Hạt xơ dây thanh là bệnh lý tai mũi họng có thể gặp ở những người thường xuyên sử dụng giọng nói hoặc những người mắc các bệnh tai mũi họng mạn tính, gây ra tình trạng khàn tiếng kéo dài, khó phát âm, hụt hơi khi nói.
Hạt xơ dây thanh quản là gì?
Hạt xơ dây thanh quản hay u xơ dây thanh quản là tình trạng xuất hiện các hạt xơ nhỏ ở hai bên dây thanh. Chúng thường có chân rộng, nằm ở ⅓ giữa dây thanh, kích thước tương tự và thường mọc đối xứng nhau. Bệnh lý dây thanh này thường xuất hiện ở những ngành nghề đòi hỏi sử dụng giọng nói nhiều với tần suất và cường độ lớn, nhất là ca sĩ, giáo viên, người dẫn chương trình, người bán hàng…. Đây được coi là di chứng của tình trạng viêm thanh quản mãn tính kéo dài không được can thiệp điều trị đúng cách, bệnh thường gặp ở nữ giới hơn nam giới.[1]
Nguyên nhân gây hạt xơ dây thanh
Theo ThS.BSNT Nguyễn Thùy Linh, Khoa Tai Mũi Họng – BVĐK Tâm Anh, đa phần các trường hợp mắc hạt xơ dây thanh quản là do ảnh hưởng của việc sử dụng giọng nói liên tục, làm cho các niêm mạc không còn khả năng co hồi, các mô tăng sinh dẫn tới sự xuất hiện của các hạt xơ, u xơ ở dây thanh. Ngoài ra, một số nguyên nhân khác cũng gây hạt xơ dây thanh như:
- Viêm thanh quản, viêm họng, viêm xoang mạn tính mà chưa được điều trị dứt điểm
- Thường xuyên sử dụng rượu, bia và các chất kích thích
- Trào ngược dạ dày thực quản, trào ngược họng- thanh quản kéo dài
Sử dụng giọng nói quá nhiều là một nguyên nhân gây hạt xơ dây thanh
Dấu hiệu của hạt xơ dây thanh
Người bị hạt xơ dây thanh thường có những biểu hiện sau:
1. Khàn giọng
Sự xuất hiện của các các hạt xơ ở hai bên dây thanh làm cho dây thanh không thể khép kín và rung không đều khi phát âm, gây ra tình trạng khàn tiếng hoặc mất tiếng.
2. Xuất hiện các hạt xơ/ u xơ ở thanh quản
Thông qua các hình ảnh nội soi trong quá trình thăm khám, các bác sĩ có thể phát hiện hạt xơ thanh quản như sau:
- Hai bên dây thanh xuất hiện các hạt xơ, u xơ nhỏ, đối xứng nhau ở vị trí 1/3 giữa dây thanh
- Thanh môn không khép chặt khi phát âm, hai dây thanh tạo thành hình thoi hoặc hình chữ V
- Quanh vùng thanh môn, trên bề mặt của dây thanh có các dịch nhầy dạng sợi[2]
Hạt xơ dây thanh gây khàn tiếng, mất tiếng
Hạt xơ dây thanh quản có nguy hiểm không?
Là căn bệnh khá phổ biến nhưng nhiều người vẫn còn băn khoăn về câu hỏi “hạt xơ dây thanh quản có nguy hiểm không?”. Hạt xơ dây thanh có thể gây ra các ảnh hưởng như sau:
1. Khàn tiếng, hụt hơi
Tình trạng khàn giọng kéo dài kèm theo ho có đờm hay ho khan khi nói là những biểu hiện thường gặp ở người bị hạt xơ dây thanh, khiến người bệnh dễ hụt hơi khi nói hoặc nói không ra tiếng, cảm thấy mệt khi nói, gây khó khăn cho quá trình giao tiếp xã hội hàng ngày.
