Bác sĩ hoa súng là ai

Khán giả nhớ mãi vóc dáng gầy gò, tay cầm kiêm tiêm to của Hoàng Nhuận Cầm trong vai bác sĩ Hoa Súng ở chương trình "Gặp nhau cuối tuần".

Tin Hoàng Nhuận Cầm qua đời chiều 20/4 gây bất ngờ với đông đảo khán giả, đồng nghiệp. MC Thảo Vân khóc khi nghe tin. "Thật sự đau lòng. Cách đây không lâu chúng tôi gặp nhau, anh còn khỏe, tếu táo thăm hỏi, trò chuyện nữa kia mà", chị nói. Tài khoản Xuan Thuy bình luận trên VnExpress: "Nhớ mãi hình ảnh bác sĩ Hoa Súng mặc áo blouse trắng cầm ống tiêm chạy ngoài đường. Xin vĩnh biệt bác - một phần tuổi thơ của cháu. Mong bác yên nghỉ".

Sinh thời, ngoài thơ ca - địa hạt làm nên tên tuổi của ông, Hoàng Nhuận Cầm ghi dấu ấn trong lòng khán giả truyền hình với vai bác sĩ Hoa Súng của Gặp nhau cuối tuần. Khi ấy, êkíp mong muốn tìm kiếm một nhân tố mới mang lại tiếng cười cho chương trình. Đạo diễn chọn ông vì thấy hợp vai, có khiếu hài hước, "xuất khẩu thành thơ". Ông nhận lời bởi muốn thử sức trong lĩnh vực mới. Tên Hoa Súng do chính nhà thơ chọn, lấy từ tên loài hoa yêu thích.

Ngày đầu quay phim ở khu vực Nguyễn Chí Thanh [Hà Nội], Hoàng Nhuận Cầm bị công an bắt. Khi ấy, ông mặc áo blouse trắng, đội mũ in hình trái tim, tay cầm chiếc kiêm tiêm cỡ lớn, quay cảnh bị chồng của một bệnh nhân đuổi đánh vì ghen tuông. Người đóng vai ông chồng là dân nghiệp dư, không biết diễn nên khi "xuống tay" rất mạnh. Ông sợ đau, chạy thục mạng. Chạy được một đoạn, ông bỗng thấy hai công an đuổi theo, thổi còi rồi hô to: "Bắt lấy, bắt lấy thằng tâm thần". Túm được ông, họ bẻ ngoặt tay rồi hỏi: "Trốn từ viện nào ra đấy. Trâu Quỳ phải không?". Thay vì giải thích đang đóng phim, ông trả lời: "Em không tâm thần, em làm ở bệnh viện Tâm Hồn". Nhân vật sau đó xuất hiện trên truyền hình, thu hút sự chú ý của khán giả. Có lần, đi qua đoạn đường cũ, hai công an thấy ông liền hô to: "Chào bác sĩ Hoa Súng".

Do không chuyên, Hoàng Nhuận Cầm diễn xuất bằng bản năng. Trong khi các nghệ sĩ hóa thân nhiều vai theo từng kịch bản khác nhau, bác sĩ Hoa Súng là nhân vật xuyên suốt và có chuyên mục riêng trong chương trình. Những vấn đề đời sống, xã hội được lồng ghép qua những căn bệnh được điều trị tại bệnh viện Tâm Hồn. Bác sĩ Hoa Súng có thể bốc thuốc cho mọi loại bệnh.

Tại một buổi tọa đàm năm 2019, ông cho biết phần ghi hình ở bên ngoài đơn giản vì có sẵn kịch bản. Tuy nhiên, phần khám bệnh trên sân khấu khiến ông nhiều lúc toát mồ hôi. Thông thường, chỉ một phần ba câu hỏi có trước, còn lại do ông tự ứng biến. Có lần, một thanh niên 17 tuổi hỏi ông: "Báo cáo bác sĩ Hoa Súng, em bị ca ra vâu [vẩu, răng hô] gia truyền và người yêu em cũng bị ca ra vâu. Vậy làm sao để chúng em hôn nhau?". Câu hỏi khiến MC Thảo Vân cười ngã ngửa, còn Hoàng Nhuận Cầm hoang mang vì không biết đối đáp ra sao. Lúc thấy chàng thanh niên bước lùi về phía sau, ông chợt quát: "Đứng lại. Các cụ dạy rằng, cứ yêu nhau đi. 5 năm, 10 năm, 20 năm, 50 năm, 70 năm. Yêu đến khi nào đầu bạc răng long, hôn nhau vẫn kịp, tình yêu trẻ mãi không già". Phần "kê đơn thuốc" khiến khán giảvỗ tay thích thú.

