Ung thÆ° vòm há»ng hay coÌ€n Ä‘Æ°Æ¡Ì£c goÌ£i là ung thÆ° voÌ€m hầu, nằm ở khu vÆ°Ì£c phÃa sau khoang mÅ©i và phần trên của há»ng.
Ung thÆ° vòm hoÌ£ng râÌt khó để phát hiện sá»›m viÌ€ vuÌ€ng voÌ€m hoÌ£ng không dễ daÌ€ng để kiểm tra và triệu chứng của ung thÆ° vòm há»ng gần giống vá»›i những triệu chÆ°Ìng của bệnh thông thÆ°á»ng khác.
Äiá»u trị ung thÆ° vòm há»ng thÆ°á»ng bao gồm xạ trị, hóa trị hoặc kêÌt hợp cả hai phÆ°Æ¡ng phaÌp. Bệnh nhân có thể trao đổi vá»›i bác sÄ© của miÌ€nh để quyêÌt định phÆ°Æ¡ng pháp Ä‘iều triÌ£ phuÌ€ hÆ¡Ì£p.
- Cổ há»ng [há»ng] là ống cÆ¡ chạy từ phÃa sau mÅ©i xuống cổ.
- Há»ng có ba phần: Há»ng mÅ©i, há»ng miệng, há»ng thanh quản còn được gá»i là hạ há»ng.
Ung thÆ° vòm há»ng có thể chÆ°a có triệu chứng trong giai Ä‘oạn đầu. Những triệu chứng có thể nháºn biết của ung thÆ° vòm há»ng gồm có:
- Một khối u ở cổ do hạch bạch huyết phình to
- NÆ°á»›c bá»t coÌ maÌu
- Chảy máu mũi
- Nghẹt mũi
- Suy giảm thÃnh lá»±c [Ä‘iếc]
- ThÆ°á»ng bị nhiá»…m trùng tai
- Äau đầu
Khi nà o cần gặp bác sĩ
Những triệu chứng của ung thÆ° vòm há»ng giai Ä‘oạn sá»›m có thể không laÌ€m cho bệnh nhân phải Ä‘i gặp bác sÄ©. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân cảm thấy cÆ¡ thể coÌ những thay đổi bất thÆ°á»ng và dai dẳng nhÆ° nghẹt mÅ©i bất thÆ°á»ng, bệnh nhân hãy đến gặp bác sÄ©.
Nguyên nhân
Ung thÆ° bắt đầu khi có má»™t hoặc nhiá»u Ä‘á»™t biến gen xảy ra khiến cho những tế bà o bình thÆ°á»ng tăng trưởng vượt mức kiểm soát, xâm lấn những cấu trúc xung quanh và tháºm chà lan đến [di căn] những cÆ¡ quan khác của cÆ¡ thể. Trong ung thÆ° vòm há»ng, tiến trình nà y bắt đầu xảy ra ở những tế bà o vảy, phủ trên bá» mặt mÅ©i há»ng.
Hiện nay ngÆ°á»i ta vẫn chÆ°a xaÌc Ä‘iÌ£nh chÃnh xác Ä‘iá»u gì gây Ä‘á»™t biến gen dẫn đến ung thÆ° vòm há»ng, nhÆ°ng việc nhiễm vi rút Epstein-Barr Ä‘Æ°Æ¡Ì£c xem là coÌ liên quan đêÌn sÆ°Ì£ phaÌt triễn của ung thÆ° voÌ€m hoÌ£ng. Tuy nhiên, vẫn chÆ°a rõ vì sao má»™t số ngÆ°á»i có đủ má»i yếu tố nguy cÆ¡ lại không bị ung thÆ° vòm há»ng, trong khi Ä‘oÌ, có ngÆ°á»i không có những yếu tố nguy cÆ¡ rõ rà ng lại bị ung thÆ°.
