Giời leo là bệnh viêm da dị ứng gây ra do acid photpho hữu cơ khi tiếp xúc với bọ giời hoặc các loại côn trùng có độc tính, ví dụ như kiến ba khoang, sâu ban miêu. Biểu hiện dễ nhận biết nhất của giời leo chính là những vệt tổn thương da ngoằn ngèo đau rát. Đây là một bệnh khá phổ biến và được dân gian biết đến từ rất lâu, bệnh giời leo không quá nguy hiểm nhưng có thể để lại di chứng nếu không điều trị đúng cách và kịp thời, bệnh này xuất hiện quanh năm nhưng thường phổ biến nhất vào mùa gặt, các thời điểm chuyển giao mùa hay thời tiết có độ ẩm cao.
2
Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân gây bệnh là do:
- Độc tố của các loại côn trùng bọ giời mang độc tính như sâu, kiến ba khoang... Khi tiếp xúc với da sẽ gây dị ứng, kích ứng, bỏng rát và gây viêm nhiễm vùng da tiếp xúc.
- Do chất tiết acid phosphoric của giời leo hay thường gọi là con giời là một loài động vật thuộc ngành chân khớp, hình dáng giống như con rết nhưng kích thước nhỏ hơn, chân cao hơn nên nó di chuyển khá nhanh, thường sống ở những nơi ẩm thấp như góc khuất, ngõ ngách gầm giường, bàn, tủ… thường hoạt động vào ban đêm nên có khi bò lên người và tiết dịch acid photpho gây ra các vệt phỏng da.
3
Triệu chứng của bệnh
Bệnh có các triệu chứng thường dễ nhầm lẫn với bệnh zona thần kinh nhưng nếu quan sát kỹ, bạn sẽ phân biệt được triệu chứng của 2 bệnh này. Những triệu chứng tổn thương thường thấy của bệnh như:
- Da ửng đỏ, xuất hiện vệt dài khoảng 5 cm, có cảm giác ngứa, đau rát tức thời rất khó chịu. Nổi các mụn nước nhỏ li ti theo hình dây ở nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể. Đặc biệt là ở các vùng như đùi, lưng, chân tay vì thường tiết nhiều mồ hôi. Một số trường hợp lại xuất hiện ở các vị trí như môi, cằm, trán má…
- Nghiêm trọng hơn thì các mụn nước bị vỡ ra và sinh mũ. Tốt nhất, bạn nên đến gặp bác sĩ để điều trị sớm nhất vì khi các mụn nước bị vỡ thì tỉ lệ gây ra các sẹo to rất cao.
- Đôi khi người bệnh còn bị sốt nhẹ, cảm thấy mệt mỏi do cơ chế phòng vệ miễn dịch của cơ thể gây nên.
4
Cách điều trị
Đầu tiên bạn cần dùng nước muối loãng để rửa sạch vùng da tổn thương [có thể dùng nước muối sinh lý 0,9%] tránh bị nhiễm khuẩn.
Do tác nhân gây bệnh là acid phospho hữu cơ hay độc tố do côn trùng tiết ra nên việc điều trị chủ yếu là dùng một chất trung hòa độc tố như hồ nước, tránh gây tổn thương vùng da tiếp xúc để bệnh khỏi hoàn toàn.
Bệnh thường tự hết trong 5 - 7 ngày nếu được chăm sóc tốt. Không nên tự ý bôi các loại thuốc truyền tai như corticoid vì đây là thuốc bán theo đơn cần được sự hướng dẫn của bác sỹ chuyên khoa.
Lưu ý: dù đây là bệnh ngoài da dễ dàng chữa trị nhưng bạn cũng không nên chủ quan, cần giữ vệ sinh vết thương, bôi thuốc thường xuyên để vết thương mau khô và lành lại tránh lây lan gây ra những biến chứng nặng hơn. Cần chú ý đến ăn uống bổ sung dinh dưỡng đầy đủ để nâng cao sức đề kháng của cơ thể, uống đủ nước, hạn chế thức ăn chứa nhiều canxi như tôm, cua,... Nếu bệnh không thuyên giảm sau 7 ngày nên đến bác sĩ chuyên khoa để có được lời khuyên đúng đắn.