MC Thảo Vân nhận xét nhà thơ xuất hiện là gây cười. Chị nhớ trong một tiểu phẩm, bác sĩ Hoa Súng phải nằm cáng. Tuy nhiên, khi đang di chuyển, cáng bị bục, ông rơi xuống đất. Biết ông rất đau nhưng khi chứng kiến biểu cảm gương mặt, hình thể của ông khi đó, cả êkíp không ai nhịn được cười. Chị nói: "Cách diễn của anh Cầm hơi khoa trương nhưng phù hợp với vai đó, được mọi người yêu quý. Bác sĩ Hoa Súng đã trở thành cái tên mà ai cũng biết đến và không ai có thể thay thế. Đó thực sự là một thành công lớn của anh".

Diễn viên Đức Hải đánh giá đàn anh có cách xử lý tình huống nhạy bén, không theo nguyên tắc nào. Anh nhớ thời Gặp nhau cuối tuần còn phát sóng, nhiều khán giả nhầm "bác sĩ Hoa Súng" do Đức Hải đóng vì Hoàng Nhuận Cầm diễn quá chuyên nghiệp.

Hiệp Gà nói anh may mắn được đóng cùng Hoàng Nhuận Cầm trong vài tiểu phẩm. Khi đó, anh chập chững vào nghề, được đàn anh truyền năng lượng tích cực khi làm việc. "Anh ấy luôn sôi nổi, nhiệt tình, làm việc với 200% năng lượng. Ở khía cạnh chuyên môn, anh ấy là một tài năng, hiện tượng mà không ai có thể thay thế", Hiệp Gà nói.

Sau này, Hoàng Nhuận Cầm rời chương trình, tập trung vào công việc sáng tác thơ và sản xuất phim. Tuy nhiên, ngoài đời, ông vẫn được nhiều người nhận ra, niềm nở "Chào bác sĩ Hoa Súng". Trong một buổi giao lưu, khán giả nữ làm thơ tặng ông: "Hoa súng ơi là ai/ Cái tên ai ái, chẳng trai chút nào/ Dáng người tầm thấp hay cao/ Đời tư đã có em nào hay chưa". Nhuận Cầm đáp lại: "Đã hỏi thì anh xin thưa/ Trong lọ mực thì anh chui lên/ Dáng người như một mũi tên/ Đẹp trai chắc chắn bỏ quên Lý Hùng/ Đời tư vốn tính thẹn thùng/ Mấy lần định nói cuối cùng lại thôi".

Theo vnexpress.net

Định vị tên tuổi Hoàng Nhuận Cầm trong làng thơ, không ít bạn văn “gật đầu” bầu chọn ông là đại diện tiêu biểu cho lứa nhà thơ “xếp bút nghiên lên đường ra trận”. Có lẽ vì thế, thơ ông không lãng mạn chủ nghĩa đơn thuần mà còn góp phần truyền lửa cho bao thế hệ, nhất là thế hệ trẻ.

Đã có một thời, thơ Hoàng Nhuận Cầm trở thành “bạn” gối đầu của bao cô cậu học trò, sinh viên. Những bài thơ giàu tính nhạc, nhiều chất tự sự, ngồn ngộn sự bay bổng và tươi mới của tuổi trẻ... đã làm mê đắm bao người.

Hoàng Nhuận Cầm cùng ê-kíp "Mùi cỏ cháy" nhận giải thưởng tại Cánh diều Vàng 2011.

Nhiều người thuộc thế hệ 7x, 8x... đã từng thuộc nằm lòng với những vần thơ học trò của Hoàng Nhuận Cầm. Bản thân nhà báo Diễm Quỳnh cũng tiết lộ rằng, “Chiếc lá đầu tiên” của Hoàng Nhuận Cầm là một trong hai bài thơ đã đi suốt quãng đời tuổi trẻ của chị, từ khi học cấp 3 với đám bạn đầu chấy yêu văn chương cho đến mãi sau này.

“Tuổi trẻ của tôi đã ra đi cao ngạo thế đấy! Ngoảnh lại chẳng thấy “lá” nữa rồi”, Diễm Quỳnh cảm thán khi nghe tin nhà thơ yêu quý của mình qua đời.

Nhà thơ Hữu Việt gọi Hoàng Nhuận Cầm là “tài thơ đa dạng”. Bởi thực tế, ông không chỉ làm thơ, diễn giả mà còn sáng tác kịch bản và đóng phim. Riêng lĩnh vực biên kịch, cả 3 bộ phim truyện nhựa ông chắp bút kịch bản gồm: “Mùi cỏ cháy”, “Đêm hội Long Trì” và “Hà Nội mùa đông năm 46”… đều đoạt nhiều giải thưởng lớn.