2. Viêm thanh quản
Các hạt xơ trú ngụ lâu ngày ở hai bên dây thanh là điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn tấn công, làm tăng nguy cơ viêm thanh quản cấp tính. Tình trạng viêm thanh quản sẽ tiến triển nặng hơn khi các hạt xơ lớn dần, kéo theo các biến chứng như xuất huyết thanh quản, biến chứng trên đường thở…
3. Ung thư thanh quản
Hạt xơ dây thanh quản là một tổn thương thanh quản mạn tính và lành tính, tỉ lệ biến chứng thành ung thư thanh quản rất hiếm gặp.
4. Cổ họng sưng đau
Cổ họng sưng đau là tình trạng thường thấy ở người bị hạt xơ dây thanh và có xu hướng ngày càng gia tăng, nhất là khi người bệnh la hét, ca hát hay nuốt thức ăn…
Hạt xơ dây thanh gây ảnh hưởng đến cuộc sống và sinh hoạt hàng ngày
Hạt xơ dây thanh quản chữa như thế nào?
Để khắc phục các triệu chứng cũng như ngăn ngừa các biến chứng khó lường nêu trên, người bệnh cần điều trị hạt xơ dây thanh càng sớm càng tốt. Vậy hạt xơ dây thanh quản chữa như thế nào?
1. Điều trị hạt xơ dây thanh bằng thuốc
Uống thuốc là cách thường được dùng để hạn chế sự phát triển của hạt xơ và làm giảm các triệu chứng của bệnh, tuy nhiên phương pháp này không thể điều trị triệt để hạt xơ dây thanh.
Một số loại thuốc và phương pháp hỗ trợ được chỉ định cho người bị hạt xơ dây thanh như sau:
- Hạn chế sử dụng giọng nói hay nghỉ giọng, đây là phương pháp điều trị quan trọng nhất, có giá trị quyết định điều trị đối với người bệnh có tổn thương hạt xơ dây thanh.
- Sử dụng một số loại thuốc kháng viêm, giảm đau và các loại kháng sinh
- Súc miệng và cổ họng thường xuyên bằng nước muối sinh lý
- Tránh uống nước đá lạnh hay sử dụng các chất kích thích như rượu, bia….
- Uống nhiều nước để không bị khô cổ họng
- Hạn chế tiếp xúc với khói bụi, hóa chất hay khói thuốc lá
2. Phẫu thuật nội soi điều trị hạt xơ dây thanh quản
Phẫu thuật nội soi vi phẫu thanh quản dưới kính hiển vi điều trị hạt xơ dây thanh quản được bác sĩ sử dụng trong trường hợp điều trị bằng phương pháp nội khoa không mang lại hiệu quả, hoặc kích thước của u xơ đã quá lớn, ảnh hưởng đến giọng nói và chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Phẫu thuật nội soi là phương pháp điều trị hạt xơ dây thanh quản ít xâm lấn, ít đau, hiệu quả cao và giúp người bệnh nhanh hồi phục. Với máy móc, thiết bị là những dụng cụ có kích thước nhỏ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc cắt bỏ hạt xơ mà không làm tổn thương các mô hay niêm mạc thanh quản trên diện rộng.
Sau quá trình phẫu thuật, người bệnh sẽ được bác sĩ hướng dẫn việc kiêng cữ, nhất là cần hạn chế việc sử dụng giọng nói trong một khoảng thời gian nhất định để dây thanh được hồi phục. Trong thời gian này có thể sử dụng một số thiết bị trợ âm nhằm giúp khuếch đại tiếng để hạn chế việc phải nói quá lớn.
Bên cạnh đó, bạn cũng cần chú ý đến việc luyện giọng theo chỉ dẫn từ bác sĩ chuyên khoa để có thể nhanh chóng cải thiện chất lượng giọng nói. Cùng với đó là giúp thanh quản được hồi phục tốt hơn, dây thanh trở nên mềm mại và uyển chuyển hơn khi nói.
