Sáng kiến kinh nghiệm một số phương pháp dạy trẻ 3 4 tuổi làm quen với toán
sáng kiến kinh nghiệm toán trẻ mẫu giáo bé 3 4 tuổiBạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (170.73 KB, 12 trang ) Show SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA 1. Mở đầu 1.1. Lý do chọn đề tài Trong chương trình giáo dục mầm non mới hiện nay việc dạy trẻ làm quen với toán đóng vai trò trong việc cung cấp kiến thức ban đầu cho trẻ. Làm quen với toán ngay từ tuổi mầm non là việc hoàn toàn đúng đắn và cần thiết giúp trẻ tìm tòi, quan sát, so sánh,...Thông qua hoạt động làm quen với toán giúp trẻ hình thành ban đầu về toán như: Số lượng, kích thước, hình dạng, bên cạnh đó thì việc xác định vị trí trong không gian giúp trẻ xác định đúng các vị trí trên - dưới, trước – sau, phải - trái của mình và của đối tượng khác trong không gian, Trên thực tế khả năng định hướng trong không gian của trẻ còn hạn chế, nhiều trẻ tới cuối độ tuổi vẫn còn nhầm lẫn các phía của bản thân và của đối tượng khác và sử dụng các từ ngữ toán học chưa chuẩn xác. Chính vì vậy mà tôi chọn đề tài “Một số phương pháp dạy trẻ 3 - 4 tuổi làm quen với toán” Để làm kinh nghiệm sáng kiến. 1.2. Mục đích nghiên cứu Việc nghiên cứu đề tài nhằm tìm hiểu thực trạng trẻ 3 – 4 tuổi về vấn đề làm quen với toán. Dựa trên kiến thức, quá trình tìm hiểu và tình hình thực tế nhằm đưa ra các giải pháp thực hiện cho trẻ 3 – 4 tuổi làm quen với toán. Sau quá trình áp dụng các giải pháp, sáng kiến thực hiện, đánh giá hiệu quả mà giải pháp đã đạt được. 1.3. Đối tượng nghiên cứu Lớp mẫu giáo bé C1 (3 – 4 tuổi) Trường Mầm non Quảng Phú 1.4. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp nghiên cứu tài liệu; - Phương pháp quan sát; - Phương pháp điều tra; - Phương pháp thực nghiệm. 2. Nội dung của sáng kiến kinh nghiệm 2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm Hoạt động cho trẻ “Làm quen với toán” có ý nghĩa rất quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ. Đặc biệt nó có tầm quan trọng rất lớn đối với việc phát triển trí tuệ của trẻ. Cho trẻ “Làm quen với toán” nhằm hình thành các biểu tưởng sơ đẳng ban đầu về toán sẽ cung cấp những kinh 1 nghiệm, những vấn đề có ý nghĩa và thú vị gần gũi liên quan đến cuộc sống thực của trẻ, giúp trẻ có những phản ứng nhanh nhạy xẩy ra trong cuộc sống hàng ngày. Vậy tổ chức các hoạt động giáo dục như thế nào để trẻ lĩnh hội các kiến thức một cách đơn giản nhưng hiệu quả nhất, đặc biệt là đối với hoạt động cho trẻ “Làm quen với toán”. Đây là một trong những hoạt động đòi hỏi độ chính xác cao về kiển thức. Muốn làm tốt được việc này trước hết đòi hỏi người giáo viên phải có tâm huyết với nghề, nắm chắc kiến thức, kĩ năng để tổ chức tốt các hoạt động, say sưa suy nghĩ tìm tòi, chu đáo tỉ mỉ, linh hoạt sáng tạo trong việc hướng dẫn trẻ tham gia vào hoạt động một cách có khoa học để trẻ bước đầu hình thành những kĩ năng học tập đối với hoạt động làm quen với biểu tượng toán sơ đẳng. Đối với hoạt động này người giáo viên cần phải đầu tư thời gian, công sức một cách công phu, khoa học để chuẩn bị đồ dùng cho hoạt động mới mong tiết học đạt được hiệu quả cao và khả năng tiếp thu kiến thức của trẻ sẽ đạt được ở mức độ cao nhất trong quá trình tham gia các hoạt động của trẻ. Xuất phát từ đặc điểm khă năng nhận thức của trẻ đó là đi từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng, từ tư duy trừu tượng đến thế giới xung quanh. Nên khi tổ chức các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ ở trường mầm non, ngay từ lứa tuổi nhà trẻ, trẻ đã được hoạt động với đồ vật, qua đó mà trẻ đã dần dần biết được sự khác nhau ró nét giữa to hơn - nhỏ hơn; cao hơn - thấp hơn, ít hơnnhiều hơn … với những dấu hiệu đặc trưng nhất. Song đến tuổi mẫu giáo, trí tuệ và các giác quan của trẻ phát triển hoàn thiện hơn, trẻ bắt đầu thích tìm hiểu, khám phá và nhận biết được những kiến thức sơ đẳng nhất của toán học: về các biểu tượng, các nhóm đối tượng, cách xếp tương ứng 1-1, về số lượng và các con số 1,2 3...10. Hoạt động làm quen với toán giúp trẻ biết quan sát, phát hiện những dấu hiệu nổi bật rõ nét về màu sắc, hình dạng, kích thước, chủng loại để trẻ có thể tạo thành nhóm đồ vật theo dấu hiệu cho trước. Làm quen với toán còn giúp trẻ nhận biết sự khác biệt rõ nét về số lượng ít hơn - nhiều hơn trong phạm vi 10, về độ lớn (to nhất, nhỏ hơn, nhỏ nhất), chiều cao (cao nhất, thấp hơn, thấp nhất), chiều dài, chiều rộng giữa 2,3 nhóm đối tượng …Thông qua hoạt động làm quen với toán còn giúp trẻ nhận biết và gọi đúng tên các hình cơ bản 2 (vuông, tròn chữ nhật, tam giác), các khối(cầu, trụ, vuông, chữ nhật, tam giac), biết định hướng trong không gian (phía trước, sau, phải, trái, trên, dưới…), nhận biết về thời gian(hôm qua. Hôm nay, ngày mai…), nhận biết các con số trong cuộc sống hàng ngày như ngày trên đốc lịch, giờ trên đồng hồ, số nhà, số điện thoại, biển số xe, các số điện khẩn cấp: 113,114,115… Có thể nói, những biểu tượng toán ban đầu của trẻ em xuất hiện thông qua các hoạt động trải nghiệm hàng ngày, trong môi trường học tập phong phú và hấp dẫn. Do đó, để hình thành các biểu tượng toán sơ đẳng cho trẻ ở các độ tuổi khác nhau thì giáo viên cần Cung cấp các biểu tượng phù hợp với khả năng của từng độ tuổi. Xây dựng được kế hoạch hoạt động hàng ngày cho trẻ, tạo được nhiều cơ hội cho trẻ trải nghiệm các biểu tượng về toán qua các hoạt động hàng ngày như: học tập, vui chơi… Tạo và duy trì sự hứng thú, say mê của trẻ, phát triển thái độ tích cực của trẻ đối với việc tham gia hoạt động làm quen với toán, Phát triển tư duy, suy nghĩ của trẻ bằng cách đưa ra các câu hỏi mở, khuyến khích trẻ tìm cách giải quyết: Đã làm gì? Làm như thế nào?... Tạo được môi trường trong và ngoài lớp phong phú, hấp dẫn trẻ kích thích trẻ tò mò, khám phá, phân loại, so sánh… Đồ dùng, đồ chơi để dạy trẻ phải dễ sử dụng, phù hợp với độ tuổi và đủ số lượng cho từng trẻ. Khi hướng dẫn một hoạt động cho trẻ làm quen, giáo viên cần giao nhiệm vụ cho trẻ đồng thời cùng làm với trẻ, không hướng dẫn trẻ theo từng thao tác. Từ đó hình thành hệ thống hoá kiến thức một cách chính xác, khoa học. 2.2. Thực trạng các vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm Năm học 201 – 201 tôi được nhà trường phân công dạy lớp mẫu giáo bé 3 - 4 tuổi C1 - Trường Mầm non Quảng Phú, với số trẻ là 40 cháu. Ngay từ đầu năm tôi đã tìm hiểu đặc điểm, tâm sinh lý trẻ và kết hợp kiểm tra kiến thức đầu năm của hoạt động “làm quen với toán”. Đồng thời rà soát về cơ sở vật chất, tôi thấy có những thuận lợi và khó khăn sau: 3 a) Thuận lợi. - Được sự quan tâm của ngành GD - ĐT, của Phòng Giáo dục - Đào tạo Tp Thanh Hóa, cũng như Trường Mầm non Quảng Phú đã thường xuyên mở các chuyên đề để bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ cán bộ giáo viên cốt cán của các trường. - BGH nhiệt tình, năng động, có trình độ chuyên môn cao. Thường xuyên quan tâm giúp đỡ giáo viên khi gặp khó khăn, vướng mắc về chuyên môn. Sau mỗi lần