RBC là chữ viết tắt của cụm từ Red Blood Cell, có nghĩa là số lượng hồng cầu. Trong máu, hồng cầu là thành phần chính và chiếm số lượng lớn các tế bào máu. Hồng cầu có chứa huyết sắc tố là chất giúp cho máu có màu đỏ. Nhiệm vụ của hồng cầu là vận chuyển oxy từ phổi lên các mô và vận chuyển CO2 từ các mô lên đào thải ở phổi. Vì vậy hồng cầu đóng vai trò rất lớn đối với hoạt động sống của cơ thể.
Hồng cầu được hình thành trong tủy xương và có chu kỳ sống trung bình từ 90-120 ngày. Số lượng hồng cầu [RBC] là chỉ số phản ánh tổng số lượng tế bào hồng cầu có trong máu. Theo ước tính, mỗi ngày phải có đến từ 200-400 tỷ hồng cầu chết. Chính vì vậy để tạo ra hồng cầu thì cơ thể bạn phải cần dùng đến nhiều các chất như sắt, đường gluco, axit folic, vitamin B6 và B12. Nếu thiếu bất kỳ một chất nào ở trên sẽ làm cho hồng cầu sinh ra bị dị dạng hoặc thay đổi kích thước. Từ đó, chúng ta có thể hiểu được RBC là gì.
2. Chỉ số RBC bình thường là bao nhiêu?
Bên cạnh việc nắm được chỉ số RBC là gì, bạn cần biết giá trị RBC bình thường là bao nhiêu. RBC [số lượng hồng cầu] thường nằm trong khoảng từ 4.0 đến 5.9 triệu tế bào/cm3, tương đương với số lượng hồng cầu được tính theo đơn vị quốc tế là: Nam 4.20-5.80 tế bào/l [T/L], Nữ 4.00-5.40 tế bào/l [T/L]. Đối với trẻ sơ sinh, chỉ số RBC thường ở khoảng 3.8 tế bào /l [T/L].
3. Chỉ số RBC tăng, giảm khi nào?
3.1. Chỉ số RBC tăng
Tình trạng số lượng hồng cầu vượt mức tiêu chuẩn hay chỉ số RBC tăng cao hơn mức bình thường xảy ra không nhiều, và có thể xảy ra trong các trường hợp bị mất nước, nôn nhiều, đi ngoài, chứng tăng hồng cầu hay bệnh đa hồng cầu thực [bệnh Vaquez]. Ngoài ra, ở một số bệnh nhân bị rối loạn tuần hoàn tim, phổi [bệnh tim bẩm sinh, hẹp động mạch phổi,..] hay tình trạng thiếu oxy trong máu cũng có thể khiến số lượng hồng cầu tăng lên. Mặt khác, chỉ số RBC cũng có thể tăng đối với những người sống ở vùng núi cao hay các vận động viên sử dụng doping.
Chỉ số RBC tăng hoặc giảm là dấu hiệu cảnh báo những vấn đề sức khỏe bất thường.
3.2. Chỉ số RBC giảm
Chỉ số RBC giảm dưới mức chuẩn, có thể xảy ra trong các tình huống như: người bệnh thiếu máu, mất máu [do chảy máu bên trong đường tiêu hóa như dạ dày hoặc tá tràng], thiếu sắt, thiếu axit folic hay vitaminB12 do thói quen ăn uống không đầy đủ. Ngoài ra, chỉ số RBC giảm thường xuất hiện ở những người già, phụ nữ mang thai, bệnh nhân suy tủy, bệnh nhân bị mắc các bệnh về thận, ung thư, hoặc do yếu tố di truyền,…
4. Cách xác định chỉ số RBC
Muốn xác định được chính xác chỉ số RBC, bệnh nhân sẽ thực hiện xét nghiệm máu. Đây là một việc làm rất quan trọng, giúp đánh giá tình trạng sức khỏe, cũng như phát hiện sớm các bệnh lý.
Người bệnh cần tìm đến các cơ sở y tế uy tín để được xét nghiệm RBC an toàn.
