Mâm ngũ quả ngày Tết là hình ảnh vô cùng quan trọng bởi vì nó thể hiện lòng thành kính của chúng ta đối với tổ tiên. Vậy làm thế nào để có một mâm ngũ quả ngày Tết đẹp và dễ làm? Hãy cùng khám phá những cách trang trí mâm ngũ quả ngày tết cả ba miền bắc trung nam đẹp mà NGONAZ chia sẻ bên dưới để giải đáp thắc mắc nhé!
Mâm ngũ quả là khái niệm để chỉ một mâm trái cây với năm loại hoa quả khác nhau. Mâm ngũ quả thường được bày biện trong ngày Tết cổ truyền của người Việt. Mâm ngũ quả thường được trưng bày trên bàn thờ tổ tiên hay trên bàn tiếp khách.
Những loại trái cây này thường dùng để tạo mâm ngũ quả sẽ thể hiện ước nguyện của gia chủ thông qua tên gọi và màu sắc cũng như cách sắp xếp chúng.
Ngày nay, khi bày biện mâm ngũ quả ngày Tết đã mang rất nhiều ý nghĩa cho trang trí không chứ không phải mang ý nghĩa tâm linh như phong tục thời xưa.
Trước khi tìm hiểu về cách trang trí mâm ngũ quả ngày Tết truyền thống của từng vùng miền, các bạn cũng nên xem ý nghĩa của mâm ngũ quả ngày Tết trong tâm thức người Việt là gì nhé.
Trong ngày Tết cổ truyền của dân tộc ta không thể thiếu được mâm ngũ quả để trưng bày lên bàn thờ. Ý nghĩa của mâm ngũ quả thể hiện sự hiếu thảo và mọi điều tốt lành sẽ đến với tất cả thành viên trong gia đình.
Theo duy vật cổ đại thì mọi vật đều được tạo nên từ 5 yếu tố: Nước [thủy], kim loại [kim], lửa [hỏa], gỗ [mộc], thổ [đất] và được gọi tên là ngũ hành. Điều đó cũng ảnh hưởng đến đời sống văn hóa các nước phương Đông, trong có Việt Nam và được thể hiện qua mâm ngũ quả vào dịp Tết Nguyên Đán.
Mâm ngũ quả thường được trưng bày với 5 loại trái cây khác nhau và điều này cũng được nhắc đến trong kinh Vu Lan Bồn với hình ảnh tượng trưng là trái cây 5 màu.
Và đối với người Việt ta, con số 5 tượng trưng cho sự mong muốn được ngũ phúc lâm môn, đó là:
- Phú: Giàu có, có nhiều của cải
- Quý: Có phẩm chất sang trọng
- Thọ: Sống lâu trăm tuổi
- Khang: Có nhiều sức khỏe
- Ninh: Cuộc sống được bình an
Còn trong Phật Giáo, 5 màu sắc của mâm ngũ quả tượng trưng cho “ngũ thiện căn”. Là tín căn [lòng tin], tấn căn [ý chí kiên trì], niệm căn [ghi nhớ], định căn [tâm không loạn], huệ căn [sáng suốt].
Vì thế, các loại hoa quả được trưng bày trên mâm ngũ quả dịp Tết cũng sẽ mang một ý nghĩa nhất định như:
- Quả bưởi, dưa hấu: Căng tròn, tươi mát, hứa hẹn năm mới đủ đầy, may mắn.
- Trái hồng, quýt: Sắc đỏ cam rực rỡ, tượng trưng cho sự may mắn và thành đạt.
- Trái lê: Ngọt ngào, ngụ ý cho việc gì cũng suôn sẻ, thuận lợi.
- Trái lựu: Nhiều hạt với mong muốn con cháu nhiều, vui nhà vui cửa.
- Trái đào: Thể hiện sự thăng tiến.
- Mai: Ngụ ý con gái phải có chồng, hạnh phúc.
- Trái táo [táo đỏ]: Mang ý nghĩa cho sự phú quý.
- Thanh long: Ngụ ý rồng mây gặp hội.
- Quả trứng gà có hình trái đào tiên: Thể hiện được lộc trời ban xuống.
- Dừa: Có âm tương tự với từ “vừa” trong tiếng miền Nam, có nghĩa là không thiếu.
