Xem thêm các sách tham khảo liên quan:
Giải Vở Bài Tập Vật Lí 7 – Bài 22: Tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng của dòng điện giúp HS giải bài tập, nâng cao khả năng tư duy trừu tượng, khái quát, cũng như định lượng trong việc hình thành các khái niệm và định luật vật lí:
I – TÁC DỤNG NHIỆT
Dụng cụ đốt nóng bằng điện: bóng đèn dây tóc, bếp điện, nồi cơm điện, bàn là, lò nướng, lò sưởi điện, máy sấy tóc, mỏ hàn điện, ấm điện, chăn điện, máy dán hay ép plastic [chất dẻo] ,…
a] Khi đèn sáng, bóng đèn có nóng lên.
Để biết bóng đèn có nóng lên hay không ta có thể dùng nhiệt kế dùng cảm giác của bàn tay hay dùng một mảnh khăn ẩm… để kiểm tra.
b] Dây tóc bóng đèn bị đốt nóng mạnh và phát sáng khi có dòng điện chạy qua.
c] Do dây vonfram dùng để làm dây tóc bóng đèn có nhiệt độ nóng chảy 3370oC lớn hơn nhiệt độ nóng để phát sáng của bóng đèn nên dây tóc bóng đèn không bị nóng chảy khi đèn phát sáng.
a] Các mảnh giấy bị cháy đứt và rơi xuống [cũng có thể bị nám đen]
b] Dòng điện làm dây sắt AB nóng lên nên các mảnh giấy bị cháy đứt.
Kết luận:
Khi có dòng điện chạy qua, các vật dẫn bị nóng lên.
Dòng điện chạy qua dây tóc bóng đèn nóng tới nhiệt độ cao và phát sáng.
Khi đó cầu chì nóng lên tới nhiệt độ nóng chảy và bị đứt, mạch điện bị hở [bị ngắt mạch] tránh hư hại và tổn thất có thể xảy ra.
II – TÁC DỤNG PHÁT SÁNG
1. Bóng đèn bút thử điện
Kết luận:
Dòng điện chạy qua chất khí trong bóng đèn của bút thử điện làm chất khí này phát sáng.
2. Đèn điôt phát quang [đèn LED]
Khi hai đầu dây của đèn điốt phát quang được nối với hai cực của nguồn điện và đang sáng, nếu đảo hai đầu dây của đèn điôt ta thấy đèn không sáng.
Qua quan sát nhận thấy đèn điốt phát quang chỉ sáng khi dòng điện đi vào bản cực nhỏ của đèn, nghĩa là khi mắc đèn điốt phát quang vào mạch điện thì cần nối bản cực nhỏ của đèn với cực dương của nguồn điện và bản kim loại lớn hơn được nối với cực âm.
Kết luận:
Đèn điốt phát quang chỉ cho dòng điện đi qua theo một chiều nhất định và khi đó đèn sáng.
III – VẬN DỤNG
A. Bóng đèn bút chì thử điện.
B. Đèn điốt phát quang
C. Quạt điện.
D. Đồng hồ dùng pin.
E. Không có trường hợp nào.
Lời giải:
Chọn E
Dòng điện đều có gây tác dụng nhiệt nhiều hay ít trên các thiết bị dùng điện
Nối bản kim loại của đèn LED với cực A của nguồn điện và đóng công tắc K.
+ Nếu đèn LED sáng thì cực A là cực dương của nguồn điện.
+ Nếu đèn LED không sáng thì A là cực âm, B là cực dương của nguồn điện…
Suy luận tương tự nếu nối bản kim loại nhỏ của đèn LED với cực B của nguồn điện.
Tùy vào cách xác định đầu A hay B là cực dương của nguồn điện mà xác định chiều dòng điện chạy qua mạch.
Ví dụ: nếu A là cực dương thì chiều dòng điện chạy qua mạch như hình vẽ:
Ghi nhớ:
– Dòng điện đi qua mọi vật dẫn thông thường, đều làm cho vật dẫn nóng lên. Nếu vật dẫn nóng lên tới nhiệt độ cao thì nó phát sáng.
– Dòng điện có thể làm sáng bóng đèn bút thử điện và đèn điot phát quang mặc dù các đèn này chưa nóng tới nhiệt độ cao.
1. Bài tập trong SBT
– Quạt điện
– Nồi cơm điện
– Máy thu hình [ tivi]
– Máy thu thanh [ rađiô]
– Ấm điện
* Tác dụng nhiệt của dòng điện là có ích đối với:
hoạt động của nồi cơm điện, ấm điện
* Tác dụng nhiệt của dòng điện không có ích đối với:
hoạt động của quạt điện, máy thu hình [tivi].
a] Nếu còn nước trong ấm thì nhiệt độ của ấm cao nhất là 100°C [nhiệt độ của nước đang sôi]
b] Nếu vô ý để quên, nước trong ấm cạn hết thì có sự cố gì xảy ra? Vì sao?
