Trả lời các câu hỏi trong bài trang 113, 114, 115 SGK KHTN 6 Chân trời sáng tạo. Giải bài 1, 2, 3 trang 116 Khoa học tự nhiên lớp 6 Chân trời sáng tạo. Bài 25: Vi khuẩn – Chủ đề 8 Đa dạng thế giới sống
Thức ăn không được bảo quản hợp lí và đúng cách sẽ rất dễ bị ôi thiu. Vậy nguyên nhân nào làm cho thức ăn dễ bị ôi thiu? Việc sử dụng các loại thức ăn ôi thiu đó sẽ có tác hại gì?
Thức ăn không được bảo quản hợp lí và đúng cách sẽ rất dễ bị ôi thiu do hoạt động các vi khuẩn phân giải các chất trong đồ ăn biến đổi sang chất khác.
Sử dụng thức ăn ôi thiu sẽ đưa trực tiếp các vi khuẩn có hại và các chất độc hại vào cơ thể người gây nên các bệnh nguy hiểm.
1. Đặc điểm của vi khuẩn
Câu 1. Quan sát hình 25.1, em có nhận xét gì về hình dạng của các loại vi khuẩn. Lấy ví dụ.
Hình dạng của các loại vi khuẩn rất đa dạng: dạng hình que [trực khuẩn lị], hình cầu [tụ cầu khuẩn], hình xoắn [khuẩn giang mai], hình dấu phẩy [phẩy khuẩn tả],…
Câu 2. Tìm hiểu thông tin về sự phân bố của vi khuẩn trong tự nhiên. Em có nhận xét gì về môi trường sống của vi khuẩn? Lấy ví dụ.
Vi khuẩn thường phân bố với số lượng lớn ở các loại môi trường như đất, nước, không khí, cơ thể sinh vật, đồ dùng, thức ăn ôi thiu,…Môi trường sống của chúng hết sức phong phú và đa dạng
Ví dụ: trực khuẩn lị, phẩy khuẩn tả sống trong cơ thể con người.
Câu 3. Quan sát hình 25.2, em hãy xác định các thành phần cấu tạo vi khuẩn bằng cách chú thích các phần được đánh dấu từ [1] -> [4].
Thành phần cấu tạo của vi khuẩn:
[1] Màng tế bào
[2] Chất tế bào
[3] Vùng nhân
[4] Thành tế bào
Câu 4. Đặc điểm cấu tạo của virus và vi khuẩn khác nhau như thế nào?
Đặc điểm cấu tạo của vi khuẩn khác với virus đó là: vi khuẩn được cấu tạo nên từ tế bào, virus thì không.
2. Vai trò của vi khuẩn
Câu 1. Quan sát hình 25.3, em hãy nêu vai trò của vi khuẩn trong tự nhiên
Vai trò của vi khuẩn trong hình đó là tham gia vào quá trình phân hủy xác sinh vật và chất thải hữu cơ giúp làm sạch môi trường.
Câu 2. Từ các con đường lây truyền bệnh, em hãy nêu một số biện pháp phòng chống bệnh tiêu chảy.
Một số biện pháp phòng chống bệnh tiêu chảy:
Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, thực hiện ăn chín, uống chín, không uống nước lã.
Sử dụng nước sạch trong ăn uống và sinh hoạt, đặc biệt trong chế biến thực phẩm.
Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước sạch trước khi chế biến thức ăn, trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
Mỗi gia đình có nhà tiêu hợp vệ sinh, không đi tiêu bừa bãi; không đổ rác thải, phân xuống ao, hồ; không sử dụng phân tươi, phân chưa xử lý đảm bảo vệ sinh để bón cây trồng.
Khi có dấu hiệu tiêu chảy cấp phải đưa ngay đến cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn và điều trị kịp thời.
Câu 3. Theo em, điều gì sẽ xảy ra nếu trong đất không có vi khuẩn?
Nếu trong đất không có vi khuẩn thì các chất thải hữu cơ hay các xác động vật sẽ không thể phân hủy, khiến cho trong đất sẽ bị thiếu các chất dinh dưỡng để nuôi sống cây cối, đồng thời moi trường sống sẽ bị ô nhiễm vì không được làm sạch.
Câu 4. Quan sát hình 25.5, 25.6 và hoàn thành bảng theo mẫu sau:
Câu 5. Theo em bệnh do vi khuẩn gây ra có thể lây truyền theo con đường nào? Hãy nêu một số biện pháp phòng chống bệnh do vi khuẩn gây ra.
Bệnh do vi khuẩn gây ra có thể lây truyền theo những đường như sau:
– Tiếp xúc
– Hô hấp
– Qua đường tiêu hóa: thức ăn, nước uống
– Bị động vật cắn
– Biện pháp phòng chống bệnh do vi khuẩn gây ra:
– vệ sinh cá nhân bằng cách thường xuyên tắm rửa, rửa tay sạch sẽ
– đeo khẩu trang khi tiếp xúc trực tiếp hay ở những nơi đông người
– vệ sinh môi trường sống,
– bảo quản thực phẩm đúng cách
– sử dụng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ khi mắc các bệnh do vi khuẩn gây ra
Giải bài 1 trang 116 KHTN 6 Chân trời sáng tạo
Phân biệt virus và vi khuẩn.
Phân biệt vi khuẩn và virus:
Vi khuẩn là cơ thể sống được cấu tạo nên từ tế bào, có thể tự tồn tại mà không cần đến tế bào vật chủ.
