần 2 thực hiện phản ứng este hóa với rượu etylic thu được m gam este giả sử hiệu suất phản ứng đạt 80%.
Tính giá trị của a và m.
Hướng dẫn giải:
Các PTHH xảy ra:
Phần 1: CH3COOH + KOH → CH3COOK + H2O
Phần 2: CH3COOH + C2H5OH
Ta có: naxit mỗi phần = nKOH pư = neste lý thuyết = 0,25.0,2 = 0,05 mol
Vậy a = 2.0,05.60 = 6 gam;
meste lý thuyết = 0,05.88 = 4,4 gam.
Do H = 80%
III – BÀI TẬP VẬN DỤNG
Bài 1: Cho 23 gam rượu etylic tác dụng với lượng dư axit axetic [xúc tác H2SO4 đặc, đun nóng, hiệu suất phản ứng este hóa đạt 60%]. Khối lượng etyl axetat thu được là
- 26,4 gam.
- 30,8 gam.
- 44,0 gam.
- 32,1 gam.
Lời giải:
Đáp án A
CH3CH2OH + CH3COOH⇌ CH3COOCH2CH3 + H2O
0,5………………………………0,5 mol
Do hiệu suất phản ứng là 60% nên
→ m etyl axetat = 0,3.88 = 26,4 gam.
Bài 2. Cho 30 gam CH3COOH tác dụng với 46 gam C2H5OH thu được 28,6 gam este. Hiệu suất của phản ứng este hóa là
- 60%.
- 62%.
- 64%.
- 65%.
Lời giải:
Đáp án D
CH3COOH + C2H5OH ⇌CH3COOC2H5 + H2O
0,5 mol ----0,5 mol
meste lý thuyết = 0,5.88 = 44g
Vậy
Chú ý: Giả sử H = 100% thì CH3COOH hết, do đó số mol sản phẩm tính theo CH3COOH.
Bài 3: Cho 13,6 gam hỗn hợp X gồm axit axetic và rượu etylic được trộn theo tỉ lệ mol tương ứng là 3 : 2. Đun nóng X với H2SO4 đặc một thời gian thu được m gam este. Với hiệu suất phản ứng là 80%, m có giá trị là
- 8,8 gam.
- 7,04 gam.
- 13,2 gam.
- 10,56 gam.
Lời giải:
Đáp án B
Gọi số mol của CH3COOH là 3a mol → số mol của CH3CH2OH là 2a mol
mX = 13,6 gam → 60.3a + 46.2a = 13,6 → a = 0,05 mol
PTHH:
CH3COOH + CH3CH2OH
0,15……………0,1 mol
Giả sử hiệu suất là 100% thì rượu etylic hết, nên số mol sản phẩm phản ứng tính theo số mol rượu etylic.
Số mol este là:
→ m = n.M = 0,08.88 = 7,04 gam.
Bài 4: Đun nóng 6,0 gam CH3COOH với 6,0 gam C2H5OH [ có H2SO4 làm xúc tác, hiệu suất phản ứng este hoá bằng 50%]. Khối lượng este tạo thành là
- 6,0 gam.
- 4,4 gam.
- 8,8 gam.
- 5,2 gam.
Lời giải:
Đáp án B
CH3COOH + CH3CH2OH
0,1...........................0,13 mol
Giả sử H = 100%, thì CH3COOH hết.
Theo PTHH có:
→ mestelý thuyết = 0,1.88 = 8,8 gam.
Do H = 50% → meste thực tế = 4,4 gam.
Bài 5: Cho 20,5 gam hỗn hợp rượu etylic và axit axetic tác dụng với Kali dư thu được 4,48 lít khí H2 [ở đktc]. Nếu cho hỗn hợp đó thực hiện phản ứng este hóa thì khối lượng este thu được là bao nhiêu gam? Giả sử hiệu suất phản ứng este hóa đạt 100%.
- 10 gam.
- 12 gam.
- 13,2 gam.
- 14,2 gam.
Lời giải:
Đáp án C
Gọi số mol C2H5OH và CH3COOH lần lượt là x và y mol.
