Từ những đặc tính khác biệt của loài mèo [猫 - Neko] như mê ăn cá hay vẻ ngoài lặng lẽ, "vô tội" của chúng, nhiều câu thành ngữ tiếng Nhật đã được ra đời.
猫に小判 - Neko ni koban
Koban là đồng xu bằng vàng được người Nhật sử dụng trong thời Edo [1603 – 1868]. Do vậy, thành ngữ “Neko ni koban” [Con mèo mà vớ đồng vàng] ngụ ý rằng trao vật quý giá cho người không trân trọng, không hiểu được giá trị của vật đó thì chẳng được lợi gì, chỉ là lãng phí như cho mèo đồng xu bằng vàng vậy. Trong tiếng Việt cũng có câu thành ngữ tương tự là “Đàn gảy tai trâu”.
Thành ngữ "Neko ni Koban". Ảnh: ac-illust.com
猫に鰹節 - Neko ni katsuobushi
Katsuobushi trong câu thành ngữ trên là món cá ngừ khô, hương vị chủ đạo trong các món ăn truyền thống của người Nhật. Chúng được bảo thành sợi mỏng như giấy rắc lên bánh bạch tuộc nướng Takoyaki, bánh xèo Nhật Okonomiyaki hoặc để nấu nước dùng Dashi.
Thành ngữ “Neko ni katsobushi” nghĩa đen là “Đặt Katsuobushi cạnh bên con mèo”. Rõ ràng, việc để một món cá hấp dẫn như vậy bên cạnh loài mèo vốn thích ăn cá quả thật là nguy hiểm. Do vậy, câu thành ngữ này dùng để chỉ một tình huống nguy hiểm hoặc cần phải cảnh giác cao độ. Trong tiếng Việt, “Mỡ để miệng mèo” cũng có nghĩa tương tự.
猫の手も借りたい - Neko no te mo karitai
Câu thành ngữ “Neko no te mo karitai” nghĩa đen là “muốn mượn cả tay của mèo" [dù biết rằng "boss" này có thể chẳng giúp được gì], ám chỉ sự bận rộn của một người.
Thành ngữ "Neko no te mo karitai”. Ảnh: nihongokyoshi-net.com
猫の額 - Neko no hitai
Câu này có nghĩa là “Trán của con mèo” ["額 - Hitai" có nghĩa là "trán"], được sử dụng để chỉ một thứ gì nhỏ xíu, bé tẹo, chật hẹp. Chẳng hạn một khu vườn hoặc một mảnh đất to bằng trán con mèo nghĩa là diện tích của nó rất nhỏ.
猫をかぶる - Neko wo kaburu
“Neko wo Kaburu” với động từ “Kaburu – かぶる” là "đội", mang nghĩa “đội lốt mèo”, tức hành động giả vờ im lặng và vô hại nhằm che giấu đi bản chất thật sự của mình. Chính vì vậy, câu thành ngữ này thường dùng để mô tả việc giả vờ vô tội, cũng có thể hiểu là thảo mai hay giả nai.
Thành ngữ "Neko wo kaburu". Ảnh: ac-illust.com
猫も杓子も - Neko mo shakushi mo
Trong câu thành ngữ trên, “杓子 – Shakushi” có nghĩa là cái môi múc canh. Như vậy, nghĩa đen của câu là “cả mèo, cả môi”, ám chỉ “tất cả mọi người, tất cả mọi thứ, hoặc bất kỳ thứ gì, bất kỳ ai không có sự phân biệt".
Thành ngữ tiếng Nhật liên quan đến loài chó
Ở các thành ngữ về loài khuyển [犬 - Inu], người Nhật lại thường mô tả các tình huống liên quan đến cãi vã hoặc diễn tả hai mặt của một vấn đề.
犬猿の仲 - Ken-en no naka
“犬猿 – Ken-en” được ghép từ hai chữ "Khuyển" [chó] và "Viên" [khỉ], còn “仲 – Naka” mang nghĩa là “mối quan hệ”. Từ đó, câu thành ngữ này dùng để chỉ một mối quan hệ mà cả hai không ưa nhau cho lắm và thường được so sánh là "ghét nhau như chó với khỉ". Soi chiếu qua tiếng Việt, cũng có câu tương tự là “Ghét nhau như chó với mèo”.