Khi cạn hết nước, do tác dụng của dòng điện, nhiệt độ của ấm tăng lên rất cao. Dây nung nóng [ruột ấm] sẽ nóng chảy, không dùng được nữa. Do vậy ấm điện bị cháy, hỏng. Một số vật để gần ấm có thể bắt cháy, gây hoả hoạn.
Lời giải:
A. Ruột ấm điện
B. Công tắc
C. Dây dẫn điện của mạch điện trong gia đình
D. Đèn báo tivi
Lời giải:
Chọn D
Dòng điện có tác dụng phát sáng khi chạy qua đèn báo tivi
2. Bài tập bổ sung
Lời giải:
Những dụng cụ hay thiết bị điện hoạt động dựa trên tác dụng nhiệt của dòng điện là: nồi cơm điện, bóng đèn dây tóc, bếp điện.
2. Bài tập bổ sung
A. Đèn điôt phát quang.
B. Đèn dây tóc đui cài.
C. Đèn dây tóc đui xoáy.
D. Đèn bút thử điện.
Lời giải:
Chọn D.
Dòng điện chạy qua đèn bút thử điện có tác dụng làm phát sáng chất khí.
2. Bài tập bổ sung
a] Dòng điện chạy qua đèn điôt phát quang trong trường hợp đi vào bản kim loại nhỏ và đi ra khỏi bản kim loại to của đèn hay ngược lại ?
Dòng điện chạy qua đèn điôt phát quang làm đèn sáng khi đi vào bản kim loại nhỏ và đi ra khỏi bản kim loại to.
b] Từ đó hãy cho biết để đèn điốt sáng thì phải nối bản kim loại nào của điôt phát quang với cực dương, bản kim loại nào của nó với cực âm của pin.
Để đèn điôt sáng thì cần nối bản kim loại nhỏ với cực dương của nguồn điện và bản kim loại to với cực âm của nguồn điện.
Xem thêm các sách tham khảo liên quan:
Giải Sách Bài Tập Vật Lí 7 – Bài 22: Tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng của dòng điện giúp HS giải bài tập, nâng cao khả năng tư duy trừu tượng, khái quát, cũng như định lượng trong việc hình thành các khái niệm và định luật vật lí:
– Quạt điện;
– Nồi cơm điện;
– Máy thu hình [tivi];
– Máy thu thanh [rađiô];
– Ấm điện.
Hỏi khi các dụng cụ này hoạt động thì tác dụng nhiệt của dòng điện là có ích đối với dụng cụ nào? Không có ích đối với dụng cụ nào?
Lời giải:
– Tác dụng nhiệt của dòng điện là có ích trong hoạt động của nồi cơm điện, ấm điện.
– Tác dụng nhiệt của dòng điện không có ích trong hoạt động của quạt điện, máy thu hình [tivi], máy thu thanh [radio].
a. Nếu còn nước trong ấm thì nhiệt độ của ấm cao nhất là bao nhiêu?
b. Nếu vô ý để quên, nước trong ấm cạn hết thì có sự cố gì xảy ra? Vì sao?
Lời giải:
a. Khi còn nước trong ấm thì nhiệt độ cao nhất của ấm là 100oC [nhiệt độ của nước đang sôi].
b. Khi cạn hết nước, do tác dụng của dòng điện, nhiệt độ của ấm tăng lên rất cao. Dây nung nóng [ ruột ấm] sẽ nóng chảy, không dùng được nữa. Do vậy ấm điện bị cháy, hỏng. Một số vật để gần ấm có thể bắt cháy, gây hoả hoạn.
A. Ruột ấm điện.
B. Công tắc.
C. Dây dẫn điện của mạch điện trong gia đình .
D. Đèn báo tivi.
Lời giải:
Đáp án: D
Vì khi có dòng điện chạy qua làm cho: ruột ấm điện nóng lên, công tắc nóng lên và dây dẫn điện của mạch điện trong gia đình cũng nóng lên. Vì vậy dòng điện có tác dụng nhiệt. Chỉ với đèn báo tivi thì dòng điện mới có tác dụng phát sáng.
| a. Có những vật dẫn thông thường mà dòng điện đi qua chúng hoàn toàn không gây ra tác dụng nhiệt. | Đ | S |
| b. Đèn dây tóc nóng sáng chứng tỏ tác dụng phát sáng của dòng điện. | Đ | S |
| c. Đèn điôt phát quang [đèn LED] chỉ cho dòng điện đi qua theo một chiều nhất định. | Đ | S |
| d. Vonfam được dùng làm dây tóc của bóng đèn vì nó là kim loại có nhiệt độ nóng chảy cao. | Đ | S |
| e. Bóng đèn của bút thử điện phát sáng khi có dòng điện chạy qua chất khí ở khoảng giữa hai đầu dây bên trong đèn. | Đ | S |
| g. Mọi đèn điện phát sáng đều do dòng điện chạy qua làm chúng nóng chảy tới nhiệt độ cao. | Đ | S |
| h. Cầu chì tự động ngắt mạch nhờ tác dụng nhiệt của dòng điện. | Đ | S |
Lời giải:
– Câu đúng là: c, d, e, h.
