Một bệnh nhân bị viêm gan B khi đến khám bác sĩ thường chỉ định cho làm xét nghiệm các marker viêm gan B. Vậy marker viêm gan B gồm những xét nghiệm gì và giá trị của các xét nghiệm này như thế nào. Bài viết này sẽ giới thiệu với quý độc giả những nội dung trên.
Các marker viêm gan B gồm: HBsAg, Anti-HBs [HBsAb], HBeAg, Anti-HBe [HBeAb], Anti-HBc, Anti-HBc IgM.
Xét nghiệm HBsAg Là xét nghiệm quyết định chẩn đoán viêm gan B. Để kết luận có viêm gan B hay không phải làm xét nghiệm HBsAg chứ không phải là xét nghiệm HBVDNA. Nếu dương tính nghĩa là bạn bị viêm gan B. Nếu âm tính nghĩa là bạn không bị viêm gan B. Xét nghiệm HBsAg có xét nghiệm định tính hoặc định lượng: xét nghiệm định tính cho biết bệnh nhân có bị viêm gan B hay không, còn xét nghiệm định lượng cho biết nồng độ kháng nguyên nhiều hay ít, có giá trị để theo dõi điều trị.
Xét nghiệm Anti-HBs Anti-HBs là kháng thể kháng HBsAg. Bệnh nhân sau khi khỏi bệnh hoặc sau khi tiêm vaccine nếu có kháng thể Anti-HBs là đã có miễn dịch. Nồng độ Anti-HBs > 10 mUI/ml được coi là có tác dụng bảo vệ.
Xét nghiệm HBeAg HBeAg là một đoạn kháng nguyên vỏ capsid của virus viêm gan B. Sự xuất hiện HBeAg chứng tỏ virus đang nhân lên và có khả năng lây lan mạnh. HBeAg dương tính là một chỉ tiêu chứng tỏ virus đang hoạt động. HBeAg âm tính có 2 khả năng: virus không hoạt động hoặc virus đột biến. Để khẳng định virus đột biến cần xét nghiệm HBVDNA và HBV genotyping.
Xét nghiệm Anti-HBe Anti-HBe là kháng thể kháng HBeAg. Nếu xét nghiệm Anti-HBe dương tính chứng tỏ bệnh nhân có miễn dịch một phần. Xét nghiệm Anti-HBe âm tính chứng tỏ cơ thể chưa có miễn dịch với virus viêm gan B.
Xét nghiệm Anti-HBc Anti-HBc là kháng thể kháng lõi virus viêm gan B. Nó xuất hiện rất sớm và tồn tại suốt đời. Vì vậy xét nghiệm này là marker đánh giá bệnh nhân đã bị phơi nhiễm virus viêm gan B. Có 3 danh pháp về xét nghiệm này là Anti-HBc, Anti-HBc IgG, Anti-HBc total nhưng thực chất chỉ là một vì xét nghiệm Anti-HBc IgG vẫn có một phần Anti-HBc IgM.
Xét nghiệm Anti-HBc IgM Anti-HBc IgM là kháng thể kháng lõi virus viêm gan B typ IgM. Kháng thể này xuất hiện trong giai đoạn viêm gan B cấp hoặc đợt cấp của viêm gan B mạn tính. Có rất nhiều marker viêm gan như vậy xét nghiệm như thế nào?
Trước hết làm xét nghiệm HBsAg Nếu HBsAg âm tính chứng tỏ bệnh nhân không bị viêm gan B. Nếu muốn biết sâu hơn là bệnh nhân đã bị phơi nhiễm viêm gan B hay chưa [vì các tài liệu gần đây cho thấy bệnh nhân phơi nhiễm vẫn có nguy cơ ung thư gan cao] thì làm them xét nghiệm Anti-HBc. Nếu muốn biết bệnh nhân có miễn dịch với viêm gan B hay chưa thì làm xét nghiệm Anti-HBs: Anti-HBs dương tính chứng tỏ bệnh nhân có miễn dịch với viêm gan B, không cần tiêm vaccine; Anti-HBs âm tính chứng tỏ bệnh nhân chưa có miễn dịch với viêm gan B, cần tiêm vaccine.