- Sung: Thể hiện mong muốn sung túc trong mọi mặt như sức khỏe, công việc, tình yêu,…
- Đu đủ: Mang đến sự đầy đủ, phồn thịnh cho gia đình.
- Xoài: Có âm na ná như từ “xài” nếu đọc theo kiểu miền Tây, cầu mong cho cả năm tiêu xài không thiếu thốn.
Hướng dẫn cách trang trí mâm ngũ quả ngày tết đẹp mà nhanh chóng. Cùng khám phá nhé!
- Xoài: 2 quả
- Dưa hấu: 2 quả
- Bưởi: 1 quả
- Dứa [Thơm]: 1 quả
- Nho: 1 chùm
- Cam, táo, lê : Mỗi thứ vài quả [Tùy vào sở thích của mỗi người]
- Hoa cúc: Vài bông
- Cốc: 3 cái
Bước 1: Nếu các bạn khéo léo khắc chữ “Vạn sự – Như ý” lên quả dưa hấu thì làm còn không thì chỉ cần để nguyên quả rồi buộc thêm nơ vào cuống của quả dưa là cũng rất đẹp rồi.
Để quả dưa đứng được thì các bạn cắt một chút phần đuôi của quả dưa đi rồi tạo thành mặt phẳng để đặt lên đĩa. Đặt 2 quả dưa hấu ở 2 bên và một chiếc mâm ở giữa.
Bước 2: Tiếp theo, bạn tiến hành xếp 3 chiếc cốc vào giữa mâm. Đặt quả dứa lên miệng cốc và 2 quả xoài ở 2 bên.
Bước 3: Quả bưởi được đặt ở giữa trước 3 cốc. Tiếp tục xếp các loại trái cây còn lại như cam, táo, lê xung quanh mâm để cố định 3 chiếc cốc.
Bước 4: Tầng thứ 2, các bạn xếp thêm mấy quả cam và đặt thêm chùm nho lên trên quả bưởi
Bước 5: Trang trí mâm ngũ quả đẹp hơn bằng cách cắm thêm một vài bông hoa cúc vào các chỗ trống nhìn sẽ bắt mắt và đầy đặn hơn.
Bước 6: Để mâm ngũ quả lung linh hơn, các bạn có thể chăng đèn nhấp nháy xung quanh nhé.
Với hướng dẫn cách trang trí mâm ngũ quả ngày tết đẹp và nhanh, đơn giản này, chúng tôi hy vọng sẽ giúp ích được cho các bạn trong dịp tết sắp tới. Chúc các bạn thành công!
Đối với trang trí mâm ngũ quả của người miền Bắc thường trang trí theo quan niệm ngũ hành. Bao gồm 5 màu: Vàng, đen, đỏ, trắng và xanh. Người miền Bắc thường lựa chọn các loại trái cây đó là: Hồng, quýt, bưởi, đào và chuối.
Cách trang trí mâm ngũ quả của người miền Bắc sẽ đặt nải chuối xanh ở dưới. Tiếp đó đặt trái bưởi lên và xếp xung quanh là đào, hồng, quýt. Tại các kẽ trống của nải chuối, bạn sẽ cài thêm táo xanh, quất hay ớt chín đỏ.
- Nải chuối xanh: Nải chuối xanh tượng trưng cho bàn tay ngửa lên, thể hiện sự bao bọc, che chở.
- Quả bưởi, cam: Loại quả này tượng trưng cho sự phúc lộc và viên mãn.
- Quả phật thủ: Đây là loại quả có hình dáng giống như bàn tay Phật nên nó mang ý nghĩa cho sự che chở và bảo vệ.
- Quả táo: Tượng trưng cho phú quý.
- Quả lựu: Tượng trưng cho sự đông đúc, con đàn cháu đống.
- Quả quất, quýt: Loại quả này tượng trưng cho sự trọn vẹn. Khi có mặt trong mâm ngũ quả, loại quả này thể hiện cho sự tốt lành và sung túc.
Với cách trang trí mâm ngũ quả ngày Tết của người miền Trung thường không quá câu lệ về mặt hình thức. Họ có thể lựa chọn bất kỳ loại trái cây nào mà gia đình mình có sẵn.
Một mâm ngũ quả của người miền Trung thường sẽ có: Dưa hấu, thanh long, chuối, cam, quýt, mãng cầu, dứa, sung…
Trình bày mâm ngũ quả xếp theo hình long phụng hay hình tháp với hai trái dưa ở hai bên. Bên cạnh đó, bạn có thể xếp các loại trái cây khác ở cạnh.