kiến tập chuyên đề của ngành GD - ĐT, của Phòng Giáo dục - Đào tạo Tp Thanh Hóa, cũng như Trường Mầm non Quảng Phú thực hiện theo chương trình Mầm non mới. BGH lại triển khai dạy mẫu để 100% giáo viên được học tập tiếp thu. - Các cháu đồng đều về lứa tuổi và được sự quan tâm hỗ trợ kịp thời của phụ huynh. Trẻ cú nề nếp thói quen học tập tốt. - BGH luôn bố trí dự giờ, kiến tập chéo trong trường, tham khảo các tiết dạy của những giờ kiến tập trường bạn. Động viên khuyến khích kịp thời mỗi khi giáo viên có những sáng tạo trong các hoạt động. -Trao đổi rút kinh nghiệm trong tổ soạn bài, chị em đồng nghiệp giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. từ đó chúng tôi đã nâng cao được chất lượng dạy và học b) Khó khăn. * Đối với cô giáo: - Đồ dựng học toán của trẻ 3 tuổi chưa có đủ, chưa hấp dẫn trẻ. - Phương tiện về công nghệ thông tin còn hạn chế. - Một số phụ huynh chưa nhận thức rõ tầm quan trọng của việc giáo dục trẻ trong trường Mầm non. * Đối với trẻ: - Nhiều trẻ đến lớp còn rụt rè, nhút nhát. một số chỏu đi học chưa đều - Khả năng nhận biết của trẻ còn hạn chế. c) Kết quả khảo sát. - Từ thực trạng hiện nay ngay từ đầu năm học tôi đã tiến hành khảo sát và phân loại chất lượng học sinh trên cơ sở đó tôi tìm ra giải pháp phù hợp giúp trẻ 4 lớp tôi học tốt môn Toán. Số liệu điều tra trước khi thực hiện đề tài như sau: Tổng số lượng của lớp là 40 trẻ STT Mức độ đạt được 1 Loại tốt 2 3 4 Loại khá Loại trung bình Loại yếu Kết quả Số lượng Tỷ lệ Em điền Để anh vào tính% % % % Đây là kết quả thấp so với yêu cầu đặt ra. Sau nhiều ngày suy nghĩ tôi quyết định tìm 1 số phương pháp giúp trẻ lớp tôi học tốt môn Toán. 2.3. Các giải pháp đã sử dụng 2.3.1. Giải pháp 1:Làm đồ dùng trực quan phù hợp với giờ học. Để tăng tính hấp dẫn của giờ học tôi luôn vận dụng các nguyên vật liệu có sẵn ở địa phương như: Gỗ vụn, hộp giấy, hột hạt … để tạo ra những đồ dùng học tập đẹp phong phú hấp dẫn lạ mắt có nội dung gắn bó với cuộc sống của trẻ phù hợp với từng chủ đề, chủ điểm. Ví dụ: Tôi dùng muỗng nhữa làm chuồn chuồn,vỏ hộp sữa chua tạo ra con vịt hoặc len quấn làm con gà, vỏ sò làm cá… Như vậy sẽ làm cho trẻ hứng thú trong giờ học toán về số lượng từ đó sẽ hấp dẫn và lôi cuốn trẻ vào hoạt động 2.3.2. Giải pháp 2: Lồng ghép tích hợp các hoạt động vào giờ học. Muốn tổ chức tiết học có tính sáng tạo phong phú và lô gíc đồng thời trẻ tích cực hoạt động thì bản thân tôi phải tìm ra cách tích hợp các môn học sao cho hợp lý. Cô cần biết phối hợp khéo léo các phương pháp dạy học khác nhau như: Kể chuyện, chơi trò chơi, bài hát để dẫn dắt trẻ vào tiết học một cách nhẹ nhàng mà không thụ động. Ví dụ 1: Cho trẻ chơi trò chơi "Tôi là hình học" để dẫn dắt trẻ vào đề tài nhận biết phân biệt hình vuông, hình tròn, hình tam giác, hình chữ nhật. Ví dụ 2: Cho trẻ thăm quan vườn trường quan sát cây xanh và vào giờ học cô cho trẻ so sánh chiều cao của ba đối tượng Như vây cô vừa lồng ghép môn tìm hiểu môi trường xung quanh lại được 5 kết hợp giáo dục trẻ bết dữ gìn bảo vệ môi trường xanh sạch đẹp. Dựa trên những kinh nghiệm trẻ đã có để dẫn dắt trẻ thu nhận kiến thức mới và để làm được đều đó thì giáo viên phải là chiếc cầu nối biến các hoạt động giữa trẻ và cô thành các hoạt động giữa trẻ với trẻ để trẻ tự kiển tra lẫn nhau, bày cho nhau cách độc, cách đếm, cách chơi. Ví dụ 3: Con hãy dùng sợi dây này xếp thành hình vuông Con có dùng dây này làm hình gì nữa ngoài hình vuông ? Nghệ thuật của người giáo viên là phải biết sử dụng hợp lý các biệp pháp, biết giải quyết tình huống một cách mền dẻo, biết tận dụng các thời cơ tình huống dễ dạy. 2.3.3. Giải pháp 3: Xây dựng giờ dạy trên lớp. Xây dựng tổ chức cho trẻ hoạt động tuỳ thuộc vào điều kiện của lớp, đối tượng trẻ vào không gian hoạt động. Ví dụ: Đối với giờ định hướng không gian gió viên có thể tổ chức cho trẻ hoạt động ở ngoài trời (dựa vào chủ đề luật lệ phương tiên giao thông) Để trẻ có thể thấy được các phương tiện giao thông đi lại, thấy được người tham gia thông để trẻ đễ xác định và khi cho trẻ chơi trò chơi ngoài trời thì trẻ cảm nhận được thực tế hơn, sáng tạo hơn và trẻ được hoạt động tích cực dễ nhận biết mà nội dung vẫn không thay đổi. 2.3.4. Giải pháp 4: Cho trẻ khám phá hoạt động. thông qua việc ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động làm quen với toán Hoạt động làm quen với toán cung cấp cho trẻ kĩ năng nhận biết so sánh màu sắc, hình dạng, kích thước,tạo nhóm… các sự vật hiện tượng. Ví dụ: Đếm từ 1 đến 5 (ở chủ đề PTGT) Mục đích : Trẻ biết đếm từ 1-5 số lượng các đối tượng Nhận biết một số PTGT tên gọi, nơi hoạt động… Chuẩn bị: Cô copy những hình ảnh ôtô, xe máy, thuyền, tàu thuỷ… Vào slide show tạo trang trình diễn cho các PTGT xuất hiện theo ý muốn. Tiến hành: Cho trẻ nghe và hát theo bài “Ô tô xe lửa”. Cho trẻ quan sát ôtô và đếm số lượng Lần lượt cho từng loại PTGT xuất hiện, cô yêu cầu trẻ gọi tên, nói nơi hoạt 6 động, đếm số lượng, chọn thẻ chấm tròn tượng ứng. Đây là phương pháp đạt hiệu quả cao trong giờ học mà tôi đó thực hiện trờn lớp 2.3.5. Giải pháp 5: Luyện tập. Để hình thành các biểu tượng ban đầu về toán cho trẻ tôi dành nhiều thời gian và tạo nhiều cơ hội cho trẻ được luyện tập, trải nghiệm dưới nhiều hình thức khác nhau. + Luyện tập qua các bài tập ứng dụng đa dạng, phong phú với các hình thức khác nhau và sử dụng các loại phương tiện khác nhau. + Vận dụng các hiểu biết đã có để giải quyết các tình huống cụ thể trong thực tế. + Luyện tập qua trò chơi: với mỗi trò chơi cần nói rõ tên trò chơi, cách chơi, luật chơi. + Luyện tập qua các môn học khác và các hoạt động khác. Trong 1 tiết học tôi cũng dành nhiều thời gian hơn để luyện tập hơn là cung cấp kiến thức. Tôi chỉ thiết kế và tổ chức các hoạt động và nêu trực tiếp tham gia hoạt động, nhận xét kết quả của hoạt động và nêu biểu tượng cần hình thành. Sau đó tôi chính xác hoá kết quả, kiểm tra kết quả bằng kỹ năng (nếu có) sau đó khái quát hoá để hình thành biểu tượng. VD1: Với hoạt động so sánh sự khác biệt rõ nét về số lượng giữa 2 đối tượng. Tôi thiết kế hoạt động luyện tập cho trẻ tự xếp số lượng con mèo và con cá ra, sau đó cho trẻ so sánh số lượng của 2 nhóm đối tượng và nhận xét, đưa ra biểu tượng cần hình thành (nhiều hơn – ít hơn). Tôi chính xác hoá kết quả trẻ làm và kiểm tra lại bằng kỹ năng ghép đôi. VD2: Luyện tập qua trò chơi: 1 số trò chơi: Về đúng nhà (bến), tìm đúng đôi, biểu đồ, phương tiện giao thông của bé (luyện tập nhận biết hình dạng và số đếm) ghép đúng hình ban đầu (luyện nhận biết 4 hình) xếp que tính tạo thành các hình đã học, gấp hình. ... Mỗi 1 biểu tượng cần hình thành tôi đưa ra nhiều hình thức luyện tập đa dạng và phong phú nên trẻ tiếp thu kiến thức một cách tốt hơn, nhẹ nhàng hơn. Đây là 1 phương pháp rất có hiệu quả. 2.3.6. Giải pháp 6: Dùng lời nói: Đàm thoại, giảng giải, trò chuyện. Phương pháp này có ỹ nghĩa quan trọng trong việc giúp trẻ nhận biết những đặc điểm, thuộc tính, bản chất của đối tượng nhận thức. Tôi dùng phương pháp này để mô tả, hướng dẫn, gợi ý hoặc hỏi trẻ nhằm hướng dẫn trẻ quan sát, đối chiếu, so sánh, phân tích, khái quát hoá để nắm được những tri thức cần thiết. Phương pháp này đòi hỏi phải sử dụng khéo léo, lời nói và câu hỏi của tôi phải ngắn gọn, 7 rõ ràng phù hợp với lứa tuổi trẻ lớp mình, và kinh nghiệm của trẻ, kích thích trẻ huy động các thao tác tư duy. Tôi luôn tạo cơ hội cho mọi trẻ đều được tham gia trả lời và khuyến khích trẻ nói lên những ý kiến của bản thân. VD: Với hoạt động nhận biết phân biệt hình tròn, hình vuông cho trẻ được trực tiếp sờ đường bao của hình và đưa ra nhận xét. Cô đưa ra câu hỏi con sờ xung quanh hình vuông thấy nó thế nào. VD: Với hoạt động so sánh sự khác nhau rõ nét về chiều dài của 2 đối tượng. Cô đưa ra câu hỏi gợi mở làm thế nào để biết băng giấy xanh dài hơn băng giấy đỏ. VD: Với hoạt động phân biệt to – nhỏ. Cô tạo tình huống làm thế nào để biết cái bát màu đỏ nhỏ hơn cái bát màu xanh (đặt bát đỏ vào trong bát xanh). 