Bác sĩ Chuyên khoa I Phan Huỳnh Tiến Đạt, Trung tâm Tiết niệu Thận học, Bệnh viện đa khoa Tâm Anh TP.HCM, cho biết, tuyến tiền liệt là một phần của cơ quan sinh dục nam, giữ nhiều chức năng nhưng quan trọng nhất là hỗ trợ tạo ra tinh dịch, sản xuất hormone và điều chỉnh lưu lượng nước tiểu.
Có thể nói, tuyến tiền liệt là cơ quan duy nhất trong cơ thể vẫn còn tiếp tục phát triển khi nam giới già đi. Tuyến tiền liệt của nam giới trưởng thành khỏe mạnh có kích thước bằng quả óc chó, tương đương 20 gam. Khi bước qua tuổi 45-50, kích thước có chiều hướng tăng dần lên 30 gam.
Mức độ phát triển của tuyến tiền liệt ở mỗi người không giống nhau. Đôi khi, tuyến tiền liệt có thể tăng gấp 3 lần kích thước tiêu chuẩn và hầu hết đều thuộc nhóm nam giới lớn tuổi. Với các trường hợp tuyến tiền liệt nặng tới 100 - 200 gram và đó là bất thường. Hầu hết là có liên quan đến bệnh đường tiết niệu như tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt, viêm tuyến tiền liệt, ung thư tuyến tiền liệt...
Tuyến tiền liệt được hình thành từ tuần thứ 7 của thai kỳ, có cấu tạo gồm 30% mô sợi collagen và 70% mô tuyến. Nhờ đó, tuyến tiền liệt có thể co bóp dễ dàng và hỗ trợ xuất tinh. Do đặc điểm giải phẫu học nằm sâu trong xương chậu nên nam giới khó nhận biết sự thay đổi kích thước tuyến tiền liệt trừ khi được thăm khám hoặc gặp các vấn đề về đường tiết niệu gây ảnh hưởng đến dòng chảy của nước tiểu.
Tuy vậy, bác sĩ Tiến Đạt khuyên quý ông không nên căng thẳng khi kích thước tuyến tiền liệt tăng, bởi riêng kích thước chưa đủ nói lên tình hình sức khỏe của nam giới. Để chẩn đoán các bệnh lý phức tạp khác, bác sĩ còn cần phải dựa vào nhiều chỉ số khác. Ngoài siêu âm qua ngả trực tràng, chụp cộng hưởng từ [MRI] để khảo sát hình thái học, bác sĩ còn có thể đánh giá trên thang điểm Gleason. Thang điểm này dựa trên 5 độ mô học của hình thể tuyến cộng với 2 độ mô học chiếm tỷ lệ cao nhất. Điểm số càng cao, độ ác tính càng lớn. Bác sĩ cũng chỉ số dựa vào kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt [PSA] để xác định nguy cơ ung thư. Khi chỉ số PSA bất thường, thăm khám bằng tay qua ngả trực tràng [DRE] cho kết quả nghi ngờ, bác sĩ sẽ chỉ định sinh thiết tuyến tiền liệt để khẳng định chẩn đoán.
Bác sĩ Tiến Đạt trong một ca phẫu thuật tuyến tiền liệt. Ảnh: Bệnh viện cung cấp
Do đó, ngoài quan tâm đến kích thước tuyến tiền liệt, nam giới nên chú ý đến những biểu hiện bất thường của đường tiết niệu. Cụ thể như: thường xuyên mắc tiểu, tiểu gấp, tiểu khó, tiểu yếu... Với trường hợp nghiêm trọng như bí tiểu, nam giới nên đi khám ngay. Đặc biệt chú ý các biểu hiện: đau sau khi tiểu hoặc xuất tinh, đau dương vật hoặc vùng giữa bìu và hậu môn, nặng bụng, tiểu máu, nước tiểu có mùi bất thường, ớn lạnh, đau mỏi cơ, sốt...
