Kinh tế là thuật ngữ khá quen thuộc và chính là tổng thể các hoạt động liên quan đến quá trình sản xuất, lưu thông, phân phối và tiêu thụ của cải trong xã hội. Còn chính sách được hiểu là kế hoạch hành động, được thỏa thuận hoặc lựa chọn bởi Chính phủ, đảng chính trị hoặc doanh nghiệp. Các chính sách cơ cấu ngành kinh tế có vai trò và ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển kinh tế đất nước. Chắc hẳn hiện nay vẫn còn nhiều người chưa hiểu rõ về chính sách này.
Tư vấn luật trực tuyến miễn phí qua tổng đài điện thoại: 1900.6568
1. Tìm hiểu về cơ cấu ngành kinh tế:
Khái quát về cơ cấu ngành kinh tế:
Cơ cấu ngành kinh tế được hiểu cơ bản chính là tương quan giữa các ngành trong tổng thể nền kinh tế, thể hiện mối quan hệ hữu cơ và sự tác động qua lại cả về số lượng và chất lượng giữa các ngành với nhau. Các mối quan hệ này được hình thành trong những điều kiện kinh tế nhất định, luôn luôn vận động và hướng vào những mục tiêu cụ thể. Như vậy, chúng ta sẽ cần phải hiểu cơ cấu ngành kinh tế theo những nội dung sau:
– Thứ nhất là số lượng các ngành kinh tế được hình thành. Số lượng ngành kinh tế không cố định, số lượng các ngành kinh tế được hình thành luôn được hoàn thiện theo sự phát triển của phân công lao động xã hội. Theo thời gian và quan điểm đã có nhiều cách phân loại ngành kinh tế khác nhau. Để nhằm mục đích có thể thống nhất cách phân loại ngành, Liên Hợp Quốc đã ban hành “Hướng dẫn phân loại ngành theo chuẩn quốc tế đối với toàn bộ các hoạt động kinh tế”. Theo tính chất công việc Liên Hợp Quốc đã gộp các ngành phân loại thành ba khu vực hay còn gọi là ba ngành gộp: Khu vực I bao gồm các ngành nông – lâm – ngư nghiệp; khu vực II bao gồm các ngành công nghiệp và xây dựng; khu vực III bao gồm các ngành dịch vụ.
– Thứ hai là mối quan hệ tương đối giữa các ngành với nhau. Mối quan hệ tương đối giữa các ngành với nhau này bao gồm cả mặt số lượng và chất lượng. Mặt số lượng sẽ thể hiện ở tỷ trọng [tính theo GDP, lao động, vốn…] của mỗi ngành trong tổng thể nền kinh tế quốc dân còn khá cạnh chất lượng phản ánh vị trí tầm quan trọng của từng ngành và tính chất của sự tác động qua lại giữa các ngành với nhau
Khái niệm cơ cấu ngành kinh tế:
Chính sách cơ cấu ngành kinh tế hay chính sách phát triển ngành.
Cơ cấu ngành thực chất chính là hoạt động sản xuất của nền kinh tế được phân loại thành các nhóm lớn và gọi là khu vực và các nhóm nhỏ hơn và gọi là ngành. Hệ thống phân ngành do Liên hợp quốc để nghị được gọi là hệ thống phân ngành tiêu chuẩn.
Thông thường nền kinh tế được chia thành 3 khu vực cơ bản:
– Thứ nhất: khu vực sơ chế hay khai thác, bao gồm các ngành sản xuất nguyên liệu và trồng trọt, chăn nuôi.
– Thứ hai: khu vực thứ cấp hay chế biến, bao gồm các ngành chế biến, xây dựng, điện nước.
– Thứ va: khu vực dịch vụ – bao gồm các ngành bán lẻ, thông tin, ngân hàng, du lịch.