Trang trí mâm ngũ quả của người miền Nam họ cực kỳ cầu kỳ vào có nhiều điều kiêng kị. Bạn sẽ thấy trong mâm ngũ quả của người miền Nam không bao giờ có chuối và họ thường lựa chọn đu đủ, xoài, mãng cầu, sung, dừa, … để bày biện.
Khi trang trí, người miền Nam thường sẽ đặt dừa, đu đủ và xoài lên trước. Tiếp đó, mới mới bày thêm các loại trái cây khác lên trên để tạo thành hình ngọn tháp.
- Trái xoài: Loại quả này mang ý nghĩa cầu mong cho một năm tiêu xài không thiếu thốn.
- Đu đủ: Mang đến sự đầy đủ, thịnh vượng.
- Trái sung: Thể hiện cho sự sung túc về mặt vật chất và sức khỏe.
- Trái dưa hấu: Thể hiện cho sự ngọt ngào, may mắn.
- Trái dừa: Tượng trưng cho sự đầy đủ, không thiếu thốn.
Dưới đây là một số điều cấm kỵ khi bày biện mâm ngũ quả ngày Tết mà các bạn cần lưu ý:
- Bạn không nên lựa chọn các loại trái cây giả để bày biên lên mâm ngũ quả. Bởi theo quan niệm của phong thủy thì đây là điều không tốt và không thể hiện được lòng thành kính của gia chủ đối với ông bà, tổ tiên.
- Ưu tiên lựa chọn các loại trái cây tươi ngon khi trang trí mâm ngũ quả ngày tết. Bởi mâm ngũ quả sẽ được trưng bày lâu hơn.
- Bên cạnh chọn 5 loại quả, bạn cũng có thể chọn 8 – 9 hay 10 loại đều được.
Trên đây là cách trang trí mâm ngũ quả ngày tết đẹp theo phong tục của ba miền Bắc, Trung Nam. Hy vọng sẽ giúp các bạn lựa chọn được cho mình kiểu trang trí mâm ngũ quả phù hợp với vùng miền của mình nhé. Chúc các bạn thành công.
Mâm ngũ quả miền Bắc gồm những gì?
- 1. Ý nghĩa mâm ngũ quả ngày Tết ở miền Bắc
- 2. Cách bày mâm ngũ quả miền Bắc
- 3. Lưu ý gì khi chọn các loại quả trưng Tết?
Mâm ngũ quả là nét văn hóa truyền thống mỗi dịp Tết đến của người dân Việt Nam. Trong dịp Tết Nguyên đán, mọi người thường chuẩn bị bày biện mâm ngũ quả rất công phu để dâng lên ban thờ Tổ tiên. VnDoc.com mời bạn cùng tìm hiểu về cách bày mâm ngũ quả ngày Tết theo phong tục miền Bắc.
Việc bày mâm ngũ quả ngày Tết mang ý nghĩa bày tỏ tấm lòng thành kính với các bậc tổ tiên, thể hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn. Quả cũng tượng trưng cho thành quả lao động cả năm của con cháu dâng lên các bậc bề trên.
Việc lựa chọn 5 loại quả bày lên mâm ngũ quả tùy thuộc vào quan niệm văn hóa cũng như đặc trưng về sản vật của các vùng miền. Mỗi loại quả có những ý nghĩa riêng, thể hiện qua hình dáng, hương vị, màu sắc hay thậm chí là cả cách đọc tên.
So với các vùng miền khác, người miền Bắc có nhiều lựa chọn hơn trên mâm ngũ quả, thậm chí có thể không giới hạn chỉ 5 loại đặt trên một mâm. Chuối, bưởi, Phật thủ, cam, quất, đào, hồng, táo, lựu... là những loại quả phổ biến trên mâm ngũ quả ngày Tết ở miền Bắc.