Nếu HBsAg dương tính: cần xét nghiệm xác chẩn lại! Sau khi đã khẳng định là HBsAg dương tính cần làm các xét nghiệm sinh hoá, huyết học để đánh giá chức năng gan. Bệnh nhân cũng cần làm các xét nghiệm sinh học phân tử như HBV-DNA, HBV genotyping. Các marker cần làm đầy đủ: Định lượng HBsAg, Anti-HBs [HBsAb], HBeAg, Anti-HBe [HBeAb], Anti-HBc, Anti-HBcIgM.
Định lượng HBsAg chủ yếu để theo dõi điều trị. Xét nghiệm Anti-HBs có thể không làm nếu nồng độ HBsAg cao.
Cặp xét nghiệm HBeAg và Anti-HBe nên làm đầy đủ để phân tích 4 khả năng như sau: - HBeAg [+] và Anti-HBe [-]: Virus đang nhân bản, viêm gan tiến triển, lây lan mạnh. - HBeAg [-] và Anti-HBe [+]: Virus ngừng nhân bản, có miễn dịch một phần, khả năng lây lan giảm. Cũng có thể là thể đột biến hoang dại. - HBeAg [+] và Anti-HBe [+]: KN và KT cân bằng hoặc do phức hợp miễn dịch, cần theo dõi thêm. - HBeAg [-] và Anti-HBe [-]: Biến thể Pre-C hoặc giai đoạn cửa sổ của quá trình chuyển đảo huyết thanh. Cuối cùng là cặp xét nghiệm Anti-HBc và Anti-HBcIgM để xác định bệnh nhân viêm gan cấp hay mạn tính.
Tất cả các thông số này đều rất cần để quyết định điều trị, tiên lượng và theo dõi quá trình điều trị viêm gan.
Mọi thắc mắc về xét nghiệm các marker viêm gan B có thể liên hệ PGS.TS Lê Văn Don, Chủ nhiệm khoa Miễn dịch Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, điện thoại 043.8212644 [trong giờ hành chính].
Viêm gan B là tình trạng viêm nhiễm gây ra bởi virus Viêm gan B làm tổn hại gan. Một số bệnh nhân nhiễm virus không thể chống lại tình trạng nhiễm trùng, và bị nhiễm bệnh suốt đời. Những bệnh nhân này bị Viêm gan B mạn tính, và có thể tiến triển thành các bệnh nghiêm trọng về gan qua thời gian, bao gồm cả xơ gan và ung thư gan. Thực tế, Viêm gan B mạn tính là nguyên nhân hàng đầu gây nên ung thư gan trên toàn thế giới.
- Bệnh Viêm gan B có phổ biến không? Virus Viêm gan B có ở khắp nơi trên thế giới. Gần 300 triệu người toàn cầu và 2 triệu người tại Hoa Kỳ mắc Viêm gan B mạn tính. Gần 2,000 người tại Hoa Kỳ tử vong mỗi năm do các bệnh về gan có liên hệ đến Viêm gan B.
- Triệu chứng của Viêm gan B là gì? Viêm gan B không thường có triệu chứng. Nhiều người có thể nhiễm Viêm gan B hàng chục năm mà không cảm thấy có bất cứ vấn đề nào về sức khỏe. Nếu có triệu chứng, thường sẽ gồm có sốt, cảm thấy mệt mỏi, chán ăn, đau bụng, đau bụng tiêu chảy, buồn nôn, nước tiểu có màu tối, phân màu nhạt, đau khớp, vàng da hoặc mắt.
