Xem lại mục Chuẩn bị ở bài Nguyên Hồng- nhà văn của những người cùng khổ để vận dụng vào đọc hiểu văn bản này.
Đọc trước văn bản Vẻ đẹp của một bài ca dao, tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Hoàng Tiến Tựu.
Trả lời: - Tác giả Nguyễn Tiến Tựu [1933-1998] quê ở tỉnh Thanh Hóa. Ông là nhà nghiên cứu hàng đầu về chuyên ngành Văn học dân gian.
Liên hệ với những hiểu biết của em về các bài ca dao đã học, suy nghĩ để trả lời các câu hỏi sau:
+ Ca dao là những sáng tác của ai? Thường bắt nguồn từ đâu? Thể thơ phổ biến của ca dao là thể thơ nào?
Trả lời: + Ca dao, dân ca là những bài thơ dân gian do nhân dân lao động sáng tác và thuộc thể loại trữ tình đã diễn tả một cách sinh động và sâu sắc đời sống tâm hồn, tình cảm, tư tưởng của người lao động. Có thể chia các thể thơ trong ca dao thành bốn loại chính là: - Các thể văn - Thể lục bát - Thể song thất và song thất lục bát - Thể hỗn hợp [hợp thể]
+ Bài ca dao Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát có gì giống và khác các bài ca dao đã học ở Bài 2?
Trả lời: Giống: Đều là ca dao nói về con người. Khác: Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng , mênh mông bát ngát là thể hỗn hợp, nói về vẻ đẹp của cánh đồng, cô gái thăm đồng; các bài ca dao đã học ở Bài 2 là thể lục bát, nói về tình cảm con người.
* Câu hỏi giữa bài
Chú ý các từ địa phương: ni, tê
Trả lời:
- Ni: này [tiếng địa phương]
- Tê: Kia [tiếng địa phương]
Nội dung phần 1 khẳng định điều gì?
Trả lời: - Nêu ra và khẳng định cái đẹp, cái hay của bài ca dao: + Hai cái đẹp: cánh đồng và cô gái thăm đồng. → Đều được miêu tả rất hay. + Cái hay: cái hay riêng, không thấy ở bất kì bài ca dao khác. -> Khẳng định bài ca dao đẹp, hay riêng biệt.
Phần 2 tập trung làm sáng tỏ ý nào? Từ "bởi vì” nhằm mục đích gì?
Trả lời: Phần 2 tập trung sáng tỏ ý không phải bài ca dao chia thành hai phần. Từ "bởi vì” nhằm mục đích lí giải tại sao bài ca dao không hoàn toàn chia làm hai phần
Phần 3 phân tích yếu tố nào của bài ca dao?
Trả lời: Phần 3 phân tích hai câu thơ đầu của bài ca dao, nét đẹp của cánh đồng quê. - Cả 2 câu đều không có chủ ngữ. → Người nghe đồng cảm, như cùng cô gái đi thăm đồng, cùng vị trí đứng và ngắm nhìn. - Cảm giác về sự mênh mông, bát ngát cũng lan truyền sang người đọc một cách tự nhiên. → Cảm giác như chính bản thân cảm nhận và nói lên. -> Tác dụng: giúp người nghe có cái nhìn khái quát cảnh vật. - Nghệ thuật: + Điệp từ, điệp cấu trúc "đứng bên ni đồng", "đứng bên tê đồng", "ngó", "bát ngát", "mênh mông". + Đảo ngữ.
Theo tác giả, hai câu cuối có gì khác biệt so với hai câu đầu của bài ca dao?
Trả lời: Theo tác giả, hai câu thơ cuối khác với hai câu đầu ở chỗ: + Hai câu đầu nội dung miêu tả bao quát vẻ đẹp của toàn bộ cánh đồng lúa quê hương thì ở hai câu thơ cuối miêu tả vẻ đẹp riêng vẻ đẹp của một "chẽn lúa đồng đòng”
- Chú ý các từng ” ngọn nắng” và ” gốc nắng”
Trả lời: - Ngọn nắng: Những tia nắng ban mai. - Gốc nắng: Mặt Trời nơi phát ra ánh nắng.
Câu cuối có thể coi là kết luận không?
Trả lời: Câu cuối có thể coi là câu khẳng định vì: Câu cuối khẳng định lại "Bài ca dao quả là bức tranh tuyệt đẹp và giàu ý tưởng"
* Câu hỏi cuối bài
Câu 1 trang 78: [Ngữ Văn 6 tập 1 sách Cánh Diều] Nội dung chính của văn bản Vẻ đẹp của một bài ca dao là gì? Nhan đề đã khái quát được nội dung chính của văn bản chưa?
