Một bệnh nhân bị viêm gan B khi đến khám bác sĩ thường chỉ định cho làm xét nghiệm các marker viêm gan B. Vậy marker viêm gan B gồm những xét nghiệm gì và giá trị của các xét nghiệm này như thế nào. Bài viết này sẽ giới thiệu với quý độc giả những nội dung trên.
Các marker viêm gan B gồm: HBsAg, Anti-HBs [HBsAb], HBeAg, Anti-HBe [HBeAb], Anti-HBc, Anti-HBc IgM.
Xét nghiệm HBsAg Là xét nghiệm quyết định chẩn đoán viêm gan B. Để kết luận có viêm gan B hay không phải làm xét nghiệm HBsAg chứ không phải là xét nghiệm HBVDNA. Nếu dương tính nghĩa là bạn bị viêm gan B. Nếu âm tính nghĩa là bạn không bị viêm gan B. Xét nghiệm HBsAg có xét nghiệm định tính hoặc định lượng: xét nghiệm định tính cho biết bệnh nhân có bị viêm gan B hay không, còn xét nghiệm định lượng cho biết nồng độ kháng nguyên nhiều hay ít, có giá trị để theo dõi điều trị.
Xét nghiệm Anti-HBs Anti-HBs là kháng thể kháng HBsAg. Bệnh nhân sau khi khỏi bệnh hoặc sau khi tiêm vaccine nếu có kháng thể Anti-HBs là đã có miễn dịch. Nồng độ Anti-HBs > 10 mUI/ml được coi là có tác dụng bảo vệ.
Xét nghiệm HBeAg HBeAg là một đoạn kháng nguyên vỏ capsid của virus viêm gan B. Sự xuất hiện HBeAg chứng tỏ virus đang nhân lên và có khả năng lây lan mạnh. HBeAg dương tính là một chỉ tiêu chứng tỏ virus đang hoạt động. HBeAg âm tính có 2 khả năng: virus không hoạt động hoặc virus đột biến. Để khẳng định virus đột biến cần xét nghiệm HBVDNA và HBV genotyping.
Xét nghiệm Anti-HBe Anti-HBe là kháng thể kháng HBeAg. Nếu xét nghiệm Anti-HBe dương tính chứng tỏ bệnh nhân có miễn dịch một phần. Xét nghiệm Anti-HBe âm tính chứng tỏ cơ thể chưa có miễn dịch với virus viêm gan B.
Xét nghiệm Anti-HBc Anti-HBc là kháng thể kháng lõi virus viêm gan B. Nó xuất hiện rất sớm và tồn tại suốt đời. Vì vậy xét nghiệm này là marker đánh giá bệnh nhân đã bị phơi nhiễm virus viêm gan B. Có 3 danh pháp về xét nghiệm này là Anti-HBc, Anti-HBc IgG, Anti-HBc total nhưng thực chất chỉ là một vì xét nghiệm Anti-HBc IgG vẫn có một phần Anti-HBc IgM.
Xét nghiệm Anti-HBc IgM Anti-HBc IgM là kháng thể kháng lõi virus viêm gan B typ IgM. Kháng thể này xuất hiện trong giai đoạn viêm gan B cấp hoặc đợt cấp của viêm gan B mạn tính. Có rất nhiều marker viêm gan như vậy xét nghiệm như thế nào?
Trước hết làm xét nghiệm HBsAg Nếu HBsAg âm tính chứng tỏ bệnh nhân không bị viêm gan B. Nếu muốn biết sâu hơn là bệnh nhân đã bị phơi nhiễm viêm gan B hay chưa [vì các tài liệu gần đây cho thấy bệnh nhân phơi nhiễm vẫn có nguy cơ ung thư gan cao] thì làm them xét nghiệm Anti-HBc. Nếu muốn biết bệnh nhân có miễn dịch với viêm gan B hay chưa thì làm xét nghiệm Anti-HBs: Anti-HBs dương tính chứng tỏ bệnh nhân có miễn dịch với viêm gan B, không cần tiêm vaccine; Anti-HBs âm tính chứng tỏ bệnh nhân chưa có miễn dịch với viêm gan B, cần tiêm vaccine.
Nếu HBsAg dương tính: cần xét nghiệm xác chẩn lại! Sau khi đã khẳng định là HBsAg dương tính cần làm các xét nghiệm sinh hoá, huyết học để đánh giá chức năng gan. Bệnh nhân cũng cần làm các xét nghiệm sinh học phân tử như HBV-DNA, HBV genotyping. Các marker cần làm đầy đủ: Định lượng HBsAg, Anti-HBs [HBsAb], HBeAg, Anti-HBe [HBeAb], Anti-HBc, Anti-HBcIgM.