- Tại sao người Á Châu và người đảo Thái Bình Dương nhiễm Viêm gan B nhiều hơn các sắc tộc khác? Virus Viêm gan B đã lây nhiễm cho con người trong hàng ngàn năm, và bệnh này đặc biệt phổ biến hơn ở những vùng nhất định trên thế giới, bao gồm Châu Á và Vùng đảo Thái Bình Dương. Ở những vùng này, có thể lên đến 20% dân số bị nhiễm virus Viêm gan B. Những người sinh ra tại các quốc gia có tỷ lệ bệnh cao hơn thì sẽ có nguy cơ đã bị nhiễm bệnh cao hơn. Đây là lý do mà trung bình 1 trong số 12 người Mỹ gốc Á và gốc đảo Thái Bình Dương tại Hoa Kỳ bị nhiễm bệnh Viêm gan B, và có tỷ lệ cao hơn bị ung thư gan gây ra từ Viêm gan B. Tuy nhiên với các chăm sóc y tế và phương pháp điều trị phù hợp kịp thời, nhiều người bệnh có thể ngăn chăn việc Viêm gan B tiến triển gây nên ung thư gan.
- Tại sao thử nghiệm Viêm gan B là rất quan trọng đối với người gốc Á và gốc đảo Thái Bình Dương? Thử nghiệm sàng lọc Viêm gan B có thể cứu mạng quý vị! Đa số người nhiễm Viêm gan B mạn tính không biểu hiện triệu chứng, mặc dù thật ra virus đang âm thầm gây tổn thương gan trong nhiều năm.
- Đã có thuốc điều trị Viêm gan B chưa? Nếu một người bị nhiễm Viêm gan B, việc phát hiện bệnh rất quan trọng vì hiện đã có phương pháp điều trị làm chậm lại quá trình tổn thương gan và ngăn ung thư gan. Khi bác sĩ phát hiện người bệnh bị nhiễm Viêm gan B, bác sĩ sẽ theo dõi sức khỏe của gan và quyết định thời điểm cần sử dụng thuốc. Những loại thuốc này có thể ngăn virus sinh sôi thêm trong cơ thể người bệnh. Bác sĩ cũng có thể giúp người bệnh quyết định những lựa chọn quan trọng như nên ăn và uống gì, người bệnh có thể sử dụng thuốc hoặc thực phẩm chức năng làm từ thảo dược nào. Một số loại thảo dược có thể gây hại cho gan.
- Bệnh Viêm gan B lây nhiễm như thế nào? Viêm gan B lây qua tiếp xúc trực tiếp với máu hoặc dịch cơ thể của người đã nhiễm bệnh. Đa số người bị Viêm gan B mạn tính bị nhiễm từ mẹ sang con trong quá trình mang thai hoặc giai đoạn đầu khi mới sinh. Viêm gan B không phải là bệnh về gen do đó không di truyền.
- Bệnh Viêm gan B KHÔNG lây nhiễm như thế nào? Viêm gan B không thể lây truyền qua tiếp xúc thông thường hoặc nước bọt. Nếu quý vị sống cùng nhà với người bệnh nhiễm Viêm gan B, việc ăn, uống chung hoặc nhờ người bệnh chuẩn bị thức ăn cho quý vị là hoàn toàn an toàn. Những hành động như ho, hắt hơi, ôm hoặc hôn không thể lây truyền virus Viêm gan B. Người nhiễm Viêm gan B không bắt buộc phải dùng dụng cụ ăn uống riêng hoặc sống tách biệt.
- Có cách nào ngăn ngừa Viêm gan B không? Tin vui là hiện đã có vaccine ngăn ngừa bị lây nhiễm virus Viêm gan B an toàn và hiệu quả. Tuy nhiên, nhiều người đã nhiễm bệnh trước khi vaccine được sử dụng phổ biến. Vaccine hiện nay được tiêm cho trẻ sơ sinh ngay khi vừa chào đời tại Hoa Kỳ và nhiều quốc gia khác trên thế giới. Những người sống chung với người nhiễm Viêm gan B cũng nên tiêm vaccine để ngăn ngừa việc bị lây nhiễm virus.