Trả lời:
- Nội dung chính của văn bản Vẻ đẹp của một bài ca dao là phân tích bài ca dao Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng, mênh mông bát ngát để thấy được vẻ đẹp. - Nhan đề đã khái quát được nội dung chính của văn bản.Câu 2 trang 78: [Ngữ Văn 6 tập 1 sách Cánh Diều]
Theo tác giả, bài ca dao trên có những vẻ đẹp gì? Vẻ đẹp ấy được nêu khái quát ở phần nào của văn bản? Vẻ đẹp nào được tác giả chủ ý phân tích nhiều hơn?Trả lời:
- Theo tác giả, bài ca dao trên có hai vẻ đẹp: vẻ đẹp của cách đồng và vẻ đẹp của cô gái thăm đồng. - Vẻ đẹp ấy được nêu khái quát ở phần 1 của văn bản. - Vẻ đẹp của cô gái thăm đồng được tác giả chủ ý phân tích nhiều hơn.Câu 3 trang 78: [Ngữ Văn 6 tập 1 sách Cánh Diều]
Để làm rõ vẻ đẹp của bài ca dao, tác giả Hoàng Tiến Tựu đã dựa vào những từ ngữ, hình ảnh nào? Em hãy chỉ ra một số ví dụ cụ thể trong văn bản.Trả lời:
Để làm rõ vẻ đẹp của bài ca dao, tác giả Hoàng Tiến Tựu đã dựa vào những từ ngữ, hình ảnh: - mênh mông bát ngát, bát ngát mênh mông - bên ni, bên tê - chẽn lúa đòng đòng, dưới ngon nắng hồng ban mai.Câu 4 trang 78: [Ngữ Văn 6 tập 1 sách Cánh Diều]
Hãy tóm tắt nội dung chính của phần 2, 3, 4 trong văn bản Vẻ đẹp của một bài ca dao theo mẫu sau:
| Phần 1 | Nêu ý kiến: Bài ca dao có hai vẻ đẹp |
| Phần 2 | |
| Phần 3 | |
| Phần 4 |
Trả lời:
| Phần 1 | Nêu ý kiến: Bài ca dao có hai vẻ đẹp |
| Phần 2 | Làm sáng tỏ sự thực bài ca dao không hoàn toàn chia hai phần rõ ràng. |
| Phần 3 | Phân tích hai câu đầu |
| Phần 4 | Phân tích hai câu cuối |
Câu 5 trang 78: [Ngữ Văn 6 tập 1 sách Cánh Diều] So với những gì em biết về ca dao ở Bài 2, văn bản của tác giả Hoàng Tiến Tựu cho em thêm hiểu biết được những gì về nội dung và hình thức của ca dao? Em thích câu, đoạn nào trong văn bản nghị luận này?
Trả lời:
- So với những gì em biết về ca dao ở Bài 2, văn bản của tác giả Hoàng Tiến Tựu cho em thêm hiểu biết về nội dung và hình thức của ca dao: + Nội dung: Ca dao là những bài thơ trữ tình được nhân dân sáng tác diễn tả tâm hồn trong sáng, tình cảm chân thành thiết tha. + Hình thức: Sử dụng nhiều biện pháp tu từ [so sánh, ẩn dụ,…] và đa dạng các thể thơ [lục bát, vãn, hỗn hợp,…]- Em thích đoạn 1 trong văn bản nghị luận này vì đoạn văn đã khái quát cho em biết vẻ đẹp riêng biệt ở bài ca dao này so với những bài ca dao khác.
Đọc hiểu văn bản “Vẻ đẹp của một bài ca dao” được học trong chương trình Ngữ văn 6, bài 4 văn bản nghị luận thuộc bộ sách Cánh Diều. Trong phạm vi bài viết này, chúng ta cùng nhau tìm hiểu đôi nét vể tác giả Hoàng Tiến Tựu văn bản “Vẻ đẹp của một bài ca dao”.
Mời các bạn cùng đọc và tìm hiểu tác phẩm “Vẻ đẹp của một bài ca dao” – Hoàng Tiến Tựu.
Đọc hiểu văn bản “Vẻ đẹp của một bài ca dao”
I. Tìm hiểu chung tác giả, tác phẩm
1. Tác giả Hoàng Tiến Tựu
- Hoàng Tiến Tựu [1933 - 1998] - Quê quán: Thanh Hóa- Là nhà nghiên cứu hàng đầu về chuyên ngành Văn học dân gian.
2. Tác phẩm “Vẻ đẹp của một bài ca dao”
a. Xuất xứ
Trích trong cuốn “Bình giảng ca dao” [1992]
b. Thể loại
Thể loại: Nghị luận văn học
c. Vấn đề nghị luận
Vẻ đẹp của một bài ca daod. Bố cục
II. Tìm hiểu chi tiết văn bản “Vẻ đẹp của một bài ca dao”
1.Vẻ đẹp của bài ca dao
- Mở đầu trích dẫn bài ca dao => Cách vào đề trực tiếp + Hai cái đẹp: cánh đồng và cô gái thăm đồng. => Được miêu tả ấn tượng + Cái hay: độc đáo, riêng biệt không thấy ở những bài ca dao khác- Từ ngữ, hình ảnh: mênh mông bát ngát, bát ngát mênh mông, chẽn lúa, ngọn nắng hồng ban mai.
