Băng huyết sau sinh là tình trạng chảy máu quá nhiều sau khi chuyển dạ, có thể dẫn đến tử vong ở người mẹ. Theo thời gian, vấn đề này được phân thành hai loại gồm:
- Băng huyết nguyên phát: Tình trạng mất máu nhiều hơn 500ml trong vòng 24 giờ đầu tiên kể từ lúc sinh con, cứ 100 phụ nữ sẽ có 5 người mắc phải tình trạng này. Hiện tượng băng huyết nghiêm trọng ít phổ biến hơn, trong 1000 người chỉ có 6 người bị băng huyết.
- Băng huyết thứ phát: Chảy máu nhiều và có triệu chứng bất thường ở âm đạo trong khoảng từ sau 24 giờ đầu đến 12 tuần sau khi sinh. Thậm chí, có người còn gặp phải hiện tượng băng huyết sau sinh 1 tháng. Đối với trường hợp này, tỷ lệ mắc bệnh sẽ là 2:100.
Các dấu hiệu băng huyết sau sinh mổ hoặc sinh thường phổ biến có thể kể đến như sau:
- Chảy quá nhiều máu ở âm đạo sau khi sinh
- Đau bụng dưới
- Sốt
- Đổ mồ hôi nhiều
- Chỉ số huyết áp giảm
Ngoài ra, đôi khi phụ nữ cũng có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?
Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nêu trên hoặc có bất kỳ câu hỏi nào, xin vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ. Cơ địa mỗi người là khác nhau, vì vậy hãy hỏi ý kiến bác sĩ để lựa chọn được phương án thích hợp nhất.
Trong hầu hết các trường hợp, hiện tượng băng huyết sau sinh đến từ tình trạng tử cung không thể co hồi nhỏ lại. Các yếu tố làm đờ tử cung gồm: lao động nặng, tử cung quá căng kéo do đa thai, đa ối hay thai nhi quá lớn.
Bên cạnh đó, tử cung co bóp yếu đôi khi cũng có thể do sự phát triển của khối u lành tính hoặc nhau thai vẫn còn sót lại trong tử cung sau khi sinh.
Tình trạng này rất phổ biến ở những phụ nữ trên 35 tuổi. Bạn có thể kiểm soát bệnh này bằng cách giảm thiểu các yếu tố nguy cơ. Hãy tham khảo bác sĩ để biết thêm thông tin chi tiết.
Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ bị băng huyết sau khi sinh?
Có nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ phát sinh các dấu hiệu băng huyết sau sinh, chẳng hạn như:
- Tiền sử bị băng huyết trong lần mang thai trước
- Có chỉ số khối cơ thể BMI lớn hơn 35
- Sinh 4 đứa con trở lên
- Mang thai sinh đôi hoặc sinh ba
- Là người gốc Nam Á
- Có triệu chứng nhau thai trũng thấp [nhau tiền đạo]
- Rụng nhau thai sớm [nhau thai bong]
- Có tiền sản giật hoặc huyết áp cao [tăng huyết áp]
- Thiếu máu
- Sinh mổ
- Khởi phát chuyển dạ
- Còn sót lại nhau thai
- Cắt tầng sinh môn [một phẫu thuật cắt để giúp chuyển dạ]
- Dùng kẹp hoặc giác hút
- Đau đẻ hơn 12 giờ
- Sinh con nặng trên 4kg
- Sinh con đầu lòng khi hơn 40 tuổi
Bị băng huyết sau sinh có nguy hiểm không?
Nhiễm trùng hậu sản là biến chứng thường gặp nhất của hiện tượng băng huyết sau sinh. Ngoài ra, nếu không được can thiệp kịp thời, người mẹ cũng có nguy cơ đối mặt với một số vấn đề dài lâu như:
- Thiếu máu
- Viêm tắc tĩnh mạch
- Hội chứng Sheehan gây suy nhược cơ thể, rụng tóc, thiếu sữa mẹ và vô kinh
- Cắt tử cung khiến mẹ mất khả năng mang thai
- Suy thận hoặc suy đa tạng
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán hiện tượng băng huyết sau sinh?