2.3.7. Giải pháp 7: Phối hợp với phụ huynh. Tôi thường xuyên trao đổi với các bậc phụ huynh nên tạo nhiều cơ hội cho trẻ được thường xuyên luyện tập, củng cố các biểu tượng ban dầu về toán ở mọi lúc mọi nơi, từ đó tạo cho trẻ chú ý với các sự vật hiện tượng xung quanh mỡnh và kết hợp với phụ huynh để có thể khi ở nhà với những kiến thức đó học bố mẹ có thể khuyến khích trẻ tham gia vào các công việc trong gia đình theo chỉ dẫn của cha mẹ.Như vậy cha mẹ có vai trò rất quan trọng và cần thiết hỗ trợ rất nhiều cho trẻ trong việc hình thành các biểu tượng toán. Qua một thời gian trao đổi tôi nhận thấy trẻ tiến bộ rừ rệt về cỏch nhận thức đối với bộ mụn toán, đồng thời phụ huynh còn giúp tôi sưu tầm đồ dùng đồ chơi phục vụ cho công tác giảng dạy. 2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường Sau một năm thực hiện các phương pháp và hình thức cho trẻ 3 – 4 tuổi lớp tôi làm quen với toán. Trong suốt năm học tôi đã theo dõi và đánh giá kết quả phát triển nhận thức ở hoạt động làm quen với toán có lớp tôi như sau: Tổng số lượng của lớp là 40 trẻ. Kết quả so sánh đối chứng T T 1 2 Phân loại Đầu năm Cuối năm Tăng Số Tỷ lệ Số Tỷ lệ Số Tỷ lượn lượn lượn lệ g g g Loại tốt Loại khá 8 Giảm Số Tỷ lệ lượn g 3 4 Loại trung bình Loại yếu Trong quá trình thực hiện các phương pháp giúp trẻ 3-4 tuổi hình thành biểu tượng ban đầu về toán tôi rút ra 1 số kinh nghiệm sau: -Hãy luôn lấy trẻ làm trung tâm trong mọi hoạt động, cô giáo hãy là người hướng dẫn, động viên trẻ làm tốt hơn. Đó chính là điểm mới của chương trình giáo dục Mầm non mới - Cần nghiên cứu kỹ đối tượng trẻ lớp mình giảng dạy về tâm sinh lý cũng như khả năng nhận thức của từng trẻ. - Xây dựng kế hoạch chi tiết cho việc hình thành các biểu tượng toán ở từng hoạt động sao cho phù hợp với thực tế của từng địa phương mình. - Xây dựng giáo án, tiết dạy sao cho mềm dẻo “Học bằng chơi, chơi mà học” mà vẫn đạt yêu cầu nhiệm vụ của Phòng và Ban giám hiệu đã chỉ đạo. - Chuẩn bị đồ dùng đồ chơi sinh động, hấp dẫn. - Xây dựng môi trường học tập cho phù hợp. - Phối hợp với gia đình để nâng cao khả năng phát triển nhận thức cho trẻ đặc biệt là hình thành các biểu tượng toán ban đầu cho trẻ 3 – 4 tuổi từ đó có phương pháp tác động kịp thời. 3. Kết luân, kiến nghị 3.1. Kết luận Như chúng ta đã biết: " Làm quen với toán " là môn học rất khó đối với trẻ nhưng để trẻ học được và hứng thú học thì người giáo viên phải biết vận dụng tích cực các phương pháp dạy học tìm ra cách truyền thụ kiến thức cho trẻ giúp trẻ dễ hiểu và nhằm nâng cao kiến thức cho trẻ nhận biết một cách dễ dàng hơn. Qua những nội dung phương pháp mà tôi đưa ra đối với các môn học khác nói chung và môn "Làm quen với toán nói riêng", tôi thấy nhận thức của trẻ trong giờ học đạt được hiệu quả cao hơn sao với cách làm cũ. 3.2. Kiến nghị 9 Để đề tài được áp dụng rộng rãi và đạt hiệu quả cao trong hiện tại và trong năm tiếp theo tôi có 1 số kiến nghị sau: - Đề nghị Phòng Giáo dục và Đào tạo cùng các cấp có thẩm quyền đầu tư hỗ trợ cơ sở vật chất, trang thiết bị đồ dùng đầy đủ để phục vụ cho quá trình giảng dạy cho mọi hoạt động nói chung và bộ môn toán nói riêng - Mở thêm nhiều chuyên đề thao giảng để giáo viên được tham dự để nâng cao các giải pháp giúp trẻ 3 – 4 tuổi cũng như trẻ ở các lứa tuổi khác hình thành các biểu tượng ban đầu về toán được nâng cao hơn về chất lượng. Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu, giảng dạy ở lớp, ở trường mà tôi đã áp dụng vào trong thực tế trong suốt thời gian qua. Từ những sáng kiến này rất mong có được nhưng ý kiến đóng góp chân thành của Ban Giám hiệu nhà trường, các bạn đồng nghiệp cùng tất cả các cấp lãnh đạo có liên quan giúp tôi hoàn thiện hơn, vững vàng hơn trên con đường truyền thụ kiến thức của mình đến với trẻ. Thanh Hóa, ngày ... tháng ... năm 2017 Nhận xét của thủ trưởng đơn vị Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến kinh Nhiệm của mình, không sao chép nội dung Của người khác Người viết sáng kiến kinh nghiệm Lê Thị Thao 10 Skkn một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 3 4 tuổi làm quen với biểu tượng toán
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH THANH HOÁ PHÒNG GD&ĐT TP THANH HÓA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CHO TRẺ MẪU GIÁO 3 - 4 TUỔI LÀM QUEN VỚI BIỂU TƯỢNG TOÁN TẠI TRƯỜNG MẦM NON LAM SƠN Người thực hiện: Nguyễn Thị Quỳnh Nga Chức vụ: Giáo viên Đơn vị công tác: Trường Mầm Non Lam Sơn SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn 1 THANH HÓA NĂM 2017 MỤC LỤC TT 1.1 1.2 1.3 1.4 2.1 2.2 2.3 2.3. 1 2.3. 2 2.3. 3 2.3. 4 2.3. 5 2.3. 6 2.4 NỘI DUNG 1. MỞ ĐẦU Lí do chọn đề tài Mục đích nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Cơ sở lí luận Thực trạng của vấn đề nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi làm quen với biểu tượng toán tại trường mầm non Lam Sơn. Các biện pháp thực hiện để nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi làm quen với biểu tượng toán. Đi sâu nghiên cứu để hiểu đặc điểm của trẻ. Trang 1 2 2 2 2 2 2 2-3 4 4 Xây dựng môi trường hoạt động toán trong lớp. 5-6 Cách sử dụng đồ dùng trực quan. 7-8 Nâng cao khả năng ứng dụng công nghệ thông tin của bản thân. 9-10 Vận dụng sáng tạo một số trò chơi trong hoạt động làm quen với toán. Công tác tuyên truyền và phối kết hợp với phụ huynh 10-11 Hiệu quả của SKKN. 12 13 2.4.1 Kết quả khảo sát khi áp dụng các biện pháp trên. 13 2.4.2 Hiệu quả khi áp dụng các giải pháp trên vào thực tiễn trên trẻ tại trường mầm Non Lam Sơn 3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ Kết luận 14 Kiến nghị Tài liệu tham khảo 15 16 3.1 3.2 14 14 2 3 1. MỞ ĐẦU 1.1. Lí do chọn đề tài: Trẻ em là những hạt giống, những mầm non trong vườn ươm đất nước. Việc chăm sóc và giáo dục trẻ là một yêu cầu, nhiệm vụ không chỉ đối với gia đình, nhà trường mà của toàn xã hội. Chính vì vậy mà chúng ta cần có những biện pháp hữu hiệu để chăm sóc giáo dục trẻ nhằm tạo ra những con người phát triển toàn diện để làm chủ đất