Kêu gọi vốn đầu tư cho doanh nghiệp không khi nào là đơn giản. Muốn việc gọi vốn thành công thì việc xác định thời gian thích hợp để yêu cầu gọi vốn là một trong những yếu tố cần thiết. Chúng ta cần cân nhắc trước khi tiến hành gọi vốn nếu không muốn gặp khó khăn cũng như lãng phí công sức. Trước hết, các công ty khởi nghiệp cần biết nhà đầu tư muốn và kỳ vọng gì ở mình.
Nhà đầu tư muốn gì ở các công ty startup?
- Hãy chứng minh sản phẩm và dịch vụ của bạn mang lại giá trị thực sự cho người dùng và tạo sự khác biệt [khó sao chép] với đối thủ.
- Hãy chứng minh bạn có đủ nguồn lực, đặc biệt là nguồn nhân lực để thực thi kinh doanh.
- Hãy chứng minh bạn có một mô hình kinh doanh phù hợp với Việt Nam.
- Và cuối cùng là một kế hoạch hành động rõ ràng, có bao gồm một bảng dự báo về tài chính trong 3-5 năm. những dự báo thường không chính xác, song vẫn không thể thiếu để các nhà đầu tư có thể phản biện và góp ý về tính khả thi của dự án.
Thật vậy, chẳng ai muốn đồng tiền của mình phải nằm bất động mà không muốn sinh lời cả. Tiếp đến, hãy trả lời câu hỏi: doanh nghiệp của bạn cần gọi vốn đầu tư khi nào?
Câu trả lời mà tôi cho là phản ánh đúng nhất tinh thần của việc gọi vốn đầu tư, đó là:
- Khi nào bạn thực sự cần khoản tiền đó, và
- Khi khoản tiền đó chắc chắn sẽ giúp cho startup của bạn tăng trưởng.
Nếu không đáp ứng được một trong hai điều kiện ở trên, thì không những việc gọi vốn đầu tư trở nên khó khăn hơn, khoản tiền nhận về và công sức trước đó cũng trở nên lãng phí.
Gọi vốn đầu tư khi thực sự cảm thấy cần thiết
Chưa thực sự cần, nhưng bạn vẫn giữ vững lập trường muốn kêu gọi vốn đầu tư. Nếu có đủ may mắn, sẽ không khó để nhận được lời đề nghị rót vốn, ngược lại phải tự thân vận động mà tìm đến các quỹ đầu tư không mấy an toàn hay những nhà đầu tư. Đối với cả hai trường hợp nêu trên, bạn vẫn phải cố gắng để thuyết phục các nhà đầu tư về những việc bạn sẽ làm khi có khoản tiền đầu tư đó, và mức độ khả thi đi kèm.
Gọi vốn đầu tư khi khoản đầu tư đó giúp doanh nghiệp phát triển
Trong trường hợp không quan tâm đến vấn đề hợp pháp cũng như đạo đức trong kinh doanh, doanh nghiệp bạn vẫn có thể thuyết phục thành công các nhà đầu tư bỏ vốn ra. Vậy thì bạn dự định sẽ có kế hoạch cụ thể gì với chúng hay không?
Nghĩ xem mình sẽ đầu tư số tiền đó vào việc gì không khó mà cũng chẳng dễ, bởi ngay từ thuở đầu bạn đã không có khái niệm rằng số tiền đó mang về cũng chẳng giúp gì cho sự phát triển của công ty bạn. Và hãy ghi nhớ bạn buộc phải chấp thuận mọi điều khoản cũng như bất kì các chi phí liên quan để sở hữu số vốn đầu tư đó.
Hơn nữa, khi doanh nghiệp không có khả năng để thuyết phục các nhà đầu tư nhằm kêu gọi họ bỏ vốn thì đó cũng không phải lúc để bạn tiến hành bước gọi vốn đầu tư. Vì sao ư? Bởi thời gian bỏ ra cho hành động này không phải là ít cũng như bạn sẽ để lại ấn tượng không mấy đẹp cho chính doanh nghiệp cũng như những nhà đồng sáng lập.
