Thời tiết giao mùa, sức đề kháng kém cộng với những căn bệnh mãn tính thường gặp như: huyết áp, tim mạch… khiến cho nhiều người rơi vào trạng thái chóng mặt, quay cuồng, hoa mắt, ù tai… Đó là những biểu hiện của chứng rối loạn tiền đình.
Bệnh tiền đình tuy không trực tiếp gây nguy hiểm đến tính mạng người bệnh nhưng rất hay tái phát, gây khó chịu, làm ảnh hưởng đến công việc, cuộc sống.
Với những bài tập về tiền đình dưới đây, Benh.vn sẽ hỗ trợ làm giảm thiểu những triệu chứng khó chịu của bệnh tiền đình, giúp người bệnh giữ gìn sức khỏe.
Thế nào là bệnh rối loạn tiền đình
Tiền đình là một bộ phận nằm ở phía sau ốc tai hai bên, nó là một hệ thống giữ vai trò quan trọng trong sự điều chỉnh thăng bằng tư thế, dáng bộ và các phối hợp khác của cơ thể như cử động mắt, đầu và thân mình.
Có hai loại rối loạn tiền đình: rối loạn tiền đình ngoại biên và rối loạn tiền đình trung ương.
Triệu chứng rối loạn tiền đình
Người bị rối loạn tiền đình có thể có các triệu chứng điển hình như sau:
- Nôn thốc nôn tháo.
- Chóng mặt đến lao đao, chệnh choạng…
- Nếu nặng phải nằm liệt, mọi vật đảo lộn, quay cuồng…
Nguyên nhân rối loạn tiền đình
Nguyên nhân gây rối loạn tiền đình thường không rõ ràng và không có một nguyên nhân duy nhất gây ra tình trạng trên. Một số những tác nhân gây ra biểu hiện rối loạn tiền đình có thể kể đến như sau:
- Do môi trường, thời tiết [chuyển mùa].
- Do nhiễm độc [hóa chất, thuốc, ăn uống…]
- Do tuần hoàn kém.
- Các vấn đề thần kinh, tâm lý, tạo máu…
Đối tượng dễ mắc rối loạn tiền đình
Trong cộng đồng dân cư, có một số đối tượng dễ mắc chứng rối loạn tiền đình hơn các đối tượng khác và cần lưu ý phòng bệnh.
- Tuổi trung niên.
- Lão niên.
- Phụ nữ tiền mãn kinh.
- Những người làm việc trong khối văn phòng…
Tỷ lệ mắc bệnh tiền đình trong khối văn phòng đang gia tăng [Ảnh minh họa]
Những bài tập cho bệnh tiền đình
Do rối loạn tiền đình thường không có nguyên nhân rõ ràng nên việc phòng bệnh và sử dụng các bài tập đơn giản để giúp giảm nhẹ các triệu chứng là điều cực kỳ quan trọng. Khi bị rối loạn tiền đình, bạn hãy nghĩ ngay tới các bài tập cải thiện rối loạn tiền đình thay vì nghĩ tới việc dùng thuốc đầu tiên.
Mục đích của các bài tập cho người rối loạn tiền đình
- Duy trì thăng bằng khi đứng yên.
- Duy trì thăng bằng khi lắc lư.
- Duy trì thăng bằng khi xoay chuyển.
- Duy trì thăng bằng khi đi lại.
Nguyên tắc chung của các bài tập cho người rối loạn tiền đình
- Các bài tập được chia thành nhiều mức độ từ dễ đến khó.
- Bắt đầu từ từ, động tác chậm đến nhanh dần.
- Thời gian từ ngắn đến lâu hơn, tần suất lặp lại tăng dần.
Bài tập cải thiện chứng rối loạn tiền đình mức độ 1
1. Đứng thẳng
- Đứng thẳng, hai chân áp sát, hai tay buông thẳng sát vào người, hai mắt nhắm lại.
- Đứng như vậy trong thời gian 30 giây, sau đó lặp lại động tác.
Động tác này có thể nâng lên sau đó, các bước như cũ, chỉ thay đổi là hai tay đưa thẳng về phía trước song song với thân người, song song với mặt đất.
2. Bài tập lắc lư ra trước, ra sau
Các bài tập rối loạn tiền đình [Ảnh minh họa]
- Đứng thẳng, chân dang rộng bằng vai, hai tay buông thẳng.
- Nhẹ nhàng ngả người ra trước rồi ra sau sao cho lực dồn xuống ngón chân và gót chân khi thực hiện [không được giở ngón chân hoặc gót lên].
