Bộ tài liệu luyện thi Ngữ Văn được biên soạn theo cấu trúc đề thi mới nhất của Bộ Giáo dục và Đào tạo; dành cho học sinh THPT ôn luyện, chuẩn bị cho các kỳ thi Quốc Gia. HOC360.NET xin giới thiệu đến bạn đọc tài liệu ôn tập những kiến thức cần ghi nhớ về tác giả – tác phẩm, được trình bày dưới dạng các câu hỏi tổng hợp. Hy vọng bộ tài liệu sẽ giúp ích cho các bạn học sinh lớp 12 ôn tập tốt và đạt kết quả thi cao!
Đề bài chi tiết:
“Bàn về phép học”, Nguyễn Thiếp viết: “Ngọc không mài, không thành đồ vật; người không học không biết rõ đạo”. Anh, chị hiểu thế nào về câu nói ấy? Từ đó xác định mục đích, thái độ học tập cho mình.
I. Yêu cầu của đề
- Nội dung: Câu nói khẳng định tầm quan trọng của việc học. Việc học của con người giống như viên ngọc được mài. Ngọc được mài sẽ thành đồ vật quý, có giá trị. Người có học sẽ có kiến thức xây dựng cuộc sống và sống tốt.
- Phương pháp lập luận: Giải thích, chứng minh và bình luận.
- Tư liệu: Thực tế đời sống.
II. Lập dàn ý
Mở bài
- Học để làm gì? Câu hỏi tưởng như quá xưa nhưng nó vẫn là một câu hỏi mù mờ trong đầu óc của không ít học sinh hiện nay cắp sách đến trường như một điều bắt buộc.
- Vậy học để làm gì và tầm quan trọng của nó trong cuộc đời mỗi người? Nhiều người nói: học để làm người, học để xây dựng cuộc sống. “Bàn về phép học”, Nguyễn Thiếp [thế kỉ XVIII] cũng nói: “Ngọc không mài, không thành đồ vật; người không học không biết rõ đạo”.
Thân bài
*Vì sao Nguyễn Thiếp lại nói như vậy?
- “Ngọc không mài, không thành đồ vật”: Ngọc nếu không được người thợ mài giũa sẽ mãi chỉ là một viên đá thô, không có giá trị. Ngọc được mài giũa thì những viên đá vô tri vô giác ấy trở thành những đồ vật có hồn, toả ra muôn vàn tia sáng lấp lánh hấp dẫn, sang trọng, làm đẹp cho cuộc sống, đem lại nhiều giá trị cho con người.
- “Người không học, không biết rõ đạo”: Trong quan niệm của thời phong kiến, “đạo” là đạo Nho. Quan niệm của thời nay, “đạo” là kiến thức, tri thức, việc học hành, chữ nghĩa. “Đạo” trong xưa và nay còn là đạo lí, đạo đức làm người.
=> So sánh việc mài giũa một viên ngọc với việc học của con người thì ngưòi xưa thật có lí: Ngọc không mài, không có giá trị. Người không học thì kém hiểu biết và không thể làm được những điều lớn lao.
*Học được hiểu như thế nào cho đúng?
- Có người bác lại: “Vậy không học thì không có tri thức, không có nhân cách, không làm người được sao ?”
- Trước hết, học nên hiểu theo nghĩa rộng:
+ Học là cắp sách đến trường có thầy dạy. Nói đến trường học là phải có thầy – trò và thi cử, đỗ trượt.
+ Ngoài học thầy còn học ở bạn; học trong sách vở, học ngoài trường đời; học bất cứ ai giỏi hơn mình, học suốt đòi.
+ Có những ngưòi được học ít hoặc tự học mà thành tài: Xưa ông Hán Cao Tổ [Trung Quốc] không học mà làm một ông vua anh hùng. Phạm Ngũ Lão chỉ là một nông dân đan sọt mà thành tướng giỏi, văn võ song toàn. Êđixơn tự học mà thành nhà khoa học nổi tiếng. M.Gorki, Nguyễn Tuân, Tô Hoài học ít mà thành các nhà văn lớn. Nhiều nông dân tự nghiên cứu mà có những sáng chế máy móc giúp ích cho chính công việc nhà nông của họ v.v…
=> Như vậy, không nhất thiết phải đến trường học mới là học, học bằng nhiều cách. Cũng không phải học nhiều, học rộng mới thành đạt, mới làm một con người có nhân cách. Ngược lại có người học rất nhiều, bằng cấp cao, nói rất hay mà làm thì dở và có khi sống còn thiếu văn hoá, nhân cách. Tuy nhiên, có học có hơn, không học sẽ trở thành con ngưòi kém cỏi, làm việc gì cũng khó.
