Trong quá trình phát triển ở trẻ em, đường dẫn truyền thị giác từ mắt đến não dần hình thành và hoàn thiện. Trong giai đoạn này bất kỳ nguyên nhân nào làm cản trở việc phát triển thị giác của hai mắt hoặc có sự tương tác bất thường giữa hai mắt dẫn đến việc hoàn thiện đường dẫn truyền thị giác bị gián đoạn đều có thể gây nhược thị. Tỷ lệ nhược thị gặp ở trẻ em dưới 6 tuổi chiếm khoảng 3%. Sau 7 tuổi, não bộ và thần kinh thị giác đã ổn định, nên mọi điều trị sau thời gian này thường kém hiệu quả. Do đó cần phải để ý phát hiện sớm trẻ bị nhược thị để có biện pháp can thiệp kịp thời tránh biến chứng nặng nề.
Bệnh nhược thị ở người lớn
Nhược thị ở người lớn có thể được phát triển từ những vấn đề khác của mắt như các tật khúc xạ của mắt: cận thị, loạn thị, viễn thị hoặc các bệnh khác như đục thủy tinh thể, loạn dưỡng võng mạc. Do đó để chẩn đoán nhược thị ở người lớn thì cần phải tìm nguyên nhân gây ra tình trạng nhược thị. Từ đó điều trị căn nguyên mới có thể hy vọng cải thiện thị lực của mắt.
Những dấu hiệu thường gặp trong bệnh nhược thị:
- Mắt lác: Là hiện tượng hai mắt hướng về hai hướng khác nhau.
- Các bất thường khúc xạ như cận thị, viễn thị, loạn thị.
- Đục các thành phần trong suốt của mắt như thủy tinh thể làm thị lực mắt không phát triển được.
- Các biểu hiện khác như nheo mắt, mỏi mắt hay nghẹo cổ khi nhìn không rõ.
Nhược thị chẩn đoán bằng kiểm tra từng mắt một cách kỹ càng và toàn diện. Các bác sĩ sẽ tiến hành các kiểm tra để chẩn đoán như:
- Kiểm tra thị lực bằng đo thị lực.
- Kiểm tra khúc xạ.
- Xác định trạng thái của hệ thống vận động mắt
- Xác định định vị
Đối với trẻ em cần được khám và kiểm tra thường xuyên để có biện pháp điều trị kịp thời vì bệnh thường biểu hiện một bên mắt nên trẻ nhỏ và cha mẹ khó nhận biết nếu không chú ý.
Phương pháp điều trị Nhược thị dựa trên những tác động kích thích và hồi phục chức năng bằng Laser, điện trường, massage chân không, phản ứng sinh học tác hồi lên hệ thần kinh thị giác…đem lại hiệu quả cao, rất an toàn và không hề gây cảm giác sợ hải cho trẻ. Tùy vào tình trạng của mỗi bệnh nhân mà bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị riêng biệt thích hợp để có hiệu quả cao nhất.
1. Hiệu chỉnh quang học.
Nếu bệnh nhân bị bệnh nhược thị kèm theo loạn khúc xạ, việc hiệu chỉnh bằng kính hay kính áp tròng là việc cần thiết. Khi cắt kính cho bệnh nhân bị loạn khúc xạ nặng thì Bác sĩ cần tư vấn cho phụ huynh các loại kính chất lượng [ chỉ số cao, thiết kế lồi, mạ sáng]. Những mắt kính này có các vùng quang học hiệu quả hơn cho việc chữa trị nhược thị. Việc hiệu chỉnh thị lực bằng kính áp tròng được áp dụng trong mọi trường hợp vì dạng hiệu chỉnh quang học này cho hình ảnh chân thực và chất lượng hơn. Trong trường hợp chiết quang mắt không đều, việc đeo kính không thể duy trì thường xuyên thì kính áp tròng luôn là lựa chọn tối ưu.
2. Phục hồi thị lực
Chỉ sau khi khắc phục xong các nguyên nhân gây bệnh, mới được tiến hành điều trị nhằm phục hồi thị lực. Cách thức và phương pháp điều trị phục hồi thị lực được lựa chọn tùy thuộc vào kiểu định thị.
* Kiểu định thị chính tâm
Khi bị nhược thị cấn tiến hành điều trị đồng bộ nhằm phục hồi thị lực bằng cách sử dụng mọi phương tiện, thuốc men sẵn có [ thiết bị soi/ chiếu/ mắt, các chương trình điều trị được thực hiện trên vi tính, các lý liệu pháp bằng laze, điện- từ trường, và các phương pháp luyện tập giúp cho mắt thích nghi dần sau khi điều trị ].
* Các kiểu định thị lệch tâm bên trong mắt
Cách điều trị chủ yếu là định thị lại bằng thiết bị định vị mắt.
* Các kiểu định thị lệch tâm bên ngoài mắt
Tiến hành định thị lại ở khoảng trống của một bên mắt sau khi đã soi kiểm tra đáy mắt bằng loại kính soi mắt không có phản quang. Sau khi điều chỉnh định thị song sẽ tiến hành các phương pháp phục hồi thị lực theo đúng phác đồ đã quy định. Công việc tiếp theo là mỗi bệnh nhân dù đã được điều trị có kết quả bệnh nhược thị nhưng vẫn phải chịu sự theo dõi thường xuyên của bác sĩ nhãn khoa theo phương pháp điều trị ngoại trú.