Tầm quan trọng tương đối của mỗi khu vực có xu hướng thay đổi khi nền kinh tế phát triển theo thời gian. Nhìn chung, ta nhận thấy rằng các nước đang phát triển có khu vực sơ chế lớn, khu vực công nghiệp và dịch vụ nhỏ, ngược lại các nước phát triển có khu vực sơ chế nhỏ, khu vực công nghiệp và dịch vụ lớn. Trong những năm gần đây, đa số các nước tiên tiến nhất đều có sự suy giảm trong các ngành công nghiệp và sự gia tăng tương ứng của các ngành dịch vụ.
Sau nhiều năm đổi mới, cơ cấu ngành kinh tế Việt Nam đã chuyển đổi từ thuần nông thành cơ cấu công nghiệp – dịch vụ – nông nghiệp, hướng tới trở thành một nước công nghiệp và phát triển ngành dịch vụ. Mặc dù vậy, quá trình chuyển dịch cơ cấu ngành kinh tế tại nước ta vẫn còn bộc lộ nhiều điểm bất cập cụ thể như: chuyển dịch cơ cấu có xu hướng chững lại; vị trí ngành dịch vụ có xu hướng giảm sút; đóng góp của của yếu tố TFP trong tăng trưởng thấp; tỷ trọng VA trong giá trị sản xuất giảm… gây ảnh hưởng tiêu cực đến mục tiêu nâng cao trình độ phát triển nền kinh tế, đưa đất nước trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại.
Từ thực tế này đã cho thấy nhà nước cần lựa chọn các ngành tập trung ưu tiên; thúc đẩy phát triển ngành dịch vụ; tăng dần tỷ trọng đầu tư khu vực tư nhân, giảm tỷ trọng đầu tư nhà nước; ưu đãi thu hút FDI với các công ty đa quốc gia và các ngành ưu tiên; phát triển công nghiệp hỗ trợ và đổi mới công nghệ.
2. Tìm hiểu về chính sách cơ cấu ngành kinh tế:
Ta hiểu về chính sách cơ cấu ngành kinh tế như sau:
Chính sách cơ cấu ngành kinh tế bao gồm một hệ thống các nguyên tắc, quan điểm, chính sách, công cụ và biện pháp thích hợp mà Nhà nước áp dụng để nhằm mục đích có thể thực hiện chuyển dịch các hoạt động sản xuất giữa các ngành và nội bộ ngành trong nền kinh tế quốc dân theo định hướng chiến lược phát triển ngành trong từng thời kì nhất định.
Các hình thức của chính sách cơ cấu ngành kinh tế:
Theo chiến lược phát triển kinh tế quốc dân, chính sách cơ cấu ngành kinh tế bao gồm các hình thức sau đây: chính sách cơ cấu ngành kinh tế theo mô hình nông nghiệp; nông nghiệp – công nghiệp; công nghiệp – nông nghiệp – thương mại, dịch vụ; công nghiệp – thương mại, dịch vụ.
– Chính sách cơ cấu ngành theo mô hình nông nghiệp được hiểu cơ bản chính là một hình thức của chính sách cơ cấu ngành kinh tế trong đó chính phủ tập trung các nguồn lực và giải pháp nhằm phát triển chủ yếu ngành nông nghiệp.
Nông nghiệp hiện nay là một ngành sản xuất vật chất cơ bản của xã hội và là bộ phận cấu thành của nền kinh tế quốc dân. Hiểu theo nghĩa hẹp, nông nghiệp là việc sử dụng đất đai để thực hiện các hoạt động trồng trọt và chăn nuôi, khai thác cây trồng và vật nuôi làm tư liệu và nguyên liệu lao động chủ yếu để tạo ra lương thực, thực phẩm và một số nguyên liệu cho công nghiệp. Hiểu theo nghĩa rộng hơn, nông nghiệp bao gồm 03 lĩnh vực là nông nghiệp, lâm nghiệp và ngư nghiệp.
Nông nghiệp cũng chính là một ngành kinh tế quan trọng, chủ yếu trong suốt một thời gian dài của lịch sử của xã hội loài người, là khu vực duy nhất sản xuất ra lương thực, thực phẩm nuôi sống con người và cho đến nay sản phẩm của nông nghiệp vẫn chưa có một ngành sản xuất nào thay thế được.