Cách phòng ngừa hạt xơ dây thanh
Để đề phòng hạt xơ dây thanh, bác sĩ khuyến cáo:
- Không nên sử dụng giọng nói quá mức như ca hát, la hét, gằn giọng. Đối với các công việc đòi hỏi phải nói nhiều, nói liên tục thì nên sử dụng các thiết bị hỗ trợ như micro, loa… và nên thả lỏng cơ vùng cổ, trùng cổ xuống khi nói.
- Thường xuyên vệ sinh sạch sẽ vùng họng, miệng để ngăn ngừa vi khuẩn xâm nhập, gây ra các bệnh về hệ hô hấp.
- Không nên uống nhiều bia rượu, không hút thuốc lá và hạn chế tối đa việc tiếp xúc với khói bụi hay môi trường ô nhiễm. Cần đeo khẩu trang và che chắn cẩn thận khi làm việc trong môi trường chứa nhiều chất độc hại.
- Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, uống đủ nước, ăn đầy đủ chất dinh dưỡng và thường xuyên tập luyện thể dục thể thao để nâng cao sức khỏe, tăng cường hệ miễn dịch.
- Hạn chế tiếp xúc hoặc đeo khẩu trang khi đến gần người mắc bệnh hô hấp để tránh lây nhiễm, nhất là bệnh viêm thanh quản.
- Điều trị bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản và bệnh lý trào ngược họng- thanh quản nếu có.
Khám và điều trị hạt xơ dây thanh với bác sĩ chuyên khoa khi xuất hiện các triệu chứng
Các thắc mắc về bệnh
1. Khám và điều trị hạt xơ dây thanh quản ở đâu?
Khi xuất hiện các triệu chứng khàn tiếng kéo dài, nói mệt hụt hơi của hạt xơ dây thanh, người bệnh có thể đến khám tại bất kỳ cơ sở y tế nào có chuyên khoa khoa Tai Mũi Họng để các bác sĩ kiểm tra, phát hiện bệnh từ sớm và điều trị kịp thời, tránh các biến chứng khó lường.
2. Hạt xơ dây thanh quản ở trẻ em có nguy hiểm không?
Không chỉ người lớn mà trẻ em cũng có khả năng mắc hạt xơ dây thanh nếu sử dụng giọng nói quá mức. Tuy bệnh lý này không gây nguy hiểm đến tính mạng nhưng nếu không điều trị từ sớm, các triệu chứng của bệnh như khàn tiếng, mất tiếng, hụt hơi có thể ảnh hưởng nhiều đến đời sống sinh hoạt và quá trình học tập của trẻ. Một số trường hợp hạt xơ dây thanh quản ở trẻ em khiến cổ họng bị sưng to, đau rát khi nuốt thức ăn, dẫn đến tình trạng biếng ăn, ảnh hưởng đến thể chất và trí tuệ của trẻ.
3. Có nên mổ hạt xơ dây thanh quản không?
Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của hạt xơ dây thanh mà bác sĩ sẽ đưa ra hướng điều trị phù hợp. Đối với những trường hợp nhẹ, có thể áp dụng phương pháp điều trị nội khoa bằng cách dùng các loại thuốc làm giảm sự phát triển của các hạt xơ. Khi phương pháp này không có hiệu quả thì mới tiến hành cắt bỏ hạt xơ dây thanh quản. Tuy nhiên, để biết chính xác trường hợp nào cần mổ hạt xơ dây thanh quản, người bệnh cần tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa.
BVĐK Tâm Anh là địa chỉ thăm khám và điều trị các bệnh lý tai mũi họng đáng tin cậy với đội ngũ bác sĩ giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm, hệ thống trang thiết bị hiện đại cùng phương pháp điều trị tiên tiến, phù hợp với mọi đối tượng từ người lớn đến trẻ em. Đến với khoa Tai Mũi Họng, Quý khách hàng sẽ được kiểm tra, theo dõi tình trạng bệnh sát sao, từ đó đánh giá mức độ và đưa ra phương án điều trị hiệu quả nhất.