3. Điều trị nội khoa
Phương pháp và biểu đồ kích thích toàn diện đặc biệt phụ thuộc vào đặc điểm bệnh lý của từng bộ phận mắt trẻ. Trong khóa điều trị có thể áp dụng những phương pháp kích thích như: matxa chân không, kích thích bằng điện hoặc từ trường và các khóa tập trên máy “AMBLIOKOR”.
Tất cả các tác động nội khoa này là những phát minh khoa học đã được ứng dụng rộng rãi và rất hiệu quả ở nước Nga nói chung và đặc biệt là ở MNTK Fyodorov. Chúng rất an toàn và không hề gây cảm giác sợ hãi hoặc đau đớn.
Nguyên lý hoạt động của phương pháp:
– Tác động kích thích và phục hồi chức năng bằng Laser, điện trường, từ trường, matxa chân không, phản ứng sinh học tác hồi lên hệ thần kinh thị giác…đem lại hiệu quả cao, rất an toàn và không hề gây cảm giác sợ hãi cho trẻ.
– Căn cứ vào tình trạng của mỗi bệnh nhân bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị riêng biệt thích hợp để có hiệu quả cao nhất
Phạm vi ứng dụng và thời gian điều trị:
Phạm vi ứng dụng:
– Độ tuổi: 5 – 16 tuổi
– Điều trị các bệnh: cận thị, nhược thị và hầu hết các tật khúc xạ ở trẻ em
– Bệnh lác với góc lệch [25 độ]
Quy trình công nghệ:
Các máy móc thiết bị được áp dụng trong phương pháp này là: Tổ hợp các thiết bị nhãn khoa do LB-Nga phát minh sản xuất.
+ Thiết bị kích thích điều tiết
+ Máy Forbit: Máy để chẩn đoán theo 3 dạng trường lực và điều trị lác
+ Máy Spekl-M: Thiết bị Laser kích thích võng mạc chữa nhược thị và các tật khúc xạ khác.
+ Máy Amo-Atos: chữa co quắp điều tiết và nhược thị bằng từ trường biến thiên
+ Máy Kaskad: Thiết bị điều trị cận thị và nhược thị bằng từ trường
+ Máy Ecom: Kích thích phục hồi thị giác bằng điện trường
+ Máy Glay-Tets: Kích thích lên hệ phân tích của cơ quan thị giác
+ Các phần mềm điều trị nhược thị
+ Tổ hợp AMBLIOKOR: Bằng phản ứng sinh học tác hồi, kích thích lên Notron thần kinh của hệ thần kinh thị giác để chữa cận thị,, nhược thị và các tật khúc xạ
Phát hiện Nhược thị sớm để tăng hiệu quả điều trị:
Yếu tố quyết định thành công khi điều trị nhược thị là tìm chính xác nguyên nhân và mức độ bệnh, độ tuổi, ý thức của bệnh nhân. Trong đó, phát hiện kịp thời là yếu tố quan trọng nhất. Nếu việc điều trị nhược thị được tiến hành càng sớm thì tỉ lệ phục hồi thị lực sẽ càng cao, thời gian điều trị sẽ ngắn hơn. Còn nếu nhược thị được phát hiện muộn thì việc điều trị không thể. Vì vậy, để kịp thời phát hiện nhược thị thường xuyên đo độ nếu mắt có tật khúc xạ.
Bệnh nhược thị không có biểu hiện cụ thể gì bên ngoài nên rất khó phát hiện, nhất là khi chỉ bị một bên mắt. Dù có nhìn kém, người bệnh cũng dễ dàng thích nghi với tình trạng thị lực đó và chẳng than phiền gì. Phụ huynh cần đặc biệt lưu ý thị lực của trẻ trong giai đoạn phát triển để tránh nguy cơ mắc bệnh hoặc tình trạng trở nặng.
Cách phòng ngừa nhược thị:
Ngay từ khi trẻ còn nhỏ, để tránh các bệnh liên quan đến tật khúc xạ cha mẹ cần hướng dẫn trẻ ngồi học thẳng lưng, mắt cách mặt chữ 30cm; học trong phòng đủ ánh sáng, bàn ghế đúng tiêu chuẩn theo từng cấp học, đèn để phía đối diện với tay cầm bút.
Không nên cho trẻ đọc sách, xem ti vi, chơi điện tử quá hai giờ liên tục. Ngoài ra, không nên cho trẻ đọc sách trên tàu xe, khi nằm ngửa hoặc ở những nơi thiếu ánh sáng.
Cả người lớn và trẻ nhỏ đều cần có chế độ ăn uống điều độ, nhiều chất xơ và vitamin để góp phần đảm bảo thị lực. Trẻ nhỏ được điều trị càng sớm thì thị lực phục hồi càng nhanh và có nhiều khả năng thị lực trở về bình thường.
Các yếu tố quyết định thành công là sự hiểu biết và phối hợp của các bậc phụ huynh, tuổi của trẻ, mức độ nhược thị cũng như các bệnh mắt kèm theo.