- Cố gắng sao cho cả vai và hông di chuyển cùng với nhau, không khom lưng.
- Thực hiện mỗi lần 20 nhịp.
- Động tác nâng dần lên theo biên độ di chuyển và tốc độ di chuyển [Ban đầu mở mắt, sau đó nhắm mắt]
3. Lắc lư sang hai bên
- Đứng thẳng, chân dang rộng bằng vai, hai tay buông thẳng.
- Di chuyển cả thân mình [cả vai và hông cùng di chuyển] sang trái, sao cho toàn thân trụ trên chân trái, rồi sang phải, trụ lên chân phải. Không được nhấc gót và ngón chân lên.
- Lặp lại 20 lần. Động tác sau đó nâng lên bằng cách tăng tốc độ lắc, lặp lại nhiều lần [Mở mắt sau đó tập với mắt nhắm]
4. Dậm chân tại chỗ
Động tác dậm chân tại chỗ [Ảnh minh họa]
- Thực hiện động tác dậm chân tại chỗ như người đi hành quân.
- Lặp đi lặp lại [tập trong khoảng 20 phút]
Bài tập cải thiện rối loạn tiền đình mức độ 2
1. Xoay người
- Đứng thẳng, tư thế thoải mái, hai tay buông.
- Xoay người nửa vòng tròn sang trái, dừng 10 giây, sau đó xoay trở lại bên phải, dừng 10 giây và động tác lặp lại.
- Nếu thấy chóng mặt thì nghỉ ở tư thế đó đến hết chóng mặt thì lặp lại.
2. Cử động đầu
- Đứng thẳng tư thế thoải mái, hai tay buông.
- Gập đầu ra trước lên xuống 10 lần.
- Nghiêng đầu sang hai bên trái, phải 10 lần.
- Xoay đầu sang trái, phải 10 lần.
3. Đi bộ
- Bước nhanh tới phía trước 5 bước, dừng đột ngột [Nghỉ 10 giây, rồi tiếp tục các động tác trên]
- Bước nhanh tới phía trước 5 bước, dừng đột ngột sau đó bước lui nhanh 5 bước, dừng đột ngột. [Nghỉ 10 giây, lặp lại động tác]
Động tác đi bộ giúp cải thiện tình trạng tiền đình [Ảnh minh họa]
4. Đi bộ kết hợp động tác
- Đi bộ, vừa đi vừa xoay đầu sang trái rồi sang phải.
- Đi bộ, vừa đi vừa nghiêng đầu sang trái rồi sang phải.
- Đi bộ, vừa đi vừa gật đầu lên xuống.
- Đi bằng ngón chân và bằng gót chân với mắt nhắm.
- Đi nối gót với mắt mở và nhắm.
Khoảng cách các động tác đi bộ tuỳ theo sự chịu đựng của mỗi người, ban đầu có thể chóng mặt, nên nghỉ cho hết rồi lặp lại. Khoảng cách đi tăng dần và tùy theo mức độ của bệnh rối loạn tiền đình cũng như tình trạng sức khỏe nói chung.
5. Các bài tập với mắt
- Di chuyển tròng mắt từ chậm đến nhanh dần theo các hướng: lên-xuống, sang hai bên, xoay vòng tròn [Động tác này tập với tư thế ngồi, đứng và đi].
- Tập nhìn cố định một vật để ở phía trước cách mắt một sải tay.
- Đứng lên ngồi xuống với mắt mở 5 lần rồi mắt nhắm 5 lần.
- Tung trái banh nhỏ từ tay nọ sang tay kia ở ngang tầm mắt.
Lời kết
Bên cạnh việc luyện tập các bài tập riêng về tiền đình, người bệnh nên kết hợp tập thể dục và điều chỉnh các thói quen, lối sống như: không ngồi liên tục quá lâu, nhất là ngồi máy tính, hạn chế uống rượu, cà phê, thuốc lá, tránh thay đổi tư thế đột ngột, giảm thiểu căng thẳng, lo âu…
Tập luyện là cách thử thách tốt nhất để tăng cường sức chịu đựng, bảo vệ sức khỏe. Tuy nhiên, người bệnh không nên tập quá sức mà phải làm quen dần dần với các tư thế, từ chậm đến nhanh, tăng dần thời gian để cơ thể thích nghi….tránh xảy ra những biến cố trong khi tập.