Đoạn phim này trình chiếu về bác sĩ khuyến khích người Mỹ sinh tại Việt Nam, hoặc quý vị có cha mẹ sinh tại Việt Nam đi thử nghiệm và kiểm tra Viêm Gan B. Đa số bệnh nhân Viêm Gan B không biết mình nhiễm bệnh. Không được chữa trị đúng cách, Viêm Gan B có thể dẫn tới các loại bệnh gan nghiêm trọng, bao gồm ung thư gan. Đoạn phim này được thực hiện bởi chiến dịch đa ngôn ngữ Tìm Hiểu Về Viêm Gan B do Trung Tâm Kiểm Soát Và Phòng Ngừa Dịch Bệnh Hoa Kỳ [CDC], kết hợp với Hiệp Hội Viêm Gan B [Hep B United] thực hiện. Để tìm hiểu thêm thông tin về chiến dịch này, vui lòng tham khảo www.cdc.gov/knowhepatitisB
Các tài liệu bổ sung
Các video bổ sung
Đoạn phim này nêu lên tầm quan trọng của việc chăm sóc cho lá gan của quý vị bằng cách chủ động đi thử nghiệm và kiểm tra Viêm Gan B. Viêm Gan B là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến ung thư gan của người Mỹ gốc Á, nhưng hầu hết bệnh nhân không biết mình nhiễm bệnh. Đoạn phim này được thực hiện bởi chiến dịch đa ngôn ngữ Tìm Hiểu Về Viêm Gan B do Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh của chính phủ Hoa Kỳ [CDC], kết hợp với Hiệp hội Viêm Gan B [Hep B United] thực hiện. Để tìm hiểu thêm thông tin về chiến dịch này, vui lòng tham khảo www.cdc.gov/knowhepatitisB
Đoạn phim trình chiếu mọi người thực hiện các hoạt động thường ngày của họ, và nói lên những lý do vì sao họ nghĩ việc thử nghiệm viêm gan B là không cần thiết. 1 trong 12 người Mỹ gốc Á bị nhiễm Viêm gan B, nhưng lại không biết mình mang bệnh. Nếu không chữa trị, Viêm gan B có thể dẫn đến những vấn đề nghiêm trọng về gan, kể cả ung thư gan. Đoạn phim này được thực hiện bởi chiến dịch đa ngôn ngữ Tìm Hiểu Về Viêm Gan B do Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh của chính phủ Hoa Kỳ [CDC], kết hợp với Hiệp hội Viêm Gan B [Hep B United] thực hiện. Để tìm hiểu thêm thông tin, vui lòng tham khảo www.cdc.gov/knowhepatitisB
Nội dung của phim video này là cuộc nói chuyện giữa một cô gái với cha mẹ cô. Trong khi nói chuyện, cô gái giải thích tại sao Người Mỹ gốc Á Châu nên đi thử nghiệm tìm Viên Gan B. 1 trong 12 người Mỹ gốc Á Châu bị Viêm Gan B, nhưng đa số bị nhiễm bệnh mà không hề biết. Phim video này là một phần trong chiến dịch Biết về Viêm Gan B bằng nhiều ngôn ngữ của Trung Tâm Kiểm Soát Bệnh Tật CDC, được thực hiện cùng với Cơ Quan Hep B United. Muốn biết thêm thông tin về chiến dịch, xin vào thăm trang mạng www.cdc.gov/knowhepatitisB
Câu chuyện miêu tả một khoảng khắc gắn bó giữa hai cha con trong khi người cha dạy con chơi golf. Gia đình là quan trọng nhất với người cha và anh hứa với vợ và con gái sẽ làm xét nghiệm máu thử nghiệm Viêm gan B. Gần 2 trong số 3 người Mỹ gốc Á không biết mình nhiễm bệnh, nhưng thử nghiệm Viêm gan B có thể giúp mọi người chăm sóc cho bản thân và bảo vệ gia đình của họ. Đoạn phim này được thực hiện bởi chiến dịch đa ngôn ngữ Tìm Hiểu Về Viêm Gan B do Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh của chính phủ Hoa Kỳ [CDC], kết hợp với Hiệp hội Viêm Gan B [Hep B United] thực hiện.