1. Ý nghĩa mâm ngũ quả ngày Tết ở miền Bắc
Nhiều ý kiến cho rằng mâm ngũ quả ngày tết miền Bắc thường được chỉnh chu và quan trọng hơn so với các miền còn lại. Tuy nhiên trên thực tế là tùy quan niệm và suy nghĩ của người dân ở từng vùng khác nhau mà mâm ngũ quả mang những nét đặc trưng rất riêng. Người miền Bắc trọng lễ nghĩa và rất coi trọng đời sống tâm linh. Chính vì vậy ý nghĩa của mâm ngũ quả ngày tết được họ đặc biệt coi trọng. Những ý nghĩa nổi bật tốt đẹp mang đậm truyền thống người Việt Nam có thể khái quát như sau:
Mâm ngũ quả thể hiện toàn diện và đầy đủ đạo lý “uống nước nhớ nguồn”của dân tộc ta. Đây chính là tỏ rõ lòng thành kính và sự biết ơn của người dân tới ông bà tổ tiên, các đấng sinh thành cũng như những người che chở họ trên cao mà họ thầm kính trọng, ngưỡng mộ. Dĩa hoa quả bày lấy thơm lấy thảo cùng các món ăn khác để mời ông bà tổ tiên về ăn tết chung vui với gia đình của mình, với con cháu.
Thứ hai, mâm ngũ quả còn mang ý nghĩa là sự báo cáo thành quả lao động gắt hái được sau một năm của cả đại gia đình gia chủ muốn báo cáo lên cho ông bà tổ tiên biết. Cùng chiêm nghiệm một năm qua mình đã làm được những gì, đã đạt được những thành quả gì và ghi nhận để làm hướng phấn đấu cho năm mới sắp tới.
Thứ ba, việc bày mâm ngũ quả chính giữa bàn thờ – nơi trang trọng và linh thiêng nhất trong gia đình còn mang ý nghĩa tâm linh hết sức tốt đẹp là mong muốn ông bà tổ tiên, những người ở trên cao phù trì phù hộ cho con cháu trong năm mới với nhiều điều tốt đẹp và may mắn hơn; mong ngóng bà che chở con cháu vượt qua những điều tai ương hoặc vận xấu kém may mắn có thể ập tới.
Mâm ngũ quả bắt buộc phải có đầy đủ năm loại trái cây khác nhau với những ý nghĩa khác nhau mang sự tốt đẹp riêng muốn gửi gắm. 5 loại trái cây này không chỉ có kích thước nhau mà còn có màu sắc khác nhau cũng mang những ý nghĩa đặc trưng riêng. Cụ thể mâm ngũ quả với 5 loại trái cây tượng trưng cho Phú, quý, thọ, khang, ninh. Ngoài ra xét theo góc độ vũ trụ thì năm loại trái cây này còn tượng trưng cho năm hành mệnh khác nhau của con người lần lượt là Kim, Mộc, Thủy, Hỏa, Thổ. Ý nghĩa của từng loại trái cây tượng trưng trong mâm ngũ quả ngày tết miền Bắc có thể hiểu như sau:
- Nải chuối xanh tượng trưng cho bàn tay ngửa lên trên bao bọc và che chở tất cả mọi thứ khác. Đây là biểu tượng cho mùa xuân tươi thắm và căng tràn sức sống đem đến sự bình an và phúc lộc cho gia chủ.
- Phật thủ hoặc bưởi tượng trưng cho chữ lộc với mong ước các bậc trên ban phước lộc, bình an đến cho con cháu trong gia đình và xua tan đi những điều xu xẻo không may mắn hoặc tai ương có thể ập tới với gia đình.
- Đu đủ hoặc sung tượng trưng cho mong ước sung túc đầy đủ, một năm mới làm ăn phát đạt và tấn tới hơn năm cũ.
- Các loại trái cây khác như cam, hồng, mận, quýt… có màu sắc tươi sáng tượng trưng cho sự tươi vui, hòa thuận và may mắn của cả gia đình trong năm mới tới.
2. Cách bày mâm ngũ quả miền Bắc
Người dân miền Bắc nổi tiếng là những người khuôn khổ, nguyên tắc với lối suy nghĩ rất chu toàn. Chính vì vậy những phong tục tập quán trong ngày tết được họ chuẩn bị rất kỹ lưỡng trong đó có mâm ngũ quả. Mâm ngũ quả ngày tết miền Bắc là cả tấm lòng họ gửi gắm vào đó để tiễn biệt một năm cũ qua đi và chào đón năm mới tới với bao điều mong ước mới.