– Chính sách cơ cấu ngành theo mô hình nông nghiệp – công nghiệp được hiểu cơ bản chính là một hình thức của chính sách cơ cấu ngành kinh tế trong đó Chính phủ áp dụng các công cụ và giải pháp nằhm phát triển ngành nông nghiệp và công nghiệp của đất nước. Trong hai ngành nông nghiệp và công nghiệp thì ngành nông nghiệp được ưu tiên hơn.
Ngành công nghiệp là một ngành sản xuất vật chất, bao gồm các hoạt động: Khai thác của cải vật chất có sẵn trong thiên nhiên mà lao động của con người chưa tác động vào; Chế biến những sản phẩm đã khai thác và chế biến sản phẩm của nông nghiệp; Hoạt động sản xuất công nghiệp còn bao gồm cả việc sửa chữa máy móc thiết bị và vật phẩm tiêu dùng.
Như vậy, ta nhận thấy rằng, là tất cả các hoạt động khai thác chế biến và sửa chữa nói trên không kể quy mô, hình thức như thế nào, không kể với loại công cụ lao động gì, hoặc bằng cơ khí hiện đại, nửa cơ khí, hoặc bằng công cụ thô sơ dựa vào sức lao động và sự khéo léo của chân tay người lao động là chính, đều xếp vào ngành công nghiệp.
– Chính sách cơ cấu ngành theo mô hình công nghiệp – nông nghiệp – thương mại, dịch vụ được hiểu cơ bản chính là một hình thức cảu chính sách cơ cấu ngành kinh tế trong đó Chính phủ áp dụng các công cụ và giải pháp theo hướng thúc đẩy phát triển công nghiệp, nông nghiệp, thương mại và dịch vụ. Hướng ưu tiên của Nhà nước là công nghiệp, nông nghiệp, thương mại và dịch vụ.
Thương mại dịch vụ được hiểu cơ bản chính là hoạt động thương mại có đối tượng là dịch vụ, diễn ra giữa bên cung ứng dịch vụ và sử dụng dịch vụ, đây là quá trình liên hoàn bao gồm nhiều khâu có liên quan mật thiết với nhau.
– Chính sách cơ cấu ngành theo mô hình công nghiệp phát triển – thương mại, dịch vụ là loại hình chính sách cơ cấu ngành ở giai đoạn phát triển cao.
Trong loại hình chính sách cơ cấu ngành theo mô hình công nghiệp phát triển – thương mại, dịch vụ, chính phủ sẽ cần tập trung các nguồn lực và giải pháp cho việc phát triển một nền công nghiệp tiên tiến, cùng với công nghiệp là ngành thương mại, du lịch cũng trở thành ngành cơ bản của nền kinh tế quốc dân.
Nền kinh tế của mỗi quốc gia phát triển bền vững hay không tùy thuộc vào cơ cấu kinh tế của đất nước đó. Nền kinh tế ngày càng phát triển theo định hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa thì chuyển dịch cơ cấu kinh tế cũng là một xu hướng tất yếu. Cùng Luận Văn 2S khám phá thực trạng cơ cấu kinh tế & xu hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam
Chuyển dịch cơ cấu kinh tế là gì?
Cơ cấu kinh tế là gì?
Cơ cấu kinh tế là tổng thể các ngành nghề, bộ phận kinh tế có mối quan hệ chặt chẽ, tác động qua lại với nhau tạo thành một hệ thống hình thành nên nền kinh tế của một quốc gia, dựa trên mục tiêu và định hướng của khu vực, quốc gia đó. Cơ cấu kinh tế bao gồm: Có nhiều loại cơ cấu kinh tế như: Cơ cấu khu vực kinh tế, cơ cấu vùng kinh tế, cơ cấu theo thành phần kinh tế, cơ cấu thương mại quốc tế, cơ cấu theo khu vực thể chế,..
