Theo em chuẩn để xác định trữ tình là gì

Cùng Top lời giảitrả lời chi tiết, chính xác câu hỏi: “Trữ tình là gì?”và đọc thêm phần kiến thức tham khảo giúp các bạn học sinh ôn tập và tích lũy kiến thức bộ môn Ngữ văn 7.

Trả lời câu hỏi: Trữ tình là gì?

- Trữ tình[tiếng Pháp: lyrique] là một trong ba phương thức thể hiện đời sống [bên cạnhtự sựvàkịch] làm cơ sở cho một loại tác phẩmvăn học.

- Nếu tự sự thể hiện tư tưởng, tình cảm của tác giả bằng con đường tái hiện lại một cách khách quan các hiện tượng đời sống, thì trữ tình lại phản ánh đời sống bằng cách bộc lộ trực tiếp ý thức của con người, nghĩa là con người tự cảm thấy mình qua những ấn tượng, ý nghĩ, cảm xúc chủ quan của mình đối với thế giới và nhân sinh.

- Phương thức trữ tình cũng tái hiện các hiện tượng của đời sống, như trực tiếpmiêu tảphong cảnh thiên nhiên hoặc thuật lại ít nhiều sự kiện tương đối liên tục, nhưMưa xuâncủa Nguyễn Bính,Quê hươngcủa Giang Nam,Núi Đôicủa Vũ Cao, nhưng sự tái hiện này không mang mục đích tự thân, mà tạo điều kiện để chủ thể bộc lộ những cảm xúc, chiêm nghiệm, suy tưởng của mình. Ở đây nguyên tắc chủ quan là nguyên tắc cơ bản trong việc chiếm lĩnh hiện thực, là nhân tố cơ bản quy định những đặc điểm cốt yếu của tác phẩm trữ tình.

- Tác phẩm trữ tình thể hiện tâm trạng. Do đó, nó thường không cócốt truyện, hiểu theo nghĩa chặt chẽ của từ này và dung lượng của nó thường ngắn [vì một trạng thái tâm trạng không thể kéo dài]. Trong phương thức trữ tình, “cái tôi” trữ tình giữ một vị trí đặc biệt quan trọng vì nó là nguồn trực tiếp duy nhất của nội dung tác phẩm. “Cái tôi” trữ tình thường xuất hiện dưới dạngnhân vật trữ tình“.

- Do tác phẩm trữ tìnhtrình bàytrực tiếp cảm xúc, tâm trạng, ý nghĩ của con người, nên xúc động trữ tình bao giờ cũng mang thời hiện tại.

- Ngay cả khi tác phẩm trữ tình nói về quá khứ, về những chuyện đã qua, xúc động trữ tình vẫn được xuất hiện như một trạng thái sống động, một quá trình đang diễn ra. Nhờ đặc điểm này mà những rung động thầm kín mang tính chất chủ quan, cá nhân, thậm chí cá biệt của tác giả dễ dàng đượcngười đọctiếp nhận như những rung động của chính bản thân họ. Đây là cơ sở tạo nên sức mạnh truyền cảm lớn lao của tác phẩm trữ tình. Hơn thế, việc tập trung thể hiện những nỗi niềm thầm kín, chủ quan đã cho phép tác phẩm trữ tình thâm nhập vào những chân lý phổ biến nhất của tồn tại con người như sống, chết, tình yêu, lòng chung thuỷ, ước mơ, tương lai, hy vọng. Đây lại là nhân tố tạo nên sức khái quát và ý nghĩa xã hội to lớn của tác phẩm trữ tình.

- Nội dung của phương thức trữ tình đòi hỏi một hình thức thể hiện phù hợp, tương ứng. Lời văn của tác phẩm trữ tình phải hàm súc, giàunhịp điệu. Chính vì thế, tác phẩm trữ tình có thể viết bằng thơ hoặc văn xuôi, nhưng thơ vẫn là hình thức tổ chức ngôn từ phù hợp nhất với nó [X. thơ vàthơ trữ tình].