Phim video hoạt hình này trình bày các dữ kiện về Viêm Gan B và khuyến khích người Mỹ gốc Á Châu nên đi thử nghiệm tìm Viêm Gan B. 1 trong 12 người Mỹ gốc Á Châu bị Viêm Gan B, nhưng đa số bị nhiễm bệnh mà không hề biết. Thường thì Viêm Gan B không gây ra triệu chứng gì và cách thức hữu hiệu nhất để ngăn ngừa những vấn đề nghiêm trọng của gan là sớm thực hiện việc chẩn đoán. Phim video cũng thảo luận về việc viêm gan B lây lan như thế nào, không lây lan như thế nào; và nhấn mạnh rằng viêm gan B là nguyên nhân hàng đầu của bệnh ung thư gan nơi Người Mỹ gốc Á Châu. Phim video này là một phần trong chiến dịch Biết về Viêm Gan B bằng nhiều ngôn ngữ của Trung Tâm Kiểm Soát Bệnh Tật CDC, được thực hiện cùng với Cơ Quan Hep B United. Muốn biết thêm thông tin về chiến dịch, xin vào thăm trang mạng www.cdc.gov/knowhepatitisB
Đoạn phim này kể về một người cha bảo bọc quá sức chu đáo, làm mọi thứ có thể làm để bảo đảm con trai và gia đình mình được bảo vệ an toàn. Tường thuật viên khuyến khích các phụ huynh như người cha này cũng nên chăm sóc bản thân và đi khám xét nghiệm bệnh Viêm Gan Siêu Vi B để bảo vệ gia đình. 1 trong số 12 người Mỹ gốc Châu Á bị Viêm Gan Siêu Vi B, nhưng phần lớn những người bị nhiễm bệnh không biết mình bị bệnh. Phim video này là một phần của chiến dịch đa ngôn ngữ Hiểu Biết về Viêm Gan Siêu Vi B, được thực hiện với sự hợp tác của Hep B United.
Xét nghiệm gì để biết có bị viêm gan B không?
Để chẩn đoán viêm gan B thì HBsAg [là kháng nguyên bề mặt của virus HBV] là xét nghiệm mang tính quyết định. Để kết luận chắc chắn bệnh nhân có nhiễm virus viêm gan B hay không thì bước đầu tiên bắt buộc phải làm xét nghiệm HBsAg.
Làm sao biết được mình bị viêm gan B?
Viêm gan B là bệnh lý truyền nhiễm do virus HBV gây ra. Bệnh dễ dàng phát hiện bằng xét nghiệm sàng lọc viêm gan B [HBsAg], đây là xét nghiệm đầu tay để biết bạn có mắc viêm gan B hay không là xét nghiệm nên được chỉ định rộng rãi cho các đối tượng đi kiểm tra sức khỏe định kỳ.
Xét nghiệm viêm gan B khi nào?
Khi nào cần xét nghiệm viêm gan B là khi người bệnh có những dấu hiệu và triệu chứng liên quan đến viêm gan cấp tính. Hoặc khi có những biểu hiện như ăn uống không ngon miệng, cơ thể mệt mỏi, đau nhức xương khớp. Người bệnh có dấu hiệu thường xuyên ói mửa, nước tiểu màu vàng sẫm, đau bụng, phân màu xanh xám.
Chỉ số bao nhiêu thì bị viêm gan B?
Nồng độ virus viêm gan B được gọi là cao khi chỉ số này đạt trên 10.000 IU/ml, đạt trung bình từ 2000 – 10.000 IU/ml và mức thấp khi dưới 2000 IU/ml.