Đang xem: Cơ cấu ngành kinh tế là gì
Chuyển dịch cơ cấu kinh tế
Chuyển dịch cơ cấu kinh tế là sự phát triển không đều giữa các ngành. Là sự chuyển dịch sao cho phù hợp với năng lực, trình độ của lao động trong điều kiện kinh tế-xã hội ứng với từng giai đoạn phát triển kinh tế của đất nước. Dễ hiểu hơn là ngành nào có tốc độ phát triển mạnh hơn thì sẽ tăng tỉ trọng của ngành đó, ngành nào có tốc độ phát triển thấp hơn thì điều chỉnh giảm tỉ trọng của ngành đó cho phù hợp tổng thể chung của nền kinh tế.
Cơ cấu kinh tế & chuyển dịch kinh tế
Nội dung cơ cấu ngành kinh tế là gì?
Nội dung của cơ cấu ngành kinh tế được thể hiện là:
– Đó là số lượng các ngành được hình thành. Số lượng này luôn luôn phát triển theo sự phân công lao động xã hội.
– Mối quan hệ về số lượng thể hiện ở tỉ trọng của mỗi ngành trong tổng thể.
– Mối quan hệ về chất lượng phản ánh vị trí, tầm quan trọng từng ngành, các mối liên kết kinh tế – kĩ thuật, kinh tế – xã hội và tính chất tác động qua lại lẫn nhau giữa chúng.
Nói chung, mối quan hệ của các ngành về số lượng và chất lượng đều thường xuyên biến đổi và ngày càng trở nên phức tạp hơn theo sự phát triển của lực lượng sản xuất và phân công lao động xã hội trong nước và quốc tế.
Ý nghĩa của chuyển dịch cơ cấu kinh tế
Nền kinh tế ngày càng phát triển thì sự phân hóa ngành ngày càng tăng, đặc biệt trong thời kỳ công nghiệp hóa-hiện đại hóa. Trong giai đoạn chuyển mình thì sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngày càng rõ cho thấy sự phát triển của năng lực sản xuất và phân công lao động xã hội.
Chuyển dịch cơ cấu kinh tế cho phép khai thác tối đa thế thế mạnh tự nhiên-kinh tế-xã hội của từng vùng. Cùng với đó, Chuyển dịch cơ cấu cũng cho phép nhà nước phân phối nguồn lực hợp lý cho từng ngành, từng vùng kinh tế. Tập trung xây dựng, tổng hợp những nguồn lực quốc gia là cơ sở để đẩy mạnh tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững.
Phân loại chuyển dịch cơ cấu kinh tế
Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo ngành: Là sự vận động chuyển dịch vị trí, tỷ trọng của các ngành kinh tế và mối quan hệ tương hỗ giữa chúng để phù hợp với năng lực sản xuất và phân công lao động xã hội.Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo vùng: Là sự chuyển dịch tỷ trọng các ngành kinh tế xét theo từng vùng. Để có thể khai thác tối đa nguồn lực của từng địa phương, cần có những chính sách phân bổ riêng cho từng khu vực dựa trên điều kiện tự nhiên-kinh tế-xã hội.Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo lãnh thổ: Là sự chuyển dịch các ngành kinh tế trên phạm vi lãnh thổ một quốc gia. Hình thành các vùng động lực phát triển kinh tế, vùng chuyên canh, vùng trọng điểm kinh tế phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế và nguồn lực của mỗi quốc gia.