Những yếu tố nguy cơ
Các nhà nghiên cứu Ä‘ã xác định má»™t số yếu tố là m tăng nguy cÆ¡ phát triển ung thÆ° vòm há»ng, bao gồm:
- Giá»›i tÃnh. Ung thÆ° vòm há»ng thÆ°á»ng gặp ở nam hÆ¡n ở nữ.
- Chủng tá»™c. Äây laÌ€ loại ung thÆ° thÆ°á»ng xảy ra vÆ¡Ìi ngÆ°á»i châu à và Bắc Phi
- Tuổi. Ung thÆ° vòm há»ng có thể xảy ra ở bất cứ tuổi nà o, nhÆ°ng hầu hết được chẩn Ä‘oán ở ngÆ°á»i trưởng thà nh từ 30 đến 50 tuổi.
- ThÆ°Ì£c phẩm Æ°á»›p muối. Các hóa chất được phóng thÃch thà nh hÆ¡i khi nấu những thức ăn có Æ°á»›p muối nhÆ° cá muối và rau quả bảo quản, hÆ¡i naÌ€y có thể Ä‘i và o khoang mÅ©i là m tăng nguy cÆ¡ ung thÆ° vòm há»ng. Tiếp xúc vá»›i những hóa chất nà y từ khi còn nhá» tuổi có thể tháºm chà là m tăng nguy cÆ¡ nhiá»u hÆ¡n.
- Vi rút Epstein-Barr. Loại vi rút phổ biến nà y thÆ°á»ng gây ra những dấu hiệu và triệu chứng nhẹ, nhÆ° những dấu hiệu và triệu chứng của cảm lạnh. Äôi khi vi rút nà y có thể gây ra bệnh tăng bạch cầu Ä‘Æ¡n nhân nhiá»…m khuẩn. Vi rút Epstein-Barr cÅ©ng có liên quan đêÌn và i loại ung thÆ° hiếm gặp, trong đó có ung thÆ° vòm há»ng.
- Tiền sá» gia đình. Nếu trong gia đình có má»™t ngÆ°á»i bị ung thÆ° vòm há»ng thì nguy cÆ¡ bị bệnh nà y cÅ©ng tăng.
Các biến chứng
Biến chứng ung thÆ° vòm há»ng có thể bao gồm:
- Ung thÆ° phát triển xâm lấn những cấu trúc lân cáºn. Ung thÆ° vòm há»ng giai Ä‘oạn muá»™n có thể gây ra biến chứng nếu ung thÆ° phát triển đủ lá»›n để xâm lấn những cấu trúc lân cáºn nhÆ° há»ng, xÆ°Æ¡ng và não.
- Ung thÆ° có thể lan sang những khu vá»±c khác của cÆ¡ thể. Ung thÆ° vòm há»ng thÆ°á»ng lan [di căn] xa hÆ¡n mÅ©i hoÌ£ng. Hầu hết những ngÆ°á»i bị ung thÆ° vòm há»ng Ä‘á»u có di căn vùng. Có nghÄ©a là các tế bà o ung thÆ° trong khối u ban đầu di chuyển sang những khu vá»±c kế cáºn nhÆ° hạch bạch huyết ở cổ. Tế bà o ung thÆ° có thể lan đến những phần khác của cÆ¡ thể [di căn xa] thÆ°á»ng là di căn đến xÆ°Æ¡ng, phổi, và  gan.
Xét nghiệm và chẩn đoán
Các xét nghiệm và thủ thuật được sá» dụng để chẩn Ä‘oán ung thÆ° vòm há»ng bao gồm:
- Thăm khám. Chẩn Ä‘oán ung thÆ° vòm há»ng thÆ°á»ng bắt đầu bằng thăm khám tổng quát. Bác sÄ© sẽ há»i bệnh nhân vá» những triệu chứng. Bác sÄ© có thể ấn và o cổ bệnh nhân để biết hạch bạch huyết có bị phình to hay không.