*Tầm quan trọng của việc học
- Như trên đã nói: học rất quan trọng đối với cuộc sống của mỗi người. Học để có kiến thức, học để làm, để khẳng định mình, để hội nhập, để xây dựng nhân cách đạo đức cho mình sống tốt hơn.
- Thời đại của công nghệ, khoa học có nhiều bước tiến nhảy vọt, tri thức như biển rộng, trời cao, nếu không học làm sao tiếp thu được khoa học hiện đại, xây dựng được cuộc sống?
- Kiên trì học tập, học tập không ngừng sẽ tạo cho trí óc của mình phát triển, thông minh, sáng láng cũng giống như ngọc kia được mài được giũa sẽ thành đồ vật quý, có ích cho đời. Có câu: “Trí thông minh như ngọc không mài”.
- Học không chỉ mang lại lợi ích cho bản thân, gia đình mình mà còn góp phần xây dựng đất nước. Đất nước có nhiều hiền tài, dân sẽ giàu, nưóc sẽ mạnh.
*Xác định mục đích, thái độ học tâp của bản thân
- Từ nhận thức được tầm quan trọng của việc học, mỗi học sinh cần xác định mục đích, thái độ học tập cho mình một cách nghiêm túc, tự giác. Học là việc cần thiết cho cuộc sống mỗi người, chứ không phải cho ai khác nên không thể xem là một điều ép buộc.
- Cần phê phán thói lười học, ỷ lại, ham chơi, học hành chống đối, gian lận, thiếu trung thực.
Kết bài
Nhớ câu: “Nên thợ nên thầy nhờ có học / No ăn ấm mặc bởi hay làm” [Nguyễn Trãi], “Trên đường thành công không có bước chân của người lười biếng”[Lỗ Tấn]. Câu nói của Nguyễn Thiếp cũng như bao danh ngôn đều là những bài học quý, khẳng định sự trưởng thành của con người phải bắt đầu từ học.
» Xem thêm : Suy nghĩ về câu tục ngữ Cái khó bó cái khôn – Tài liệu ôn thi THPTQG tại đây.
Related
Mời các bạn cùng tham khảo Văn mẫu Suy nghĩ về câu nói "Ngọc không mài không thành đồ vật, người không học không biết rõ đạo" của Nguyễn Thiếp lớp 8 được chúng tôi chọn lọc và giới thiệu ngay dưới đây nhằm giúp các em học sinh mở rộng vốn từ và tham khảo thêm các ý tưởng cho bài viết của mình.
Dàn ý giải thích câu nói Ngọc không mài không thành đồ vật, người không học không biết rõ đạo chi tiết
1. Mở bài
- Dẫn dắt, giới thiệu câu nói Ngọc không mài không thành đồ vật, người không học không biết rõ đạo của Nguyễn Thiếp.
2. Thân bài
a. Giải thích
- Ngọc không mài không thành đồ vật:
- Ngọc: món đồ quý tự nhiên, sinh ra đã mang giá trị và vẻ đẹp
- Đồ vật: thứ có tác dụng, cống hiến, phục vụ cho cuộc sống
- Mài: sự cọ xát, chông gai, uốn nắn
→ Một viên ngọc dù quý giá, đẹp đẽ đến mấy, nếu không được mài dũa thì mãi cũng chỉ là một viên đá, không có tác dụng gì, chẳng làm được gì
- Người không học không biết rõ đạo:
- Học: hành động tiếp thu, trau dồi thêm những kiến thức cho bản thân
- Đạo: những đạo lý, điều hay, lẽ phải mà con người nên noi theo
→ Làm người mà không học tập, trau dồi thì thiếu hiểu biết, khó mà làm được việc lớn, tỏa sáng, có vị trí trong xã hội.
⇒ Câu nói khẳng định ý nghĩa, vai trò của việc học, việc trau dồi, nâng cao kiến thức, trình độ.
b. Bàn luận
- Học là gì?
- Học là tiếp thu những kiến thức từ sách vở, do thầy cô chỉ dạy
- Học là sự quan sát, học hỏi từ những người đi trước
- Học là tiếp thu từ những kinh nghiệm trong cuộc sống, do chính bản thân rút ra được
→ Không chỉ giới hạn ở trường học, sách vở
- Ý nghĩa to lớn của việc học:
- Giúp nâng cao trình độ, hiểu biết
- Giúp biết những điều hay, lẽ phải để điều chỉnh cách tư duy, ứng xử của bản thân
- Giúp có cách nhìn nhận đúng đắn, sáng suốt về cuộc đời
- Giúp đạt những thành tựu nhất định trong sự nghiệp, cuộc sống
- Giúp tạo ấn tượng tốt đối với những người xung quanh…
- Nếu không chịu “học” thì sẽ có tác hại gì?
- Thiếu hiểu biết, dễ có suy nghĩ, hành động sai lầm, lạc lối
- Khó đạt được thành công trong sự nghiệp cuộc sống
- Khó tạo ấn tượng tốt, hòa mình vào tập thể...
- Làm sao để “học” có hiệu quả:
- Học mọi lúc, mọi nơi: chỉ cần phù hợp, có hiệu quả
- Học có chọn lọc [học từ thầy, từ bạn, từ người thân, không giới hạn], tránh những điều xấu xa
- Kết hợp giữa học và hành
- Học có mục đích, lộ trình nhất định...
c. Mở rộng vấn đề
- Một số người học sai phương pháp:
- Chỉ học lý thuyết suông, không thực hành
- Chỉ học ở trong nhà trường, không học ở bên ngoài cuộc sống
- Sùng bái quá một kiến thức được học không có sự tư duy, phản biện
- Chỉ tập trung học mà quên đi các hoạt động giải trí, công việc khác
- Một số người, chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc học, nên:
- Không chịu học tập
- Học vẹt, học đối phó
- Một số người học tập từ nguồn không phù hợp, dẫn đến kiến thức đạt được bị sai lệch [học sai thầy, sai sách]
⇒ Cần thay đổi, sửa chữa ngay trước khi có hậu quả không tốt.
d. Liên hệ bản thân
- Rút ra bài học cá nhân:
- Biết chăm chỉ, cố gắng học tập
- Cân bằng giữa học và hành, giữa học tập và rèn luyện
- Biết lựa chọn đối tượng để học...
3. Kết bài
- Suy nghĩ, đánh giá của em về câu nói Ngọc không mài không thành đồ vật, người không học không biết rõ đạo của Nguyễn Thiếp.
Suy nghĩ về câu nói "Ngọc không mài không thành..." của Nguyễn Thiếp hay nhất
Từ xưa đến nay chuyện “học” vẫn luôn được bao thế hệ người quan tâm và chú trọng. Bởi nó có tầm ảnh hưởng vô cùng lớn lao đối với mỗi con người. Cùng nghiên cứu về lĩnh vực này, danh sĩ Nguyễn Thiếp đã có những nhận định hết sức tâm đắc. Trong đó, không thể không nhắc đến “Ngọc không mài không thành đồ vật, người không học không biết rõ đạo”.
Nguyễn Thiếp đã lấy một hiện tượng phổ biến mang tính tất nhiên trong cuộc sống để làm điểm tựa cho nhận định của mình “Ngọc không mài không thành đồ vật”. Thực vậy, một viên ngọc có đẹp, có cứng cáp đến mấy, nếu không được mài dũa, được điêu khắc thì mãi cũng chỉ là một quặng đá sâu trong vách núi. Chỉ khi trải qua sự mài dũa thì nó mới trở thành một đồ vật xinh đẹp, óng ánh, có giá trị cao, giúp ích cho cuộc sống. Khi đó, nó tự nhiên sẽ có giá trị hơn gấp trăm lần, phát huy tối đa tiềm lực của mình. Con người cũng thế. Khi sinh ra thiên tư hơn người, nhưng nếu không chịu học hành, trải qua rèn luyện, thì làm sao mà biết được đâu là điều hay, đâu là lẽ phải, để mà chinh phục thành công. Từ đó, tầm quan trọng của việc học đã được khẳng định vững chắc “người không học không biết rõ đạo”.
Đạo ở đây là gì? Lúc đầu, nó dùng để chỉ Đạo của Khổng Tử - hệ thống lý luận rường cột của thời đại phong kiến. Nhưng đến nay, nó đã mở rộng phạm vi, trở thành từ chỉ những đạo lý, những điều hay, lẽ phải, những kiến thức đúng đắn, có giá trị. Và để hiểu, để thấm nhuần, để vận dụng được những điều đấy, chúng ta cần phải học.
Học chính là hoạt động chúng ta tiếp thu, trau dồi, rèn luyện những kiến thức, tri thức cho bản thân. Chúng ta không nên hiểu bó hẹp rằng việc học chỉ dừng ở học từ sách vở, từ thầy cô ở trường. Đó không phải là tất cả. Ngoài ra, chúng ta có thể học rất nhiều thứ khác từ bạn bè, người thân, từ chính trong cuộc sống. Đó là những bài học thực tiễn, là bài học kinh nghiệm đồng hành cùng những gì được nhận ở trường học. Khi trung hòa được những điều này, việc học mới thực sự là trọn vẹn.
Và tất nhiên, để việc học thực sự đạt được giá trị tối đa của nó. Chúng ta không thể nào chỉ dừng lại ở lý thuyết suông trên những trang giấy. Vì học phải đi đôi với hành. Ta phải thực hành, phải đưa nó vào thực tiễn, và biến nó thành của mình. Cùng với đó, phải xây dựng cho mình một tư duy phản biện, phân tích vấn đề. Để tiếp thu có chọn lọc, có chủ đích. Bởi vì không phải cứ là kinh nghiệm của thế hệ trước thì sẽ đúng. Và chẳng có thứ gì luôn đúng đắn, trọn vẹn khi thời gian đã trôi qua. Điều quan trọng nhất, là ta biết mình cần phải học gì, học như thế nào. Có như thế, việc học mới phát huy được giá trị tối đa.
Khi ta đã học một cách nghiêm túc, hết mình, thì chắc chắn trái ngọt sẽ đến. Đó là khi ta tích lũy được cho mình một khối lượng tri thức, kinh nghiệm nhất định. Ta sẽ có hiểu biết thấu đáo hơn, nhìn nhận vấn đề đa chiều và sáng suốt hơn. Cùng với đó, chúng ta sẽ chinh phục được những mục tiêu, ước mơ của bản thân. Đó chính là lúc ta đã chạm đến được “đạo”. Một người có kiến thức, hành xử thấu đáo, không chỉ thành công trong cuộc sống, mà còn giúp tạo ấn tượng tốt, tạo mối quan hệ tốt với mọi người.
Tuy nhiên, hiện nay, một bộ phận giới trẻ không thực sự hiểu được giá trị, ý nghĩa to lớn của việc học. Họ không thích thú và xem nhẹ việc học so với những thú vui khác. Họ học vẹt, học đối phó, để kiến thức trôi qua mỗi kẽ tay. Một bộ phận khác thì học sai cách, sai phương thức và mục đích. Như chỉ học lý thuyết mà không thực hành. Học suốt ngày đêm mà không quan tâm đến các hoạt động giải trí, thể thao, ngoại khóa. Hay học từ sai thầy, sai đối tượng. Như hiện nay, một bộ phận giới trẻ gọi hiện tượng mạng Huấn Hoa Hồng - một thanh niên với tư tưởng sai lệch, ăn chơi sa đọa, tung hô, ủng hộ. Đây là những tư tưởng sai lệch, cần phải thay đổi ngay.
Sau khi thấm nhuần tư tưởng của Nguyễn Thiếp, em nhận ra được tầm quan trọng của việc học. Em cảm thấy tiếc nuối về những ngày học tập đã trôi qua mà chưa cố gắng hết mình. Nhưng từ ngày mai, em sẽ thay đổi. Em sẽ học tập chăm chỉ, nghiêm túc và hết mình. Kết hợp giữa học với hành để mang lại kết quả tốt hơn.
Câu nói Ngọc không mài không thành đồ vật, người không học không biết rõ đạo của Nguyễn Thiếp thực sự là một nhận định hết sức đúng đắn về phép học. Dù thời gian đã trôi qua, nhưng giá trị của nhận định này vẫn còn mãi.
CLICK NGAY vào TẢI VỀ dưới đây để download Văn mẫu Suy nghĩ về câu nói "Ngọc không mài không thành đồ vật, người không học không biết rõ đạo" của Nguyễn Thiếp Ngữ văn lớp 8 hay nhất file word, pdf hoàn toàn miễn phí.