Phân loại chuyển dịch cơ cấu kinh tế
Chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam hiện nay
Thực trạng chuyển dịch cơ cấu kinh tế ở Việt Nam
1. Chuyển dịch cơ cấu theo ngành
Cơ cấu kinh tế Việt Nam được chia thành 3 khu vực:
Khu vực I: Nông-lâm-thủy sản
Khu vực II: Công nghiệp và xây dựng
Khu vực III: Dịch vụ
Những năm gần đây, cơ cấu kinh tế Việt Nam đang có sự chuyển dịch rất mạnh. Vì vậy, đã tạo ra sự thay đổi lớn trong tỷ trọng của các ngành thể hiện rõ ở việc giảm tỷ trọng các ngành ở khu vực I và tăng tỷ trọng các ngành ở khu vực II và III. Ngoài ra còn có sự phân hóa theo từng khu vực, cụ thể ở khu vực I: giảm tỷ trọng các ngành lâm nghiệp, trồng trọt và chăn nuôi, tăng tỷ trọng ngành khai thác, nuôi trồng thủy-hải sản. Khu vực II có xu hướng giảm tỷ trọng ngành công nghiệp khai thác và tăng tỷ trọng ngành công nghiệp chế biến. Khu vực III có xu hướng tăng mạnh các lĩnh vực xây dựng kết cấu hạ tầng và phát triển đô thị. Sở dĩ có sự phân hóa mạnh như vậy là do Nhà Nước có chủ trương phát triển kinh tế theo định hướng công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước, đẩy mạnh phát triển toàn diện mọi khía cạnh của đất nước.
2. Chuyển dịch cơ cấu theo vùng
Cơ cấu kinh tế theo vùng của Việt Nam hiện nay đang có sự thay đổi. Do Nhà Nước giảm tỷ trọng nhưng vẫn giữ vai trò của nó trong nền kinh tế dẫn đến sự gia tăng tỷ trọng của các thành phần kinh tế tư nhân và thành phần kinh tế nước ngoài đặc biệt tăng mạnh khi Việt Nam gia nhập WTO.
Xem thêm: Top 20 Game Bắn Súng Mobile Hay Nhất Hiện Nay, Top Game Bắn Súng Online Hot Nhất Mobile Hiện Nay
Ngoài ra còn do những nguyên nhân:
Chính sách, chủ trương hội nhập quốc tế của Nhà NướcDo chính sách phát triển nền kinh tế nhiều thành phầnDo Nhà Nước đang áp dụng cơ chế thị trường nên sự chuyển dịch cơ cấu theo sự chuyển dịch thị trường cũng là một điều đương nhiên3. Chuyển dịch cơ cấu theo lãnh thổ
Việt Nam hiện đang có ba vùng kinh tế trọng điểm là vùng kinh tế trọng điểm miền Bắc, vùng kinh tế trọng điểm miền Trung và vùng kinh tế trọng điểm miền Nam. Tùy điều kiện tự nhiên, kinh tế-xã hội của từng vùng mà có sự phân hóa phát triển khác nhau. Do đó hình thành nên những vùng chuyên canh cây nông nghiệp, nuôi trồng thủy hải sản, các khu công nghiệp, khu chế xuất. Đặc biệt, theo định hướng chung Nhà Nước, tỷ trọng công nghiệp và dịch vụ tăng mạnh hình thành nhiều khu công nghiệp, trung tâm thương mại trên khắp cả nước.
Thành tựu Việt Nam làm được trong chuyển đổi cơ cấu kinh tế
Cơ cấu kinh tế Việt Nam 2019
Cụm từ phát triển kinh tế đất nước định hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa lần đầu tiên được nêu ra ở Đại hội Đảng lần thứ VII và tại Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH [ năm 1991]. Đến nay sau hơn 30 năm thực hiện theo chủ trương của Đảng và Nhà Nước nước ta đã có những thành công nhất định.
Từ một đất nước có nền kinh tế nông nghiệp lạc hậu với hơn 90% dân số làm nông nghiệp đến nay Việt Nam đã và đang xây dựng và hoàn thiện những cơ sở vật chất-kỹ thuật, hạ tầng kinh tế-xã hội, đáp ứng được chủ trương của Nhà Nước đã đề ra. Từng bước xây dựng, phát triển nền kinh tế bền vững, thu hút các nhà đầu tư nước ngoài.
GDP các ngành tăng từng năm đặc biệt là sự đóng góp của nhóm ngành công nghiệp và dịch vụ. Điều này chứng tỏ, nền kinh tế Việt Nam đang đi đúng hướng, nâng cao chất lượng nền kinh tế.
Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế dẫn đến sự thay đổi cơ cấu lao động để đáp ứng nguồn lực cho nền kinh tế. Tỷ lệ lao động nông nghiệp giảm, tỷ lệ lao động phục vụ cho các ngành công nghiệp và dịch vụ tăng. Số lượng gia đình thuận nông giảm, thay vào đó là những lao động có tay nghề làm việc cao trong các khu công nghiệp. Và một lượng không nhỏ các lao động tri thức làm việc trong các công ty, làm việc trong các ngành dịch vụ.
Công nghiệp phát triển, các hoạt động xuất khẩu của Việt Nam cũng tăng trưởng mạnh theo. Đến nay, các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam đã có mặt ở hơn 200 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới, trong đó các thị trường lớn như Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Malaysia, Hồng Kông,…
Chính những điều nà biến Việt Nam trở thành một điểm đến hứa hẹn cho các nhà đầu tư nước ngoài. Với chính sách mở cửa cùng những chính sách khuyến khích đầu tư và thị trường phát triển ổn định, bền vững, nguồn khách hàng tiềm năng lớn, nguồn lao động có kinh nghiệm và kỹ năng cao là những điểm sáng thu hút các nhà đầu tư.
Luận Văn 2S hiện đang cung cấp dịch vụ VIẾT THUÊ TIỂU LUẬN, VIẾT THUÊ LUẬN VĂN. Nếu bạn đang gặp khó khăn với bài luận của mình, đừng ngần ngại liên hệ ngay với chúng tôi nhé!
Một số khuyến nghị đối với chuyển dịch cơ cấu kinh tế
Trong bối cảnh nền kinh tế hiện đang có nhiều thuận lợi nhưng cũng có nhiều thách thức đặt ra cho sự phát triển kinh tế vĩ mô. Chúng tôi đưa ra những gợi ý như sau:
Nâng cao chất lượng cơ cấu ngành công nghiệp theo hướng chuyên nghiệp và chuyên sâu hơn. Đẩy mạnh chất lượng sản phẩm các ngành công nghiệp chế biến, tăng giá trị sản phẩm nội địa. Tập trung phát triển các ngành công nghiệp nền tảng làm làm cơ sở, tăng lợi thế cạnh tranh khẳng định vị thế của thị trường Việt Nam trên thế giới. Chú trọng vào công tác bảo vệ môi trường, phát triển kinh tế bền vững.Tập trung cơ cấu lại, phát triển ngành dịch vụ. Tập trung vào công tác đào tạo nhân lực cho những ngành dịch vụ có hàm lượng tri thức và công nghệ cao. Chú trọng các duy trì bản sắc văn hóa dân tộc, nét riêng của đất nước phát triển du lịch xanh, bền vững. Đây cũng là một phương tiện giúp quảng bá đất nước đến các nước trên thế giới.Đổi mới chính sách pháp luật và nâng cao năng lực thực thi pháp luật đối với các chủ thể pháp nhân nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam. Ban hành các quy định về bảo vệ tài nguyên-môi trường đảm bảo phát triển kinh tế bền vững cùng cùng với quản lý các vấn đề của quốc gia, ổn định an sinh xã hội.Đốc thúc quá trình xây dựng chương trình quốc gia trong bối cảnh Việt Nam ký kết các hiệp định tự do thương mại. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế chuẩn bị sẵn sàng cho quá trình hội nhập kinh tế thế giới, phát triển kinh tế bền vững.
Xem thêm: Chương 13: Quyền Sở Hữu Tài Sản Là Gì ? Quy Định Pháp Luật Về Quyền Sở Hữu
Trong quá trình phát triển theo định hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước xu hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế là điều tất yếu, để từng bước đưa nền kinh tế Việt Nam có chỗ đứng trên thị trường quốc tế. Hy vọng bài viết đã cung cấp những kiến thức bổ ý cho các bạn đọc.
Xem thêm từ khóa:
nội dung của cơ cấu ngành kinh tế là gì cơ cấu kinh tế theo ngành là gì cơ cấu ngành kinh tế cơ cấu ngành kinh tế bao gồm cơ cấu kinh tế là
cơ cấu ngành là dạng cơ cấu kinh tế quan trọng nhất