“Mùi cỏ cháy” [biên kịch: Hoàng Nhuận Cầm; đạo diễn: Nguyễn Hữu Mười; quay phim: Phạm Thanh Hà] là bộ phim từng được trao giải biên kịch xuất sắc nhất Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 17 [2011] và Phim truyện nhựa xuất sắc nhất tại giải Cánh diều Vàng 2011 của Hội Điện ảnh Việt Nam.

Đây là bộ phim được xây dựng dựa trên cuốn nhật ký của liệt sỹ Nguyễn Văn Thạc cùng những tư liệu, hồi ức về chiến tranh. Phim đề cập đến một thế hệ sinh viên từ giã giảng đường năm 1971, đi thẳng vào cuộc chiến 81 ngày đêm bi tráng ở Thành cổ Quảng Trị. Với nội dung sâu sắc và ý nghĩa đầy nhân văn, bộ phim như một cách tri ân những người nằm xuống vì Tổ quốc.                  

Hoàng Nhuận Cầm giờ đã là "chiếc lá" bay trong mây ngàn.

Chia sẻ với Dân Việt, nhà văn Phạm Ngọc Tiến kể, thời cùng làm việc chung với Hoàng Nhuận Cầm ở phòng Nội dung 1 – Hãng Phim truyện Việt Nam ông có một kỷ niệm nhớ mãi không quên. Đó là đạo diễn Khải Hưng rất thích truyện ngắn “Khắc dấu mạn thuyền” của nhà văn Bảo Ninh nên đã đề nghị ông cùng nhà thơ Hoàng Nhuận Cầm chuyển thể truyện ngắn này thành kịch bản phim 1 tập.

“Ba chúng tôi căng các chi tiết lên chiếc bảng treo trong phòng đạo diễn Khải Hưng. Dần dà, khung một kịch bản vâm vấp về chiến tranh hiện ra. Lúc làm kịch bản Hoàng Nhuận Cầm tỏ ra đầy cảm xúc, lúc cười lúc khóc. Có chi tiết nào tâm đắc, ông dẫn giải rất hăng hái, mê say... như thể đang nói chuyện thơ ở một hội trường nào đó.

Bắt tay vào viết, tôi chia đôi kịch bản, Hoàng Nhuận Cầm nhận viết khúc cuối. Bấy giờ là năm 1998, bản thảo còn viết tay. Hoàng Nhuận Cầm có lối viết chữ rất to và luôn tô xanh đỏ các đề mục hoặc những từ ông cho là quan trọng. Chưa kể còn chen vào đấy hoa lá rất vui mắt.

Xong kịch bản tôi đề nghị giữ nguyên tên truyện ngắn nhưng Hoàng Nhuận Cầm say đắm, đòi đổi tên là “Ký ức một thời”. Cuối cùng đạo diễn cũng quyết định dùng tên này. “Ký ức một thời” là phim chiến tranh về những ngày tháng bom đạn của không quân Mỹ đánh xuống Hà Nội. Kỷ niệm một thời làm phim hôm nay hiện về khi nghe tin ông ra đi đột ngột ở tuổi 70. Âu đó cũng được xem là số phận”.

Đạo diễn Khải Hưng cũng cho biết, không chỉ có phim này mà nhà thơ họ Hoàng còn viết kịch bản phim “Những giấc mơ bằng giấy” cho ông làm phim nữa. Trong phim, ông đặt vè cho tất cả các nghệ sĩ tham gia. Những bài vè ấy dù tục nhưng thể hiện đúng chất người.

“Tôi vốn không thuộc thơ nhưng những câu vè “chân dung” ấy thì không quên được”, đạo diễn Khải Hưng nhấn mạnh.

Những chuyện bi hài lần đầu kể về "bác sĩ Hoa Súng" của "Gặp nhau cuối tuần"

Cho đến bây giờ, nhiều người vẫn chưa quên được nhân vật “bác sĩ Hoa Súng” của chương trình “Gặp nhau cuối tuần” do Hoàng Nhuận Cầm đảm nhận. Một ông bác sĩ lúc nào xuất hiện cũng mặc áo blouse trắng, đội mũ in hình trái tim, tay cầm chiếc kiêm tiêm cỡ lớn... Ông không chữa bệnh bằng y khoa mà chữa bệnh bằng tâm lý. Những pha chữa bệnh của ông vừa hài hước, vừa dí dỏm, vừa duyên dáng khiến người xem không khỏi thích thú, hả hê…

Hoàng Nhuận Cầm trong hình ảnh "bác sĩ Hoa Súng" của "Gặp nhau cuối tuần".

Đạo diễn Khải Hưng kể rằng, Hoàng Nhuận Cầm có khiếu hài hước và thích diễn xuất. Thời điểm đó, ông đề nghị “Gặp nhau cuối tuần” nên “bắt bệnh” cho đời và vậy là “bác sĩ Hoa Súng” ra đời.