Thế cho nên câu trả lời cho câu hỏi các doanh nghiệp đang trong giai đoạn khởi nghiệp nên gọi vốn khi nào là lý tưởng nhất thì thông thường mà nói doanh nghiệp cần gọi đầu tư khi thực sự cần đầu tư khoản tiền đó vào việc nâng cấp hay sửa chữa cũng như mua hàng mới các thiết bị, máy móc hiện đại phục vụ cho công việc kinh doanh làm ăn.
Bởi nhu cầu dùng tiền vào khoản này rất lớn và không phải ai cũng có thể tích trữ một số tiền lớn như vậy. Mặt khác, khoản đầu tư như vậy luôn được các chủ doanh nghiệp cân nhắc trước sau vì nó đi kèm với nhiều lợi ích đặc biệt to lớn đóng góp cho sự phát triển của công ty.
Đối với các công ty mới thành lập, việc kêu gọi vốn đầu tư được xác định đặc trưng hơn rất nhiều. Thông thường đa phần các doanh nghiệp sẽ tiến hành gọi vốn theo ba giai đoạn chính:
- Giai đoạn một là khi doanh nghiệp cần tiền để xây dựng sản phẩm và mong muốn tiếp cận đến đối tượng khách hàng mục tiêu.
- Giai đoạn kế tiếp nhằm gây dựng công ty ngoài đời thực.
- Giai đoạn cuối là khi doanh nghiệp dần đạt được các mục tiêu ban đầu đề ra và gọi vốn nhằm thúc đẩy sự phát triển của cả doanh nghiệp.
Quả thật, gọi vốn đầu tư là việc làm không hề dễ dàng. Vì thế cần cân nhắc, xem xét nhiều yếu tố trước khi tiến hành, nhằm hướng đến kết quả thành công như mong đợi. Từ đó, công ty có thể phát triển theo đúng như kế hoạch phát triển mà ban đầu đã đề ra.
5 sai lầm thường gặp khiến gọi vốn đầu tư thất bại
Gọi vốn đầu tư chưa bao giờ là việc dễ dàng với các startup. Theo doanh nhân, nhà đầu tư, chuyên gia tư vấn David Brown nhà sáng lập, đồng CEO Công ty tư vấn và rót vốn cho startup Techstars, việc gọi vốn đầu tu ở các giai đoạn đầu hiện đang khó khăn hơn bao giờ hết, với các thương vụ rót vốn hạt giống giảm gần 50%. Vậy nguyên nhân thất bại ở đây là gì?
Không đầu tư đủ thời gian cho việc chuẩn bị gọi vốn đầu tư
Việc khởi đầu một doanh nghiệp mới luôn đầy căng thẳng và thử thách, và thường chiếm mất nhiều quỹ thời gian của nhà sáng lập. Nhưng cũng chính vì thế mà họ thường không ưu tiên xác định khoảng thời gian hợp lý để chuẩn bị gọi vốn đầu tư.
Ngược lại, những doanh nhân gọi vốn đầu tư thành công làm công đoạn này rất tỉ mỉ. Một startup muốn tìm kiếm nguồn tài chính nên dành quỹ thời gian 500 1.000 giờ [thường từ 6 9 tháng] cho việc chuẩn bị gọi vốn.
Các nhà sáng lập nên chia quá trình gọi vốn đầu tư thành 4 giai đoạn: hoàn thiện pitch deck [bản mô tả ngắn gọn để người nghe có cái nhìn tổng quát về kế hoạch kinh doanh], xác định một danh sách các nhà đầu tư tiềm năng, tiếp cận các nhà đầu tư này, và sau đó là thương lượng.
Không nghiên cứu nhà đầu tư
Xác định đúng các nhà đầu tư là bước đầu tiên. Hãy đảm bảo rằng bạn nhắm vào các nhà đầu tư mục tiêu là những người đã rót vốn cho những doanh nghiệp có sự tương đồng với doanh nghiệp bạn về quy mô, vòng gọi vốn và mô hình kinh doanh.
Các nhà sáng lập hiểu rõ việc công ty của mình phù hợp như thế nào với danh mục đầu tư của các nhà đầu tư và dùng thông tin đó để thuyết phục sẽ lập tức dễ thành công hơn những người chỉ tập trung vào tiềm năng công ty của mình.
