Cổ họng khô rát không chỉ gây cảm giác khó chịu, ảnh hưởng tới ăn uống hàng ngày mà còn là triệu chứng cảnh báo một số bệnh lý không thể chủ quan. Vậy nguyên nhân gây nên hiện tượng này là gì, xử lý như thế nào, bài viết dưới đây sẽ cùng bạn làm rõ những vấn đề đó.
1. Nguyên nhân khiến cổ họng bị khô rát là gì?
1.1. Bị thiếu nước
Nếu bị khô rát cổ họng kèm theo cảm giác thường xuyên khát nước thì đây là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang bị thiếu nước. Trong trường hợp này, nếu cơ thể không được bù nước thì sẽ giảm bài tiết kéo theo giảm tiết nước bọt làm ẩm cổ họng và miệng.
Cơ thể bị thiếu nước là một trong các nguyên nhân khiến cổ họng khô rát
Không những thế, thiếu nước còn làm giảm dịch tiết mũi xoang và dịch nhầy tại chỗ trong niêm mạc họng. Tất cả những yếu tố này làm cho cổ họng khô rát kèm theo hiện tượng đi tiểu ít và nước tiểu màu sẫm, mệt mỏi, hay cảm thấy khát nước, hoa mắt, mệt mỏi,...
1.2. Thở bằng miệng trong khi ngủ
Sau giấc ngủ đêm nếu tỉnh dậy thấy cổ họng bị khô rát thì cũng có thể do bạn đã dùng miệng để thở trong khi ngủ. Điều này khiến cho không khí lưu thông trực tiếp qua họng lấy đi độ ẩm của niêm mạc họng, khiến nước bọt bị khô.
Thở bằng miệng thường là do niêm mạc mũi bị sung huyết tạm thời do cảm cúm, cảm lạnh, viêm mũi dị ứng,... Nếu kéo dài sẽ gây nên nhiều vấn đề tiêu cực cho sức khỏe.
1.3. Viêm mũi dị ứng
Khi hệ miễn dịch phản ứng quá mức với các tác nhân bên ngoài môi trường như bụi, phấn hoa, nấm mốc, lông động vật,... có thể gây nên phản ứng dị ứng như: hắt hơi, ngứa da, ngứa miệng, ngạt mũi, sổ mũi, khô rát cổ họng do ngạt mũi phải thở bằng miệng.
1.4. Cảm lạnh
Cảm lạnh do nhiều loại virus gây nên. Người bị cảm lạnh ngoài triệu chứng cổ họng khô rát còn bị sốt nhẹ, hắt hơi, ho, sổ mũi, đau nhức toàn thân,...
Bệnh cảm lạnh thường lành tính nhưng khiến người bệnh rất mệt mỏi. Bệnh có thể tự khỏi sau 7 - 10 ngày khi cơ thể đã cải thiện hệ miễn dịch.
1.5. Trào ngược dạ dày thực quản
Bệnh trào ngược dạ dày thực quản làm cho axit từ dạ dày trào ngược lên trên họng và thực quản. Dịch axit dạ dày ở cổ họng sẽ là tác nhân gây nên hiện tượng cổ họng đau rát vì nó làm niêm mạc họng, thực quản bị tổn thương. Ngoài ra, người bị trào ngược dạ dày thực quản cũng sẽ có triệu chứng: ho khan, khó nuốt, ợ chua, bị khàn giọng,...
Bệnh trào ngược dạ dày thực quản có thể làm tổn thương niêm mạc và gây khô rát cổ họng
1.6. Viêm họng liên cầu khuẩn
Viêm họng do liên cầu khuẩn Streptococcus gây nên. Người mắc bệnh lý này thường khô, đau rát cổ họng và có các triệu chứng: buồn nôn, nôn, sốt cao, amidan sưng đỏ, phát ban, nuốt đau, đau cơ, hạch bạch huyết ở cổ bị sưng,...
1.7. Viêm amidan
Viêm amidan thường do vi khuẩn hoặc virus. Người mắc bệnh lý này không chỉ bị cổ họng khô rát mà còn sốt cao, thở có mùi hôi, khàn tiếng, amidan sưng đỏ và có nhiều mảng trắng, đau đầu, nổi hạch bạch huyết ở cổ,...
2. Cách khắc phục khi bị cổ họng khô rát
Như vậy có thể thấy rằng hiện tượng cổ họng khô rát do rất nhiều nguyên nhân gây nên. Vì thế, muốn xử lý dứt điểm tình trạng này thì trước tiên cần phải tìm ra nguyên nhân sau đó dựa trên nguyên nhân đó để áp dụng cách khắc phục phù hợp. Có những nguyên nhân gây khô rát cổ họng tự khắc phục tại nhà được nhưng cũng có những nguyên nhân cần có sự thăm khám và điều trị từ bác sĩ để tránh gây nên ảnh hưởng xấu cho sức khỏe.
2.1. Khắc phục khô rát cổ họng do thiếu nước
Trong trường hợp này thì cách khắc phục cổ họng khô rát rất đơn giản. Chỉ cần chú ý bổ sung đủ nước cho cơ thể là được. Trung bình mỗi người cần 1.5 - 2 lít nước/ngày để cơ thể cân bằng lượng nước cho các hoạt động sống.