- Sá» dụng camera để kiểm tra bên trong mÅ©i hoÌ£ng bệnh nhân. Nếu nghi ngÆ¡Ì€ có ung thÆ° vòm há»ng, bác sÄ© có thể Ä‘á» nghị ná»™i soi mÅ©i. Thủ thuật nà y được thá»±c hiện bằng cách sá» dụng má»™t ống nhá», má»m có gắn camera ở đầu để nhìn thấy bên trong mÅ©i hoÌ£ng của bệnh nhân và tìm những bất thÆ°á»ng. Camera nà y có thể được Ä‘Æ°a qua mÅ©i hoặc qua phần hở ở phÃa sau há»ng để Ä‘i lên voÌ€m hoÌ£ng. Ná»™i soi mÅ©i có thể cần phải gây tê tại chá»— để thá»±c hiện.
- Thủ thuật lâÌy mẫu mô nghi ngÆ¡Ì€ ung thÆ°. Bác sÄ© cÅ©ng có thể sá» dụng ống ná»™i soi hoặc dụng cụ khác để lấy ra má»™t mẫu mô nhá» [sinh thiết] để xeÌt nghiệm ung thÆ°.
Xét nghiệm để xác định giai đoạn ung thư
Khi đã chẩn đoán xác định ung thư, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện thêm những xét nghiệm khác để xác định mức độ [giai đoạn] ung thư, chẳng hạn như các xét nghiệm hình ảnh. Xét nghiệm hình ảnh có thể bao gồm chụp quét cắt lớp điện toán [CT], chụp cộng hưởng từ [MRI], chụp xạ hình cắt lớp bằng bức xạ positron [PET] và X quang.
Khi bác sÄ© đã xác định được mức Ä‘á»™ ung thÆ°, thì giai Ä‘oạn ung thÆ° sẽ được biểu thị bằng má»™t chữ số La Mã. Giai Ä‘oạn ung thÆ° và nhiá»u yếu tố khác được dùng để quyết định kế hoạch Ä‘iá»u trị và tiên lượng bệnh. Nếu chữ số La Mã thâÌp có nghÄ©a là ung thÆ° còn nhá» và chỉ giá»›i hạn trong mÅ©i hoÌ£ng. Chữ số lá»›n hÆ¡n có nghÄ©a là ung thÆ° đã lan rộng ra khỏi mÅ©i hoÌ£ng đến hạch bạch huyết ở cổ hoặc những khu vá»±c khác của cÆ¡ thể. Các giai Ä‘oạn của ung thÆ° vòm há»ng được xếp từ I đến IV.Â
Äiá»u trị
Bác sÄ© và bệnh nhân cùng trao đổi vá»›i nhau để choÌ£n kế hoạch Ä‘iá»u trị dá»±a và o nhiá»u yếu tố nhÆ° giai Ä‘oạn ung thÆ°, mục tiêu Ä‘iá»u trị, thể traÌ£ng của bệnh nhân và những tác dụng phụ mà bệnh nhân coÌ thể chịu đựợc. Äiá»u trị ung thÆ° vòm há»ng thÆ°á»ng bắt đầu bằng bằng xạ trị hoặc phối hợp xạ trị và hóa trị.
Xạ trị
Xạ trị sá» dụng caÌc tia năng lượng cao nhÆ° tia X để phaÌ hủy tế bà o ung thÆ°. Xạ trị ung thÆ° vòm há»ng thÆ°á»ng được thá»±c hiện theo má»™t phÆ°Æ¡ng pháp được gá»i là chiếu tia ngoà i. Khi xaÌ£ triÌ£, bệnh nhân nằm daÌ€i trên má»™t bà n phẳng, máy xaÌ£ xoay chuyển xung quanh phaÌt tia  nhăÌm Ä‘uÌng và o vị trà ung thÆ° của bệnh nhân.
Äối vá»›i những khối u vòm há»ng nhá», xạ trị có thể là liệu pháp duy nhất cần phải thá»±c hiện. Trong những trÆ°á»ng hợp khác, có thể kết hợp xạ trị vá»›i hóa trị.
Xạ trị có nguy cÆ¡ gây ra những tác dụng phụ, bao gồm Ä‘á» da tạm thá»i, suy giảm thÃnh lá»±c và khô miệng.