– Câu sai là: a, b, g.
A. Điện thoại di động.
B. Rađiô [máy thu thanh].
C. Tivi [ máy thu hình] .
D. Nồi cơm điện.
Lời giải:
Đáp án: D
Vì nồi cơm điện dùng để nấu cơm, hoạt động của nó dựa trên tác dụng nhiệt của dòng điện, dòng điện đi qua nồi cơm làm cho vật nóng lên rồi chín cơm.
A. Bàn là điện
B. Máy sấy tóc
C. Đèn LED
D. Ấm điện đang đun nước
Lời giải:
Đáp án: C
Vì khi có dòng điện chạy qua đèn LED, nhờ cơ chế đặc biệt, chất bột phủ bên trong đèn phát sáng. Vì vậy đèn LED hoạt động dựa trên tác dụng phát sáng của dòng điện chứ không phải tác dụng nhiệt.
A. Bóng đèn của bút thử điện.
B. Bóng đèn dây tóc.
C. Đèn LED.
D. Ấm điện đang đun nước.
Lời giải:
Đáp án: B
Bóng đèn đây tóc là dụng cụ chứng tỏ dòng điện chạy qua nó có thể làm vật dẫn nóng lên tới nhiệt độ cao và phát sáng.
A. Nồi cơm điện, quạt điện, radio, tivi.
B. Máy bơm nước, bàn là, bút thử điện, đồng hồ điện.
C. Ấm điện, máy tính bỏ túi, máy chụp ảnh tự động, chuông điện.
D. Bếp điện, bóng đèn dây tóc, nồi cơm điện, bàn là, lò sưởi điện.
Lời giải:
Đáp án: D
Đáp án A sai vì: động cơ điện trong quạt điện hoạt động nhờ vào tác dụng từ của dòng điện chứ không phải tác dụng nhiệt.
Đáp án B sai vì bút thử điện hoạt động dựa trên tác dụng phát sáng của dòng điện chứ không phải tác dụng nhiệt.
Đáp án C sai vì chuông điện hoạt động dựa trên tác dụng từ của dòng điện chứ không phải tác dụng nhiệt.
Vậy đáp án D là đáp án đúng, tất cả các dụng cụ đều hoạt động dựa trên tác dụng nhiệt của dòng điện.
A. Thanh nung của nồi cơm điện
B. Radio [máy thu thanh]
C. Điôt phát quang [đèn LED]
D. Ruột ấm điện
Lời giải:
Đáp án: A
Vì dòng điện chạy qua radio chỉ có tác dụng nhiệt không có tác dụng phát sáng, dòng điện chạy qua điôt phát quang chỉ có tác dụng phát sáng còn dòng điện chạy qua ruột ấm thì chỉ có tác dụng nhiệt không có tác dụng phát sáng. Vì vậy đáp án A là đáp án đúng.
A. Bóng đèn dây tóc
B. Bàn là
C. Cầu chì
D. Bóng đèn của bút thử điện
Lời giải:
Đáp án: D
Vì bóng đèn của bút thử điện phát sáng khi có dòng điện chạy qua chất khí ở trong khoảng giữa hai đầu dây bên trong đèn.
A. Đèn LED [điôt phát quang]
B. Đèn dây tóc đui cài
C. Đèn dây tóc đui xoáy
D. Đèn của bút thử điện
Lời giải:
Đáp án: D
Dòng điện chạy qua đèn của bút thử điện làm phát sáng chất khí
| Tác dụng của dòng điện | Dụng cụ điện |
|
1. Làm vật dẫn nóng lên đến nhiệt độ cao và phát sáng. 2. Làm nóng chảy đoạn dây dẫn và ngắt mạch điện phát sáng. 3. Khi đi qua theo một chiều nhất định thì đèn phát sáng. 4. Làm nóng dây dẫn để tạo thành các nguồn toả nhiệt. |
a. Ấm điện, nồi cơm điện, bàn là b. Bóng đèn dây tóc c. LED d. Bóng đèn bút thử điện e. Cầu chì |
Lời giải:
1 – b 2 – e 3 – c 4 – a