nước. Đây là vấn đề mang tính thời đại và cấp thiết đối với ngành giáo dục, đặc biệt là giáo dục mầm non - mắt xích đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân. Giáo viên mầm non với công việc vừa chăm sóc vừa giáo dục trẻ, thông qua mọi hoạt động và trên từng tiết dạy tôi nhận ra việc dạy trẻ làm quen với toán là một hoạt động đóng vai trò rất quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ. Đặc biệt nó có tầm quan trọng rất lớn đối với việc phát triển trí tuệ sau này của trẻ. Trong chương trình giáo dục mầm non mới hiện nay việc dạy trẻ làm quen với toán đóng vai trò trong việc cung cấp kiến thức ban đầu cho trẻ. Toán học là một môn khoa học cần có độ chính xác. Do trẻ ở độ tuổi mẫu giáo chưa có một biểu tượng khoa học nào. Nên nhiệm vụ của giáo viên là phải hình thành cho trẻ các biểu tượng toán học, cung cấp những kỹ năng cơ bản nhất để trẻ có thể vận dụng vào trong thực tế. Để có sự phát triển và hướng tới một nền giáo dục toàn diện như Bác Hồ đã từng nói: “ Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây Vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người” Rèn luyện cho trẻ làm quen với những biểu tượng toán ngay từ tuổi mầm non là một việc làm hoàn toàn đúng đắn và cần thiết, vì đó chính là cơ hội tốt để giúp trẻ hình thành phẩm chất, năng lực hoạt động cho mình như: Tìm tòi, quan sát, so sánh… Thông qua hoạt động làm quen với toán giúp trẻ hình thành những biểu tượng ban đầu về toán như: Số lượng, kích thước, hình dạng, định hướng không gian, để sau này trẻ sẽ vững vàng, tự tin hơn khi tiếp nhận những kiến thức toán ở giai đoạn tiếp theo. “Làm quen với toán” đây là một hoạt động đòi hỏi độ chính xác cao. Muốn làm tốt được việc này trước hết đòi hỏi người giáo viên phải có tâm huyết với nghề, say sưa suy nghĩ tìm tòi, chu đáo tỉ mỉ, sáng tạo, hướng dẫn trẻ tham gia vào hoạt động một cách có khoa học để trẻ bước đầu nắm bắt, hình thành những kỹ năng học tập đối với hoạt động làm quen với biểu tượng toán sơ đẳng. Đối với hoạt động học này, người giáo viên cần phải đầu tư thời gian, công sức một cách công phu, khoa học để chuẩn bị đồ dùng cho tiết học mới mong tiết học đạt được hiệu quả cao và khả năng tiếp thu kiến thức của trẻ sẽ đạt được ở mức độ cao nhất trong quá trình tham gia các hoạt động của trẻ. Xuất phát từ nhận thức của trẻ từ trực quan sinh học giúp trẻ nhận thức tốt hơn về thế giới xung quanh. Từ đó hình thành hệ thống hóa kiến thức một cách chính xác, khoa học. Nhận thức về toán học có liên quan mật thiết với quá trình phát triển toàn diện của trẻ, thông qua toán học sớm hình thành ở 1 trẻ khả năng tìm tòi, quan sát, khám phá, so sánh, phân tích, tổng hợp các sự vật hiện tượng khách quan. Trên cơ sở đó bổ sung thêm vốn ngôn ngữ và góp phần tích cực vào việc phát triển trí tuệ và thể chất cho trẻ. Nhận thấy tầm quan trọng, bản thân mỗi giáo viên đứng lớp phải có suy nghĩ, việc làm thiết thực để nâng cao hiệu quả trong hoạt động này. Vì vậy tôi đã chọn đề tài “Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi làm quen với biểu tượng toán” để làm đề tài nghiên cứu trong năm học 20162017. 1.2. Mục đích nghiên cứu: Bản thân tiến hành nghiên cứu đề tài này với mong muốn tìm ra những hạn chế, khó khăn trong khi tổ chức các hoạt động cho trẻ 3-4 tuổi làm quen với các biểu tượng toán sơ đẳng. Từ đó đưa ra cách tổ chức, phương pháp giảng dạy giúp trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi làm quen với các biểu tượng toán sơ đẳng một cách tốt nhất. 1.3. Đối tượng nghiên cứu: Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi làm quen với biểu tượng toán tại Trường mầm non Lam Sơn. 1.4. Phương pháp nghiên cứu: - Phương pháp nghiên cứu tài liệu. - Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu nhập thông tin. - Phương pháp quan sát, đánh giá thống kê, xử lý số liệu. - Phương pháp trải nghiệm, thực hành. - Phương pháp nêu gương, đánh giá. - Phương pháp tuyên truyền, phối hợp phụ huynh. 2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN 2.1. Cơ sở lí luận Trong chương trình giáo dục mầm non việc dạy trẻ làm quen với toán đóng vai trò trong việc cung cấp kiến thức ban đầu cho trẻ. Làm quen với toán ngay từ tuổi mầm non là việc hoàn toàn đúng đắn và cần thiết giúp trẻ tìm tòi, quan sát, so sánh,...Thông qua hoạt động làm quen với toán giúp trẻ hình thành ban đầu về toán như: Số lượng, kích thước, hình dạng, bên cạnh đó thì việc xác định vị trí trong không gian giúp trẻ xác định đúng các vị trí trên - dưới, trước – sau, phải trái của mình và của đối tượng khác. Việc dạy cho trẻ nắm chắc các kiến thức trong hoạt động làm quen với biểu tượng toán, không những giúp cho trẻ học bộ môn toán sau này đẽ dàng hơn mà còn giúp cho trẻ tiếp thu kiến thức của các môn học khác một cách nhanh nhạy và chính xác hơn. Ngay từ nhỏ trẻ đã được tiếp xúc với ông, bà, cha mẹ. ... Và các sự vật hiện tượng đến nhận thức xung quanh. tất cả những cái trẻ nhìn thấy đều ảnh hưởng đến nhận thức của trẻ , dần dần trẻ có được những khái niệm giản đơn nhất về 2 thế giới xung quanh có nhu cầu muốn tìn tòi, phám phá về tính chất, đặc điểm của sự vật hiện tượng, tập hợp các số lượng, hình dạng, màu sắc, kích thước, vị trí, sắp xếp của chúng trong không gian. Ví dụ: Khi chơi với đồ vật trẻ muốn biết tại sao vật này lại lăn được nhưng vật kia lại không lăn được . hình dạng, kích thước và chất liệu của chúng khác nhau như thế nào? Hoặc trẻ muốn biết từng nhóm đồ vật có bao nhiêu vật và cách so sánh các nhóm với nhau, trẻ muốn biết nhóm này có số lượng nhiều hay ít hơn nhóm kia. Bắt đầu trẻ muốn biết làm thế nào để cho hai nhóm được bằng nhau. Từ đó trong tư duy của trẻ đã nảy sinh khái niện thêm bớt một cách giản đơn nhất về phép cộng trừ của bậc tiểu học. Xuất phát từ nhu cầu đó mà việc cho trẻ làm quen với biểu tượng toán là nhu cầu cần thiết. Trong quá trình học tập và giảng dạy, nghiên cứu của đề tài tôi nhận thấy ngay từ khi mới sinh ra trẻ em như một tờ giấy trắng, chưa hình thành các biểu tượng về toán ban đầu ở trẻ. Vì thế người lớn nói chung và các cô giáo mầm non nói riêng là người trực tiếp tác động đến trẻ, nhằm dần dần hình thành cho trẻ những biểu tượng ban đầu về cuộc sống. Trẻ 3- 4 tuổi vốn hiểu biết còn ít, mới bắt đầu làm quen dần với những biểu tượng về toán, vì vậy những biểu tượng về toán ban đầu cho trẻ chỉ là dạng sơ khai mới mẻ. Để hình thành được biểu tượng về toán trẻ cần dựa vào vốn tích lũy của bản thân, vốn ngôn ngữ nhất định để diễn đạt. Trong việc hướng dẫn trẻ làm quen với toán, giáo viên đóng vai trò rất quan trọng trong việc hướng dẫn trẻ nhận thức các biểu tượng sơ đẳng về toán, làm tăng thêm vốn hiểu biết của trẻ. Ngành học mầm non đã triển khai và thực hiện theo chương trình mầm non mới, về nội dung và phương pháp thích hợp, nhằm nâng cao chất lượng dạy và học cho trẻ. Là giáo viên trực tiếp thực hiện nhiệm vụ chăm sóc - giáo dục trẻ, bản thân tôi luôn ý thức cao, phải thực hiện yêu cầu giáo dục theo quy