Trước khi gặp gỡ, nhà khởi nghiệp cũng nên nghĩ ra tất cả các câu hỏi và các yêu cầu mà nhà đầu tư có thể đưa ra. Nếu cảm thấy xa lạ với các loại câu hỏi, tài liệu hoặc dữ liệu mà nhà đầu tư thường đưa ra, họ có thể nhờ một mentor tư vấn. Nếu chuẩn bị kỹ những thông tin này, doanh nhân khởi nghiệp sẽ đáp ứng được các yêu cầu của nhà đầu tư một cách nhanh chóng và chứng minh được rằng công ty của họ đã sẵn sàng cho bước tiếp theo.
Tại Techstars, khi đưa ra các quyết định đầu tư, chúng tôi tìm kiếm các yếu tố sau đây: đội ngũ, sau đó là thị trường, tiến độ và ý tưởng. Hãy đảm bảo rằng bạn giải thích được sự gắn kết của đội ngũ khởi nghiệp của mình, tại sao bạn là chuyên gia trong lĩnh vực mình đang hoạt động, và tại sao nhà đầu tư nên đặt niềm tin và tiền bạc vào bạn.
Từ chối những sự giúp đỡ chuyên môn
Gọi vốn đầu tư là phần việc hết sức quan trọng, đặc biệt khi bạn mới gọi vốn kinh doanh lần đầu. Hãy tìm kiếm sự giúp đỡ chuyên môn từ một mentor, chuyên gia, hoặc từ một tổ chức tư vấn. Với mỗi lần nỗ lực gọi vốn, nhà khởi nghiệp sẽ có thêm nhiều kiến thức và kinh nghiệm.
Đôi khi sự tư vấn từ các chuyên gia, chẳng hạn như luật sư, sẽ đòi hỏi một mức phí nhất định. Nhưng nếu lời khuyên của họ giúp cho vòng gọi vốn của bạn thành công thì chúng cũng rất đáng giá.
Phức tạp hóa
Là một nhà sáng lập, bạn là một chuyên gia trong lĩnh vực của mình, nhưng quá nhiều nhà khởi nghiệp quên rằng hầu hết các nhà đầu tư không có cùng chuyên ngành với họ. Khi phát triển pitch deck, hãy tập trung vào vấn đề bạn đang giải quyết và cách bạn giải quyết nó. Nói quá nhiều về các yếu tố kỹ thuật thường khiến người nghe cảm thấy nhàm chán.
Các nhà khởi nghiệp nên xem xét việc chuẩn bị 2 phiên bản pitch deck.
- Một phiên bản để sử dụng cho việc thuyết trình trực tiếp với ít nội dung văn bản và cho phép người thuyết trình có thể linh hoạt tương tác với người nghe.
- Phiên bản thứ hai là những nội dung văn bản bổ sung để người nghe tiện theo dõi những phần thông tin không có trong phần thuyết trình.
Bỏ qua các kế hoạch dự phòng
Khi các nhà đầu tư xem xét có nên rót vốn vào một công ty khởi nghiệp hay không, họ có xu hướng nhìn mọi thứ với lăng kính là, làm cách nào họ có thể tối đa hóa lợi nhuận một cách hiệu quả nhất. Dù bạn nghĩ rằng mình đang cực kỳ tiềm năng để được cấp vốn, các nhà đầu tư có thể không nghĩ như vậy. Vì vậy, hãy xây dựng sẵn những kế hoạch dự phòng, kế hoạch B, C hoặc thậm chí là kế hoạch D, để giành được lợi thế khi thương lượng.
Ví dụ, một số kế hoạch dự phòng đó có thể là: những lựa chọn gọi vốn thay thế, một kế hoạch vận hành không cần gọi vốn đầu tư, hoặc thậm chí là một kế hoạch M&A. Việc có sẵn những kế hoạch dự phòng này sẽ giúp bạn đàm phán các điều khoản tốt hơn.
Là một doanh nghiệp cần gọi vốn đầu tư, hãy luôn cẩn trọng và chuẩn bị thật đầy đủ kỹ lưỡng. Babuki chúc các bạn thành công!
Hãy để lại thông tin liên hệ để Babuki có thể gửi đến bạn các bài viết hay hoặc hỗ trợ tư vấn về chiến lược và quản trị.