Để đảm bảo sức khỏe, chức năng tình dục và khả năng sinh sản, nam giới được khuyến khích khám tuyến tiền liệt định kỳ hàng năm khi bước vào tuổi 50. Những người thuộc nhóm nguy cơ cao như trực hệ về phía nam như ông nội, ông ngoại, cha, anh em ruột... có người bị ung thư tuyến tiền liệt, người da đen nên tầm soát sớm hơn, từ 45 tuổi.
Tuyến tiền liệt to bất thường tiềm ẩn các bệnh lý đường tiết niệu. Ảnh: Shutterstock
Bác sĩ Tiến Đạt cho hay, không có biện pháp nào có thể giúp trì hoãn việc tăng kích thước tuyến tiền liệt. Bởi đây là quá trình phát triển tự nhiên của cơ thể, khi nồng độ hormone trong cơ thể giảm đi do yếu tố tuổi tác.
Tuy nhiên, việc duy trì lối sống lành mạnh được đánh giá là có lợi cho việc kiểm soát sức khỏe của tuyến tiền liệt. Nam giới nên hạn chế rượu bia và nước có gas, tránh các chất làm ngọt nhân tạo, tập thể dục thường xuyên và uống ít nước vào buổi tối. Bác sĩ có thể kê thuốc làm giảm kích thước tuyến tiền liệt và nếu tình trạng không chuyển biến tích cực có thể phẫu thuật khi người bệnh có triệu chứng từ trung bình cho đến nặng, bác sĩ Tiến Đạt chia sẻ thêm.
Như bạn biết, tuyến tiền liệt là bộ phận quan trọng của nam giới. Khi tuổi tác tăng lên thì kích thước tuyến tiền liệt cũng tăng theo gây nên bệnh phì đại tiền liệt tuyến. Vậy, kích thước tuyến tiền liệt bình thường là bao nhiêu và khi nào thì được coi là phì đại tiền liệt tuyến. Cùng Vuongbao.vn tìm hiểu về tuyến tiền liệt để có lời giải đáp cho những vấn đề trên trong bài viết này.
I. Tuyến tiền liệt là gì?
Tuyến tiền liệt là một phần của hệ thống sinh sản nam giới. Nó nằm dưới bàng quang và phía trước trực tràng, đồng thời bao bọc lấy đoạn niệu quản ngay phía dưới bàng quang. Tuyến tiền liệt sản xuất khoảng 30% tinh dịch, cung cấp năng lượng cho tinh trùng và kiểm soát hoạt động tiểu tiện của nam giới.
Kích thước tuyến tiền liệt là một trong những yếu tố quan trọng giúp bác sĩ đánh giá được sức khỏe tuyến tiền liệt ở nam giới.
II. Kích thước tiền liệt tuyến bình thường là bao nhiêu?
Ở tuổi trưởng thành, kích thước trung bình của tuyến tiền là như một quả óc chó hoặc quả bóng golf. Cụ thể, kích thước bình thường của tuyến tiền liệt là rộng 4cm x 3 cm cao x 2,5 cm dầy, khối lượng từ 15 – 25g, trung bình là 18g.
Đây là giai đoạn ổn định nhất về kích thước của tuyến, trung bình kéo dài từ tuổi dậy thì tới năm 50 tuổi.
Chi tiết về sự phát triển của tuyến tiền liệt như sau:
- Tuần thứ 11 của thai kì [tương đương tuần thứ 9 sau thụ tinh], tuyến tiền liệt thô sơ bắt đầu xuất hiện, đây chính là tuần mà thai nhi bắt đầu phát triển các bộ phận sinh dục. Tuyến sẽ liên tục phát triển về kích thước kể từ tuần này và phát triển trong suốt cuộc đời của người đàn ông.
- Khi trẻ mới sinh ra, tuyến tiền liệt có kích thước như hạt đậu.