định của ngành và sự chỉ đạo của nhà trường, quan tâm đến sự phát triển toàn diện cho trẻ, qua đó có hoạt động cho trẻ làm quen với các biểu tượng về toán. 2.2. Thực trạng của vấn đề nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi làm quen với biểu tượng toán tại trường mầm non Lam Sơn. Trong năm học 2016 – 2017 tôi đuợc nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 3-4 tuổi với số cháu là 35. Là giáo viên trực tiếp chăm sóc trẻ ở độ tuổi này tôi nhận thấy có những thuận lợi và khó khăn sau: * Thuận lợi: - Được sự chỉ đạo sát sao về chuyên môn của Phòng Giáo Dục và sự quan tâm của Ban Giám Hiệu trường MN Lam Sơn tạo điều kiện đầu tư về cơ sở vật chất trường lớp khang trang, 100% nhóm lớp thực hiện giáo án điện tử phục vụ cho các hoạt động. - Bản thân còn trẻ nên việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy được phát huy tối đa. Ngoài ra tôi luôn tìm tòi học tập các đồng nghiệp, đã được 3 dự giờ các đồng nghịêp. Các hoạt động và dự thao giảng một số tiết mẫu của trường, của thành phố nên cũng đã được học tập một số kinh nghiệm trong phương pháp giảng dạy cho trẻ làm quen với toán. - Được sự ủng hộ nhiệt tình của các bậc cha mẹ học sinh, các tổ chức đoàn thể xã hội, phối hợp với nhà trường nên tạo điều kiện giúp tôi làm tốt công tác chăm sóc, giáo dục trẻ tại nhóm lớp của mình. - Với tổng số học sinh trong lớp là 35 cháu, các cháu khoẻ mạnh thông minh và cùng một độ tuổi nên rất thuận lợi cho công tác chăm sóc và giáo dục trẻ, để trẻ phát triển toàn diện. * Khó khăn: Các cháu ở lớp tôi đa số là những trẻ lần đầu tiên đến trường, đến lớp, nên khả năng nhận thức và nề nếp của trẻ đang còn mang tính chất tự do, trẻ nhút nhát, rụt rè, chậm chạp, cũng ảnh hưởng đến chất lượng chung của lớp. Để đề ra được các biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi làm quen với biểu tượng toán có hiệu quả, ngay từ đầu năm học mới tôi đã đánh giá phân loại khả năng học toán trong lớp tôi phụ trách để từ đó có những giải pháp trong giảng dạy tốt hơn. Tổng số trẻ được khảo sát 35 cháu. *Kết quả khảo sát trước khi áp dụng SKKN Kết quả Nội dung khảo sát Khả năng nhận biết về các biểu tượng toán Khả năng so sánh Khả năng chia tách phân nhóm Tổng số trẻ Tốt TS % Đạt Khá TS % TB TS % Chưa đạt TS % 35 6 17,1 10 28,7 13 37,1 6 17,1 35 7 20 11 31,4 12 34,3 5 14,3 35 7 20 10 28,6 14 40 4 11,4 Từ kết quả khảo sát khả năng học toán của trẻ 3-4 tuổi đồng thời trong quá trình dạy và tiếp xúc với trẻ tôi thấy rằng khả năng học toán của trẻ còn nhiều hạn chế về cách nhận biết về các biểu tượng toán, khả năng so sánh, khả năng chia tách phân nhóm. Khi trẻ học toán hầu hết đều phụ thuộc vào các hướng dẫn của cô, thực hiện các thao tác theo cô, trẻ chưa chủ động tư duy, hoặc tư duy không bền vững. chính vì vậy tôi thấy băn khoăn, lo lắng về vấn đề này và nghĩ bản thân mình phải tìm ra giải pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 4 tuổi làm quen với biểu tượng toán một cách có hiệu quả nhất để giúp trẻ tự tin, chủ động hơn khi lĩnh hội kiến thức sơ đẳng về toán. 2. 3. Các biện pháp thực hiện để nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi làm quen với biểu tượng toán. 2.3.1. Đi sâu nghiên cứu để hiểu đặc điểm nhận thức của trẻ. Trẻ 3-4 tuổi là giai đoạn tư duy trực quan - Hành động, thích các hoạt động chân tay và khám phá bằng các giác quan. Có thể nắm các thông tin thông qua giao tiếp và các cách đơn giản, dễ hiểu. Hay đặt câu hỏi nhưng không phải lúc nào cũng hiểu câu trả lời. Bắt đầu nhận ra các mối quan hệ dưới dạng các câu hỏi đơn giản: Tại sao? Để làm gì? Như thế nào? Trẻ có thể móc nối các sự kiện khi thảo luận nhưng có thể gặp khó khăn trong phát âm, diễn đạt bằng lời nói. Trẻ cần được người lớn chú ý nghe và nói lại rõ ràng hơn những gì trẻ nói. Học tốt nhất trong những tình huống cụ thể có ý nghĩa với bản thân chúng và khi có sự tin tưởng, khích lệ của người lớn. Có thể nói đây là giai đoạn khủng hoảng của trẻ lên 3, giai đoạn mà cả gia đình và nhà trường cần quan tâm hơn tới trẻ 3 tuổi vì ở độ tuổi này trẻ rất nhạy cảm với những hành động, lời nói mà người lớn nói vói mình. Ví dụ: Đang ở chủ đề Thế giới động vật, khi chưa vào tiết học cô và trẻ trò chuyện với nhau một cách vui vẻ, thoải mái. Khi cô chỉ lên bức tranh và hỏi các con đếm xem trong tranh có bao nhiêu con chim đang bay và bao nhiêu con chim đang đậu ở cành thì trẻ vui vẻ trả lời cô và rất chính xác. Nhưng khi vào tiết học chính cũng như câu hỏi tương tự cô gọi trẻ đứng lên thì trẻ chi đứng im và không trả lời. Lúc này cô sẽ động viên, khích lệ trẻ để trẻ trả lời. Điều này giúp trẻ tự tin, hứng thú hơn và thể hiện rõ năng lực của bản thân trẻ. Thậm chí khi trẻ hứng thú trả lời có thể khiến tư duy trẻ phát triển tốt hơn. Khi trẻ chơi hoạt động một mình, trong lớp học có bao nhiêu trẻ thì có bấy nhiêu sự khác biệt về cá nhân. Những sự khác biệt này bao gồm cả về thể chất, năng lực, hứng thú. Và tất cả các trẻTrẻ chơi hoạt động một mình, trong lớp học có bao nhiêu trẻ thì có bấy nhiêu sự khác biệt về cá nhân. Những sự khác biệt này bao gồm cả về thể chất, năng lực, hứng thú. Và tất cả các trẻTrẻ chơi hoạt động một mình, trong lớp học có bao nhiêu trẻ thì có bấy nhiêu sự khác biệt về cá nhân. Những sự khác biệt này bao gồm cả về thể chất, năng lực, hứng thú. Và tất cả các trẻ đều có quyền đòi hỏi được quan tâm, đáp ứng nhu cầu bản thân. Khi trẻ đến lớp, mỗi trẻ là một cá thể duy nhất, do đó trẻ sẽ hành động trong một môi trường theo cách riêng của mình. Chính vì vậy cô giáo cần tạo ra một tâm thế tốt khi ở lớp, một không khí tình cảm yêu thương tôn trọng trẻ. 2.3.2. Xây dựng môi trường hoạt động toán trong lớp. Cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi, làm quen với môn toán không chỉ dừng lại ở hoạt động cho trẻ làm quen với toán mà còn cho trẻ vận dụng những kiến thức kỹ năng đã có giúp trẻ nhớ lâu hơn về các chữ số, số lượng, kích thước, hình dạng…Chính vì thế việc tạo môi trường cho trẻ làm quen với toán qua các đặc điểm như màu sắc, hình dạng, bố cục góp phần hình thành ở trẻ khả năng yêu thích cái đẹp ở xung quanh là việc làm tôi cho là hết sức quan trọng và tạo ra 5 môi trường làm quen với toán. Ở lớp học tôi giành riêng một khoảng trống có diện tích vừa phải, vừa tầm với trẻ nơi dễ gây sự chú ý của trẻ. Tôi trang trí góc toán như một bức tranh bên trái là bé tô màu và sắp xếp theo quy tắc, trang trí bên trong là hình ảnh ngôi nhà có hàng rào, đường đi vào nhà trên đó có dán thảm đỏ để làm đường đi tạo góc mở cho trẻ hoạt động, trẻ chơi ở góc toán được tô màu, được vẽ được dán sắp xếp theo quy tắc với nội dung của từng chủ đề. Còn bên phải là thử tài của bé tôi trang trí như một cái bảng trên đó có dán những tấm thảm đỏ trẻ được tô màu, vẽ, dán, và gắn số tương ứng với số lượng đồ vật trẻ đã gắn theo nội dung của từng chủ đề. Qua đó rèn cho trẻ kỹ năng tô màu, vẽ dán, sắp xếp theo quy tắc, nhận biết số lượng trong phạm vi 3 và gắn số lượng tương ứng với số đồ vật trẻ dán. Không những tạo môi trường hợp lý mà tôi còn sử dụng những sản phẩm của trẻ để tạo cho trẻ sự hứng thú khi đi học. Trang trí, sắp xếp lớp học phòng học hài hòa hợp lý sẽ tạo được sự chú ý, sẽ hấp dẫn lôi cuốn trẻ vào giờ học theo giai đoạn, theo chủ đề, theo nội dung từng bài. Tùy vào nội dung của từng bài để bố trí trực quan xung quanh lớp, giá đồ chơi, tranh treo tường cho hợp lý để trẻ luyện tập cũng như liên hệ thực tế. Ví dụ : Chủ đề gia đình + Treo tranh về gia đình đông con, ít con để trẻ đếm số lượng người, kích thước của tùng thành viên trong gia đình như Bố thì cao nhất ... con thấp nhất và giáo dục trẻ. Tranh vẽ về gia đình ít con + Đồ dùng gia đình xếp ở giá đồ chơi để trẻ có thể luyện đếm. VD: Ở góc xây dựng, tôi có thể hỏi trẻ : Các con đã xây được bao nhiêu ngôi nhà trong góc xây dựng vủa mình. VD : Chủ đề "Thực vật". + Tôi treo tranh ở các góc và hỏi trẻ quả có số lượng 1 là quả gì ? 