“Anh Cầm giấu nhẹm những đề tài cần ghi hình, không cho duyệt trước... Vậy nên, “bác sĩ Hoa Súng” cứ tưng tửng chọc cười, chọc vào thói hư tật xấu của đời, của người. Tiết mục nào của anh cũng làm mọi người cười nghiêng ngả và nhớ rất lâu. Anh lúc nào cũng lên cơn sáng tác và lúc nào cũng nghèo....”, đạo diễn Khải Hưng nhớ lại.

Có một câu chuyện vừa đầy hài hước mà cũng rất thú vị đó là ngày đầu quay “Gặp nhau cuối tuần” ở đường Nguyễn Chí Thanh [Hà Nội], Hoàng Nhuận Cầm đã bị công an bắt. Khi đó, ông mặc trang phục của “bác sĩ Hoa Súng” để quay cảnh bị ông chồng của một bệnh nhân đuổi đánh vì ghen. 

Người đóng vai ông chồng là dân nghiệp dư, không biết diễn nên khi "xuống tay" rất mạnh. Ông sợ đau nên chạy thục mạng. Chạy được một đoạn, ông bỗng thấy hai công an đuổi theo, thổi còi rồi hô to: "Bắt lấy, bắt lấy... thằng tâm thần".

Túm được ông, họ bẻ ngoặt tay rồi hỏi: "Trốn từ viện nào ra đấy. Trâu Quỳ phải không?”. Thay vì giải thích đang đóng phim, ông trả lời: “Em không tâm thần, em làm ở bệnh viện Tâm Hồn”. Nhân vật sau đó xuất hiện trên truyền hình, thu hút sự chú ý của khán giả. Có lần, đi qua đoạn đường cũ, hai công an thấy ông liền hô to: “Chào bác sĩ Hoa Súng”.

Theo nhiều người, do không chuyên nên Hoàng Nhuận Cầm diễn xuất rất bản năng. Trong khi các nghệ sĩ hóa thân nhiều vai theo từng kịch bản khác nhau thì “bác sĩ Hoa Súng” lại là nhân vật có chuyên mục riêng trong chương trình. Những vấn đề đời sống, xã hội được lồng ghép qua những căn bệnh được điều trị tại bệnh viện Tâm Hồn. Bác sĩ Hoa Súng có thể bốc thuốc cho mọi loại bệnh.

Tại một buổi tọa đàm năm 2019, ông cho biết phần ghi hình ở bên ngoài đơn giản vì có sẵn kịch bản. Tuy nhiên, phần khám bệnh trên sân khấu khiến ông nhiều lúc toát mồ hôi. Thông thường, chỉ một phần ba câu hỏi có trước, còn lại do ông tự ứng biến. 

Có lần, một thanh niên 17 tuổi hỏi ông: “Báo cáo bác sĩ Hoa Súng, em bị ca ra vâu [vẩu, răng hô] gia truyền và người yêu em cũng bị ca ra vâu. Vậy làm sao để chúng em hôn nhau?”. Câu hỏi khiến MC Thảo Vân cười ngã ngửa, còn Hoàng Nhuận Cầm hoang mang vì không biết đối đáp ra sao.

Lúc thấy chàng thanh niên bước lùi về phía sau, ông chợt quát: “Đứng lại. Các cụ dạy rằng, cứ yêu nhau đi. 5 năm, 10 năm, 20 năm, 50 năm, 70 năm. Yêu đến khi nào đầu bạc răng long, hôn nhau vẫn kịp, tình yêu trẻ mãi không già". Phần "kê đơn thuốc" khiến khán giả vỗ tay thích thú.

Cho đến bây giờ, dù "Gặp nhau cuối tuần" đã dừng lại từ lâu nhưng trong ký ức của những nghệ sĩ từng tham gia chương trình như: MC Thảo Vân, NSND Công Lý, nghệ sĩ Trà My, Quang Tèo... đều vẫn nhớ như in những lần làm việc hoặc gặp Hoàng Nhuận Cầm ở VTV. Phần đa đều cảm nhận, nhà thơ họ Hoàng nhiệt huyết và sôi nổi trong công việc. Dù bên ngoài, ông có vẻ hơi khắc khổ, giọng nói ầm ào nhưng bên trong ông lại là người hiền lành.

Ngoài ra, dù không phải là dân diễn xuất chuyên nghiệp nhưng Hoàng Nhuận Cầm có lối diễn thông minh, hóm hỉnh và hồn nhiên. Những pha diễn xuất của ông ở "Gặp nhau cuối tuần" khiến không ít đồng nghiệp phải bật cười ngay tại sân khấu. Sau này, mỗi lần gặp nhau, các nghệ sĩ vẫn luôn nhắc lại kỷ niệm một thời với những câu chuyện "dở khóc dở cười" mà chỉ người trong cuộc mới biết.