- Đến tuổi dậy thì, tuyến tăng trưởng nhanh, kích thước lớn gấp đôi giai đoạn trước đó.
- Ở tuổi trưởng thành, 20 tuổi, tuyến có kích thước ổn định, rộng khoảng 4 cm, cao khoảng 3 cm và dày khoảng 2,5 cm. Kích thước này sẽ ổn định cho đến khoảng giữa những năm 40 tuổi.
- Bước vào những năm 50 tuổi, tuyến lại bắt đầu lớn dần lên rõ rệt và tiếp tục phát triển trong suốt phần đời còn lại của một người đàn ông, tình trạng tăng trưởng về kích thước của tuyến tiền liệt ở giai đoạn này còn được gọi là tăng sản lành tính tuyến tiền liệt hay phì đại tuyến tiền liệt, u xơ tuyến tiền liệt. Lúc này, tuyến có kích thước như một quả chanh, lớn hơn 25 g, tuy nhiên cũng có những người phát triển rất lớn, trên 80 g. Khi bị phì đại, tuyến tiền liệt có thể cản trở dòng nước tiểu từ bàng quang và ra ngoài niệu đạo, gây ra nhiều triệu chứng tiết niệu dưới, ảnh hưởng tới cuộc sống cũng như sức khỏe của bệnh nhân.
III. Kích thước tuyến tiền liệt phì đại là bao nhiêu?
Khi tuổi tác tăng lên thì kích thước tuyến tiền liệt cũng tăng theo gây nên bệnh phì đại tiền liệt tuyến. Tùy vào cơ địa và lối sống, sức khỏe của từng người mà sự phát triển kích thước của tuyến sẽ khác nhau. Nhìn chung, tuyến tiền liệt sẽ có thể bắt đầu phì khi bước vào tuổi 30 trở đi, phổ biến nhất là sau tuổi 45. Khi tuyến này nặng khoảng 30g sẽ bắt đầu chèn ép vào niệu đạo và cản trở dòng chảy của nước tiểu, gọi là tăng sản tuyến tiền liệt lành tính hoặc phì đại tuyến tiền liệt lành tính.
Tuyến tiền liệt phì đại có thể nặng từ 30 – 80g, thậm chí có người phát triển lên đến 100g. Tuyến tiền liệt lúc này sẽ có hình dạng như một quả cam hoặc quả bưởi nhỏ.
Tuyến tiền liệt càng to, việc đi tiểu sẽ càng trở nên khó khăn hơn. Thậm chí có thể gây bí tiểu hoàn toàn. Vì vậy, những người có kích thước tiền liệt tuyến quá to [trên 80gram] cần phải được điều trị càng sớm càng tốt để tránh gây ra những biến chứng nguy hiểm.
Theo một số nghiên cứu đáng tin cậy, người ta phát hiện ra mối liên hệ giữa tuổi của bệnh nhân bị phì đại tuyến tiền liệt với kích thước của tuyến, tóm lược như sau:
Nghiên cứu ngẫu nhiên 120 bệnh nhân có các triệu chứng của u xơ tuyến tiền liệt. Sau khi phỏng vấn lâm sàng, thực hiện siêu âm ổ bụng để ước tính được kích thước tuyến tiền liệt. Bệnh nhân được chia thành 3 nhóm theo độ tuổi:
- Nhóm 1: 28 bệnh nhân, tuổi 41 đến 50 tuổi
- Nhóm 2: 31 bệnh nhân, 51 đến 60 tuổi
- Nhóm 3: 61 bệnh nhân, 61 đến 70 tuổi.