2 là số lượng của quả gì ? và quả gì có số lượng là 3 ? và con hãy sắp xềp theo trình tự : To nhất, Nhỏ hơn, nhỏ nhất. 6 Tương tự như vậy, thay đổi ở các góc theo từng chủ đề, để trẻ được đếm, tìm tòi và khám phá. 2.3.3. Sử dụng đồ dùng trực quan. Trực quan là một trong những nguyên tắc cơ bản của lí luận dạy học nhằm tạo cho trẻ những biểu tượng và hình thành các khái niệm trên cơ sở trực tiếp quan sát hiện vật đang học hay đồ dùng trực quan minh họa sự vật. Đồ dùng trực quan là chỗ dựa để hiểu sâu sắc bản chất kiến thức, là phương tiện có hiệu lực để 7 hình thành các khái niệm, giúp trẻ nắm vững các quy luật của sự phát triển xã hội. Đồ dùng trực quan có vai trò rất lớn trong việc giúp trẻ nhớ kĩ, hiểu sâu những hình ảnh, những kiến thức đang học. Hình ảnh được giữ lại đặc biệt vững chắc trong trí nhớ là hình ảnh chúng ta thu nhận được bằng trực quan. Vì vậy, cùng với việc góp phần tạo biểu tượng và hình thành khái niệm, đồ dùng trực quan còn phát triển khả năng quan sát, trí tưởng tượng, tư duy và ngôn ngữ của trẻ. + Sử dụng mô hình, sa bàn hoặc một câu chuyện, bài thơ, một trò chơi để dẫn dắt trẻ tham gia vào hoạt động làm quen với biểu tượng toán. Ví dụ: Chủ đề: “Thé giới thực vật”. Tôi đọc cho trẻ nghe bài thơ “Củ cà rốt”. Sau đó tôi hỏi trẻ trong bài thơ nói về gì? (Trẻ trả lời: Nói về củ cà rốt), tôi đã chuẩn bị sẵn đồ dùng trực quan của mình. Vậy chúng mình xếp tương ứng củ cà rốt và lá để tạo nhóm mới. Chủ đề: Bản thân Đề tài: “Lớp học của chim sơn ca”. Cô: Lớp học của chim sơn ca gồm ba bạn, các bạn rất ngoan và chăm chỉ học bài, hôm nay trước giờ lên lớp các chú chim đang cùng nhau ôn lại bài cũ. + Các con hãy tìm cho cô nhóm ít hơn 3 rồi thêm vào đủ bằng 3 (1 - 2 trẻ lên tìm và thêm vào đủ bằng 3 và đếm cho cả lớp cùng đếm) cả lớp kiểm tra. Các con biết không, đường đến lớp học chú chim rất xa, nên trước khi bay, các chú chim phải khởi động “vỗ cánh” các con hãy đếm xem các chũ chim vỗ cánh mấy lần (cô làm động tác chim vỗ cánh 3 lần) trẻ đếm nhẩm và làm theo cô. + Cô giáo họa mi gọi một bạn lên bảng kiểm tra bài cũ. Cách 1: Chia thành 2 nhóm. Nhóm có 1 chú chim và nhóm có 2 chú chim. Trẻ thi nhau lên gắn theo yêu cầu của cô, cho 1 - 2 trẻ kiểm tra lại. Tương tự như vậy các bài học tiếp theo, trẻ thành thạo hơn. + Trong các tiết học tôi thường sử dụng các câu hỏi: Tại sao?Làm thế nào? Và còn có những cách tạo nhóm nào?... Qua đó kích thích được tính tò mò, sáng tạo, thông minh, nhanh nhẹn trong phán đoán, giúp trẻ giải quyết vấn đề bằng nhiều cách khác nhau và những cơ hội để phát triển khả năng đặc biệt. + Việc gây hứng thú ngay từ đầu tiết học bằng đồ dùng trực quan không những tạo được sự chú ý cho trẻ ngày từ đầu, mà còn tạo cho trẻ một tâm lý thoải mái để trẻ dễ dàng tiếp thu nội dung trọng tâm của tiết học. Trong quá trình dạy trẻ tôi thường kết hợp giữa vật thật, tranh ảnh và mô hình với nhau. Đồ dùng trực quan phải đủ, đẹp, hấp dẫn, phù hợp với từng tiết học, đúng chủ đề, trẻ phải có đồ dùng trực quan như cô để thao tác và sử dụng cùng một lúc với cô nhịp nhàng. Thao tác cô đưa ra trực quan phải rõ ràng, dứt khoát để trẻ không lúng túng khi làm theo cô. Xuất phát từ đặc điểm nhận thức của trẻ 3 - 4 tuổi, do một số trẻ chưa học qua nhà trẻ nên trong quá trình dạy trẻ tôi thường kết hợp giữa vật thật, tranh ảnh, mô hình với nhau để trẻ hình dung và nắm kiến thức tốt hơn. 8 Cô hướng dẫn trẻ sử dụng đồ dùng trực quan trong quá trình học tập phải đúng lúc. Hình ảnh : Cô - Trò sử dụng đồ dùng trực quan Các đồ dùng trực quan tôi chuẩn bị cho trẻ theo mức độ phức tạp dần. Khi trẻ sử dụng thành thạo tôi động viên khuyến khích trẻ, nếu trẻ còn lúng túng chưa thành thạo trẻ sẽ được hướng dẫn tỉ mỉ và sẽ được sửa luôn nếu sai sót. Đối với trực quan có nhược điểm riêng biệt, đặc biệt tôi sử dụng câu đố để đưa trực quan ra. Ví dụ : Khối vuông và khối cầu tôi dùng câu đố để trẻ đoán : Khối gì xinh xắn Hay Khối gì tròn lắm Các mặt hình vuông Không xếp chồng được đâu Bé hãy đoán xem Không đứng yên được đâu Khối gì thế nhỉ ? Động vào lăn lông lốc... Để liên kết các nội dung trong một tiết học được liên quan và chuyển sang nội dung mới một cách linh hoạt, đưa trực quan ra một cách hợp lý không có động tác thừa hay các câu hỏi lặp lại nhàm chán, tôi thường sử dụng các câu chuyện sáng tạo : Ví dụ: Có một bạn Thỏ rất ngoan, hôm nay trên đường đi học bạn Thỏ gặp cô và bạn Thỏ đã nói thầm vào tai cô đấy ! Chúng mình có muốn biết bạn Thỏ nói gì không nào ? (Trẻ hào hứng nghe và rất muốn được biết đâu mà Thỏ nói gì với cô giáo) Tôi lại nói tiếp: Bạn Thỏ nhờ cô hỏi các bạn lớp mình xem 9 có biết ngày 19/5 là ngày gì không nào? Trẻ trả lời đúng: (Ngày 19/5 là ngày sinh bác Hồ). Tôi nói tiếp : Bạn Thỏ cảm ơn các bạn lớp mình đã giúp cho bạn ấy biết bí mật của ngày 19/5 nên đã tặng lớp mình một món quà (món quà đó là một trò chơi ôn luyện đã chuẩn bị trước). Khi đưa trực quan là nội dung tích hợp của các hoạt động học khác, vào hoạt động làm quen với biểu tượng toán bằng câu hỏi nhẹ nhàng, hợp lý điều đó đã phát uy được tích cực một cách cao nhất ở trẻ, khi tham gia các hoạt động. Ví dụ : Để khắc sâu kiến thức về khối cầu, khối trụ, khối vuông, khối chữ nhật tôi đặt câu hỏi : Con nào thích chơi khối cầu và khối trụ ? Con nào thích chơi khối vuông và khối chữ nhật ? Trẻ tự trả lời, tôi sẽ phân thành các nhóm. + Nhóm thích chơi khối cầu, khối trụ về nặn khối cầu, khối trụ. + Nhóm thích chơi khối vuông, khối chữ nhật về nhóm tìm hình bằng giấy màu tương ứng để dán các mặt khối, điều này trẻ rất hào hứng thi đua, khi cùng nhau tham gia vào các hoạt động. Với việc lựa chọn và sử dụng đồ dùng trực quan hợp lý, hấp dẫn trẻ tôi đã tạo ra tình huống liên tục trong suốt quá trình trẻ tham gia các hoạt động “làm quen với biểu tượng toán” giúp trẻ tiếp thu kiến thức một cách chính xác, sâu sắc và bền vững. 2.3.4. Nâng cao khả năng ứng dụng công nghệ thông tin của bản thân. Phương pháp dạy học bằng Công nghệ thông tin trong giáo dục mầm non tạo ra một môi trường dạy học tương tác cao, sống