Suy hô hấp [SHH] là một tình trạng bệnh lý thường gặp, là một hội chứng có thể do nhiều bệnh lý tại cơ quan hô hấp hoặc tại các cơ quan khác gây ra.
Suy hô cấp là tình trạng bệnh lý cấp cứu thường gặp nhất tại khoa Hồi sức cấp cứu là nguyên nhân gây tử vong chủ yếu của các bệnh nhân Hồi sức cấp cứu
1. Khái niệm về suy hô hấp
Suy hô hấp [SHH] có thể là cấp tính hoặc mạn tính. Biểu hiện lâm sàng của bệnh nhân [BN] bị suy hô hấp cấp hoặc suy hô hấp mạn thường khác nhau hoàn toàn. Trong khi suy hô hấp cấp [SHHC] được đặc trưng bởi những rối loạn về nội môi [khí máu, kiềm toan...] đe dọa tính mạng thì suy hô hấp mạn thường kín đáo, có vẻ chịu được, thậm chí có thể không có biểu hiện lâm sàng.
Cơ quan hô hấp bao gồm bơm hô hấp [trung tâm hô hấp, hệ thống dẫn truyền thần kinh, cơ hô hấp và khung xương thành ngực] giúp cho quá trình thông khí [đưa không khí đi vào và đi ra khỏi phế nang] và đơn vị hô hấp [phế nang, mao mạch phổi, đường dẫn khí] nơi trực tiếp xảy ra quá trình trao đổi khí.
suy hô hấp cấp [SHHC] được định nghĩa là tình trạng cơ quan hô hấp đột nhiên không bảo đảm được chức năng trao đổi khí, gây ra thiếu oxy máu, có hoặc không có kèm theo tăng cacbonic [CO2] máu, được biểu hiện qua kết quả đo khí máu động mạch.
2. Phân loại suy hô hấp cấp
Có nhiều cách phân loại suy hô hấp cấp [SHHC]: theo nguyên nhân, theo bệnh sinh, theo lâm sàng...
2.1. Phân loại theo nguyên nhân
- Suy hô hấp cấp do những nguyên nhân tại phổi [tại đơn vị hô hấp]:
- Các rối loạn ở đường thở [airways]: các bệnh lý tắc nghẽn đường thở cao [bạch hầu, hít phải dị vật, viêm phù thanh môn, hẹp thanh quản...] hoặc đường thở thấp [COPD, hen phế quản...]
- Các tổn thương phế nang và mô kẽ phổi: viêm phổi, phù phổi cấp, ARDS ngạt nước, đụng dập phổi, viêm kẽ phổi, tràn dịch hoặc tràn khí màng phổi...
- Các bất thường tại mao mạch phổi: thuyên tắc mạch phổi
- Suy hô hấp cấp do các nguyên nhân ngoài phổi [tại bơm hô hấp]:
- Tổn thương trung tâm hô hấp: tai biến mạch não, chấn thương sọ não, ngộ độc thuốc, hôn mê chuyển hóa...
- Rối loạn dẫn truyền thần kinh - cơ: bệnh nhược cơ, H/C Guillain-Barré, viêm đa rễ thần kinh, chấn thương cột sống - tủy sống, ...
- Bất thường về cơ xương thành ngực: gãy nhiều xương sườn, gù vẹo cột sống, gãy xương ức, mệt mỏi cơ hô hấp, bệnh cơ chuyển hoá, dùng thuốc giãn cơ, phẫu thuật vùng bụng cao, ...
Hệ thống chụp cắt lớp vi tính [CT] Bệnh viện Gia An 115
2.2. Phân loại suy hô hấp cấp theo bệnh sinh:
Suy hô hấp cấp có thể phát sinh từ một bất thường tại bất kỳ yếu tố cấu thành nào của hệ thống hô hấp, hoặc có thể từ sự phối hợp của nhiều yếu tố đó. Suy hô hấp cấp có thể do nhiều cơ chế gây ra nhưng có thể một cơ chế chung cho nhiều bệnh có biến chứng suy hô hấp cấp.
- Suy hô hấp cấp giảm oxy hóa máu:
- Được gọi là suy hô hấp thể Hypoxemia khi PaO2 45mmHg và pH 40 l/p hoặc