Kết quả như sau:
- Nhóm 41 đến 50 tuổi, 28 bệnh nhân có triệu chứng, 7 bệnh nhân bị phì đại tuyến tiền liệt, kích thước phì đại tiền liệt tuyến trung bình là 45 cm3 [khoảng 37,5 g]
- Nhóm 51 đến 60 tuổi, 31 bệnh nhân có triệu chứng, 10 bệnh nhân bị phì đại tuyến tiền liệt, kích thước phì đại tiền liệt tuyến trung bình là hơn 40 cm3 [khoảng 33,3 g]
- Nhóm 61 đến 70 tuổi, 61 bệnh nhân có triệu chứng, 33 bệnh nhân bị phì đại tuyến tiền liệt, kích thước phì đại tiền liệt tuyến trung bìnhi từ 21 đến 175 cm3 [khoảng 17,5 đến 145,8 g].
Ngoài cho kết quả về kích thước tuyến tiền liệt phì đại theo độ tuổi, nghiên cứu trên còn cho thấy sự gia tăng tỉ lệ mắc bệnh u xơ tuyến tiền liệt theo độ tuổi ở nam giới.
IV. Dấu hiệu nhận biết tiền liệt tuyến đang phì đại
Để phát hiện liệu mình có đang gặp vấn đề bệnh lý phì đại hay không? Việc theo dõi tình hình sức khỏe của cơ thể thông qua các dấu hiệu rất quan trọng. Đây là cách nhanh nhất để người bệnh có thể đi khám và chữa trị kịp thời nhanh chóng. Sau đây là những dấu hiệu nhận biết kích thước tiền liệt tuyến đang bị phì đại:
- Gặp khó khăn khi đi tiểu
- Tiểu són
- Số lần đi tiểu tăng lên
- Bị ngắt quãng khi tiểu tiện
Mức độ nguy hiểm của bệnh lý tiền liệt tuyến bị phình to không nghiêm trọng và có thể điều trị cải thiện các tình trạng rối loạn khi tiểu tiện của bệnh nhân. Bệnh này cần được phát hiện sớm và có những biện pháp điều trị kịp thời để tránh cho những biến chứng xấu xảy ra như: bí tiểu mạn, sỏi bàng quang, tiết niệu tái nhiễm trùng,…
V. Kích thước tuyến tiền liệt phì đại cần làm gì?
Phì đại Tiền liệt tuyến không phải bệnh lý quá nghiêm trọng nhưng có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng làm ảnh hưởng đến sức khỏe, đời sống sinh hoạt hàng ngày của người bệnh. Do đó, khi phát hiện bản thân có tuyến tiền liệt bị phình to cần đi khám và điều trị kịp thời. Sau đây là những điều bạn nên làm để bảo vệ sức khỏe của bản thân nếu gặp tình trạng tuyến tiền liệt bị phình to:
- Kích thước chỉ là một phần quyết định bệnh lý tiền liệt tuyến bị phình to. Bệnh lý này còn dựa vào nhiều triệu chứng cùng những yếu tố khác và tình trạng bệnh không giống nhau ở mỗi người. Cần thăm khám bác sĩ để nhận biết tình trạng bệnh, đánh giá mức độ phình đại của tuyến tiền liệt. Tránh những rủi ro không mong muốn.
- Làm theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ, tăng cường sức đề kháng cơ thể bằng cách thay đổi những thói quen sinh hoạt phù hợp, tập thói quen đi tiểu đúng giờ, không được nhịn tiểu, đặc biệt là đối với những người đã bị phình to tuyến tiền liệt.
- Tùy theo tình trạng tuyến tiền liệt bị phình to mà có những cách điều trị phù hợp tránh gây hại cho sức khỏe, nếu không có thể sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ để cải thiện tình trạng bệnh.
VI. Mối liên hệ giữa kích thước phì đại tiền liệt tuyến và độ nặng của bệnh
Kích thước của tuyến tiền liệt không phản ánh mức độ nghiêm trọng của bệnh hay các triệu chứng bệnh của bạn. Bởi, một số đàn ông có tuyến tiền liệt chỉ hơi to nhưng lại có các triệu chứng đáng kể, ảnh hưởng xấu tới chất lượng cuộc sống của họ, trong khi đó có những đàn ông tuyến tiền liệt rất to nhưng chỉ có các triệu chứng tiết niệu nhẹ.