Virus không phải là cơ thể sống, nhỏ hơn vi khuẩn từ 10 đến 100 lần, tồn tại được nhờ phải kí sinh nội bào vật chủ nếu không sẽ trở thành vật không sống.
Giải bài 2 trang 116 SGK Khoa học lớp 6 CTST
Trong các bệnh: bệnh lị, bệnh thủy đậu, bệnh viêm da, bệnh dại, bệnh than, bệnh viêm gan B, bệnh lao phỏi, bệnh zona thần kinh, bệnh quai bị, bệnh sốt xuất huyết, bệnh Covid – 19 ở người, bệnh nào do virus, bệnh nào do vi khuẩn gây nên?
Bệnh do vi khuẩn: bệnh lị, bệnh viêm da, bệnh than, bệnh lao phổi.
Bệnh do virus: bệnh thủy đậu, bệnh dại, bệnh viêm gan B, bệnh zona thần kinh, bệnh quai bị, bệnh sốt xuất huyết, bệnh Covid-19.
Giải bài 3 trang 116 SGK KHTN 6 CTST
Nêu lợi ích và tác hại của vi khuẩn. Lấy ví dụ
– Lợi ích của vi khuẩn: vi khuẩn tham gia vào quá trình phân hủy các sinh vật và chất thải hữu cơ làm sạch môi trường; đóng vai trò trong chế biến một số loại thực phẩm
Ví dụ: làm sữa chua, làm rượu, làm muối chua, làm phân bón,…
– Tác hại của vi khuẩn: gây bệnh cho người, động vật, thực vật; làm hỏng thực phẩm
Ví dụ: bệnh Covid-19, bệnh lao, rau xanh bị hỏng,…
Trả lời câu hỏi thảo luận
Nêu vai trò của vi khuẩn trong quá trình chế biến các sản phẩm ở hình 25.4. Kể tên một vài ứng dụng của vi khuẩn trong thực tiễn.
Quan sát hình.
Vai trò của vi khuẩn trong hình đó là giúp cho sản phẩm được lên men trong quá trình chế biến thực phẩm: làm rau củ muối, làm sữa chua.
Một vài ứng dụng của vi khuẩn trong thực tiễn:
– Chế tạo dược phẩm, mỹ phẩm.
– Chế biến thực phẩm.
– Chế tạo phân bón.
Trả lời luyện tập
Hãy đề xuất một số phương pháp bảo quản thực phẩm trong gia đình.
Một số phương pháp bảo quản thực phẩm trong gia đình:
– Bảo quản lạnh ở nhiệt độ thấp để ngăn sự sinh trưởng của vi khuẩn.
– Loại bỏ nước, diệt vi khuẩn khỏi thực phẩm bằng cách sấy khô, phơi nắng,…
– Để thực phẩm ở nơi thoáng mát, không để ở những nơi ẩm mốc.
– Muối chua thực phẩm.
- Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
GV sử dụng phương pháp dạy học giải quyết vấn để thông qua tình huống đặt ra: Điều gì sẽ xảy ra với xác động vật, thực vật trong đất? HS hoạt động theo nhóm kết hợp kĩ thuật khăn trải bàn để thực hiện các bước đưa giả thuyết và phương án giải quyết vấn đề. Sau đó, GV gợi ý và định hướng cho HS thảo luận các nội dung câu hỏi trong SGK.
4. Quan sát hình 25.3, em hãy nêu vai trò của vi khuẩn trong tự nhiên.
5. Nêu vai trò của vi khuẩn trong quá trình chế biến các sản phẩm ở hình 25.4. Kể tên một vài ứng dụng của vi khuẩn trong thực tiễn.
Sau đó GV đưa ra câu hỏi củng cố:
Hãy để xuất một số phương pháp bảo quản thực phẩm trong gia đình.
- Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập
+ HS Hoạt động theo nhóm, quan sát và trả lời của GV
- Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận
+ Một số HS xung phong phát biểu trước lớp, các học sinh còn lại nghe và nhận xét
- Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
GV nhận xét, đánh giá về thái độ, quá trình làm việc, kết quả hoạt động và bổ sung thêm kiến thức:
Trong gia đình, để bảo quản tốt thức än, chúng ta có thể sử dụng một số phương pháp như: lên men [phương pháp muối chua], sấy khô [đặc biệt với các loại hoa quả], bảo quản trong tủ lạnh [thức ăn nên để trong hộp có nắp kín hoặc đóng gói kín, khi bảo quản phải lưu ý thời gian bảo quản tối đa cho mỗi loại thực phẩm. Rau, củ, quả hạn chế bảo quản trong ngăn đá vì sẽ làm phá vỡ màng tế bào, khi đưa ra ngoài dễ bị dập].
2. Vai trò của khuẩn
a. Tìm hiểu lợi ích của vi khuẩn trong tự nhiên và đời sống con người.
- Trong tự nhiên, vi khuẩn tham gia vào quá trình phân huỷ xác sinh vật chết, là một mắt xích trong chu trình tuần hoàn vật chất của tự nhiên.
- Vai trò của vi khuẩn trong quá trình chế biến các sản phẩm:
+ Vi khuẩn lên men một số thực phẩm như: rau, củ, quả, thịt, cá, ...
+ Ứng dụng vi khuẩn trong thực tiễn: chế biến thức ăn, làm sửa chua, ...
- Trong gia đình, để bảo quản tốt thức än, chúng ta có thể sử dụng một số phương pháp như: lên men, sấy khô, bảo quản trong tủ lạnh,…