Định lượng HBsAg chủ yếu để theo dõi điều trị. Xét nghiệm Anti-HBs có thể không làm nếu nồng độ HBsAg cao.
Cặp xét nghiệm HBeAg và Anti-HBe nên làm đầy đủ để phân tích 4 khả năng như sau: - HBeAg [+] và Anti-HBe [-]: Virus đang nhân bản, viêm gan tiến triển, lây lan mạnh. - HBeAg [-] và Anti-HBe [+]: Virus ngừng nhân bản, có miễn dịch một phần, khả năng lây lan giảm. Cũng có thể là thể đột biến hoang dại. - HBeAg [+] và Anti-HBe [+]: KN và KT cân bằng hoặc do phức hợp miễn dịch, cần theo dõi thêm. - HBeAg [-] và Anti-HBe [-]: Biến thể Pre-C hoặc giai đoạn cửa sổ của quá trình chuyển đảo huyết thanh. Cuối cùng là cặp xét nghiệm Anti-HBc và Anti-HBcIgM để xác định bệnh nhân viêm gan cấp hay mạn tính.
Tất cả các thông số này đều rất cần để quyết định điều trị, tiên lượng và theo dõi quá trình điều trị viêm gan.
Mọi thắc mắc về xét nghiệm các marker viêm gan B có thể liên hệ PGS.TS Lê Văn Don, Chủ nhiệm khoa Miễn dịch Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, điện thoại 043.8212644 [trong giờ hành chính].
Trường hợp muốn biết thêm thông tin một cách đầy đủ, vui lòng gia nhập Câu lạc bộ vì Lá Gan khỏe của bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, hoặc đến bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương để được thăm khám và tư vấn bởi các chuyên gia về viêm gan vi rút.
Viêm gan B có thể tiến triển thành suy gan, xơ gan hay thậm chí là ung thư gan. Vì vậy, việc phát hiện bệnh sớm và điều trị kịp thời có ý nghĩa vô cùng quan trọng. Xét nghiệm HBsAg chính là một trong những phương pháp quan trọng nhất để giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác về khả năng mắc viêm gan B.
1. Xét nghiệm HBsAg là gì?
HBsAg là từ viết tắt của Hepatitis B surface Antigen – kháng nguyên bề mặt của siêu vi B. Đây là một trong nhiều kháng nguyên của virus viêm gan B do Blumberg tìm thấy trong huyết thanh người. Xét nghiệm HBsAg là một trong 5 hạng mục cơ bản của xét nghiệm viêm gan B. Kết quả thu được từ việc xét nghiệm máu sẽ cho biết người tham gia kiểm tra có nhiễm siêu vi B hay không.
2. Cách đọc kết quả xét nghiệm HBsAg
Xét nghiệm HBsAg sẽ cho ra kết quả định tính nghĩa là người được làm xét nghiệm sẽ nhận được kết quả là âm tính hoặc dương tính. Kết quả về chỉ số HBsAg sẽ thể hiện rõ trong cơ thể bệnh nhân có siêu vi B hay không.
2.1 Xét nghiệm HBsAg dương tính là gì?
Xét nghiệm HBsAg dương tính hay [+] có nghĩa là trong huyết thanh của người bệnh đang có kháng nguyên này. Điều này cũng đồng nghĩa với việc người bệnh đã từng hoặc đang bị nhiễm virus viêm gan B.
Thời gian ủ bệnh của người nhiễm virus viêm gan B dao động từ 45- 160 ngày, trung bình là 120 ngày. Trong trường hợp người bệnh có hệ miễn dịch tốt thì HBsAg sẽ giảm dần và biến mất sau khoảng 4 – 6 tháng. Lúc này, cơ thể chúng ta hoàn toàn khỏi bệnh và có miễn nhiễm suốt đời với viêm gan B mà không cần phải tiêm ngừa. Ngược lại, với những người có hệ miễn dịch kém thì HbsAg có thể không mất đi mà tiếp tục phát triển sau 6 tháng. Lúc này, người bệnh đã nhiễm siêu vi B mạn tính.
Chỉ số HBsAg [+] thể hiện người bệnh mang mầm bệnh viêm gan B
Chỉ có khoảng 10 – 15% người xét nghiệm HBsAg [+] rơi vào trường hợp mang mầm bệnh mãn tính. Trong đa số trường hợp khác, viêm gan B sẽ tự khỏi mà không cần điều trị đáng kể. Trong số những người mang mầm bệnh viêm gan B mạn tính cũng chỉ có số ít chuyển thành viêm gan mạn, xơ gan hoặc ung thư gan. Vì vậy, người bệnh không nên quá lo lắng.
