Tác giả: Michelle Roberts
Biên tập Sức khỏe, BBC News online
Người dịch: BS.CKII. Võ Đình Lộc Khoa Huyết Học BVĐK tỉnh Bình Định
Vương quốc Anh đang chứng kiến các trường hợp gia tăng của coronavirus gây ra bởi một biến thể có tên là Delta, lần đầu tiên được xác định ở tại Ấn Độ.
Các chuyên gia cho biết biến thể này dễ lây lan hơn cả biến thể "UK/Kent" hoặc Alpha mà trước đây đã thống trị ở đây.
Hầu hết tất cả các trường hợp nhiễm mới Covid đều là do biến thể Delta.
Chúng ta biết gì về các biến thể của Covid?
Có hàng ngàn biến thể khác nhau của Covid lưu hành trên khắp thế giới. Một trong số chúng, được gọi là Delta hoặc B.1.617.2, dường như đang lan nhanh hơn ở một số quốc gia, bao gồm cả Vương quốc Anh.
Virus đột biến mọi lúc và hầu hết các biến đổi là không theo trình tự nào. Một số thậm chí còn gây hại cho virus, nhưng những biến thể khác có thể làm cho bệnh dễ lây nhiễm hoặc đe dọa nặng hơn - và những đột biến này có xu hướng chiếm ưu thế.
Những thay đổi có khả năng liên quan nhiều nhất được gọi là "biến thể cần quan tâm". Chúng được các quan chức y tế theo dõi sát sao nhất, và bao gồm:
- Biến thể Delta[B.1.617.2] hiện tại chiếm 99% các trường hợp nhiễm Covid mới ở Anh
- Biến thể Alpha[B.1.1.7], lần đầu tiên được xác định ở tại Vương quốc Anh nhưng đã lan rộng ra hơn 50 quốc gia và dường như đang đột biến trở lại
- Biến thể Beta[B.1.351], lần đầu tiên được xác định ở tại Nam Phi nhưng đã được phát hiện ở ít nhất 20 quốc gia khác, bao gồm cả Vương quốc Anh
- Biến thể Gamma[P.1], lần đầu tiên được xác định ở Brazil nhưng đã lan rộng ra hơn 10 quốc gia khác, bao gồm cả Vương quốc Anh
Các biến thể này có nguy hiểm hơn không?
Không có bằng chứng cho thấy bất kỳ loại nào trong số chúng gây ra tình trạng bệnh nặng hơn nhiều cho nhiều người.
Cũng giống như với phiên bản gốc, các biến thể này có nguy cơ vẫn cao nhất đối với những người lớn tuổi hoặc những người có bệnh lý nền nghiêm trọng.
Nhưng đây là một loại virus có khả năng gây lây nhiễm cao hơn và mức độ nguy hiểm không kém, sẽ dẫn đến có nhiều ca tử vong hơn trong nhóm người chưa được tiêm chủng vaccine.
Vaccine mang lại khả năng bảo vệ cao chống lại tình trạng bệnh nặng với Covid-19, bao gồm cả các trường hợp lây nhiễm do các biến thể đáng lo ngại. Các liều vaccine này cũng làm giảm nguy cơ lây nhiễm. Nhưng chúng không hoàn hảo và không loại bỏ hoàn toàn mọi nguy cơ.
Các khuyến cáo để tránh lây nhiễm vẫn giống nhau đối với tất cả các chủng: rửa tay, giữ khoảng cách, đeo khẩu trang và giữ phòng ốc thông thoáng gió.
Những đột biến đang đánh giá như thế nào?
Tất cả các biến thể được quan tâm đều đã trải qua những thay đổi đối với protein đột biến của chúng - một phần của virus bám vào tế bào người
Biến thể Delta có một số khả năng quan trọng [chẳng hạn như L452R] có thể làm cho nó lây lan dễ dàng hơn.
Các quan chức Anh cho biết không có bằng chứng cho thấy nó gây ra bệnh nặng hơn hoặc có thể làm cho các loại vaccine hiện tại kém hiệu quả hơn.
Một đột biến, được gọi là N501Y, được chia sẻ bởi Alpha, Gamma và Beta, dường như làm cho virus lây nhiễm và lây lan tốt hơn.
Beta và Gamma cũng có một đột biến quan trọng, được gọi là E484K, có thể giúp virus vượt qua một số biện pháp phòng thủ miễn dịch của cơ thể.
Các chuyên gia gần đây đã tìm thấy một số ít trường hợp biến thể Alpha cũng có sự thay đổi này.
Các biến thể của Corona virus
Chúng là gì và chúng diễn tiến như thế nào?
Đột biến N501Y thấy trong biến thể Alpha, Beta và Gamma có thể giúp cho virus phát tán dễ dàng
Đột biến E484K thấy trong biến thể Delta và Gamma có thể ảnh hưởng đến đáp ứng miễn dịch
Đột biến P681 R và L452 R có thể giúp biến thể Delta lan truyền
Nhiều biến thể vẫn tiếp tục xuất hiện nhưng vaccine có thể được điều chỉnh để phù hợp với chúng
Liệu vaccine vẫn sẽ có hiệu lực chống lại các biến thể?
Các loại vaccine hiện tại được thiết kế cho các chủng trước của coronavirus, có nghĩa là chúng có thể không phải là loại phù hợp lý tưởng cho các biến thể mới và do đó có thể không hoạt động hiệu quả.
Nhưng các chuyên gia cho biết các vaccine này vẫn rất hiệu quả trong việc bảo vệ tính mạng bằng cách làm giảm nguy cơ tiến triển bệnh nặng hơn:
- Một phân tích của Viện Sức khỏe Công cộng England nhận thấy hai liều vaccine Pfizer hoặc AstraZeneca là có hiệu quả hơn 90% đối với các trường hợp nhập viện vì Covid-19 do biến thể Delta gây ra
- Tuy nhiên, tiêm vaccine một liều đơn thì ít hiệu quả hơn trong việc ngăn ngừa bệnh từ biến thể Delta, so với mức độ hiệu quả của nó đối với biến thể Alpha.
Các bác sĩ nói rằng điều quan trọng là mọi người phải tiêm đủ cả hai liều để có được sự bảo vệ tối đa chống lại các biến thể hiện tồn tại và các biến thể mới.
Đối với các biến thể có cần các tăng cường loại vaccine mạnh hơn không?
Các chuyên gia tự tin rằng các vaccine hiện có có thể được thiết kế lại để giải quyết các đột biến mới xuất hiện tốt hơn.
Chính phủ Anh đã thỏa thuận với công ty dược phẩm sinh học CureVac để phát triển vaccine chống lại các biến thể trong tương lai và đã đặt hàng trước 50 triệu liều.
Tùy thuộc vào cách các biến thể tiếp tục phát triển, những biến thể này có thể được sử dụng để cung cấp vaccine tăng cường cho những người già hoặc những bệnh nhân dễ bị ảnh hưởng về mặt lâm sàng vào cuối năm nay.