5
Cách phòng bệnh
Không như các bệnh về da do virus hay vi khuẩn khác, giời leo hoàn toàn có thể phòng tránh được bằng một vài biện pháp sau đây:
- Trong mùa gặt, thời kỳ sinh sản của côn trùng, không nên bật đèn sáng trong phòng khi ngủ. Vì côn trùng thường sẽ theo ánh sáng bay vào nhà.
- Không dùng tay đập côn trùng để tránh độc tố gây giời leo dính vào người. Còn không nên rửa tay sạch bằng xà phòng nếu vô tình đập phải chúng.Vệ sinh nhà cửa sạch sẽ, nhất là các nơi ẩm thấp, giời leo dễ trú ngụ.
- Vệ sinh thân thể mỗi ngày, ăn mặc thoáng mát, quần áo sạch sẽ.
- Khi ngủ nên kiểm tra kĩ mền gối, mắc mền để tránh côn trùng bò qua người cũng như nên ngủ trên giường cao.
- Không nên phơi quần áo vào ban đêm.
- Khi bị giời leo, người bệnh không nên sờ tay vào vùng da bị bệnh rồi chạm vào các vùng da khác. Giời leo rất dễ lây lan qua tiếp xúc thông thường.
- Chăm sóc vùng da bị bệnh bằng những vật dụng cá nhân riêng để tránh lây lan.
- Cảm thấy có dấu hiệu nóng rát, đau hoặc nổi vệt đỏ ở vùng da nào thì nên dùng dung dịch nước muối rửa sạch để chống viêm sau đó nhờ sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa.
Bệnh giời leo là bệnh không lây nhiễm, có thể điều trị khỏi hoàn toàn, bạn nên tuân thủ theo các phương pháp điều trị đúng đắn để bệnh nhanh lành và không để lại sẹo. Trong trường hợp bệnh nặng hơn, không tự khỏi thì bạn nên đến bác sĩ để được chẩn đoán và có phương pháp điều trị thích hợp.
An Khang
Hơn 3 năm trước 5091
This post is also available in: English [English]
Bệnh giời leo hiện nay đang trở thành căn bệnh về da phổ biến. Tuy nhiên, nhiều người vẫn còn thắc mắc không biết giời leo là bệnh gì và nó có biểu hiện như thế nào. Bệnh có thể xuất hiện bất cứ đâu trên cơ thể nhưng thường gặp nhất là vùng liên sườn, gần tai và đùi trong.
Bệnh biểu hiện bằng những sang thương bóng nước trên da tập trung dạng đường song song với đường đi của dây thần kinh. Khi phát bệnh, bệnh nhân có thể sốt nhẹ, đau rát và vô cùng nhức nhối tại vết thương. Cùng tìm hiểu chi tiết hơn về căn bệnh này cũng như bị giời leo bôi thuốc gì thông qua bài viết sau đây.
Bệnh giời leo gây ra cảm giác rất khó chịu
Bệnh giời leo là gì?
Zona hay giời leo là một bệnh viêm dây thần kinh do virus nhóm Herpes gây ra. Đây là một nhóm các triệu chứng xuất hiện khi bạn nhiễm virus zona và virus này tấn công các dây thần kinh của bạn. Bệnh giời leo tai gây những mảng phát ban bóng nước, liệt cơ mặt và giảm thính giác. Khi bị bệnh, virus gây bệnh tấn công vào thần kinh tai, lưỡi và mặt.
Hội chứng Ramsay Hunt là một tên gọi khác của bệnh giời leo vùng tai . Bạn cần điều trị kịp thời để giảm nguy cơ xảy ra các biến chứng như yếu cơ mặt vĩnh viễn và điếc.
Những ai sẽ dễ mắc bệnh giời leo?