Khi mắc chứng rối loạn tiền đình, cơ thể thường có dấu hiệu chóng mặt, ù tai, buồn nôn, đi lại không vững…Việc điều trị rối loạn tiền đình không chỉ dựa vào chế độ ăn uống khoa học, sinh hoạt điều độ mà việc tập luyện cũng là cách hiệu quả để giảm các triệu chứng. Vậy người mắc bệnh rối loạn tiền đình nên tập môn thể thao nào? Rối loạn tiền đình có tập yoga được không? Cùng giải đáp thắc mắc này qua bài viết sau đây.
1. Rối loạn tiền đình có tập yoga được không, vì sao?
Cảm giác thăng bằng của cơ thể là một sự tương tác phức tạp giữa tai trong, thị giác và hệ thống thính giác [các tín hiệu vật lý cho não biết cơ thể đang ở đâu trong không gian]. Những người bị rối loạn tiền đình thường hay gặp các triệu chứng hoa mắt, chóng mặt, mất cân bằng, mất phương hướng và phối hợp cử động kém.
Theo các chuyên gia, những động tác yoga có thể giúp bệnh nhân rối loạn tiền đình lấy lại sự cân bằng, tập trung, vận động và phối hợp của cơ thể. Các động tác yoga thường chú trọng đến nhịp thở. Nhờ đó không khí sẽ được đưa sâu vào phổi, làm cho lượng oxy lên não và các cơ quan khác lưu thông dễ dàng hơn. Đồng nghĩa với việc người bệnh nhanh chóng khắc phục được các biểu hiện hoa mắt, chóng mặt, ù tai, đi đứng không vững…do rối loạn tiền đình gây nên.
Yoga cũng có rất nhiều tác dụng trong việc hỗ trợ điều trị rối loạn tiền đình như:
– Cải thiện khả năng giữ thăng bằng khi đi, đứng
– Cải thiện sự tập trung của trí não
– Giữ bình tĩnh, hơi thở nhịp nhàng
– Tăng cường cơ bắp và khả năng chịu đựng của các cơ
– Tăng khả năng phối hợp các bộ phận khi di chuyển
2. Những động tác yoga tốt cho bệnh nhân rối loạn tiền đình
Các tư thế yoga được chọn cho người bệnh rối loạn tiền đình chủ yếu là những động tác nhằm kích hoạt hệ thống thần kinh và các trung tâm cân bằng ở tai trong. Chúng cũng có tác động trực tiếp đến hệ thần kinh giao cảm và giúp cải thiện lưu thông máu đến phần đầu và các bộ phận khác của cơ thể.
2.1. Rối loạn tiền đình có tập yoga được không? Có nên tập gập người về phía trước
Trên thực tế, có nhiều người bệnh đã chữa khỏi bệnh rối loạn tiền đình nhờ kiên trì uống thuốc kết hợp luyện tập Yoga. Vì vậy rối loạn tiền đình có tập yoga được không câu trả lời là có.
Đây là động tác duỗi chân và gập người về phía trước. Nếu bạn gặp khó khăn trong việc cúi xuống, có thể sử dụng một chiếc hộp để hỗ trợ giữ cân bằng như trong hình.
– Đầu tiên bạn để hai bàn chân song song, cúi gập người xuống. Động tác này hữu ích cho những người tập yoga chữa rối loạn tiền đình, giúp làm người bệnh bớt chóng mặt.
– Sau đó, bắt chéo chân này ra sau chân kia ở mắt cá chân, bạn sẽ cảm thấy các cơ chân của mình được ăng ra. Nếu bạn có vấn đề về đầu gối, đây là một động tác tuyệt vời để hỗ trợ điều trị
– Nếu bạn có thể giữ cơ thể thăng bằng trong thời gian dài, bạn hãy thử bắt chéo chân qua đầu gối đối diện, đồng thời gập bằng hông.
Những lợi ích của động tác này:
– Tăng cường và kéo căng mắt cá chân và bắp chân
– Kéo căng đùi, hông, vai và lưng trên
– Cải thiện sự tập trung
– Cải thiện cảm giác cân bằng
2.2. Rối loạn tiền đình nên tập quỳ gối và duỗi cơ gập hông
Thời gian tập luyện yoga hỗ trợ điều trị rối loạn tiền đình tốt nhất là tối thiểu 30 phút mỗi ngày.
Động tác này giúp cơ thể giữ thăng bằng tốt hơn, rất phù hợp với những người bệnh hay bị loạng choạng khi chứng rối loạn tiền đình tái phát.
– Bạn bắt đầu bài tập bằng cách quỳ trên mặt đất và đặt một chiếc hộp hỗ trợ ở hai bên. Sau đó mở rộng một chân lên phía trước mặt tạo thành góc 90 độ.
– Hai chân nên khép lại như hình để lực dồn xuống chân quỳ gối.