→ 46x + 60y = 20,5 [1]
Phương trình hóa học:
2C2H5OH + 2K → 2C2H5OK + H2
x...................................................0,5x mol
2CH3COOH + 2K → 2CH3COOK + H2
y...........................................................0,5y mol
Từ [1] và [2] có x = 0,25 và y = 0,15.
CH3COOH hết, C2H5OH dư.
CH3COOH + C2H5OH ⇌CH3COOC2H5 + H2O
0,15......................................0,15 mol
meste = 0,15.88 = 13,2 gam.
Bài 6: Đun 12 gam axit axetic với 1 luợng dư rượu etylic [có H2SO4 đặc làm xúc tác]. Đến khi phản ứng dừng lại thu được 11 gam este. Hiệu suất của phản ứng este hoá là bao nhiêu?
- 70%.
- 75%.
- 62,5%.
- 50%.
Lời giải:
Đáp án C
CH3COOH + C2H5OH ⇌CH3COOC2H5 + H2O
0,2..................................................0,2 mol
meste lý thuyết = 0,2.88 = 17,6 gam.
Hiệu suất phản ứng:
Bài 7: Khi đun nóng 25,8 gam hỗn hợp X gồm rượu etylic và axit axetic có H2SO4 đặc làm xúc tác thu được 14,08 gam este. Nếu đốt cháy hoàn toàn lượng hỗn hợp X thu được 23,4g H2O. Hiệu suất của phản ứng este hoá là
- 80%.
- 85%.
- 75%.
- 60%.
Lời giải:
Đáp án A
Gọi số mol C2H5OH và CH3COOH lần lượt là x và y mol.
mhh = 25,8 gam → 46x + 60y = 25,8 [1]
Đốt cháy X:
C2H5OH + 3O2
x………………………………..3x mol
CH3COOH + 2O2
y…………………………………...2y mol
Theo phương trình hóa học có:
Từ [1] và [2] có x = 0,3 và y = 0,2 .
Giả sử H = 100% thì C2H5OH dư, do đó sản phẩm phản ứng tính theo CH3COOH.
CH3COOH + C2H5OH ⇌CH3COOC2H5 + H2O
0,2..................................................0,2 mol
meste lý thuyết = 0,2.88 = 17,6 gam.
Hiệu suất phản ứng:
Bài 8: Chia hỗn hợp X gồm: ancol etylic và axit axetic [biết số mol ancol nhiều hơn số mol axit] thành 2 phần bằng nhau.
Phần 1: cho tác dụng hết với Na dư thu được 5,6 lít [đktc].
Phần 2: đun nóng với đặc [Hiệu suất phản ứng este hóa là 50%], thu được 4,4 gam este.
Số mol ancol và axit trong hỗn hợp X lần lượt là
- 0,4 và 0,1
- 0,5 và 0,2
- 0,5 và 0,1
- 0,8 và 0,2
Lời giải:
Đáp án D
Gọi số mol rượu và axit trong 1 phần lần lượt là x, y mol [ x > y]
Phần 1: tác dụng với Na
2C2H5OH + 2Na → 2C2H5ONa + H2
x…………………………………..0,5x mol
2CH3COOH + 2Na → 2CH3COONa + H2
y………………………………………..0,5y mol
Phần 2:
CH3COOH + C2H5OH⇌ CH3COOC2H5 + H2O
Este là CH3COOC2H5
meste = 0,5y.88 = 4,4 → y = 0,1 Thay vào [1] được x = 0,4
Vậy số mol rượu và axit trong X lần lượt là 0,8 mol và 0,2 mol.
Bài 9: Đun 12 gam axit axetic với 13,8 gam rượu etylic [có H2SO4 đặc làm xúc tác] đến khi phản ứng đạt tới trạng thái cân bằng, thu được 11 gam este. Hiệu suất của phản ứng este hóa là
- 50%.
- 62,5%.
- 55%.
- 75%.
Lời giải:
Đáp án B
Giả thiết cho: nCH3COOH = 0,2 mol; nC2H5OH = 0,3 mol; neste = 0,125 mol.
Có: 0,2 mol axit < 0,3 mol ancol ⇒ sản phẩm phản ứng theo lý thuyết tính theo axit.