Thành ngữ "Kenen no naka". Ảnh: woman.mynavi.jp
犬の遠吠え — Inu no tooboe
Từ “遠吠え – Tooboe” có nghĩa là “tiếng hú, tiếng sủa [từ xa]”. Cả câu thành ngữ dùng để diễn tả ai đó nói xấu người khác sau lưng, hèn nhát và không dám đến gần để giải quyết vấn đề trực tiếp, được ví như "tiếng chó sủa từ xa".
夫婦喧嘩は犬も食わない — Fuufu genka wa inu mo kuwanai
“夫婦 – Fuufu” [vợ chồng], “喧嘩 – Genka” [cãi vã] và “食わない – Kuwanai” là thể phủ định của động từ “食う – Kuu – Đớp, xơi”. Nghĩa đen của cả câu là "Đến chó cũng không thèm ăn những cuộc cãi vã của vợ chồng" [bởi chó được biết đến là loài động vật không kén chọn, cái gì cũng ăn].
Thông thường, các cuộc cãi vã giữa vợ chồng bắt nguồn từ những điều nhỏ bé đến mức người ngoài khó mà hiểu được nhưng lại được giải quyết nhanh chóng sau đó. Do vậy, câu thành ngữ này khuyên mọi người không nên can thiệp vào những tranh cãi như vậy.
飼い犬に手を噛まれる — Kaiinu ni te wo kamareru
Trong câu thành ngữ này, “飼い犬 – Kaiinu” có nghĩa là “chó mình nuôi” còn “手を噛まれる – Te wo kamareru” nghĩa là “bị cắn vào tay”.
Thành ngữ "Kaiinu ni te o kamareru". Ảnh: nihongokyoshi-net.com
Chó luôn được xem là vật nuôi trung thành, cho nên "bị chó mình nuôi cắn vào tay" thì cả câu thành ngữ ám chỉ sự phản bội của một cấp dưới mà mình tin tưởng.
犬が西向きゃ尾は東 — Inu ga nishimukya o wa higashi
“Nếu đầu chú chó hướng về phía Tây thì đuôi của chúng ở hướng Đông”, câu thành ngữ này chỉ một việc gì đó là hiển nhiên.
Con chó và con mèo Ai thông minh hơn?
Nếu tính trên nghiên cứu này thì đúng – chó hoàn toàn vượt trội về trí thông minh. Tuy nhiên theo Herculano-Houzel, nghiên cứu của ông thực chất chỉ chứng tỏ được rằng về mặt sinh học, chó có khả năng xử lý linh hoạt hơn mèo thôi, và điều này cũng không có nghĩa rằng chó thực sự có “trí tuệ” hơn mèo.
Mèo và chó ai mạnh hơn?
Chó hay mèo thông minh hơn? Thật ra thì sự thông minh của mèo cũng phụ thuộc vào những gì bạn đánh giá, nếu đề cập đến lòng trung thành và sự liên kết với xã hội có thể loài chó sẽ chiến thắng. Nhưng ở mặt khác nếu ta nói đến việc săn bắt trong tự nhiên thì loài mèo hoàn toàn chiếm ưu thế hơn.
Mèo và chó ai sống lâu hơn?
GS. TSKH Đặng Huy Huỳnh, Chủ tịch Hội Động vật học Việt Nam cho biết: Chó là loài động vật ưa hoạt động vì thế chúng có tuổi thọ khá cao. Tuổi thọ tối đa của chó có thể lên tới vài chục năm. So với chó, mèo [thuộc nhóm động vật ăn thịt] có tuổi thọ thấp hơn, tối đa khoảng 15 năm.
Neko trong tiếng Nhật là gì?
Neko [mèo] Trong số các quán cà phê có thể chơi với thú cưng, hiện nay cà phê mèo, cà phê cú mèo và cà phê thỏ đang được ưa chuộng.