- Sự phát triển của phương thức trữ tình luôn luôn gắn liền với những điều kiện lịch sử – xã hội, với sự vận động củaquá trình văn học, sự thay đổi của cáctrào lưu,khuynh hướngvàphương pháp sáng tác.

- Tác phẩm trữ tình xuất hiện từ buổi bình minhlịch sử văn họcnhân loại. Tuy nhiên, ở châu Âu phải đến thế kỷ XVIII, khi ý thức cá nhân có đủ điều kiện phát triển, loại tác phẩm trữ tình mới thực sự phát triển phồn thịnh. Không phải ngẫu nhiên ở nhiều nước trên thế giới, những nhà thơ trữ tình lớn nhất của một dân tộc thường xuất hiện cùng với sự hình thành và phát triển củachủ nghĩa lãng mạn.

- Trongnghiên cứu văn học, người ta phân chia tác phẩm trữ tình theo nhiều cách. Dựa vào cấu trúc ngôn từ để phân chia, ta có thơ trữ tình và văn xuôi trữ tình. Trước đây, trong văn học châu Âu, người ta chia các tác phẩm trữ tình thành bi ca, tụng ca, thơtrào phúng. Sau này, người ta còn dựa vào khách thể đã tạo nên cảm xúc trữ tình để phân chia thành các thể: trữ tình phong cảnh, trữ tình công dân, trữ tình thế sự.

Kiến thức tham khảo về thơ trữ tình

1. Thơ trữ tình là gì?

- Thơ trữ tìnhlà một thể loại thơ ca có đặc trưng là bày tỏ, nói nên tư tưởng tình cảm của tác giả, thông qua tư tưởng tình cảm phán ánh cuộc sống. Vì vậy, thơ trữ tình không miêu tả quá trình sự kiện, không kể tình tiết đầy đủ câu chuyện, cũng không miêu tả nhân vật, cảnh vật cụ thể, mà mượn cảnh vật để bày tỏ tình cảm [tả cảnh trữ tình].

- Thơ trữ tìnhdùng để chỉ chung các thể thơ thuộc loại trữ tình, trong đó nhà thơ bộc lộ một cách trực tiếp những cảm xúc riêng tư, cá thể về đời sống, thể hiện tư tưởng về con người, cuộc đời và thời đại nói chung. Nội dung của thơ trữ tình là biểu hiện tư tưởng, tình cảm làm sống dậy cái thế giới chủ thể của hiện thực khách quan, giúp ta đi sâu vào thế giới của những suy tư tâm trạng, nỗi niềm.

- Thơ trữ tìnhchiếm bộ phận lớn nhất trong loại tác phẩm trữ tình. Trong thơ trữ tình lại có thể chia ra nhiều thể loại khác nhau.

- Căn cứ vào đặc điểm và tính chất của cảm xúc người ta chia thể thơ trữ tình thành các thể loại như bi ca, tụng ca, trào phúng, ballade…

2. Đặc điểm thơ trữ tình

- Đối với thơ trữ tình chú trọng rất nhiều về mặt cảm xúc thế nên phần nhịp thơ là vô cùng quan trọng.

- Đặc điểm của thơ trữ tình sẽ là có nhịp thơ ngân vang âm điệu làm bừng sáng hình ảnh thơ. Trong thơ trữ tình việc ngắt nhịp cũng rất quan trọng cũng giống như trong giao tiếp chúng ta sẽ có những khoảng nghĩ im bặt đi, hoặc gằng giọng để biểu cảm thái độ tạo nên ý nghĩa cho lời nói thì trong ngôn từ của thơ trữ tình sẽ có những khoảng ngắt nhịp thể hiện khi căm thù tột đỉnh, lúc xao xuyến bâng khuâng, khi cô đơn, buồn bã, lúc xúc động dâng trào… gieo vần trong thơ trữ tình sẽ lặp lại các vần hoặc những vần nghe giống nhau giữa các tiếng ở những vị trí nhất định. Có sự cách điệu và phối hợp giữa các vần thơ,cộng hưởng của các âm có cùng một vần và cùng thanh bằng hoặc thanh trắc.

3. Vài tác phẩm trữ tình