Khi chưa đến bệnh viện, bạn cần theo dõi ngay lập tức mạch và huyết áp để tìm ra dấu hiệu sốc. Nếu băng huyết xảy ra sớm, bác sĩ sẽ sờ bụng dưới để xem tử cung khép lại hay chưa, sau đó sẽ kiểm tra nhau thai để đảm bảo không còn sót lại trong tử cung. Nếu tử cung đóng lại nhưng vẫn còn chảy máu, bác sĩ sẽ kiểm tra cổ tử cung và âm đạo bằng cách gây mê hoặc gây tê ngoài màng cứng.
Nếu bạn bị băng huyết sau sinh muộn, bác sĩ sẽ siêu âm bằng cách đưa đầu dò vào âm đạo kiểm tra các phần còn sót lại của nhau thai trong tử cung. Bác sĩ có thể sử dụng miếng gạc âm đạo để kiểm tra độ nhiễm trùng.
Những phương pháp nào dùng để điều trị tình trạng băng huyết sau sinh?
Nếu tình trạng mất máu quá nhiều sau khi sinh xảy ra sớm là do sự co bóp yếu của tử cung, bác sĩ sẽ tiêm thuốc để giúp tử cung co bóp hoặc mát xa bụng cho bạn. Nếu các phương pháp này không hiệu quả, bạn sẽ phải dùng đến thuốc để giúp tử cung co bóp.
Nếu tử cung vẫn tiếp tục chảy máu, bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật, thậm chí là phẫu thuật cắt bỏ tử cung trong một số hiếm trường hợp hoặc dùng thủ thuật để loại bỏ nhau thai sót lại qua đường âm đạo.
- Nếu mất máu là do vết rách ở tử cung hoặc âm đạo thì bác sĩ sẽ khâu lại vết mổ cũ.
- Nếu nguyên nhân gây băng huyết là do bệnh nhiễm trùng, bạn sẽ phải dùng thuốc kháng sinh.
- Nếu vẫn tiếp tục chảy máu, bác sĩ sẽ phải tiến hành phẫu thuật kiểm tra tử cung và loại bỏ phần còn lại của nhau thai. Máu mất do băng huyết phải được truyền máu để thay thế.
Việc xử trí trong thai kỳ có hiệu quả làm giảm mức độ nghiêm trọng và tỷ lệ gặp phải tình trạng băng huyết sau sinh thấp. Sau khi thai sổ hoàn toàn phải kẹp cắt dây rốn ngay và dùng một tay kéo dây rốn với lực vừa phải để tử cung đóng vào hoàn toàn.
Bạn sẽ có thể kiểm soát tình trạng băng huyết sau khi sinh nếu áp dụng các biện pháp sau: Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.si
Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Băng huyết sau sinh là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong cho nhiều sản phụ trên thế giới. Theo Tổ chức Y tế Thế giới [WHO], trung bình có hơn 14 triệu phụ nữ trên toàn thế giới bị hiện tượng băng huyết sau sinh thường/mổ vào mỗi năm. Tại Việt Nam, tỷ lệ này chiếm từ 3% – 8%.
Băng huyết sau sinh hay chảy máu sau sinh được định nghĩa là lượng máu mất đi quá 500 ml sau khi sinh thường hoặc 1000 ml sau khi sinh mổ trong 24 giờ đầu tiên sau khi sinh.
Băng huyết sau sinh được chia thành hai loại:
- Băng huyết nguyên phát: xảy ra sớm trong vòng 24 giờ đầu sau sinh
- Băng huyết thứ phát: xảy ra từ 24 giờ đến 12 tuần sau sinh hoặc hơn.
Các triệu chứng thường bao gồm:
– Chảy máu nhiều từ âm đạo, rỉ ra liên tục, không ngừng theo thời gian
– Nhịp tim tăng lên, cảm thấy yếu ớt khi đứng và tăng nhịp hô hấp.
– Khi mất nhiều máu hơn, thai phụ có thể cảm thấy lạnh, huyết áp giảm và có thể bất tỉnh.
– Sản phụ cũng có thể bị sốc tuần hoàn với các triệu chứng như nhìn mờ, da lạnh và sần sùi, lú lẫn và cảm thấy buồn ngủ.
Có 3 giai đoạn chính của quá trình chuyển dạ gồm: cổ tử cung xóa mở, sổ thai và sổ nhau – cầm máu.