Cụ thể quy trình thực hiện như sau: Từ những nghi ngờ sau khi thăm khám lâm sàng, các bác sĩ sẽ chỉ định làm thêm những xét nghiệm chuyên sâu trong đó có xét nghiệm máu. Từ các chỉ số xét nghiệm như RBC, MCV, MCH, HGB, HCT,.. có trong kết quả xét nghiệm máu sẽ là căn cứ chính xác để bác sĩ chẩn đoán tình trạng sức khỏe, các bệnh lý về máu [nếu có] và từ đó có phương pháp điều trị đúng nhất.
Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu được chỉ số RBC là gì và ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe. Hẹn gặp lại trong những bài viết chia sẻ kiến thức y khoa về xét nghiệm máu tiếp theo!
Lưu ý, các thông tin trên chỉ dành cho mục đích tham khảo và tra cứu, không thay thế cho việc thăm khám, chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Người bệnh cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý thực hiện theo nội dung bài viết để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
Hãy gọi số hotline 0896 108 108 hoặc tổng đài tư vấn sức khỏe 1900 633 902 của Health Việt Nam để nhận tư vấn miễn phí từ chuyên gia về kết quả xét nghiệm cũng như về các vấn đề sức khỏe, bệnh tật mà bạn và/ hoặc người thân gặp phải. Đội ngũ chuyên gia, BS của Health Việt Nam hân hạnh được tư vấn, hỗ trợ bạn 24/7.
Khi đọc kết quả xét nghiệm máu, có rất nhiều thông số khác nhau được đưa ra để đánh giá tình trạng bệnh và RBC là một trong những chỉ số quan trọng cần được biểu thị. Chỉ số này tăng hay giảm là hiện tượng xảy ra khi cơ thể bạn đang có vấn đề về sức khỏe.
Chỉ số RBC là gì?
RBC là viết tắt của cụm từ Red Blood Cell, có nghĩa là số lượng hồng cầu - chỉ số này phản ánh tổng số lượng tế bào hồng cầu có trong máu. Trên cơ thể, hồng cầu là thành phần chủ yếu và chiếm số lượng lớn trong các tế bào máu. Nhiệm vụ của hồng cầu là vận chuyển oxy từ phổi đến các mô và đưa CO2 từ các mô trở về phổi để đào thải ra ngoài. Do đó, hồng cầu giữ vai trò rất lớn trong hoạt động sống của cơ thể. Chỉ số RBC cao hay thấp đồng nghĩa số lượng hồng cầu chênh lệch so với mức tiêu chuẩn là dấu hiệu cho thấy các vấn đề bất thường đang diễn ra trong cơ thể.
///cms-prod.s3-sgn09.fptcloud.com/chi_so_rbc_trong_mau_la_gi_ff822c2403.jpg]
Chỉ số RBC phản ảnh số lượng hồng cầu
Hồng cầu được hình thành trong tủy xương dưới sự kiểm soát của erythropoietin [EPO] và có chu kỳ sống trung bình khoảng 90 - 120 ngày. Theo ước tính, mỗi ngày lại có đến từ 200 - 400 tỷ hồng cầu trong máu chết đi. Để tạo ra số lượng lớn hồng cầu khỏe mạnh thay thế thì cơ thể bạn phải cần được bổ sung nhiều và đầy đủ các chất như: Sắt, đường gluco, vitamin B6, B12 và acid folic. Thiếu bất kỳ một chất nào kể trên cũng sẽ khiến hồng cầu sinh ra thay đổi kích thước hay bị dị dạng.
Xem thêm: RBC trong xét nghiệm máu là gì
Tại sao cần xét nghiệm máu RBC?
Xét nghiệm chỉ số RBC được thực hiện cùng nhiều thông số liên quan trong tổng phân tích tế bào máu. Sau khi thăm khám lâm sàng, các bác sĩ sẽ chỉ định làm xét nghiệm này khi bạn đi thăm khám tổng quát hoặc gặp các vấn đề bất thường về sức khỏe.