=> Khẳng định bài ca dao mang vẻ đẹp và cái hay riêng.2. Cảm nhận, đánh giá bài ca dao
a. Hai câu đầu
- Không có chủ ngữ. => Người nghe cảm thấy như đang được đi thăm cánh đồng mênh mông, rộng lớn cùng cô gáib. Hai câu cuối
- Dẫn dắt bằng kiểu kết cấu “nếu như hai câu đầu…thì ở hai câu cuối…”
=>rất tự nhiên, thuyết phục - Tập trung ngắm nhìn, đặc tả "chẽn lúa đòng đòng" đang phất phơ dưới "ngọn nắng hồng ban mai". - Tả "chẽn lúa đòng đòng" trong mối liên hệ so sánh với bản thân. => Cô gái đến tuổi dậy thì, căng đầy sức sống.
III. Tổng kết 1. Nghệ thuật:
-
Ý kiến nêu ra rõ ràng, chân thực, trình bày có hệ thống - Lí lẽ ngắn gọn, thuyết phục, giàu cảm xúc => Bộc lộ tình cảm yêu mến, trân trọng của tác giả với bài ca dao2. Nội dung
Qua Vẻ đẹp của một bài ca dao, Hoàng Tiến Tựu đã nêu lên ý kiến của mình về vẻ đẹp cũng như cách khai thác nội dung của một bài ca dao cụ thể. Từ đó khơi gợi được sự đồng cảm và tình yêu đối với ca dao ở bạn đọc.
IV. Luyện tập
Câu 1. “Vẻ đẹp của một bài ca dao” mang đặc trưng của kiểu văn bản nào?
A. Văn bản tự sự B. Văn bản thông tin C. Văn bản nghị luận D. Văn bản biểu cảmCâu 2. Theo tác giả, bài ca dao có mấy cái đẹp? Nêu tên những cái đẹp đó?
A. Có 2 cái đẹp: Cánh đồng và chẽn lúa B. Có 2 cái đẹp: Cánh đồng và cô gái ngắm đồng C. Có 3 cái đẹp: Cánh đồng, bầu trời và cô gái ngắm đồng D. Có 3 cái đẹp: Cánh đồng, chẽn lúa, cô gái ngắm đồng.Câu 3: Tác giả có đồng ý với quan điểm chia tác phẩm thành 2 câu đầu và 2 câu sau để phân tích không?
A. Có, dựa trên nội dung B. Có, dựa trên hình thức C. Không, dựa trên hình thức D. Không, dựa trên nội dung.Xêm thêm bài viết: //vnkienthuc.com/threads/nguy...o-nguyen-dang-manh-canh-dieu-ngu-van-6.89180/
Như vậy, chúng ta đã cùng nhau đọc hiểu văn bản “Vẻ đẹp của một bài ca dao” – Hoàng Tiến Tựu. Hi vọng bài viết này sẽ đem đến giá trị hữu ích cho bạn đọc và mong rằng các bạn thường xuyên ghé thăm vnkienthuc để đón nhận nhiều tài liệu hay.
"Vẻ đẹp của một bài ca dao" - Hoàng Tiến Tựu
Mình thích nhất đoạn văn: " Phân tích bài ca dao này nhiều người thường chia làm hai phần: phần trên [hai câu đầu] là hình ảnh cánh đồng; phần dưới [hai câu cuối] là hình ảnh cô gái thăm đồng. Thực ra hoàn toàn không phải như vậy. Bởi vì, ngay từ hai câu đầu, hình ảnh cô gái thăm đồng đã xuất hiện hết sức rõ nét và sống động". Vì đoạn văn thể hiện cách phát hiện bố cục bài ca dao tinh tế của tác giả.
Tìm hiểu đôi nét về ca dao - dân ca để hiểu hơn văn bản "Vẻ đẹp của một bài ca dao" - Hoàng Tiến Tựu - Ca dao, dân ca là những bài thơ dân gian do nhân dân lao động sáng tác và thuộc thể loại trữ tình đã diễn tả một cách sinh động và sâu sắc đời sống tâm hồn, tình cảm, tư tưởng của người lao động.
- Ca dao ra đời từ ngàn xưa, gắn với cuộc sống trăm đắng ngàn cay nhưng đậm tình nặng nghĩa. Những câu hát phản chiếu đời sống tâm hồn, đời sống tình cảm của người bình dân, chứa đựng những đạo lí nhân gian sâu sắc. Những đề tài ca dao bắt nguồn từ thực tế cuộc sống lao động sản xuất và những sinh hoạt đời thường, từ những rung động tinh tế trước thiên nhiên, từ đời sống thuần hậu xuất phác của người lao động.