Tử cung sẽ co hồi lại sau khi sổ thai để giảm thể tích. Nhau thai không có tính đàn hồi nên khi tử cung thu nhỏ sẽ làm cho nhau tróc ra một phần khỏi vị trí bám. Từ nơi nhau bám máu sẽ chảy ra tạo thành khối máu tụ sau nhau và làm cho nhau tiếp tục bong ra. Nhau sẽ từ từ được tống ra ngoài thông qua các cơn co của tử cung.
Cơ thế thông thường là sau giai đoạn sổ nhau, tiến trình co thắt của tử cung sẽ bắt đầu, các sợi cơ đan chéo của tử cung co rút ngắn lại sẽ siết các mạch máu của cung tại vị trí nhau bám kết hợp với cơ chế đông máu bình thường của cơ thể để tạo thành các cục máu đông ở mạch máu giúp nhưng chảy máu.
Băng huyết sẽ xảy ra khi tử cung không co hồi được hoặc nhau không tróc và không sổ ra ngoài.
Nguyên nhân gây nên băng huyết sau sinh sẽ bao gồm:
Đờ tử cung
Tình trạng tử cung không có khả năng co bóp, dẫn đến chảy máu liên tục. Việc mô nhau thai còn sót lại và nhiễm trùng sẽ làm tăng nguy cơ gây đờ tử cung.
Đờ tử cung là nguyên nhân phổ biến nhất của băng huyết sau sinh.
Tổn thương đường sinh dục
Tổn thương ống sinh bao gồm tử cung, cổ tử cung, âm đạo và tầng sinh môn có thể xảy ra ngay cả khi quá trình sinh nở được theo dõi đúng cách.
Bất thường bánh nhau
Các trường hợp nhau bám thấp, nhau cài răng lược, nhau tiền đạo đều có thể gây băng huyết sau sinh. Bên cạnh đó, bánh nhau có diện tích lớn khi bong ra cũng sẽ khiến máu chảy nhiều gây băng huyết sau sinh.
Huyết khối
Rối loạn chảy máu xảy ra khi không đông được máu. Các yếu tố nguy cơ khác bao gồm béo phì, sốt khi mang thai, chảy máu trước khi sinh và bệnh tim.
Cách xử trí băng huyết sau sinh
Oxytocin thường được sử dụng ngay sau khi sinh em bé để ngăn ngừa băng huyết sau sinh. Có thể dùng misoprostol ở những nơi không có sẵn oxytocin.
Kẹp dây rốn sớm không làm giảm rủi ro và có thể gây thiếu máu cho em bé, do đó thường không được khuyến khích.
Xử trí tích cực giai đoạn 3 là phương pháp rút ngắn giai đoạn từ khi sinh em bé đến khi sổ nhau thai. Giai đoạn này là lúc mẹ có nguy cơ mắc băng huyết sau sinh. Xử trí tích cực bao gồm việc cho uống một loại thuốc giúp tử cung co lại trước khi sổ nhau thai bằng cách kéo dây rốn nhẹ nhàng đồng thời tạo áp lực lên vùng bụng dưới để hỗ trợ tử cung [kéo dây rốn có kiểm soát].
Kích thích núm vú và cho con bú sẽ kích hoạt giải phóng oxytocin tự nhiên trong cơ thể, do đó các chuyên gia khuyến khích trẻ bú sớm sau khi sinh có thể làm giảm nguy cơ băng huyết sau sinh cho người mẹ.
Phòng ngừa băng huyết sau sinh
Thai phụ cần lưu ý những điều sau để phòng ngừa băng huyết sau sinh gồm:
- Khám thai định kỳ theo lịch đầy đủ của bác sĩ
- Thực hiện các kiểm tra, siêu âm, xét nghiệm cần thiết để tầm soát dị tật thai và bất thường nếu có;
- Phòng ngừa thiếu máu bằng cách bổ sung sắt, acid folic theo chỉ dẫn của bác sĩ
- Có chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi, lao động nhẹ nhàng;
- Cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời khi có một trong các dấu hiệu bất thường như: đau bụng, ra nước âm đạo, ra huyết âm đạo, nhức đầu, hoa mắt, chóng mặt, thai máy yếu, đau bên sườn hoặc khó thở…
**Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc mang tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh không được tự ý mua thuốc để điều trị. Để biết chính xác tình trạng bệnh lý, người bệnh cần tới các bệnh viện để được bác sĩ thăm khám trực tiếp, chẩn đoán và tư vấn phác đồ điều trị hợp lý.
Theo dõi fanpage của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: //www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/