động, hứng thú và đạt hiệu quả cao của quá trình dạy học đa giác quan cho trẻ. - Nội dung, tư liệu bài giảng giới thiệu cho trẻ mang tính chân thực, phong phú. Trong bài giảng điện tử trẻ có thể làm quen với những hiện tượng tự nhiên, xã hội mà trẻ khó có thể tự bắt gặp trong thực tế. - Giáo viên có thể chủ động khai thác tìm kiếm nguồn tài nguyên giáo dục qua mạng thông tin truyền thông, Internet,...Nguồn tài nguyên vô cùng phong phú với hình ảnh, âm thanh, văn bản, phim...sống động tự nhiên tác động tích cực đến sự phát triển trí tuệ của trẻ cũng như ảnh hưởng đến quá trình hình thành nhân cách toàn diện ở trẻ. Xác định vai trò của việc ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy, trong những năm qua tôi đã chủ động từng bước: Từ học hỏi đồng nghiệp, tham gia học các lớp đào tạo, bồi dưỡng về tin học. Bản thân không ngừng tìm tòi học hỏi, khai thác thông tin. Từ chỗ không biết, soạn giáo án cũng phải soạn đi soạn lại; từng ngày, từng tháng và từng năm tôi đã vun đắp kiến thức của mình. Đến nay tôi đã biết khai thác thông tin, soạn thảo giáo án điện tử. Không những vậy bản thân tôi còn có vai trò nòng cốt chi viện, hỗ trợ nhiều đồng nghiệp khác trên lĩnh vực ứng dụng công nghệ thông tin. Ví dụ: Khi học 1 tiết bài ”Đếm đến 3, nhận biết nhóm có 3 đối tượng’’ thường thì trẻ được xem vật mẫu bằng các thủ thuật của cô đưa ra, nhưng hầu hết các môn học khác đều có thủ thuật như vậy nên làm cho trẻ nhàm chán và ít chú ý. Nhưng khi 10 tôi sử dụng thủ thuật trong bài soạn trên màn hình Powe point như: hình ảnh 2 con gà và 3 con bò cùng với tiếng kêu của chúng th× trÎ rÊt chó ý vµ quan s¸t . Khi trẻ quan sát trên màn hình đã giúp trẻ phát triển khả năng quan sát mà tôi sẽ lồng tiếng âm thanh của con vật đó phát ra , như vậy trẻ có thể vừa nhìn vừa nghe một lúc và dễ dàng phân biệt sự khác nhau giữa các con vật . Nếu trước đây giáo viên mầm non phải rất vất vả để có thể tìm kiếm những hình ảnh, biểu tượng, đồ dùng phục vụ bài giảng thì hiện nay với ứng dụng Công nghệ thông tin giáo viên có thể sử dụng Internet để chủ động khai thác tài nguyên giáo dục phong phú, chủ động quayphim, chụp ảnh làm tư liệu cho bài giảng điện tử. Chỉ cần vài cái "nhấp chuột" là hình ảnh những con vật ngộ nghĩnh, những bông hoa đủ màu sắc, những hàng chữ biết đi và những con số biết nhảy theo nhạc hiện ngay ra với hiệu ứng của những âm thanh sống động ngay lập tức thu hút được sự chú ý và kích thích hứng thú của học sinh vì được chủ động hoạt động nhiều hơn để khám phá nội dung bài giảng.Bên cạnh đó lại tiết kiệm được thời gian cho giáo viên và chi phí nhà cho trường. 2.3.5. Vận dụng sáng tạo một số trò chơi trong hoạt động làm quen với toán Là một giáo viên tôi luôn có suy nghĩ, cần cố gắng dạy hay, dạy tốt hơn nữa, làm sao thu hút trẻ hứng thú tham gia các hoạt động. Để tăng tính hấp dẫn của giờ học toán tôi áp dụng những trò chơi sáng tạo vào các giờ học có tác dụng khích lệ trẻ tốt hơn. Khi tham gia tiết học trẻ tiếp thu được kiến thức về toán, là phương tiện vừa để củng cố kiến thức trong trẻ sau mỗi tiết dạy. Song việc sáng tạo ra các trò chơi quả là khó, các trò chơi vừa hấp dẫn trẻ, vừa mang tích tư duy và thông qua trò chơi trẻ phải áp dụng những kiến thức khác nhau trong tiết học quả thật là khó. Ví dụ: Với tiết dạy “Nhận biết phía trên, phía dưới, phía trước, phía sau của bản thân ” tôi cho trẻ chơi trò chơi “ Chiềng làng chiềng trạng” Chiềng làng chiềng trạng Chiềng làng chiềng trạng Thượng hạ tây đông Thượng hạ tây đông Cả gái và trai Cả trai và gái Để đồ bên trái Để đồ bên phải Chiềng làng chiềng trạng Chiềng làng chiềng trạng Thượng hạ tây đông Thượng hạ tây đông Nếu là con trai Nếu là con trai Để đồ bên trái Để đồ trên nhé Nếu là con gái Nếu là con gái Để đồ bên phải Để đồ dưới thôi Qua trò chơi giúp trẻ nhận biết phía trên, phía dưới, phía trước, phía sau của bản thân, không những thế trẻ lại thấy hứng thú khi tham gia hoạt động vì trẻ đang chơi trò chơi chứ không phải đang học . Ví dụ: Với tiết Nhận biết ít - nhiều, to- nhỏ tôi đã chọn trò chơi "Tìm đĩa cho quả" + Nhiệm vụ nhận thức: Rèn luyện cho trẻ khả năng nhận biết, phân biệt và so sánh ít – nhiều, to- nhỏ. 11 + Luật chơi: Dùng bút nối thức ăn có số lượng ít hơn vào đĩa nhỏ, nối thức ăn có số lượng nhiều hơn vào đĩa to. Hình ảnh: Kết hợp trò chơi vào môn làm quen với toán Trên đây là một số trò chơi đã được tôi áp dụng vào các tiết học toán và tôi thấy trẻ học rất hứng thú, thoải mái và đạt kết quả cao, kích thích được nhiều trẻ rụt rè, nhút nhát ở lớp tôi trở nên bạo dạn hơn. Qua các trò chơi này cô chỉ là người hướng dẫn, gợi mở, phát huy tính tích cực của trẻ, trẻ trở thành trung tâm của mọi hoạt động. Tuy nhiên để trò chơi đạt kết cao hơn nữa thì nhiệm vụ của giáo viên là rất quan trọng. Cô giáo phải giải thích được luật chơi một cách rõ ràng, mạch lạc và dễ hiểu. Đồng thời trong quá trình chơi cô phải giúp đỡ trẻ 12 yếu, tùy thuộc vào khả năng của trẻ, mức độ yêu cầu của từng trò chơi bằng cách phức tạp dần trò chơi, hiệu lệnh chơi, luật chơi để trẻ được thực sự tập luyện, củng cố kiến thức của mình. Khi tổ chức chơi không những phải chú ý đến mục đích dạy học (Củng cố kiến thức rèn luyện kỹ năng) mà còn phải chú ý đến mục đích giáo dục (Rèn luyện những phẩm chất đạo đức, quy tắc ứng xử). Các trò chơi cần được lựa chọn, tổ chức theo hệ thống nhất định phù hợp với quá trình dạy học như vậy hoạt động mới đạt kết quả cao. Và một phần quan trọng không thể thiếu đó là kiểm tra kết quả cuộc chơi cho trẻ kiểm tra cùng cô thông qua việc kiểm tra cô có thể biết được kết quả tiết học vừa dạy. Trong quá trình diễn ra các trò chơi cô phải kết hợp chặt chẽ linh động để kết quả đạt kết quả tốt. 2.3.6. Công tác tuyên truyền và phối kết hợp với phụ huynh Thông qua buổi họp phụ huynh hay những buổi đón trả trẻ tuyên truyền với phụ huynh c¸ch d¹y trÎ häc m«n toán cho trẻ dễ tiếp thu nhất. Hình ảnh : Tuyên truyền với phụ huynh Từ đấy phụ huynh biết được con mình học môn học này như thế nào, và tin tưởng hơn khi gửi con đến trường. §Ó trÎ häc tèt m«n toán này chóng ta cÇn ph¶i biÕt phèi kÕt hîp gi÷a gia ®×nh cïng víi c« gi¸o ®Ó gióp trÎ häc tèt hơn gãp phÇn vµo viÖc ph¸t triÓn gi¸o dục toàn diện cho trÎ. 13 Hoặc tôi chỉ ra cho các bậc phụ huynh “Dạy trẻ học toán bằng các tình huống thực tế” Không chỉ có trong trường học mới cung cấp môi trường học toán cho trẻ, có rất nhiều cách học toán tự nhiên có thể thực hiện bên trong và bên ngoài gia đình và cha mẹ chính là những người thầy đầu tiên tốt nhất của trẻ. Cha mẹ có thể giúp trẻ lĩnh hội những khái niệm toán học cơ bản một cách nhẹ nhàng nhưng có hiệu quả, thông qua các hoạt động hằng ngày ở tại gia đình cha mẹ có thể thu hút trẻ vào các tình huống thực tế như : Khi làm công việc nhà, cha mẹ có thể giúp trẻ cảm nhận toán học đang hiện diện quanh mình như : Nấu ăn, gấp quần áo, học toán khi đi mua sắm, học toán khi đi tham quan. Để thực hiện tốt công tác phối hợp với các bậc phụ huynh thì trước