Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ chuyên khoa I Lê Thị Phương - Khoa sản phụ khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.
Băng huyết sau sinh được xem là một trong những tai biến thường gặp trong sản khoa và cực nguy hiểm. Nó có thể cướp đi sinh mạng của sản phụ bất cứ lúc nào. Vì vậy, việc xử trí băng huyết sau sinh phải nhanh chóng và kịp thời để bảo vệ tốt nhất sức khỏe cũng như tính mạng của sản phụ.
1. Nguyên nhân gây ra băng huyết sau sinh
- Đờ tử cung
Đờ tử cung là nguyên nhân phổ biến nhất khiến sản phụ bị băng huyết sau sinh. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này như: chất lượng tử cung kém, tử cung quá căng, chuyển dạ kéo dài, nhiễm trùng ối, thai phụ bị suy nhược, thiếu máu.
- Bánh nhau bất thường
Diện tích bánh rau quá lớn, đến lúc bị bong ra sẽ gây chảy máu nhiều như trong phù nhau thai. Nhau bám xuất hiện hiện tượng bất thường: Nhau tiền đạo và rau bám thấp...dẫn tới chảy máu nhiều.
- Tổn thương cổ tử cung
Rách hay vỡ cổ tử cung hay xảy ra trong những trường hợp sinh thường. Tuy nhiên, hiện tượng này xuất hiện nhiều hơn ở những trường hợp bị khó sinh hay có sự can thiệp của thủ thuật.
- Rối loạn đông máu
Hiện tượng này thường xảy ra trong các trường hợp như: nhau bong non, thai lưu, tắc mạch ối, nhiễm trùng... Tùy thuộc vào mức độ mất máu và việc hồi sức mà việc cầm máu có tích cực hay không. Băng huyết có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như viêm tắc tĩnh mạch, hội chứng Sheehan hay thậm chí là không thể có con trong trường hợp cắt tử cung.
2. Dấu hiệu nhận biết bị băng huyết sau sinh
Khi bị băng huyết sau sinh, lượng máu chảy ra ngoài có thể
- Khi bị băng huyết sau sinh, lượng máu chảy ra ngoài có thể nhiều hoặc ít, có hình dạng máu vón cục hay máu loãng.
- Máu chảy ứ trong buồng tử cung làm tử cung bị tăng thể tích. Đáy của tử cung lên cao dần và bị to ra theo bề ngang và mềm nhão. Sản phụ sẽ không thấy khối cầu an toàn trên xương vệ.
- Tùy thuộc lượng máu bị mất, sản phụ sau sinh có thể bị tụt huyết áp, mặt xanh tái, chóng mặt, vã mồ hôi, tim đập nhanh...
3. Các cách xử trí băng huyết sau sinh
Bác sĩ sẽ tiến hành bóc nhau nhanh chóng và kiểm soát tử cung ngay sau khi sổ thai để chẩn đoán
3.1 Băng huyết sau sinh do quá trình mẹ “vượt cạn”
Bác sĩ sẽ tiến hành bóc nhau nhanh chóng và kiểm soát tử cung ngay sau khi sổ thai để chẩn đoán. Xử trí theo nguyên tắc tiến hành song song giữa việc cầm máu và hồi sức. Sau đó, bác sĩ sẽ nhanh chóng tiến hành khâu tầng sinh môn, âm hộ, âm đạo, cổ tử cung.
3.2 Băng huyết sau sinh do còn sót nhau
- Phải sử dụng thuốc giảm đau và tiến hành kiểm tra lại tử cung ngay. Khi kiểm tra tử cung phải lấy hết rau và màng rau còn sót, toàn bộ máu cục và máu loãng trong buồng tử cung.
- Tiêm bắp 5 đến 10 đv oxytocin hoặc ergometrin 0, 2mg vào bắp thịt.
- Cho kháng sinh toàn thân: Amoxicillin 250mg x 4 viên/ ngày x 7 ngày.
- Theo dõi tiếp mạch, huyết áp, tình trạng máu chảy và co hồi tử cung.
- Nếu sản phụ bị choáng phải hồi sức truyền dịch, truyền máu nếu thiếu máu cấp.
- Tiếp tục theo dõi mạch, huyết áp, chảy máu và độ co hồi tử cung.
- Nếu máu còn ra cho thêm thuốc oxytocin tiêm bắp hoặc truyền tĩnh mạch.
- Có thể khi cần, phải kiểm tra tử cung lại.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY. Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để được giảm ngay 15% phí khám khi đặt hẹn khám lần đầu trên toàn hệ thống Vinmec [áp dụng từ 17/10 - 31/12/2022]. Quý khách cũng có thể quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn tư vấn từ xa qua video với các bác sĩ Vinmec mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
XEM THÊM:
- Cách điều trị và biến chứng thường gặp của đờ tử cung sau đẻ
- Chảy máu kéo dài sau đẻ: Những điều cần biết
- Hai lần mang thai trước sinh non liệu sinh bé thứ 3 có nguy hiểm không?
Băng huyết sau sinh là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong cho nhiều sản phụ trên thế giới. Theo Tổ chức Y tế Thế giới [WHO], trung bình có hơn 14 triệu phụ nữ trên toàn thế giới bị hiện tượng băng huyết sau sinh thường/mổ vào mỗi năm. Tại Việt Nam, tỷ lệ này chiếm từ 3% – 8%.
Băng huyết sau sinh là gì?
Băng huyết sau sinh hay chảy máu sau sinh được định nghĩa là lượng máu mất đi quá 500 ml sau khi sinh thường hoặc 1000 ml sau khi sinh mổ trong 24 giờ đầu tiên sau khi sinh.