Việc tiến hành xét nghiệm chỉ số RBC trong máu sẽ giúp đánh giá tình trạng sức khỏe tổng quát của cơ thể và phát hiện một số bệnh lý như: Thiếu máu, thiếu oxy, hẹp động mạch phổi, tim bẩm sinh, rối loạn tuần hoàn tim… Bạn cũng cần thực hiện theo chỉ dẫn của bác sĩ khi tiến hành xét nghiệm để phát hiện chính xác, kịp thời các vấn đề cơ thể đang gặp phải.
///cms-prod.s3-sgn09.fptcloud.com/chi_so_rbc_trong_mau_la_gi_1_740f570275.jpg]
Xét nghiệm máu RBC giúp phát hiện nhiều bệnh nguy hiểm về tim
Ý nghĩa chỉ số xét nghiệm RBC
Chỉ số RBC bình thường
Hiện nay, chỉ số RBC bình thường nằm trong khoảng 4 - 5.9 triệu tế bào/cm3, tương đương 4 - 5.9 x 10^12 tế bào/lít. Trong đó, chỉ số RBC tiêu chuẩn ở nữ giới trong mức 3.9 - 5.6 M/μl và ở nam giới là từ 4.5 – 6.5 M/μl. Đặc biệt với trẻ sơ sinh, RBC ở mức 3.8 M/μl là chỉ số bình thường.
Chỉ số RBC tăng
Trên thực tế, chỉ số RBC cao hơn mức tiêu chuẩn xuất hiện do tình trạng cô đặc máu và thường gặp ở các bệnh nhân có dấu hiệu bị mất nước, mắc chứng tăng hồng cầu, đi ngoài liên tục hoặc nôn ói nhiều. Mặt khác, lượng hồng cầu tăng trong máu có thể là biểu hiện của một số bệnh lý như: Rối loạn tuần hoàn tim phổi, máu thiếu oxy, tim bẩm sinh…
Bên cạnh đó, trường hợp những người sống ở vùng núi cao hoặc các vận động viên có sử dụng doping sẽ có chỉ số hồng cầu sẽ cao hơn mức bình thường. Tình trạng chỉ số RBC cao trên thực thế thường không nhiều nhưng những người thừa cân, béo phì, mắc bệnh động mạch vành hoặc cao huyết áp… sẽ có nguy cơ bị hồng cầu cao.
///cms-prod.s3-sgn09.fptcloud.com/chi_so_rbc_trong_mau_la_gi_2_02479e3330.jpg]
Chỉ số RBC tăng sẽ kéo thao các vấn đề như đau đầu, chóng mặt
Khi bị tăng hồng cầu, cơ thể bạn có thể xuất hiện một số triệu chứng như: Đau đầu, chóng mặt, hay đau bụng, da vùng môi hay cổ xanh tím và đỏ hơn bình thường nếu gặp thời tiết lạnh, bị viêm các dây thần kinh, phì đại tim và gan to, lá lách có biểu hiện to và cứng nhẵn. Đồng thời tình trạng hồng cầu trong máu tăng cao khiến máu bị đặc quánh lại và dễ gây tắc nghẽn mạch máu. Nếu không được cải thiện, tình trạng này sẽ gây nhiều nguy cơ rủi ro như đột quỵ ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng.
Chỉ số RBC giảm
Trường hợp chỉ số RBC giảm có thể là dấu hiệu cho thấy người bệnh bị thiếu máu, mất máu do các nguyên nhân chảy máu dạ dày hoặc tá tràng. Ngoài ra, một số chẩn đoán còn cho biết đây là biểu hiện của việc máu bị thiếu sắt, vitamin B12 hay acid folic… do ăn uống không đủ dưỡng chất. Ngoài ra các đối tượng gồm người già, phụ nữ mang thai, bệnh nhân bị ung thư, suy tủy, thận, thấp khớp cấp cũng thường có chỉ số RBC giảm dưới mức chuẩn.