Mâm ngũ quả ngày tết miền Bắc? Người miền bắc rất ưa chuộng chuối và đây được xem là loại quả chủ lực cho toàn bộ mâm hoa quả cúng tết. Chính vì vậy chuối là loại quả không thể thiếu trên bàn thờ hoa quả. Tiếp theo chính là phật thủ tượng trưng cho bàn tay phật] hoặc bưởi – hai loại trái cây này có thể sử dụng thay thế cho nhau. Tiếp theo là các loại quả nhỏ còn lại có màu đỏ, hồng hoặc các màu sắc khác như cam quýt, mận, táo… để xung quanh các loại quả chính trên. Đặc biệt người miền Bắc quan niệm và quan trọng dĩa đựng hoa quả. Nhất định dĩa đựng phải là loại dĩa tròn chứ không phải các loại hình thù khác. Dĩa tròn tượng trưng cho sự tròn đầy, sung túc và no đủ, điều này tượng trưng cho năm mới với mong muốn của người dân được ấm no và đầy đủ tốt lành hơn năm mới.
Theo phong tục của người miền Bắc, cách bày mâm ngũ quả truyền thống sẽ để nải chuối xanh đặt dưới cùng, ở giữa để đỡ lấy toàn bộ các trái cây khác. Nải chuối như bàn tay ngửa, hứng lấy những gì tinh túy nhất của mùa Xuân để đọng thành quả ngọt; nó còn có ý nghĩa che chở, bảo bọc.
Thứ hai là quả Phật thủ màu vàng – tượng trưng hành thổ nên được đặt ở giữa mâm ngũ quả, trong lòng nải chuối. Phật thủ là loại quả có mười cánh múi chụm lên như 10 ngón tay nên dân gian gọi là tay Phật. Phật thủ được bày lên bàn thờ ngày Tết với niềm cầu mong được bàn tay Phật trời ban phúc lộc. Nếu không tìm được Phật thủ, có thể bày quả bưởi lên mâm ngũ quả cũng mang ý nghĩa tương tự.
Tiếp theo, ba loại quả khác có các màu đỏ [ứng với mùa Hạ – hành hỏa] như ớt sừng, cam quýt chín, trứng gà, hồng… màu trắng [ứng với mùa Thu – hành kim] như roi, đào… màu đen [ứng với mùa Đông – hành thủy] như mận, hồng xiêm… Tất cả những loại quả này được bày đan xen vào nhau lên mâm ngũ quả tạo thành hình tháp.
Ngày nay nhiều gia đình miền Bắc có chọn lựa thêm nhiều loại hoa quả để bày lên mâm ngũ quả ngày Tết, kể cả quả ớt mang vị cay đắng cũng được bày lên, miễn sao mâm ngũ quả trông đẹp mắt, thể hiện mong muốn một năm mới đủ đầy, trọn vẹn và hạnh phúc. Muốn mâm ngũ quả được bày đẹp mắt, các bạn nên chọn mua thật kỹ càng để mua được hoa quả tươi ngon, không bị héo.
3. Lưu ý gì khi chọn các loại quả trưng Tết?
Để bày trí mâm ngũ quả ngày đẹp và ý nghĩa thì bạn cần dùng khăn giấy ẩm lau sạch sẽ. Tránh rửa các loại quả vơi nước vì chúng sẽ dễ bị héo và thối hỏng.
Tránh chọn những quả còn non hoặc chưa chín quá. Riêng nải chuối phải là chuối xanh để bệ đỡ mâm quả đủ cứng. Đồng thời có thể bảo ý nghĩa màu sắc theo ngũ hành và không chín trước 3 ngày tết.
Để chọn được nhiều quả đẹp và ngon và trên hết là sạch thì chị em nội trợ nên lấy tại vườn nhà. Nhưng nếu muốn chất lượng tốt nhất thì nên mua ở những địa điểm uy tín. Chỉ nên mua trước tết một vài ngày. Không nên mua quá cận Tết vì giá sẽ rất cao và không còn cơ hội chọn quả đẹp nữa.
Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi về mâm ngũ quả miền Bắc và ý nghĩa của một số loại quả để trưng trên bàn thờ gia tiên ngày Tết. Hy vọng qua những thông tin này các gia đình sẽ chọn được những loại quả phù hợp để trưng trong dịp Tết Nguyên Đán Nhâm Dần 2022.
- Văn cúng giao thừa ngoài trời
- Bài văn cúng lễ tạ năm mới
- Ý nghĩa mâm ngũ quả ngày tết