Phế cầu là nguyên nhân chính của những bệnh lý tai-mũi-họng, viêm phổi, viêm tai giữa ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Để đối phó với loại vi khuẩn này, không gì tốt hơn việc đưa bé đi tiêm phòng đúng độ tuổi
Phế cầu là loại vi khuẩn gây ra các bệnh nhiễm trùng tai, mũi, họng, viêm phổi, viêm tai giữa, viêm màng não và nhiễm trùng máu có tên khoa học là Streptococcus pneumonia. Phế cầu khuẩn chính là nguyên nhân chủ yếu chính gây ra chứng viêm phổi ở nhóm tuổi dưới 5.
Viêm phổi do vi khuẩn này gây sốt cao, ho nhiều đờm, có thể lẫn máu, đau ngực, đôi khi có tràn dịch màng phổi, tương tự như bệnh viêm phổi thông thường.
Có 60% trẻ khỏe mạnh dưới 5 tuổi có phế cầu ở vùng hầu họng. Các xoang và khoang mũi cũng là những phần dễ nhiễm trùng trong cơ thể. Vì một nguyên nhân nào đó làm sức đề kháng suy giảm thì những vi khuẩn có sẵn sẽ tấn công cơ thể và gây bệnh.
Một con đường lây truyền bệnh khác là tiếp xúc với các hạt nước bọt, dịch mũi… nhỏ li ti do người bệnh hắt hơi, ho… lẫn vào không khí.
Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 5 tuổi là những đối tượng chính thường bị mắc các bệnh gây ra bởi vi khuẩn này. Thống kê cho thấy, tỷ lệ tử vong do viêm phổi là 5%, do nhiễm trùng máu là 20% và do viêm màng não là 30%.
Phải tiêm phòng viêm phế cầu khuẩn cho trẻ
Kháng sinh penicillin từng mang lại hiệu quả cao trong điều trị các bệnh do nhiễm phế cầu. Tuy nhiên, hiện tại tình trạng kháng thuốc xảy ra khá nhiều và tiêm chủng chính là giải pháp hiệu quả nhất để bảo vệ các bé khỏi mối nguy từ vi khuẩn này.
Khi nào bé có thể được chích ngừa phế cầu?
Từ 6 tuần tuổi, bé đã có thể được tiêm vắc-xin. Tùy theo độ tuổi, số lượng mũi tiêm mà bé cần sẽ khác nhau.
- Dưới 7 tháng: Bé cần tiêm 3 mũi chính, 1 mũi nhắc lại.
- Từ 7 đến dưới 12 tháng: Bé cần tiêm 2 mũi chính, 1 mũi nhắc lại.
- Lớn hơn 12 tháng: Tiêm từ 1 đến 2 mũi chính và 1 mũi nhắc lại.
Có bao nhiêu loại vắc-xin?
Hiện nay, tại Việt Nam có 2 loại vắc-xin khác nhau được dùng cho các nhóm tuổi khác nhau:
- Loại văc-xin đầu tiên, PCV 10 hay được biết đến với tên thương phẩm là Synflorix giúp ngừa được 10 chủng phế cầu khác nhau. PCV 10 được tiêm cho các bé từ 6 tuần đến 5 tuổi. Đây là loại vắc-xin có thêm tác dụng ngừa viêm phổi và viêm tai giữa.
- Vắc-xin PPSV23 với tên thương phẩm là Pneumo23 tuy không có công dụng ngừa viêm phổi, viêm tai giữa nhưng có thể bảo vệ bé trước sự đe dọa của 23 chủng vi khuẩn phế cầu khác nhau. Vắc-xin này được sử dụng cho trẻ từ 2 tuổi trở lên và chỉ cần chích 1 mũi duy nhất. Trong trường hợp trẻ bị giảm miễn dịch, có thể cần phải tiêm nhắc lại.
Các loại vắc-xin trên được bào chế từ các thành phần của vi khuẩn, nhưng không sử dụng vi khuẩn sống. Vì vậy, có thể chích các vắc-xin này cùng lúc với vắc-xin phòng ngừa các bệnh khác, không cần phải chờ cách ra 1 tháng như nhiều người vẫn nghĩ.
Để tăng hiệu quả bảo vệ, bạn nên cho con được tiêm cả 2 loại vắc-xin kể trên. Theo lứa tuổi khuyến nghị, PCV 10 nên được tiêm trước PPSV23. Lưu ý, mũi PPSV23 nên được chích sau mũi PCV cuối cùng khoảng 6 tháng.
Khi nào không nên tiêm vacxin phế cầu cho trẻ?
- Vắc-xin phế cầu không thích hợp cho những trường hợp có dấu hiệu dị ứng ở lần tiêm trước đó.
- Ngoài ra, sau khi tiêm, các bé cũng có thể gặp phải một số phản ứng như sưng, đỏ, đau ở chỗ tiêm, sốt… Những trường hợp phản ứng nặng như khó thở, khan giọng, thở khò khè, nổi mề đay, nhợt nhạt, mệt mỏi, tim đập nhanh, chóng mặt cần được đưa đến bệnh viện để xử lý kịp thời.