Bệnh giời leo hiếm gặp ở trẻ em và thường thấy ở người cao tuổi, với tỉ lệ mắc bệnh ở nam nữ ngang nhau. Bạn có thể hạn chế khả năng mắc bệnh bằng cách giảm thiểu các yếu tố nguy cơ. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để biết thêm thông tin.
Những dấu hiệu và triệu chứng bệnh giời leo tai là gì?
Triệu chứng phổ biến nhất của bệnh giời leo tai là các bóng nước nhỏ xuất hiện trong và xung quanh tai, trên màng nhĩ, lưỡi và vòm họng.
Các triệu chứng khác là đau, giảm thính lực một bên tai, mất vị giác phần trước lưỡi, chóng mặt, hoa mắt, ù tai và có thể yếu một bên mặt. Tình trạng này có thể khiến bạn khó cười, nhíu mày và nhắm một bên mắt.
Kết quả là bạn bị chảy nước mũi, thức ăn bị mắc kẹt ở nửa bên bị ảnh hưởng và khô mắt. Đôi khi, sự giảm thính lực và liệt mặt không hồi phục được.
Có thể có các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Hình ảnh bị giời leo trên da
Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?
Nên gọi bác sĩ nếu bạn thấy xuất hiện các triệu chứng như:
- Bị phát ban bóng nước xung quanh tai;
- Giảm thính lực;
- Liệt một bên mặt;
- Đau mặt kèm nhức đầu.
Cơ địa và tình trạng bệnh lý có thể khác nhau ở nhiều người. Hãy luôn thảo luận với bác sĩ để được chỉ định phương pháp chẩn đoán, điều trị và xử lý tốt nhất dành cho bạn.
Nguyên nhân bị giời leo là gì?
Tại sao bị giời leo? – là câu hỏi được khá nhiều bệnh nhân quan tâm. Bệnh giời leo gây ra bởi cùng một loại virus gây ra bệnh thủy đậu [varicella-zoster]. Khi bạn đã hồi phục sau khi bị thủy đậu, virus vẫn còn tồn tại trong dây thần kinh của bạn trong nhiều năm.
Virus này được tái hoạt khi hệ miễn dịch của cơ thể yếu đi, gây nên bệnh zona, đặc trưng bởi phát ban bọng nước gây đau. Nếu tình trạng nhiễm virus lan đến vùng quanh tai, nó có thể gây bệnh zona tai.
Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh giời leo?
Có rất nhiều yếu tố có thể làm tăng nguy cơ zona tai, bao gồm:
- Người cao tuổi, đặc biệt trên 60 tuổi;
- Người bị suy giảm miễn dịch;
- Người từng bị thủy đậu.
Không có các yếu tố nguy cơ bệnh không có nghĩa là bạn không thể mắc bệnh. Những dấu hiệu trên chỉ mang tính tham khảo. Bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ chuyên khoa để biết thêm chi tiết.
Bệnh giời leo có lây không?
Bị giời leo là một bệnh không lây. Tuy nhiên, người chưa bị thủy đậu hoặc chưa chủng ngừa thủy đậu sẽ có khả năng nhiễm bệnh thủy đậu khi tiếp xúc với người bị bệnh giời leo.
Những phương pháp nào dùng để điều trị bệnh giời leo?
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.
Cách trị giời leo là dùng thuốc kháng virus [chẳng hạn như acyclovir, famciclovir và valacyclovir] hoặc lá neem Ấn Độ. Những phương thuốc trị giời leo này có thể giúp da lành nhanh hơn và giảm đau do zona.
Bác sĩ sẽ kê đơn thuốc giảm đau cho những tình trạng phát ban rộ lên cấp tính và những trường hợp đau kéo dài sau khi đã hết phát ban, gọi là đau thần kinh hậu herpes. Đau thần kinh hậu herpes là một biến chứng gây khó chịu gặp ở một số bệnh nhân bị zona và zona tai.
Sau khi phát ban đã biến mất, cơn đau vẫn có thể kéo dài tới 6 tháng hoặc hơn. Thuốc gabapentin hoặc pregabalin có thể có ích cho những trường hợp này. Ở một số ca, dùng prednisone ở giai đoạn sớm của zona có thể ngăn ngừa đau thần kinh hậu herpes.