Khi giảm hồng cầu ở mức độ nhẹ, triệu chứng của bệnh thường không rõ ràng nên bạn sẽ gần như không cảm nhận được những thay đổi trong cơ thể. Tuy nhiên, nếu số lượng tế bào hồng cầu trong máu giảm đáng kể, bệnh nhân sẽ xuất hiện một số triệu chứng như: Thường xuyên đau đầu, khó tập trung suy nghĩ, tâm tình dễ thay đổi, hay khó chịu cáu gắt vô cớ, cảm thấy cơ thể mệt mỏi nhất là sau khi tập thể dục hay vận động nhiều.
///cms-prod.s3-sgn09.fptcloud.com/chi_so_rbc_trong_mau_la_gi_3_fafd6479a0.jpg]
Chỉ số RBC giảm sẽ khiến choáng váng khi đang ngồi nhưng đột ngột đứng lên
Một số trường hợp suy giảm hồng cầu do thiếu máu nặng, người bệnh có thể gặp tình trạng khó thở, đau lưỡi, màu da trở nên nhợt nhạt, móng tay giòn và cảm giác choáng váng khi đang ngồi mà đứng lên đột ngột.
Cách xác định chỉ số RBC
Phương pháp đơn giản và nhanh chóng để xác định chỉ số RBC chính là tiến hành xét nghiệm máu. Bạn sẽ nhận được kết quả xét nghiệm máu sau khoảng 90 phút lấy mẫu. Chỉ số RBC nhận được sẽ giúp các bác sĩ đánh giá số lượng hồng cầu trong máu người bệnh đang ở mức nào [bình thường, cao hay thấp]. Đây cũng là căn cứ để chẩn đoán các nguyên nhân gây ra tình trạng bệnh từ đó có các biện pháp can thiệp, điều trị kịp thời.
Bài viết trên đây chắc hẳn đã giúp bạn hiểu thêm về chỉ số RBC trong máu cũng như ý nghĩa của nó trong kết quả xét nghiệm và chẩn đoán điều trị các vấn đề bệnh lý liên quan đến hồng cầu. Để bảo vệ cơ thể luôn khỏe mạnh bên cạnh chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học điều độ bạn nên tiến hành thăm khám định kỳ đề có thể theo dõi và biết được tình trạng sức khỏe bản thân.
Chỉ số RBC bao nhiêu là bình thường?
Chỉ số hồng cầu thường nằm trong khoảng từ 4.2 đến 5.9 triệu tế bào/cm3, tương đương với số lượng hồng cầu được tính theo đơn vị quốc tế là 4.2 đến 5.9x1012 tế bào/l. Giá trị chuẩn của chỉ số RBC ở trẻ sơ sinh là 3.8 M/μl, với nữ giới là 3.9 – 5.6 M[million] /μl, còn với nam giới là 4.5 – 6.5 M/μl.
Hồng cầu giảm bao nhiêu là nguy hiểm?
Cao hơn 100 g/l: thiếu máu ở mức độ nhẹ, chưa cần đến truyền máu. Từ 80 – 100 g/l: thiếu máu ở mức độ vừa phải, có thể cân nhắc đến việc truyền mắc nếu cần thiết. Từ 60 – 80 g/l: thiếu máu mức độ nặng, cần phải truyền máu. Thấp hơn 60 g/l: cần truyền máu cấp cứu ngay.
RBC giảm khi nào?
Chỉ số RBC giảm. Chỉ số RBC giảm dưới mức chuẩn, có thể xảy ra trong các tình huống như: người bệnh thiếu máu, mất máu [do chảy máu bên trong đường tiêu hóa như dạ dày hoặc tá tràng], thiếu sắt, thiếu axit folic hay vitaminB12 do thói quen ăn uống không đầy đủ.
Số lượng hồng cầu tăng khi nào?
Hồng cầu tăng cao bất thường về số lượng. Tình trạng hồng cầu gia tăng trong máu thường là do những nguyên nhân sau: Sử dụng đồ uống có cồn, chất kích thích khiến hồng cầu tăng, ví dụ như bia rượu, thuốc lá,...; Do mắc phải các loại bệnh lý như xơ phổi, ung thư thận, bệnh tim bẩm sinh hay bệnh đa hồng cầu..