Má»™t loại xạ trị khác, là hình thức chiếu tia bên trong [liệu pháp tia phóng xạ để gần], đôi khi được sá» dụng trong ung thÆ° vòm há»ng tái phát. Vá»›i trị liệu nà y, những hạt phóng xạ hoặc dây phóng xạ được đặt và o trong khối u hoặc rất gần vá»›i khối u.
Hóa trị
Hóa trị là một Ä‘iều trị bằng thuốc coÌ sá» dụng hóa chất để tiêu diệt tế bà o ung thÆ°. Thuốc hóa trị có thể là thuốc viên, hoặc được tiêm qua tÄ©nh mạch hoặc cả hai. Hóa trị có thể được sá» dụng để Ä‘iá»u trị ung thÆ° vòm há»ng bằng ba phÆ°Æ¡ng phaÌp:
- Hóa trị được thá»±c hiện cùng lúc vá»›i xạ trị. Khi hai phÆ°Æ¡ng pháp nà y được kêÌt hợp, hóa trị có thể là m tăng hiệu quả của xạ trị. Äiều triÌ£ kêÌt hÆ¡Ì£p được gá»i là liệu pháp đồng thá»i hay xạ hóa trị, Tuy nhiên tác dụng phụ của hóa trị cá»™ng thêm tác dụng phụ của xạ trị, là m cho liệu pháp đồng thá»i naÌ€y trở nên khó chịu Ä‘á»±ng hÆ¡n.
- Hóa trị sau xạ trị. Bác sÄ© có thể Ä‘á» nghị hóa trị sau xạ trị hoặc sau liệu pháp đồng thá»i. Hóa trị được dùng để tiêu diệt bất cứ tế bà o ung thÆ° nà o còn lại trong cÆ¡ thể, kể cả những tế bà o ung thÆ° có thể đã bị vỡ ra từ khối u ban đầu và lan đến những nÆ¡i khác. Vẫn còn má»™t số tranh cãi vá» việc bổ sung hóa trị có thá»±c sá»± cải thiện khả năng sống của bệnh nhân ung thÆ° vòm há»ng hay không. Nhiá»u ngÆ°á»i đã trải qua hóa trị sau liệu pháp đồng thá»i không có khả năng chịu Ä‘á»±ng được những tác phụ và phải ngÆ°ng Ä‘iá»u trị.
- Hóa trị trÆ°á»›c xạ trị. Hóa trị há»— trợ má»›i là hóa trị được thá»±c hiện trÆ°á»›c xạ trị Ä‘Æ¡n thuần hoặc trÆ°á»›c liệu pháp đồng thá»i. Cần nghiên cứu thêm để xác định hóa trị há»— trợ má»›i có thể cải thiện tỉ lệ sống ở ngÆ°á»i bị ung thÆ° vòm mÅ©i há»ng hay không.
- Bác sÄ© sẽ quyết định cho bệnh nhân Ä‘Æ°Æ¡Ì£c Ä‘iều triÌ£ thuốc hóa trị nà o và trong khoảng cách bao lâu. Những tác dụng phụ có thể xảy ra tùy thuá»™c và o những thuốc mà bệnh nháºn được Ä‘iều triÌ£
Phẫu thuáºt
Phẫu thuáºt thÆ°á»ng không được sá» dụng trong ung thÆ° vòm há»ng. Phẫu thuáºt có thể được sá» dụng để cắt bá» các hạch bạch huyết ung thÆ° ở cổ. Trong má»™t số trÆ°á»ng hợp, phẫu thuáºt có thể được sá» dụng để cắt bá» má»™t khối u ở vòm há»ng. PhÆ°Æ¡ng phaÌp nà y, phẫu thuáºt viên phải thá»±c hiện má»™t Ä‘Æ°á»ng rạch ở phần voÌ€m miệng của bệnh nhân để tiếp cáºn khu vá»±c có khối u nhằm cắt bá» mô ung thÆ°.