Vacxin phế cầu khuẩn bao nhiêu tiền, tiêm ở đâu?
Vacxin phế cầu khuẩn hiện là một trong 12 loại vacxin đắt nhất hiện nay, giá thành 2 loại:
- Synflorix [PCV10 – loại 10 chủng]. Chích 2-4 mũi tùy theo độ tuổi. Giá 870.000 đồng.
- Pneumo23 [PPSV23 – loại 23 chủng]. Chỉ chích 1 mũi duy nhất. Giá từ 300.000 đồng – 400.000 đồng.
Mẹ có thể đưa bé tới các Trung tâm y tế dự phòng cấp Quận, Huyện hoặc các bệnh viện tuyến trung ưng như Bệnh viện Nhi Đồng 1, 2… để chích ngừa theo lịch.
Tiêm vacxin phế cầu khuẩn có tác dụng phụ tương như: Trẻ có thể sốt sau khi tiêm hoặc chán ăn, mệt mỏi. Nhưng thường sẽ chỉ kéo dài 1-2 ngày. Mẹ hoàn toàn có thể yên tâm cho bé đi tiêm nếu trẻ khỏe mạnh vào thời điểm tiêm.
Nhận biết các bệnh do phế cầu gây ra ở trẻ nhỏ
Thông thường, các bác sỹ có kinh nghiệm sẽ dựa vào lứa tuổi và biểu hiện bệnh trẻ em thương gặp để phán đoán bệnh có phải do phế cầu gây ra hay không. Tuy nhiên, để có kết luận chính xác sẽ cần phải có kết quả xét nghiệm và X-quang [trong trường hợp trẻ bị viêm phổi].
Những biểu hiện viêm phổi, viêm não hay bệnh tai-mũi-họng do phế cầu khuẩn gây ra cũng có biểu hiện tương tự như bệnh gây ra bởi những tác nhân khác. Thế nên, điều bố mẹ cần làm là theo dõi kỹ các biểu hiện bệnh của con, từ lúc mới bắt đầu với những triệu chứng đơn giản và phổ biến nhất như sổ mũi, sốt và đưa con đi bệnh viện ngay khi thấy dấu hiệu bệnh nặng lên.
Trong bất cứ trường hợp nào, chỉ cần bạn cảm thấy bất an trước bệnh tình của con thì hãy đưa bé đi bệnh viện ngay và tin tưởng vào bản năng làm cha mẹ của mình.
Các bài viết của MarryBaby chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Ai đó cho mình hỏi phế cầu tiêm bao nhiêu mũi mới đủ nhỉ? Bé nhà mình đã 1.5 tuổi thì còn phải tiêm mũi này nữa không? Tiêm rồi mà hôm trước vẫn viêm phổi. Tiêm tiếp không rõ có đỡ không? Mình cảm ơn.
Nguyễn Hoàng Anh [1995]
Chào bạn,
Vắc - xin phòng phế cầu thường được tiêm theo lộ trình khác nhau tùy vào độ tuổi của bé như sau:
- Trẻ từ 6 tuần đến 6 tháng: tiêm theo phác đồ 4 mũi, 3 mũi đầu mỗi mũi cách nhau tối thiểu một tháng, mũi thứ 4 nhắc lại tiêm cách mũi thứ 3 tối thiếu 6 tháng,
- Trẻ từ 7 tháng đến 12 tháng: tiêm 3 mũi, 2 mũi đầu mỗi mũi cách nhau 1 tháng, sau đó tiêm thêm mũi thứ 3 nhắc lại ở năm tuổi thứ 2, cách mũi thứ 2 ít nhất 6 tháng.
- Trẻ từ 12 tháng đến 5 tuổi: tiêm 2 mũi cách nhau tối thiểu 2 tháng.
Con bạn hiện đã 1.5 tuổi nên tiêm theo phác đồ 2 mũi nếu chưa tiêm vắc-xin phòng phế cầu trước đó. Vắc-xin phòng phế cầu giúp tăng khả năng phòng ngừa các týp vi khuẩn có trong vắc-xin, vì vậy tiêm ngừa phế cầu xong, vẫn có thể bị viêm phổi do các nguyên nhân khác không có trong vắc-xin.
Bác sĩ Nguyễn Hải Hà - Trưởng Đơn nguyên vắc xin – Khoa Ngoại trú Nhi - Trung tâm Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City
Các loại vắc-xin cho trẻ đang có mặt ở Vinmec
XEM THÊM:
Phế cầu khuẩn là nguyên nhân gây ra một số tình trạng bệnh nghiêm trọng như viêm phổi, viêm màng não và nhiễm trùng đường máu.... có thể khiến người bệnh tử vong. Hiện nay, đã có vắc-xin phòng bệnh phế cầu khuẩn gây ra, vacxin phế cầu prevenar 13.