Khi cổ họng khô rát và khát nước do thiếu nước tốt nhất nên uống nước lọc và kết hợp bù nước qua chế độ ăn uống với thực phẩm mọng nước và uống nước trái cây. Không nên bù nước bằng cà phê hay nước ngọt vì chúng có thể làm tăng mất nước, không tốt cho cơ thể.
Bổ sung nước để cơ thể không bị thiếu nước có thể khắc phục tình trạng khô rát ở cổ họng
2.2. Khắc phục khô rát cổ họng do thở bằng miệng
Có nhiều nguyên nhân khiến cho một người phải thở bằng miệng khi ngủ trong đó phổ biến nhất là bệnh lý mũi xoang. Để khắc phục tạm thời tại nhà có thể dùng miếng dán ngoài mũi để có cảm giác dễ thở trong lúc ngủ. Tuy nhiên, về lâu dài, muốn chấm dứt khô rát cổ họng thì cần điều trị khỏi những bệnh lý mũi xoang gây ngạt mũi và phải thở bằng miệng.
2.3. Khắc phục cổ họng khô rát do viêm mũi dị ứng
Người bị viêm mũi dị ứng cần tránh tiếp xúc với tác nhân gây bệnh nếu không muốn bệnh tái phát. Ngoài ra, người bệnh cũng cần đeo khẩu trang khi ra ngoài, vệ sinh môi trường sống sạch sẽ để không bị tác nhân dị ứng tấn công.
Về lâu dài, người bệnh cần thăm khám và điều trị bởi bác sĩ chuyên khoa để khắc phục các triệu chứng viêm mũi dị ứng thì mới khỏi được tình trạng cổ họng khô rát. Bệnh lý này thường được bác sĩ điều trị bằng thuốc kháng histamin, corticoid hoặc liệu pháp miễn dịch giải mẫn cảm.
2.4. Khắc phục cổ họng khô rát do cảm lạnh
Cảm lạnh có thể tự hồi phục khi sức đề kháng được tăng cường về hệ miễn dịch khỏe hơn. Để khắc phục cổ họng khô rát do cảm lạnh có thể uống trà gừng ấm, bật máy tạo ẩm không khí khi ngủ, dùng nước muối sinh lý để súc họng, làm dịu cổ họng bằng viên ngậm trị ho, uống thuốc hạ sốt paracetamol,...
2.5. Khắc phục cổ họng khô rát do trào ngược dạ dày thực quản
Người bị trào ngược dạ dày thực quản muốn chấm dứt các triệu chứng của bệnh cần thăm khám bác sĩ chuyên khoa để có phác đồ điều trị hợp lý. Thông thường, người bệnh sẽ được điều trị bằng các loại chất ức chế H2, thuốc kháng axit, thuốc ức chế bơm proton, thuốc điều hòa vận động thực quản,...
Ngoài ra, khi nằm người bệnh cũng nên kê cao đầu một chút sao cho hơi dốc người xuống dưới. Tư thế này giúp cho dạ dày nằm thấp hơn so với cổ họng nên dịch vị khó bị đẩy ngược lên trên.
Nếu thường xuyên tái diễn triệu chứng cổ họng khô rát thì nên khám bác sĩ chuyên khoa để tìm ra nguyên nhân
2.6. Khắc phục cổ họng khô rát do viêm họng liên cầu khuẩn
Bệnh viêm họng do liên cầu khuẩn thường được điều trị bằng kháng sinh. Sau khi điều trị vài ngày thì hiện tượng cổ họng khô rát sẽ được cải thiện và biến mất dần. Nếu để bệnh kéo dài không điều trị có thể dẫn đến biến chứng cho khớp, thận, tim,...
2.7. Khắc phục cổ họng khô rát do viêm amidan
Viêm amidan gây cổ họng khô rát muốn được điều trị khỏi cần phải xem xét bệnh do vi khuẩn hay virus gây nên. Tùy vào tác nhân gây bệnh mà bác sĩ sẽ kê đơn thuốc điều trị phù hợp.
Các trường hợp viêm amidan do virus không cần điều trị kháng sinh mà chủ yếu dùng thuốc hạ sốt và các biện pháp hỗ trợ cải thiện miễn dịch, sau khoảng 7 - 10 ngày thì triệu chứng bệnh sẽ chấm dứt. Trường hợp viêm amidan do vi khuẩn thì cần điều trị bằng kháng sinh và thuốc giảm đau, hạ sốt như ibuprofen hoặc paracetamol.
Những cách khắc phục triệu chứng cổ họng khô rát trên đây chỉ có tính tham khảo. Nếu mắc phải triệu chứng này trong vòng vài ngày, đã áp dụng biện pháp xử lý tại nhà mà không cải thiện, quý khách hàng có thể đặt lịch thăm khám cùng bác sĩ Tai mũi họng của Hệ thống Y tế MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để tìm ra nguyên nhân và biết cách điều trị sớm chấm dứt tình trạng khô rát cổ họng.