Các thuốc kháng viêm chẳng hạn như ibuprofen và naproxen cũng có thể giúp giảm đau. Thỉnh thoảng bác sĩ sẽ kê thuốc giảm đau gây nghiện ngắn ngày với những trường hợp đau nặng không đáp ứng với các loại thuốc khác.
Giời leo tạo thành những mảng mụn nước
Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán bệnh giời leo?
Bác sĩ có thể chẩn đoán zona tai dựa vào bệnh sử và khám lâm sàng. Thỉnh thoảng, bác sĩ sẽ bóc lớp trên cùng của bóng nước ra và cạo lấy lớp đáy.
Mảnh cạo này [gọi là phết Tzanck] sẽ được gửi đi xét nghiệm. Bác sĩ cũng có thể thực hiện cấy virus. Cấy virus là hình thức phân lập virus bằng cách nuôi nó trên một đĩa cấy đặc biệt.
Trường hợp hiếm, bác sĩ có thể phải cần đến chụp cộng hưởng từ [MRI] để loại trừ các bệnh lý khác.
Những thói quen sinh hoạt hạn chế diễn biến bệnh giời leo?
Bệnh giời leo có thể được hạn chế nếu bạn thực hiện theo những thói quen sinh hoạt sau đây:
- Giữ sạch vùng da bị phát ban;
- Dùng băng ẩm, mát đè lên vùng phát ban để giảm đau;
- Uống thuốc giảm đau không kê đơn hoặc thuốc kháng viêm, chẳng hạn như ibuprofen [Advil, Motrin B…];
- Dùng thuốc nhỏ mắt dưỡng ẩm suốt cả ngày nếu mắt bạn bắt đầu bị khô;
- Vào buổi tối, bôi thuốc mỡ vào mắt và dán mi mắt cho đóng lại hoặc mang miếng che mắt;
- Chích ngừa thủy đậu cho trẻ.
Bệnh giời leo hay zona là một bệnh rất khó chịu, những đau đớn sau khi lành bệnh còn kéo dài từ 6 tháng đến vài năm và buộc người bệnh phải uống thuốc giảm đau thường xuyên. Tuy nhiên, điều may mắn là bệnh này có thuốc tiêm ngừa. Trẻ em được tiêm ngừa vắc xin varicella-zoster có thể phòng được hai bệnh là thủy đậu và bị giời leo.
Nếu chẳng may đã bị thủy đậu, bạn có thể phòng ngừa zona bằng cách giữ hệ miễn dịch luôn khỏe mạnh để chống lại sự bùng phát của virus. Nếu chẳng may bệnh xảy ra, bạn hãy cố gắng đến bác sĩ để được uống thuốc kháng virus sớm giúp hạn chế di chứng và tổn thương sau này.
Nhằm giúp mọi người giải quyết được các vấn đề về sức khỏe tốt hơn, Pacific Cross Việt Nam xin cung cấp các gói bảo hiểm sức khỏe và bảo hiểm du lịch phù hợp với từng đối tượng khách hàng. Để bảo vệ bản thân và người thân từ hôm nay, hãy sử dụng Chương trình Lựa Chọn Bảo Hiểm của chúng tôi hoặc liên hệ với chúng tôi để được tư vấn miễn phí qua email: .
Bạn có thể quan tâm đến chủ đề:
Nguồn tham khảo
- Ferri, Fred. Ferri’s Netter Patient Advisor. Philadelphia, PA: Saunders / Elsevier, 2012. Bản tải về
- Ramsay Hunt Syndrome.
//www.mayoclinic.org/diseases-conditions/ramsay-hunt-syndrome/basics/risk-factors/con-20029560
Ngày truy cập 1/10/2015
//www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/001647.htm
Ngày truy cập 1/10/2015
- Vietnamese Medical Plants. //caythuocviet.net/. Ngày truy cập 1/10/2015
- Ngày đăng: Tháng Tư 26, 2018 | Lần cập nhật cuối: Tháng Tư 26, 2018