– Khi cơ thể đã cân bằng, hãy vươn hai tay theo hướng ngược nhau, duỗi thẳng hết mức có thể.
Những lợi ích của tư thế yoga này:
– Làm dịu não bộ, giúp giảm căng thẳng và trầm cảm nhẹ
– Kéo căng vai, gân kheo, bắp chân
– Tăng cường sức mạnh cho cánh tay và chân
– Giúp ngăn ngừa loãng xương
2.3. Rối loạn tiền đình có tập yoga được không? Động tác lướt sóng có hiệu quả với bệnh này?
Người bệnh có thêm bệnh lý nền như huyết áp, xương khớp, tim mạch khi thực hiện động tác yoga cần có sự tư vấn và chỉ dẫn của bác sĩ hoặc huấn luyện viên.
Đối với những người bị rối loạn tiền đình hoặc giữ thăng bằng kém, động tác lướt sóng sẽ phù hợp và an toàn hơn. Nếu cơ thể gặp khó khăn trong việc giữ thăng bằng, bạn hãy sử dụng các hộp hỗ trợ đặt ở hai bên để dùng khi cần giữ vững cơ thể.
– Mở rộng chân trái của bạn sang một bên, giữ cho hông và bàn chân mở ra phía trước.
– Chân trái quỳ dưới mặt đất, còn chân phải tiến về phía trước và tạo với mặt đất một góc 90 độ.
– Hai tay sải cánh rộng cao bằng vai, mặt đánh về phía trước theo chân phải.
– Giữ vị trí này đến khi cơ thể cảm thấy cân bằng.
Những lợi ích của tư thế yoga này:
– Tăng cường sức mạnh cho cánh tay, bụng và chân
– Kéo dài và tăng cường sức mạnh của cổ tay
– Kéo dài phần sau của chân [trong phiên bản đầy đủ được mô tả bên dưới]
– Cải thiện cảm giác cân bằng
4. Những lưu ý quan trọng khi tập yoga đối với người bị rối loạn tiền đình
– Để đạt được hiệu quả tích cực, người bệnh cần kiên trì thực hiện bài tập thường xuyên. Khi mới luyện tập nên chọn những động tác chậm rãi, cẩn thận và không quá khó.
– Thời gian tập luyện yoga hỗ trợ điều trị rối loạn tiền đình tốt nhất là tối thiểu 30 phút mỗi ngày. Trước và sau khi tập nên thực hiện động tác khởi động và thư giãn nhằm giảm thiểu tối đa chấn thương gặp phải khi tập.
– Khi luyện tập, hãy thực hiện động tác trên tấm thảm tập, chiếu, mặt phẳng không quá cứng. Không nên tập yoga trên nền đất, xi măng, sàn gạch vì có thể gây nguy hiểm khi thực hiện động tác cân bằng.
– Người bệnh có thêm bệnh lý nền như huyết áp, xương khớp, tim mạch khi thực hiện động tác yoga cần có sự tư vấn và chỉ dẫn của bác sĩ hoặc huấn luyện viên.
– Người bệnh không nên ăn trước khi tập khoảng 2 giờ.
5. Các biện pháp tập luyện khác
Ngoài yoga, người bệnh rối loạn tiền đình có thể thực hiện thêm động tác thiền nhằm xoa dịu tâm trí và giảm lo lắng. Vì căng thẳng là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh ở tiền đình, cho nên giảm căng thẳng cũng có thể giúp giảm thiểu các triệu chứng chóng mặt, mệt mỏi, buồn nôn.
Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta nên hạn chế chuyển động đầu đột ngột và giật mạnh vùng đầu cổ. Cố gắng tránh bị viêm tai giữa và đi khám thính lực thường xuyên để phát hiện các bệnh lý có thể xảy ra ở tai trong. Đồng thời kiểm tra thị lực của bạn vì chứng chóng mặt có thể dẫn đến hậu quả làm thị lực kém.
Những thông tin trong bài viết hi vọng đã giúp bạn giải đáp phần nào thắc mắc rối loạn tiền đình có tập yoga được không. Trên thực tế, có nhiều người bệnh rối loạn tiền đình đã cảm nhận được sự thay đổi rõ rệt khi chăm chỉ tập các bài tập yoga. Tuy nhiên, đây chỉ là phương pháp hỗ trợ và chỉ đem lại hiệu quả nếu tập luyện đúng cách kết hợp với kiên trì điều trị theo phác đồ. Vì thế, khi bị rối lọan tiền đình, hãy chủ động thăm khám để được chẩn đoán và tư vấn bài tập phù hợp nhé.