Vì thế, kích thước tuyến tiền liệt hoàn toàn không quan trọng trong việc xác định nhu cầu điều trị của bệnh nhân. Việc xác định kích thước tuyến tiền liệt phì đại chỉ nhằm giúp bác sĩ đưa ra phương pháp phẫu thuật thích hợp.
VII. Kích thước phì đại tiền liệt tuyến bao nhiêu thì cần mổ?
Bệnh nhân phì đại tuyến tiền liệt được chỉ định điều trị ngoại khoa trong các trường hợp sau:
- Bệnh ở giai đoạn 1 mà gặp các triệu chứng: bí tiểu không khắc phục được, rối loạn tiểu tiện ảnh hưởng tới sinh hoạt và công việc của người bệnh
- Bệnh ở giai đoạn 2 và 3
- Rối loạn tiểu tiện ở mức độ trung bình tới nặng
- Bí tiểu hoàn toàn không khắc phục được
- Nhiễm khuẩn đường tiểu kéo dài, hay tái phát
- Tiểu ra máu do u xơ tuyến tiền liệt
- Bị sỏi bàng quang, túi thừa bàng quang
- Có các biến chứng ảnh hưởng tới chức năng của thận
- Những bệnh nhân không có điều kiện theo dõi và điều trị nội khoa
Có nhiều phương pháp điều trị ngoại khoa khác nhau cho bệnh u xơ tuyến tiền liệt, tùy thuộc vào cơ sở vật chất của bệnh viện, tình hình sức khỏe chung cũng như tình trạng bệnh của bạn mà bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp phù hợp.
Phương pháp mổ mở điều trị u xơ tuyến tiền liệt được chỉ định khi:
- Bệnh nhân có chỉ định can thiệp ngoại khoa
- Khối u xơ lớn trên 80 gam
- Có các bệnh kết hợp nặng tại bàng quang, như: sỏi bàng quang lớn hay nhiều viên, túi thừa bàng quang kết hợp
- Có chống chỉ định cắt nội soi: cứng khớp háng, hẹp niệu đạo…
Hiện nay có 2 đường mổ mở u xơ tuyến tiền liệt, đó là mổ qua bàng quang và mổ qua đường sau xương mu.
☛ Tìm hiểu chi tiết: Mổ u xơ tuyến tiền liệt
☛ Tìm hiểu thêm: U xơ tuyến tiền liệt có nguy hiểm không?
Kích thước tuyến tiền liệt trải qua nhiều thay đổi trong suốt cuộc đời nam giới, kể từ khi sinh ra đến khi ngoại tứ tuần. Nhìn chung, kích thước của tuyến sẽ ổn định bình thường cho tới khi bước vào những năm 50 tuổi. Hầu hết nam giới đều bắt đầu phát triển kích thước tuyến khi bước vào tuổi trung niên, sự phát triển này được gọi là tăng sản lành tính tuyến tiền liệt hay u xơ tuyến tiền liệt. Đây là căn bệnh không quá nguy hiểm nhưng nếu không điều trị có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe của người mắc.
Vương Bảo là sản phẩm cao cấp của Công ty Dược Thái Minh – là công ty có rất nhiều sản phẩm nổi tiếng như: Khương Thảo Đan, Bình Vị Thái Minh, Tràng Phục Linh uy tín trên thị trường *CẢNH BÁO* Hiện nay có một số đối tượng giả danh công ty Thái Minh để “lừa dối” khách hàng. Vì vậy, từ ngày 01/02/2022 THÁI MINH sẽ sử dụng số điện thoại duy nhất 0986.01.01.01 để liên hệ GỌI RA và chăm sóc khách hàng. Trân trọng!Tiền liệt tuyến bao nhiêu gam lá to?
Tiền liệt tuyến 26gr là gì?
Phì đại tuyến tiền liệt là bệnh gì?