CH3COOH + C2H5OH⇌ CH3COOC2H5 + H2O
0,2…………………………….0,2 mol
Bài 10. Đun sôi hỗn hợp gồm axit axetic, ancol etylic [xúc tác H2SO4 đặc] một thời gian. Để nguội, sau đó pha loãng hỗn hợp bằng lượng dư nước cất. Hiện tượng xảy ra là
- chất lỏng tạo thành dung dịch đồng nhất.
- chất lỏng tách thành hai lớp sau đó tạo thành dung dịch đồng nhất.
- không quan sát được hiện tượng.
- chất lỏng tách thành hai lớp.
Lời giải:
Đáp án D
CH3COOH + C2H5OH⇌ CH3COOC2H5 + H2O
Đây là phản ứng este hóa tạo CH3COOC2H5: nhẹ hơn nước và không tan trong nước
Hiện tượng quan sát được là chất lỏng sẽ tách thành 2 lớp [lớp trên là este, lớp dưới là nước cất].
Xem thêm các dạng bài tập Hóa học lớp 9 chọn lọc, có lời giải chi tiết hay khác:
- Bài tập về Axit axetic có lời giải
- Bài tập về Thủy phân chất béo có lời giải
- Bài tập về Glucozo có lời giải
- Bài tập về Saccarozo có lời giải
- Bài tập về Tinh bột và xenlulozo có lời giải
Xem thêm các loạt bài Để học tốt Hóa học 9 hay khác:
- Giải bài tập Hóa học 9
- Giải sách bài tập Hóa 9
- Đề thi Hóa học 9
- Wiki 200 Tính chất hóa học
- Wiki 3000 Phản ứng hóa học quan trọng
Săn SALE shopee Tết:
- Đồ dùng học tập giá rẻ
- Sữa dưỡng thể Vaseline chỉ hơn 40k/chai
- Tsubaki 199k/3 chai
- L'Oreal mua 1 tặng 3
- Hơn 20.000 câu trắc nghiệm Toán,Văn, Anh lớp 9 có đáp án
ĐỀ THI, GIÁO ÁN, KHÓA HỌC DÀNH CHO GIÁO VIÊN VÀ PHỤ HUYNH LỚP 9
Bộ giáo án, bài giảng powerpoint, đề thi dành cho giáo viên và khóa học dành cho phụ huynh tại //tailieugiaovien.com.vn/ . Hỗ trợ zalo VietJack Official
Tổng đài hỗ trợ đăng ký : 084 283 45 85
Đã có app VietJack trên điện thoại, giải bài tập SGK, SBT Soạn văn, Văn mẫu, Thi online, Bài giảng....miễn phí. Tải ngay ứng dụng trên Android và iOS.
Theo dõi chúng tôi miễn phí trên mạng xã hội facebook và youtube:
Loạt bài Chuyên đề: Lý thuyết - Bài tập Hóa học lớp 9 có đáp án được biên soạn bám sát nội dung chương trình sgk Hóa học 9.
Nếu thấy hay, hãy động viên và chia sẻ nhé! Các bình luận không phù hợp với nội quy bình luận trang web sẽ bị cấm bình luận vĩnh viễn.
Phản ứng este hóa là gì lớp 9?
- - Phản ứng este hóa là phản ứng giữa rượu và axit hữu cơ khi có mặt của axit H2SO4 đặc, đun nóng. - Các bài toán về phản ứng este hóa thường liên quan đến hiệu suất phản ứng. Trong đó: mtt: khối lượng sản phẩm thu được theo thực tế.
Hiệu suất của phản ứng là gì?
Hiệu suất phản ứng trong hóa học là lượng sản phẩm tối đa [sản phẩm thực tế] mà một phản ứng hoá học có thể tạo ra.
Hiệu suất có đơn vị là gì?
Trong thực tế, hiệu suất không có đơn vị. Người ta thường thêm phía sau hiệu suất kí hiệu % cho số đẹp. Ví dụ: H=0.5=50%.
Công thức tính hiệu suất là gì?
Công thức tính hiệu suất trong phản ứng hóa học Hiệu suất phần trăm của phản ứng hóa học được tính theo công thức như sau: % hiệu suất = [ khối lượng tt/ khối lượng lt] x 100 %. => Còn độ hao phí của phản ứng thì cần phải dựa theo phần trăm được tính theo công thức: % hao phí = 100% – % hiệu suất.