2.2 Xét nghiệm HBsAg âm tính là gì?
Xét nghiệm HBsAg âm tính nghĩa là bạn không bị nhiễm virus Viêm gan B. Tuy nhiên, điều đó cũng không có nghĩa là bạn hoàn toàn chủ quan mà thay vào đó, bạn và gia đình nên thực hiện tiêm vacxin để ngăn ngừa nguy cơ nhiễm bệnh.
3. Nên làm gì sau khi xét nghiệm HBsAg?
Tuy có thể dựa vào chỉ số HBsAg để biết được bản thân có nhiễm virus viêm gan B hay không nhưng để biết rõ tình trạng hoạt động của virus, mức độ lây lan như thế nào,... thì người bệnh cần phải làm thêm các xét nghiệm HBeAg, đếm tải lương HBV DNA, siêu âm, đánh giá chức năng gan... Việc này giúp bác sĩ đánh giá tổng quan về mức độ tổn thương gan ở bệnh nhân để có biện pháp điều trị kịp thời.
Bệnh nhân viêm gan B nên thực hiện tái khám định kỳ
Khi được chẩn đoán nhiễm viêm gan B, người bệnh cần ý thức được mức độ nguy hiểm của bệnh, thực hiện các biện pháp an toàn, tránh lây nhiễm virus cho những người xung quanh. Đồng thời, bệnh nhân nên thực hiện xét nghiệm, tái khám định kỳ để biết được tình trạng bệnh và nhận tư vấn có nên điều trị bệnh hay không của bác sĩ để tránh những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
Mục đích của việc điều trị viêm gan B mạn tính là loại bỏ hoàn toàn virus gây bệnh ra khỏi cơ thể. Tuy nhiên, việc này rất khó thực hiện vì cần áp dụng nhiều phác đồ điều trị tốn kém trong khi hiệu quả chỉ đạt khoảng 25 – 40%. Do vậy, việc điều trị virus viêm gan B chủ yếu là ức chế sự nhân lên của virus,, không cho chúng phát triển và gây tổn hại các tế bào gan lành. Song song với đó, trong quá trình điều trị, bệnh nhân cần áp dụng một chế độ ăn uống, nghỉ ngơi khoa học, tránh các hóa chất gây hại cho gan như rượu, bia, các loại thuốc giảm đau,... để đạt hiệu quả trị bệnh tối đa.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số hoặc đặt lịch trực tiếp . Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
XEM THÊM:
- Hiểu thế nào về xét nghiệm viêm gan B dương tính?
- Mẹ mắc virus viêm gan B, có thể cho con bú?
- Tìm hiểu về tỉ lệ thải trừ virus viêm gan B
Bài viết này được viết cho người đọc tại Sài Gòn, Hà Nội, Hồ Chí Minh, Phú Quốc, Nha Trang, Hạ Long, Hải Phòng, Đà Nẵng.
Chỉ số HbsAg bao nhiêu là nguy hiểm?
Chỉ số HBsAg \>1 tức là vượt mức bình thường. Đây là tín hiệu nguy hiểm mà người bệnh cần kiểm soát và tìm hiểu cách điều trị phù hợp. Chỉ số HBsAg < 1000 nói lên điều gì?
Chỉ số HbsAb bao nhiêu là nguy hiểm?
Giá trị kết quả chỉ số xét nghiệm HbsAb: - Từ 10-100 UI/L: Đã đủ khả năng bảo vệ gan. Tuy nhiên, thực tế thì khả năng bảo vệ vẫn còn hơi yếu, nên tiêm nhắc 1 mũi vacxin để tăng lượng kháng thể HbsAb. - Từ 100 – 1000 UI/L: An toàn. - Trên 1000 UI/L: Không lo bị nhiễm bệnh viêm gan B.
Định lượng virus viêm gan B bao nhiêu là nguy hiểm?
Xét nghiệm HBV-DNA PCR định lượng Từ đó, bác sĩ có thể đánh giá mức độ virus đang nhân lên trong tế bào gan. Nồng độ chủng virus cao là khi con số này đạt trên 10.000 IU/ml, đạt mức trung bình là khoảng 2000 đến 10.000 IU/ml, đạt mức thấp là dưới 2000 IU/ml.
HbsAg 5.000 là gì?
HBsAg là từ viết tắt của Hepatitis B surface Antigen, là một chất có ở bề mặt virus siêu vi B và là một trong nhiều kháng nguyên của virus viêm gan B tồn tại trong huyết thanh người. Xét nghiệm viêm gan siêu vi B, chỉ số viêm gan B - HBsAg sẽ cho người bệnh biết mình có bị nhiễm virus viêm gan B [HBV] hay không.