Băng huyết sau sinh được chia thành hai loại:
- Băng huyết nguyên phát: xảy ra sớm trong vòng 24 giờ đầu sau sinh
- Băng huyết thứ phát: xảy ra từ 24 giờ đến 12 tuần sau sinh hoặc hơn.
Các dấu hiệu và triệu chứng của băng huyết sau sinh
Các triệu chứng thường bao gồm:
– Chảy máu nhiều từ âm đạo, rỉ ra liên tục, không ngừng theo thời gian
– Nhịp tim tăng lên, cảm thấy yếu ớt khi đứng và tăng nhịp hô hấp.
– Khi mất nhiều máu hơn, thai phụ có thể cảm thấy lạnh, huyết áp giảm và có thể bất tỉnh.
– Sản phụ cũng có thể bị sốc tuần hoàn với các triệu chứng như nhìn mờ, da lạnh và sần sùi, lú lẫn và cảm thấy buồn ngủ.
Có thể bạn quan tâm:
- Gan nhiễm mỡ cấp ở thai kỳ: Đừng nhầm lẫn với hội chứng HELLP và tiền sản giật
- Lấy máu gót chân sơ sinh – Xét nghiệm sàng lọc sau sinh cho bé
- Suy giáp ảnh hưởng đến khả năng sinh sản như thế nào?
Nguyên nhân gây băng huyết sau sinh
Có 3 giai đoạn chính của quá trình chuyển dạ gồm: cổ tử cung xóa mở, sổ thai và sổ nhau – cầm máu.
Tử cung sẽ co hồi lại sau khi sổ thai để giảm thể tích. Nhau thai không có tính đàn hồi nên khi tử cung thu nhỏ sẽ làm cho nhau tróc ra một phần khỏi vị trí bám. Từ nơi nhau bám máu sẽ chảy ra tạo thành khối máu tụ sau nhau và làm cho nhau tiếp tục bong ra. Nhau sẽ từ từ được tống ra ngoài thông qua các cơn co của tử cung.
Cơ thế thông thường là sau giai đoạn sổ nhau, tiến trình co thắt của tử cung sẽ bắt đầu, các sợi cơ đan chéo của tử cung co rút ngắn lại sẽ siết các mạch máu của cung tại vị trí nhau bám kết hợp với cơ chế đông máu bình thường của cơ thể để tạo thành các cục máu đông ở mạch máu giúp nhưng chảy máu.
Băng huyết sẽ xảy ra khi tử cung không co hồi được hoặc nhau không tróc và không sổ ra ngoài.
Nguyên nhân gây nên băng huyết sau sinh sẽ bao gồm:
Đờ tử cung
Tình trạng tử cung không có khả năng co bóp, dẫn đến chảy máu liên tục. Việc mô nhau thai còn sót lại và nhiễm trùng sẽ làm tăng nguy cơ gây đờ tử cung.
Đờ tử cung là nguyên nhân phổ biến nhất của băng huyết sau sinh.
Tổn thương đường sinh dục
Tổn thương ống sinh bao gồm tử cung, cổ tử cung, âm đạo và tầng sinh môn có thể xảy ra ngay cả khi quá trình sinh nở được theo dõi đúng cách.
Bất thường bánh nhau
Các trường hợp nhau bám thấp, nhau cài răng lược, nhau tiền đạo đều có thể gây băng huyết sau sinh. Bên cạnh đó, bánh nhau có diện tích lớn khi bong ra cũng sẽ khiến máu chảy nhiều gây băng huyết sau sinh.
Huyết khối
Rối loạn chảy máu xảy ra khi không đông được máu. Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm béo phì, sốt khi mang thai, chảy máu trước khi sinh và bệnh tim.
Cách xử trí và phòng ngừa băng huyết sau sinh
Cách xử trí băng huyết sau sinh
Oxytocin thường được sử dụng ngay sau khi sinh em bé để ngăn ngừa băng huyết sau sinh. Có thể dùng misoprostol ở những nơi không có sẵn oxytocin.
Kẹp dây rốn sớm không làm giảm rủi ro và có thể gây thiếu máu cho em bé, do đó thường không được khuyến khích.
Xử trí tích cực giai đoạn 3 là phương pháp rút ngắn giai đoạn từ khi sinh em bé đến khi sổ nhau thai. Giai đoạn này là lúc mẹ có nguy cơ mắc băng huyết sau sinh. Xử trí tích cực bao gồm việc cho uống một loại thuốc giúp tử cung co lại trước khi sổ nhau thai bằng cách kéo dây rốn nhẹ nhàng đồng thời tạo áp lực lên vùng bụng dưới để hỗ trợ tử cung [kéo dây rốn có kiểm soát].
Kích thích núm vú và cho con bú sẽ kích hoạt giải phóng oxytocin tự nhiên trong cơ thể, do đó các chuyên gia khuyến khích trẻ bú sớm sau khi sinh có thể làm giảm nguy cơ băng huyết sau sinh cho người mẹ.
Phòng ngừa băng huyết sau sinh
Thai phụ cần lưu ý những điều sau để phòng ngừa băng huyết sau sinh gồm:
- Khám thai định kỳ theo lịch đầy đủ của bác sĩ
- Thực hiện các kiểm tra, siêu âm, xét nghiệm cần thiết để tầm soát dị tật thai và bất thường nếu có;
- Phòng ngừa thiếu máu bằng cách bổ sung sắt, acid folic theo chỉ dẫn của bác sĩ
- Có chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi, lao động nhẹ nhàng;
- Cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời khi có một trong các dấu hiệu bất thường như: đau bụng, ra nước âm đạo, ra huyết âm đạo, nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt, thai máy yếu, đau bên sườn hoặc khó thở…
**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.
Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác://www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/