Vacxin phế cầu Prevenar 13 là vắc-xin có chứa tới 13 chủng vi khuẩn Streptococcus pneumoniae [S. pneumoniae] khác nhau. Vắc-xin này phòng các bệnh phế cầu khuẩn xâm lấn, gây nguy hiểm cho trẻ em và người lớn như viêm tai giữa, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết... do khuẩn phế cầu gây ra.
Hiện nay, vacxin phế cầu Prevenar 13 đã được sử dụng và triển khai tại Việt Nam. Có thể sử dụng vắc-xin Prevenar 13 cho trẻ từ 6 tuần tuổi trở lên và kể cả người lớn, nhất là đối với những trường hợp không thể tiêm vắc-xin Synflorix do quá tuổi.
Phế cầu khuẩn thường trú ngụ trong hầu họng của trẻ em và người lớn. Vi khuẩn này có thể dễ dàng lây truyền qua đường hô hấp với nhiều chủng phức tạp, khiến trẻ em và người lớn mắc bệnh khi tiếp xúc với người bị bệnh hoặc những trường hợp khỏe mạnh nhưng mang vi khuẩn trong người.
Vi khuẩn phế cầu sẽ gây ra một số tình trạng nghiêm trọng khi chúng xâm nhập vào cơ thể, thậm chí, tính mạng của người bệnh cũng bị đe dọa, chẳng hạn như viêm phổi, viêm tai giữa, nhiễm khuẩn huyết và viêm màng não với tỷ lệ tử vọng khoảng 10-20%, con số này có thể lên đến 50% đối với những đối tượng có nguy cơ cao như trẻ nhỏ, những người bị suy giảm hệ miễn dịch, người già.
Vacxin phế cầu mới có tên Prevenar 13
Vắc-xin phế cầu 13 được sử dụng để phòng phế cầu khuẩn cho trẻ từ 6 tuần tuổi, người lớn bị suy giảm hệ miễn dịch và người già. Mỗi một đối tượng sẽ có phác đồ tiêm khác nhau, phụ thuộc vào độ tuổi bắt đầu tiêm mũi vacxin phế cầu Prevenar 13 đầu tiên.
Các trường hợp mắc một số bệnh lý khác như tắc nghẽn phổi mãn tính COPD, bệnh tim mạch, huyết áp, tiểu đường, lao phổi... có thể được tiêm vắc-xin Prevenar 13 cũng như vắc-xin phòng bệnh.
Các trường hợp sau không sử dụng vắc-xin phế cầu 13, bao gồm:
- Phụ nữ mang thai
- Những người quá mẫn cảm với các thành phần của vắc-xin hoặc độc tố bạch hầu
- Bệnh nhân bị rối loạn đông máu hoặc giảm tiểu cầu
- Khi tiêm vắc-xin phế cầu Prevenar 13, không dùng thuốc hạ sốt đồng thời hoặc cùng ngày tiêm
Phụ nữ mang thai không nên tiêm vắc - xin phế cầu mới Prevenar 13
Phế cầu 13 tiêm mấy mũi? Dưới đây là phác đồ tiêm vắc-xin Prevenar 13:
- Với trẻ em từ 2-6 tháng tuổi: tiêm 3 mũi và 1 mũi nhắc lại
Mũi 1: tiêm mũi đầu tiên
Mũi 2: tiêm cách mũi 1 tối thiểu 1 tháng
Mũi 3: tiêm cách mũi 2 tối thiểu 1 tháng
Tiêm nhắc lại:
Mũi 4: tiêm khi trẻ từ 11-15 tháng tuổi
Mũi 4 cần tiêm cách mũi 2 tối thiểu 1 tháng
- Với trẻ từ 7-11 tháng tuổi: tiêm 2 mũi và 1 mũi nhắc lại
Mũi 1: tiêm lần đầu
Mũi 2: tiêm cách mũi 1 tối thiểu 1 tháng
Tiêm nhắc lại:
Mũi 3: tiêm khi trẻ trên 1 tuổi
Tiêm mũi 3 cách mũi 2 tối thiểu 2 tháng
- Với trẻ từ 12-23 tháng tuổi: tiêm 2 mũi cơ bản
Mũi 1: tiêm mũi đầu tiênMũi 2: tiêm cách tối thiểu 2 tháng so với mũi 1
- Với trẻ trên 24 tháng tuổi: tiêm 1 mũi duy nhất
Vắc-xin Prevenar 13 được chỉ định tiêm vùng bắp, vị trí thích hợp là mặt trước bên đùi của trẻ nhỏ hoặc với trẻ trên 5 tuổi, người trưởng thành và người già là cơ delta cánh tay.
Để biết thêm thông tin chi tiết về loại vắc-xin này, bạn vui lòng liên hệ đến Hotline Hệ thống Y tế Vinmec trên toàn quốc, hoặc đăng ký khám trực tuyến TẠI ĐÂY.
Các bệnh do phế cầu khuẩn gây nên | Tìm hiểu vacxin ngừa phế cầu
Vắc xin phế cầu có tác dụng gì?
XEM THÊM: