Châm cứu học tập 1 PDF

Ebook Châm cứu học [Tập 1] - PGS.TS. Phan Quan Chí Hiếu [chủ biên]

Ebook Châm cứu học [Tập 1] do PGS.TS. Phan Quan Chí Hiếu [chủ biên] biên soạn được trình bày theo 3 chương: Chương 1 - Học thuyết kinh lạc, Chương 2 - Phương pháo hào châm, Chương 3 - Phương pháp châm cứu khác. Đây là tài liệu học tập dành cho sinh viên chuyên khoa y học cổ truyền. Tài liệu này không chỉ phục vụ cho các bác sĩ chuyên khoa châm cứu, chuyên khoa Đông y mà còn là tài liệu học tập quan trọng cho những học viên mong muốn tìm hiểu về Đông y nói chung và châm cứu nói riêng. Bé y tÕ Ch©

Thể loại Tài liệu miễn phí Y học thường thức

Số trang 308

Ngày tạo 8/30/2018 1:04:41 AM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước 5.15 M

Tên tệp

Tải Ebook Châm cứu học [Tập 1] - PGS.TS. Phan Quan Chí... [.pdf]

Xem mẫu

1. Bé y tÕ Ch©m cøu häc [tËp 1] S¸ch ®µo t¹o B¸c sÜ y häc cæ truyÒn M sè: §.08.Z.21 Chñ biªn: PGS. TS. Phan quan chÝ hiÕu Nhµ xuÊt b¶n y häc Hµ néi - 2007 1
2. ChØ ®¹o biªn so¹n: Vô Khoa häc & §µo t¹o, Bé Y tÕ biªn so¹n: PGS. TS. Phan Quan ChÝ HiÕu Tham gia tæ chøc b¶n th¶o: ThS. PhÝ V¨n Th©m © B¶n quyÒn thuéc Bé Y tÕ [Vô Khoa häc vµ §µo t¹o] 2
3. Lêi giíi thiÖu Thùc hiÖn mét sè ®iÒu cña LuËt Gi¸o dôc, Bé Gi¸o dôc & §µo t¹o vµ Bé Y tÕ ®· ban hµnh ch¬ng tr×nh khung ®µo t¹o b¸c sÜ y häc cæ truyÒn. Bé Y tÕ tæ chøc biªn so¹n tµi liÖu d¹y - häc c¸c m«n c¬ së, chuyªn m«n vµ c¬ b¶n chuyªn ngµnh theo ch¬ng tr×nh trªn nh»m tõng bíc x©y dùng bé s¸ch chuÈn trong c«ng t¸c ®µo t¹o nh©n lùc y tÕ. S¸ch Ch©m cøu häc tËp 1 ®îc biªn so¹n dùa trªn ch¬ng tr×nh gi¸o dôc cña Trêng §¹i häc Y Dîc thµnh phè Hå ChÝ Minh trªn c¬ së ch¬ng tr×nh khung ®· ®îc phª duyÖt. S¸ch ®îc PGS. TS. Phan Quan ChÝ HiÕu, mét nhµ gi¸o giµu kinh nghiÖm vµ t©m huyÕt víi c«ng t¸c ®µo t¹o biªn so¹n theo ph¬ng ch©m: kiÕn thøc c¬ b¶n, hÖ thèng, néi dung chÝnh x¸c, khoa häc; cËp nhËt c¸c tiÕn bé khoa häc, kü thuËt hiÖn ®¹i vµo thùc tiÔn ViÖt Nam. S¸ch Ch©m cøu häc tËp 1 ®· ®îc Héi ®ång chuyªn m«n thÈm ®Þnh s¸ch vµ tµi liÖu d¹y - häc chuyªn ngµnh b¸c sÜ y häc cæ truyÒn cña Bé Y tÕ thÈm ®Þnh vµo n¨m 2006. Bé Y tÕ ban hµnh lµm tµi liÖu d¹y - häc ®¹t chuÈn chuyªn m«n cña ngµnh Y tÕ trong giai ®o¹n 2006 - 2010. Trong qu¸ tr×nh sö dông, s¸ch ph¶i ®îc chØnh lý, bæ sung vµ cËp nhËt. Bé Y tÕ xin ch©n thµnh c¶m ¬n PGS. TS. Phan Quan ChÝ HiÕu ®· dµnh nhiÒu c«ng søc hoµn thµnh cuèn s¸ch nµy; c¶m ¬n GS. Hoµng B¶o Ch©u vµ GS. NguyÔn Tµi Thu ®· ®äc, ph¶n biÖn ®Ó cuèn s¸ch ®îc hoµn chØnh kÞp thêi phôc vô cho c«ng t¸c ®µo t¹o nh©n lùc y tÕ. LÇn ®Çu xuÊt b¶n, chóng t«i mong nhËn ®îc ý kiÕn ®ãng gãp cña ®ång nghiÖp, c¸c b¹n sinh viªn vµ c¸c ®éc gi¶ ®Ó lÇn xuÊt b¶n sau ®îc hoµn thiÖn h¬n. Vô khoa häc vµ ®µo t¹o Bé Y tÕ 3
4. 4
5. Lêi nãi ®Çu S¸ch Ch©m cøu häc [tËp I] lµ tµi liÖu häc tËp dµnh cho sinh viªn chuyªn khoa y häc cæ truyÒn [YHCT]. Tµi liÖu häc tËp nµy kh«ng chØ phôc vô cho c¸c b¸c sÜ chuyªn khoa ch©m cøu, chuyªn khoa §«ng y mµ cßn lµ tµi liÖu häc tËp quan träng cho nh÷ng häc viªn mong muèn t×m hiÓu vÒ §«ng y [nãi chung] vµ ch©m cøu [nãi riªng]. S¸ch ®îc tr×nh bµy theo 3 ch¬ng: Ch¬ng 1: Häc thuyÕt kinh l¹c Ch¬ng 2: Ph¬ng ph¸p hµo ch©m Ch¬ng 3: Ph¬ng ph¸p ch©m cøu kh¸c Ch¬ng I: ®Ò cËp ®Õn toµn bé häc thuyÕt Kinh l¹c cña YHCT. Häc thuyÕt Kinh l¹c lµ mét trong nh÷ng lý thuyÕt c¬ b¶n cña YHCT nãi chung vµ cña ch©m cøu häc nãi riªng. Néi dung cña ch¬ng cung cÊp cho c¸c b¹n häc viªn nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n, toµn diÖn vÒ hÖ thèng kinh l¹c, bao gåm: 12 kinh chÝnh 12 kinh c©n 12 kinh biÖt HÖ thèng biÖt l¹c Kú kinh b¸t m¹ch Néi dung cña 12 kinh thñy, do tÝnh øng dông thùc tÕ kh«ng nhiÒu, nªn kh«ng ®îc ®Ò cËp trong tµi liÖu häc tËp nµy. Toµn bé häc thuyÕt Kinh l¹c ®îc so¹n vµ tr×nh bµy trong mét ch¬ng riªng nh»m môc ®Ých: + Gióp c¸c b¹n häc viªn dÔ dµng ®¹t ®îc môc tiªu häc tËp. + Hç trî thªm ®îc viÖc tham kh¶o tµi liÖu, ph¸t huy tÝnh tÝch cùc häc tËp cña ngêi häc. + Cung cÊp thªm cho ngêi häc c¸i nh×n ®Çy ®ñ, toµn diÖn, ®óng ®¾n vÒ hÖ kinh l¹c; gióp häc viªn tr¸nh ®îc nhËn thøc cha ®óng vÒ häc thuyÕt Kinh l¹c. Nãi chung, c¸c b¹n häc viªn thêng cã suy nghÜ häc thuyÕt kinh l¹c chØ dµnh cho ch©m cøu häc, cho nh÷ng thÇy thuèc ®iÒu trÞ b»ng ch©m cøu vµ chØ vËn dông häc thuyÕt nµy khi ph¶i ®iÒu trÞ vµ ch¨m sãc bÖnh nh©n b»ng ch©m cøu mµ th«i. Chóng t«i mong r»ng, qua viÖc häc tËp vµ tham kh¶o ch¬ng I, c¸c b¹n sinh viªn, häc viªn sÏ thÊy cô thÓ h¬n hÖ kinh l¹c kh«ng chØ giíi h¹n trong ch©m cøu mµ cßn ®îc vËn dông trong toµn bé ho¹t ®éng YHCT tõ chÈn ®o¸n ®Õn ®iÒu trÞ. Nh vËy, c¸c b¹n sinh viªn, häc viªn sÏ hiÓu râ h¬n c©u nãi sau trong kinh v¨n cæ: Ngêi míi häc Y [YHCT] ph¶i häc hÖ kinh l¹c.. vµ ngêi ®· cã hiÓu biÕt vÒ Y còng ph¶i häc ®Õn. S¸ch Linh khu, Thiªn 11, ®o¹n 1 cã ghi ý nµy qua ®o¹n v¨n sau: «i! ThËp nhÞ kinh m¹ch lµ n¬i mµ con ngêi dùa vµo ®Ó sèng, n¬i mµ bÖnh dùa vµo ®Ó thµnh, n¬i mµ con ngêi dùa vµo ®Ó trÞ, n¬i mµ bÖnh dùa vµo ®Ó khëi lªn; c¸i häc [vÒ y] b¾t ®Çu tõ ®©y, sù khÐo lÐo [cña ngêi thÇy thuèc] ph¶i ®¹t ®Õn.... [Phï! ThËp nhÞ kinh m¹ch gi¶, nh©n chi së dÜ sinh, bÖnh chi së dÜ thµnh, nh©n chi së dÜ trÞ, bÖnh chi së dÜ khëi, häc chi së thØ, c«ng chi së chØ d·, th« chi së dÞ, th¬ng chi së nan d·...]. 5
6. V× thÕ, khi ®Ò cËp ®Õn tõng hÖ thèng cña hÖ kinh l¹c; chóng t«i kh«ng chØ chó ý m« t¶ lé tr×nh ®êng kinh, mµ cßn chó ý ph©n tÝch, vËn dông chóng trong chÈn ®o¸n, ®iÒu trÞ [nhÊt lµ phÇn chÈn ®o¸n]. Ch¬ng II: tËp trung vµo h×nh thøc ®iÒu trÞ phæ biÕn, th«ng dông nhÊt cña ch©m cøu, ®îc gäi lµ hµo ch©m. Bao gåm nh÷ng bµi gi¶ng: VÞ trÝ vµ t¸c dông cña 128 huyÖt th«ng dông. Kü thuËt ch©m vµ cøu. Thñ thuËt bæ vµ t¶. Nguyªn t¾c chän huyÖt. Nh÷ng bµi gi¶ng nãi trªn sÏ gióp cho c¸c b¹n häc viªn: BiÕt c¸ch chän ®îc nh÷ng huyÖt thÝch hîp cho ®iÒu trÞ. BiÕt sö dông nh÷ng kü thuËt c¬ b¶n ®Ó x¸c ®Þnh ®óng vÞ trÝ huyÖt trªn c¬ thÓ. BiÕt ¸p dông ®óng nh÷ng kü thuËt ch©m vµ cøu, bæ vµ t¶ thÝch hîp trong ®iÒu trÞ. HiÓu biÕt ®Çy ®ñ ch¬ng II sÏ gióp c¸c b¹n sinh viªn, häc viªn dÔ dµng ®¹t ®îc môc tiªu ë ch¬ng III, v× ngo¹i trõ mét sè ®Æc ®iÓm riªng, nh÷ng ph¬ng ph¸p ch©m cøu kh¸c ®Òu dùa trªn nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n ®îc ®Ò cËp ë ch¬ng II. Ch¬ng III: nh÷ng ph¬ng ph¸p ch©m cøu kh¸c Bao gåm nh÷ng bµi gi¶ng: Ph¬ng ph¸p ch©m ë loa tai [nhÜ ch©m]. Ph¬ng ph¸p gâ kim hoa mai [mai hoa ch©m]. Ph¬ng ph¸p ®iÒu trÞ ®iÖn trªn huyÖt [®iÖn ch©m]. Ph¬ng ph¸p ch©m ë ®Çu [®Çu ch©m]. Ph¬ng ph¸p ch©m tª. Trong nh÷ng bµi gi¶ng, ngoµi néi dung mang tÝnh kü thuËt, cã tÝnh øng dông, chóng t«i ®· cè g¾ng thªm vµo nh÷ng t liÖu lÞch sö cña c¸c ph¬ng ph¸p ch©m cøu nh»m cung cÊp cho c¸c b¹n häc viªn thªm t liÖu vÒ m«n häc. Mong r»ng nh÷ng kiÕn thøc tæng qu¸t nãi trªn sÏ lµm t¨ng thªm sù høng thó trong häc tËp cña c¸c b¹n. TÊt c¶ c¸c bµi gi¶ng ®Òu cã kÌm theo phÇn c©u hái tr¾c nghiÖm [tù «n tËp] gióp c¸c b¹n cã thÓ tù häc. Nh÷ng bµi gi¶ng lý thuyÕt nµy sÏ ®îc minh häa trªn thùc tÕ t¹i c¸c c¬ së thùc tËp cña Khoa YHCT, §¹i häc Y Dîc TP. Hå ChÝ Minh [c¬ së 3 - BÖnh viÖn §¹i häc Y Dîc thµnh phè Hå ChÝ Minh, ViÖn Dîc häc d©n téc thµnh phè Hå ChÝ Minh, BÖnh viÖn Y häc d©n téc thµnh phè Hå ChÝ Minh...]. Bé m«n Ch©m cøu, Khoa Y häc cæ truyÒn, §¹i häc Y Dîc thµnh phè Hå ChÝ Minh rÊt mong ®îc c¸c b¹n sinh viªn, häc viªn tham kh¶o kü lêi tùa cña tµi liÖu häc tËp nµy tríc khi tham gia vµo qu¸ tr×nh häc tËp m«n häc vµ rÊt mong ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c b¹n sinh viªn vµ c¸c ®ång nghiÖp. PGS. TS. BS. Phan Quan ChÝ HiÕu 6
7. Môc lôc Lêi giíi thiÖu                                       3 Lêi nãi ®Çu                                          5 Ch¬ng I. Häc thuyÕt kinh l¹c                           15 16 Më ®Çu I. §¹i c¬ng                                        16 II. Vai trß cña hÖ kinh l¹c                         20 A. Sinh lý b×nh thêng                           20 B. BÖnh lý                                       20 III. Quan niÖm cña y häc hiÖn ®¹i vÒ hÖ kinh l¹c    21 23 Bµi 1. Lé tr×nh vµ héi chøng bÖnh cña 12 kinh chÝnh I. §¹i c¬ng                                        23 II. Chøc n¨ng sinh lý cña ®êng kinh                24 III. §êng tuÇn hoµn cña 12 kinh chÝnh              24 IV. KhÝ huyÕt trong c¸c ®êng kinh                  26 V. Mêi hai kinh chÝnh                              26 A. Kinh [thñ th¸i ©m] PhÕ                        26 B. Kinh [thñ d¬ng minh] §¹i trêng              28 C. Kinh [tóc d¬ng minh] VÞ                      31 D. Kinh [tóc th¸i ©m] Tú                         34 E. Kinh [thñ thiÕu ©m] T©m                       37 F. Kinh [thñ th¸i d¬ng] TiÓu trêng             38 G. Kinh [tóc th¸i d¬ng] Bµng quang              39 H. Kinh [tóc thiÕu ©m] ThËn                      43 I. Kinh [thñ quyÕt ©m] T©m bµo                   44 J. Kinh [thñ thiÕu d¬ng] Tam tiªu               46 K. Kinh [tóc thiÕu d¬ng] §ëm                    47 L. Kinh [tóc quyÕt ©m] Can                       49 56 Bµi 2. Ph¬ng ph¸p vËn dông lé tr×nh ®êng kinh I. §¹i c¬ng                                        56 II. VËn dông lé tr×nh ®êng kinh                    57 A. VËn dông hÖ kinh l¹c ®Ó chÈn ®o¸n             57 B. Nh÷ng vÝ dô cô thÓ                            59 III. Ph¬ng ph¸p kh¸m ®êng kinh                    60 7
8. 67 Bµi 3. Kinh c©n vµ c¸ch vËn dông I. §¹i c¬ng                                            67 A. C¸c ®iÓm ®Æc thï cña kinh c©n                    67 B. Vai trß trong bÖnh lý vµ ®iÒu trÞ                68 C. Sù cÊu thµnh hÖ thèng ®Æc biÖt 4 hîp           69 II. HÖ thèng thø 1 [3 kinh c©n d¬ng ë ch©n]            70 A. Kinh c©n Bµng quang                              70 B. Kinh c©n §ëm                                     71 C. Kinh c©n VÞ                                      73 D. Kh¶o s¸t huyÖt héi cña 3 kinh c©n d¬ng ë ch©n   74 III. HÖ thèng thø 2 [3 kinh c©n ©m ë ch©n]              75 A. Kinh c©n Tú                                      75 B. Kinh c©n ThËn                                    76 C. Kinh c©n Can                                     76 D. Kh¶o s¸t huyÖt héi cña 3 kinh c©n ©m ë ch©n      77 III. HÖ thèng thø 3 [3 kinh c©n d¬ng ë tay]            78 A. Kinh c©n TiÓu trêng                             78 B. Kinh c©n Tam tiªu                                79 C. Kinh c©n §¹i trêng                              79 D. Kh¶o s¸t huyÖt héi cña 3 kinh c©n d¬ng ë tay    80 V. HÖ thèng thø 4 [3 kinh c©n ©m ë tay]                 81 A. Kinh c©n PhÕ                                     81 B. Kinh c©n T©m bµo                                 82 C. Kinh c©n T©m                                     83 D. Kh¶o s¸t huyÖt héi cña 3 kinh c©n ©m ë tay       83 88 Bµi 4. Kinh biÖt vµ c¸ch vËn dông I. §¹i c¬ng                                            88 A. HÖ thèng ®Æc biÖt vÒ lôc hîp                     88 B. Vai trß sinh lý                                  88 C. Vai trß trong bÖnh lý vµ ®iÒu trÞ                89 II. HÖ thèng hîp thø I [Bµng quang - ThËn]              90 A. Kinh biÖt Bµng quang                             90 B. Kinh biÖt ThËn                                   91 8
9. III. HÖ thèng hîp thø II [§ëm - Can]             91 A. Kinh biÖt §ëm                              91 B. Kinh biÖt Can                              92 IV. HÖ thèng hîp thø III [VÞ - Tú]               92 A. Kinh biÖt VÞ                               92 B. Kinh biÖt Tú                               92 V. HÖ thèng hîp thø IV [TiÓu trêng - T©m]       93 A. Kinh biÖt TiÓu trêng                      93 B. Kinh biÖt T©m                              93 VI. HÖ thèng hîp thø V [Tam tiªu - T©m bµo]      94 A. Kinh biÖt Tam tiªu                         94 B. Kinh biÖt T©m bµo                          94 VII. HÖ thèng thø VI [§¹i trêng - PhÕ]          95 A. Kinh biÖt §¹i trêng                       95 B. Kinh biÖt PhÕ                              95 99 Bµi 5. BiÖt l¹c vµ c¸ch vËn dông I. §¹i c¬ng                                     99 A. C¸c l¹c ngang                              99 B. C¸c l¹c däc                               100 II. Lé tr×nh c¸c l¹c vµ c¸ch sö dông            101 A. L¹c cña thñ th¸i ©m PhÕ kinh              101 B. L¹c cña thñ thiÕu ©m T©m kinh             102 C. L¹c cña thñ quyÕt ©m T©m bµo kinh         102 D. L¹c cña thñ th¸i d¬ng TiÓu trêng kinh   103 E. L¹c cña thñ d¬ng minh §¹i trêng kinh    104 F. L¹c cña thñ thiÕu d¬ng Tam tiªu kinh     104 G. L¹c cña tóc th¸i d¬ng Bµng quang kinh    105 H. L¹c cña tóc thiÕu d¬ng §ëm kinh          105 I. L¹c cña tóc d¬ng minh VÞ kinh            106 J. L¹c cña tóc th¸i ©m Tú kinh               107 K. BiÖt l¹c cña tóc thiÕu ©m ThËn kinh       107 L. L¹c cña tóc quyÕt ©m Can kinh             108 M. BiÖt l¹c cña m¹ch Nh©m                    109 9
10. N. BiÖt l¹c m¹ch §èc                                       109 O. §¹i l¹c cña tú [®¹i bao]                                110 113 Bµi 6. T¸m m¹ch kh¸c kinh I. §¹i c¬ng                                                  113 A. ý nghÜa cña nh÷ng tªn gäi                               114 B. §Æc ®iÓm chung cña 8 m¹ch kh¸c kinh                     114 C. Ph¬ng ph¸p sö dông kú kinh b¸t m¹ch                    115 II. HÖ thèng m¹ch Xung, m¹ch ©m duy                           116 A. M¹ch xung                                               116 B. M¹ch ©m duy                                             118 III. HÖ thèng m¹ch Nh©m - m¹ch ©m kiÓu                        120 A. M¹ch Nh©m                                               121 B. M¹ch ©m kiÓu                                            122 IV. HÖ thèng m¹ch §èc, m¹ch D¬ng kiÓu                        124 A. M¹ch §èc                                                124 B. M¹ch D¬ng kiÓu                                         126 V. HÖ thèng m¹ch §íi, m¹ch D¬ng duy                          128 A. M¹ch §íi                                                128 B. M¹ch D¬ng duy                                          129 Ch¬ng II. Ph¬ng ph¸p hµo ch©m                                      135 136 Bµi 7. VÞ trÝ vµ t¸c dông ®iÒu trÞ cña nh÷ng huyÖt th«ng dông I. §Þnh nghÜa huyÖt                                           136 II. T¸c dông cña huyÖt vÞ ch©m cøu theo §«ng y                137 A. T¸c dông sinh lý                                        137 B. T¸c dông trong bÖnh lý                                  137 C. T¸c dông chÈn ®o¸n                                      137 D. T¸c dông phßng vµ ch÷a bÖnh                             137 III. Ph©n lo¹i huyÖt                                          137 A. HuyÖt n»m trªn ®êng kinh                               138 B. HuyÖt n»m ngoµi ®êng kinh                              139 C. HuyÖt ë chç ®au [a thÞ huyÖt]                           140 IV. Vµi nÐt vÒ lÞch sö ph¸t hiÖn huyÖt                        140 A. Giai ®o¹n huyÖt cha cã vÞ trÝ cè ®Þnh                  140 10
11. B. Giai ®o¹n cã tªn huyÖt                    141 C. Giai ®o¹n ph©n lo¹i cã hÖ thèng           141 V. C¬ së cña viÖc ®Æt tªn huyÖt vÞ ch©m cøu      141 A. Dùa vµo h×nh thÓ cña sù vËt               142 B. Dùa vµo vÞ trÝ cña huyÖt trªn c¬ thÓ      142 C. Dùa vµo t¸c dông trÞ liÖu cña huyÖt       142 VI. VÞ trÝ vµ t¸c dông cña 128 huyÖt             143 A. Kinh PhÕ                                  143 B. Kinh §¹i trêng                           145 C. Kinh VÞ                                   147 D. Kinh Tú                                   150 E. Kinh T©m                                  152 F. Kinh TiÓu trêng                          153 G. Kinh Bµng quang                           155 H. Kinh ThËn                                 159 I. Kinh T©m bµo                              161 J. Kinh Tam tiªu                             162 K. Kinh §ëm                                  164 L. Kinh Can                                  167 M. M¹ch Nh©m                                 169 175 Bµi 8. Kü thuËt ch©m vµ cøu I. Kü thuËt ch©m                                 175 A. §Þnh nghÜa ch©m                           175 B. S¬ lîc vÒ c¸c lo¹i kim ch©m              175 C. Nh÷ng néi dung cÇn chó ý khi ch©m cøu     176 D. ChØ ®Þnh vµ chèng chØ ®Þnh cña ch©m       184 E. C¸c tai biÕn khi ch©m vµ c¸ch ®Ò phßng    185 II. Kü thuËt cøu                                 186 A. §Þnh nghÜa cøu                            186 B. Nh÷ng viÖc lµm ®Ó t¨ng hiÖu qu¶ cña cøu   186 C. Ph¬ng tiÖn                               187 D. Cøu b»ng ®iÕu ng¶i                        187 E. Cøu b»ng måi ng¶i                         188 11
12. F. ChØ ®Þnh vµ chèng chØ ®Þnh cña cøu                   189 G. Tai biÕn x¶y ra vµ c¸ch ®Ò phßng                     189 194 Bµi 9. Thñ thuËt bæ t¶ trong ch©m I. ChØ ®Þnh cña phÐp bæ                                     194 II. ChØ ®Þnh cña phÐp t¶                                    194 III. Nh÷ng lo¹i thñ thuËt bæ vµ t¶ kinh ®iÓn                194 IV. Nh÷ng lo¹i thñ thuËt bæ vµ t¶ thêng dïng hiÖn nay      196 V. Nh÷ng thñ thuËt vµ chØ ®Þnh thêng dïng                  197 203 Bµi 10. Nguyªn t¾c chän huyÖt I. Chän huyÖt theo nguyªn t¾c t¹i chç                       203 II. Chän huyÖt theo lý luËn ®êng kinh                      204 A. Chän huyÖt nguyªn - l¹c cña 12 ®êng kinh chÝnh      204 B. Chän huyÖt du  mé                                   206 C. Chän huyÖt ngò du                                    208 D. Chän huyÖt khÝch                                     211 III. Chän huyÖt ®Æc hiÖu                                    212 Ch¬ng III. Nh÷ng ph¬ng ph¸p ch©m cøu kh¸c                       221 222 Bµi 11. Ph¬ng ph¸p ch©m loa tai [nhÜ ch©m] I. S¬ lîc vÒ qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nhÜ ch©m   222 A. NhÜ ch©m vµ y häc cæ truyÒn ph¬ng T©y                222 B. NhÜ ch©m vµ y häc cæ truyÒn §«ng ph¬ng               224 C. T×nh h×nh nhÜ ch©m hiÖn nay                           225 II. C¬ së lý luËn cña nhÜ ch©m                              226 A. Theo y häc cæ truyÒn                                  226 B. Theo thÇn kinh sinh lý häc                            228 III. Nh÷ng thay ®æi bÖnh lý ë loa tai khi c¬ thÓ cã bÖnh    231 IV. C¸ch ph¸t hiÖn nh÷ng thay ®æi bÖnh lý trªn loa tai      231 V. Ph©n bè vïng ®¹i biÓu trªn loa tai                       233 VI. Dïng loa tai vµo ®iÒu trÞ                               235 VII. Dïng loa tai vµo chÈn ®o¸n                             236 VIII. Dïng loa tai vµo phßng bÖnh                           236 IX. Kü thuËt ch©m cøu trªn loa tai                          237 12
13. X. Tai biÕn vµ c¸ch xö trÝ                                    238 XI. ChØ ®Þnh vµ chèng chØ ®Þnh cña ph¬ng ph¸p ch©m loa tai   238 242 Bµi 12. Ch©m kim hoa mai [mai hoa ch©m] I. §¹i c¬ng                                                  242 II. LÞch sö ph¸t triÓn cña ch©m kim hoa mai                   242 III. C¸ch lµm kim hoa mai ®¬n gi¶n                            243 IV. C¸ch cÇm kim hoa mai                                      243 V. C¬ së lý luËn cña gâ kim hoa mai                           243 VI. T thÕ thÇy thuèc vµ ngêi bÖnh                           244 VII. C¸c vïng ®iÒu trÞ trªn c¬ thÓ                            244 A. Vïng thêng quy                                         244 B. Vïng ®Çu mÆt                                            245 C. Vïng cæ                                                 246 D. Vïng chi trªn                                           247 E. Vïng chi díi                                           249 F. Vïng ngùc                                               250 G. Vïng bông                                               251 H. Vïng lng                                               251 VIII. ¸p dông vµo ®iÒu trÞ                                    252 A. ChØ ®Þnh vµ chèng chØ ®Þnh                              252 B. Thñ thuËt gâ kim hoa mai                                252 C. Tr×nh tù gâ kim hoa mai                                 252 D. Ph¶n øng phô vµ c¸ch xö lý                              253 E. Mét sè ®iÓm cÇn chó ý                                   253 F. Mét sè c«ng thøc ®iÒu trÞ                               253 G. Mét sè c¸ch gâ kh¸c                                     255 260 Bµi 13. §iÖn ch©m I. §¹i c¬ng                                                  260 A. §Þnh nghÜa                                              260 B. §Æc ®iÓm chung cña ®iÖn ch©m                            260 II. C¬ së lý luËn cña ph¬ng ph¸p ®iÖn ch©m theo YHH§         261 A. Nh÷ng ph¬ng ph¸p ®iÒu trÞ ®iÖn trªn huyÖt              261 13
14. B. Dßng ®iÖn mét chiÒu ®Òu                             261 C. C¸c dßng ®iÖn xung tÇn sè thÊp, ®iÖn thÕ thÊp       262 III. Kü thuËt ®iÒu trÞ ®iÖn trªn huyÖt                    263 A. C¸c c¸ch ®iÒu trÞ ®iÖn trªn huyÖt                   263 B. C¸ch tiÕn hµnh ch©m ®iÖn                            264 C. LiÖu tr×nh ®iÖn ch©m                                265 D. Tai biÕn vµ c¸ch xö trÝ, ®Ò phßng                   266 269 Bµi 14. Ch©m tª I. §¹i c¬ng                                              269 II. S¬ lîc lÞch sö ph¸t triÓn cña ch©m tª                269 III. Ph¬ng ph¸p ch©m tª                                  270 A. VÊn ®Ò ngêi bÖnh trong ch©m tª ®Ó mæ               270 B. Tr×nh tù tiÕn hµnh mét cuéc mæ ch©m tª              271 C. Néi dung ph¬ng ph¸p ch©m tª                        272 IV. Lîi Ých vµ tån t¹i cña ch©m tª                        278 A. Lîi Ých cña ch©m tª                                 278 B. Nhîc ®iÓm cña ch©m tª                              278 282 Bµi 15. §Çu ch©m I. §¹i c¬ng                                              282 II. VÞ trÝ vµ t¸c dông ®iÒu trÞ cña c¸c vïng ch©m ë ®Çu   282 A. Nh÷ng tuyÕn quan träng                              282 B. VÞ trÝ vµ t¸c dông cña nh÷ng vïng ch©m ë ®Çu        282 C. Kü thuËt ch©m ë ®Çu                                 286 D. ChØ ®Þnh vµ nh÷ng ®iÓm chó ý trong ®Çu ch©m         287 14
15. Ch¬ng I Häc thuyÕt kinh l¹c 15
16. Bµi 1 Bµi Më ®Çu I. §¹I C¬NG Häc thuyÕt Kinh l¹c , còng nh nh÷ng häc thuyÕt ©m d¬ng, Ngò hµnh, T¹ng phñ, Dinh, VÖ, KhÝ, HuyÕt... lµ mét trong nh÷ng häc thuyÕt c¬ b¶n cña y häc cæ truyÒn. Häc thuyÕt nµy ®îc ®Ò cËp chñ yÕu trong 04 thiªn [10, 11, 12, 13] cña s¸ch Linh khu. Tuy nhiªn, néi dung nµy còng cßn ®îc ®Ò cËp r¶i r¸c thªm trong c¸c thiªn kh¸c [17, 33, 61...] Häc thuyÕt Kinh l¹c ®ãng vai trß rÊt lín trong sinh bÖnh lý häc y häc cæ truyÒn, trong chÈn ®o¸n còng nh trong ®iÒu trÞ. S¸ch Linh khu, thiªn 11, ®o¹n 1 ®· nªu lªn tÇm quan träng cña häc thuyÕt nµy nh sau: «i! ThËp nhÞ kinh m¹ch lµ n¬i mµ con ngêi dùa vµo ®Ó sèng, n¬i mµ bÖnh dùa vµo ®Ó thµnh, n¬i mµ con ngêi dùa vµo ®Ó trÞ, n¬i mµ bÖnh dùa vµo ®Ó khëi lªn; c¸i häc [vÒ y] b¾t ®Çu tõ ®©y, sù khÐo lÐo [cña ngêi thÇy thuèc] ph¶i ®¹t ®Õn..... Kinh l¹c lµ nh÷ng ®êng vËn hµnh khÝ huyÕt. Nh÷ng con ®êng nµy ch¹y kh¾p ch©u th©n, tõ trªn xuèng díi, tõ díi lªn trªn, c¶ bªn trong [ë c¸c t¹ng phñ] lÉn ngoµi n«ng. Häc thuyÕt Kinh l¹c ®· quy n¹p ®îc mét hÖ thèng liªn hÖ chÆt chÏ gi÷a tÊt c¶ c¸c vïng cña c¬ thÓ thµnh mét khèi thèng nhÊt, thÓ hiÖn ®Çy ®ñ c¸c häc thuyÕt ©m D¬ng, T¹ng phñ, Ngò hµnh, mèi liªn quan trong ngoµi - trªn díi.... HÖ kinh l¹c bao gåm: Mêi hai kinh chÝnh. T¸m m¹ch kh¸c kinh [kú kinh b¸t m¹ch]. Mêi bèn l¹c vµ ®¹i l¹c cña tú. Mêi hai l¹c ngang [nh÷ng l¹c ngang nµy thêng ®îc m« t¶ chung víi 12 kinh chÝnh. Trong tµi liÖu nµy, chóng ®îc xÕp chung vµo hÖ thèng l¹c gåm: c¸c biÖt l¹c, l¹c ngang, l¹c m¹ch nhá, l¹c m¹ch næi ë n«ng]. Mêi hai kinh biÖt. PhÇn phô thuéc gåm: t¹ng phñ, 12 kinh c©n, 12 khu da [b× bé]. T¹ng phñ, c©n c¬, b× phu ®Òu do khÝ huyÕt tuÇn hoµn trong kinh m¹ch nu«i dìng: nÕu nu«i dìng ë t¹ng phñ th× lÊy tªn t¹ng phñ. VÝ dô kinh PhÕ lµ kinh th¸i ©m ë tay ®i vµo PhÕ, ®o¹n kinh PhÕ nu«i dìng khèi c©n c¬ th× lÊy tªn lµ kinh c©n PhÕ vµ mçi khu da ®Òu do mét kinh cô thÓ nu«i dìng. 16
17. Díi ®©y lµ nh÷ng h×nh ¶nh m« t¶ vÒ lé tr×nh mét sè ®êng kinh chÝnh trong hÖ thèng kinh l¹c ®îc ghi nhËn trong c¸c tµi liÖu ch©m cøu cæ xa. H×nh 1. Kinh PhÕ                    H×nh 2. Kinh §¹i trêng H×nh 3. Kinh VÞ                        H×nh 4. Kinh Tú 17
18. H×nh 5. Kinh T©m       H×nh 6. Kinh TiÓu trêng H×nh 7. Kinh Bµng quang      H×nh 8. Kinh ThËn 18
19. H×nh 9. Kinh T©m bµo   H×nh 10. Kinh Tam tiªu H×nh 11. Kinh §ëm       H×nh 12. Kinh Can 19

Video liên quan