hết giáo viên cần phải : + Nhiệt tình, yêu nghề, mến trẻ, có tâm huyết với nghề. + Luôn tìm tòi, sáng tạo để có những hình thức và nội dung tuyên truyền phù hợp với các bậc phụ huynh. + Tạo mối quan hệ giữa phụ huynh và giáo viên. + Thường xuyên trao đổi với phụ huynh về tình hình thực tế của trẻ khi ở trường để kịp thời có biện pháp giáo dục trẻ sao cho hiệu quả nhất. 2.4. Hiệu quả của SKKN 2.4.1. Kết quả khảo sát khi áp dụng các biệnpháp trên: Sau một năm áp dụng các biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi làm quen với biểu tượng toán, tôi thấy khả năng học toán của trẻ được nâng lên rõ rệt, cụ thể như sau : Tổng số trẻ được khảo sát 35 cháu. Trong đó: Kết quả Nội dung khảo sát Khả năng nhận biết về các biểu tượng toán Khả năng so sánh Khả năng chia tách phân nhóm Tốt TS % Đạt Khá TS % 35 12 34,3 13 37,1 10 28,6 0 0 35 13 37,1 13 37,1 9 25,8 0 0 13 37,1 12 34,3 10 28,6 0 0 Tổng số trẻ 35 TB TS % Chưa đạt TS % 2.4.2. Hiệu quả khi áp dụng các giải pháp trên vào thực tiễn trên trẻ tại trường mầm Non Lam Sơn Sau khi áp dụng "Một số biện pháp nâng cao chất lượng cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi làm quen với biểu tượng toán" trong năm học 2016-2017 tôi thấy : Với việc áp dụng một số biện pháp cải tiến trong quá trình cho trẻ làm quen với toán, tôi thấy kết quả trên trẻ được nâng lên rõ rệt : Tỉ lệ đạt tốt tăng, tỉ lệ trẻ đạt 14 trung bình giảm, tỉ lệ trẻ không đạt không còn. Tôi thấy biện pháp cải tiến của mình đã đạt được những kết quả đáng khích lệ. - Đối với giáo viên biết cách áp dụng một cách linh hoạt và phù hợp hơn các phương pháp, biện pháp, hình thức tổ chức tiết dạy để tạo thêm hứng thú cho trẻ nhằm giúp trẻ tiếp thu tốt bài dạy của cô. - Lựa chọn các bài dạy theo chủ đề, chủ điểm hợp lý dễ hiểu, dễ nhớ, gần gũi với trẻ. Đối với trẻ trong giờ học đa số các con nhớ được tên gọi của bài học, hiểu được bài giảng của cô, biết trả lời các câu hỏi của cô và tham gia hào hứng các trò chơi. - Kiến thức của trẻ được nâng cao hơn, kỹ năng trả lời câu hỏi, kỹ năng chơi các trò chơi của trẻ cũng được nâng lên rõ rệt. - Qua giờ học ngôn ngữ của trẻ cũng phong phú hơn, trẻ biết thêm được một số từ mới áp dụng trong toán học. 3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ 3.1. Kết luận. Trẻ em là nguồn hạnh phúc của mỗi gia đình, mỗi dân tộc, mỗi quốc gia. Muốn tồn tại và phát triển xã hội văn minh, phồn vinh thì phải chăm sóc giáo dục trẻ. Đó là nhiệm vụ không chỉ đối với gia đình, nhà trường mà còn của toàn xã hội. Đối với chương trình giáo dục trẻ mầm non, hoạt động “Làm quen với toán” là một trong những nội dung quan trọng, cần thiết không thể thiếu được. Thông qua hoạt động “Làm quen với toán” cô giáo giúp trẻ hình thành và lĩnh hội những kiến thức cũng như biểu tượng toán sơ đẳng ban đầu, là hành trang cho trẻ bước tiếp trên những chặng đường mới. Với những ý nghĩ như vậy và với yêu cầu giáo dục ngày càng cao đòi hỏi người giáo viên mầm non phải có nhận thức đúng đắn về việc dạy trẻ “Làm quen với toán” để có kỹ năng, kỹ xảo trong từng tiết dạy nhằm nâng cao hiệu quả giờ dạy cao hơn. Qua nghiên cứu thực hành và hướng dẫn trẻ làm quen với biểu tượng toán, bản thân tôi đã rút ra một số bài học sau : - Muốn đạt được kết quả trong hoạt động làm quen với toán, trước khi lên lớp tôi soạn bài đầy đủ, nắm chắc giáo án, phương pháp lên lớp theo đúng trình tự, loại tiết để giảng dạy và đan xen với mọi hoạt động, để trẻ nắm chắc các nội dung bài học. - Luôn tìm tòi học hỏi, nâng cao tay nghề và linh động trong quá trình dạy học, nhất là đồ dùng, đồ chơi đẹp, sáng tạo hấp dẫn trẻ, đưa trẻ vào thế giới ham học hỏi, tìm tòi. - Khi có những thay đổi trong chuyên đề tôi đã kịp thời áp dụng ngay. Trong khi luyện tập cần phải động viên, khuyến khích trẻ kịp thời để tạo cho trẻ hứng thú học hơn. Từ những đồ dùng, đồ chơi làm ra cô giáo phải tạo môi trường cho trẻ được tiếp xúc, tạo tình huống cho trẻ hoạt động, mọi cách cho trẻ 15 được trải nghiệm hòa mình vào các đồ chơi mà trẻ được làm quen. Thường xuyên đánh giá hiệu quả đồ dùng trực quan qua các bài dạy để thay đổi tình huống mới, gây sự bất ngờ chú ý của trẻ. Điều cần thiết là cần phải biết phối hợp chặt chẽ với phụ huynh làm tốt công tác tuyên truyền các bậc cha mẹ để nhận được sự giúp đỡ đồng tình, từ đó đưa con em mình ngày càng tiến bộ và có một lòng khao khát thích học, không những hoạt động “Làm quen với toán” mà còn có ích cho các hoạt động khác nữa. Tôi luôn luôn không ngừng quan tâm, tìm tòi học hỏi và sáng kiến ra nhiều kinh nghiệm cho mình hơn nữa. 3.2. Kiến nghị * Đối với nhà trường - Luôn đầu tư cơ sở vật chất và trang thiết bị cho việc dạy học. - Tổ chức, xây dựng nhiều tiết dạy mẫu để giáo viên học tập và đúc rút kinh nghiệm. * Đối với Phòng giáo dục và Đào tạo - Cung cấp đầy đủ tài liệu, trang thiết bị dạy học phù hợp với chương trình Giáo dục Mầm Non mới hiện nay. - Mở các lớp chuyên đề về các tiết dạy mẫu để học tập, đúc rút kinh nghiệm nhằm nâng cao chất lượng dạy và học. Trên đây là đề tài mà tôi nghiên cứu dựa trên cơ sở dạy và học thường xuyên trên lớp. Tôi luôn mong muốn được sự góp ý, giúp đỡ của đồng nghiệp và các cấp quản lý chuyên môn để đề tài được áp dụng hiệu quả hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn. XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG Thanh hoá, ngày 15 tháng 04 năm 2017 Tôi xin cam đoan đây là SKKN do tôi viết, không sao chép của ai. NGƯỜI VIẾT SKKN Nguyễn Thị Quỳnh Nga Tài liệu tham khảo - Sách hướng dẫn trẻ 3-4 tuổi hoạt động làm quen với toán; - Các tạp chí, tập san giáo dục mầm non. 16 17 Tải về bản full I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI1. Cơ sở lý luận: Như chúng ta đã biết để đạt được biểu tượng toán sơ đẳng cho trẻ thì chúng ta phải biết xây dựng cho trẻ một hệ thống các khái niệm về kiến thức toán học cơ bản, ban đầu từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp, từ trực quan đến trừu tượng… Đồng thời phải chỉ ra mối quan hệ tương ứng kiến thức nhằm giúp trẻ hiểu và có khả năng vận dụng kiến thức của trẻ phải được diễn ra thông qua các hoạt động chơi hoặc các hoạt động mang tính chất vui chơi, để góp phần toàn diện đối với trẻ thơ. Là người giáo viên mầm non, ngoài việc quan tâm và nhiệt tình chăm sóc giáo dục trẻ, tôi còn dành thời gian nghiên cứu học hỏi để có những sáng tạo riêng cho bộ môn toán. Tôi thấy việc đổi mới “giáo dục làm quen với toán” cũng đã có định hướng đổi mới hình thức thực hiện trên cơ sở khoa học, đảm bảo tính đặc thù của hoạt động toán sơ đẳng. Với yêu cầu nâng cao kỹ thuật thực hành giúp trẻ cảm nhận toán một cách thoải mái, đồng thời tạo cho trẻ có kỹ năng kiến thức phong phú về toán. Qua quá trình dạy trẻ hoạt động với toán theo hình thức cải cách, tôi nhận thấy trẻ thích được hoạt động toán chưa cao, các kỹ năng còn gò ép nên trẻ hoạt động với toán chưa hứng thú, chưa thể hiện hết khả năng về toán của mình. Từ nhận thức thực tế đó và sau khi được học chuyên đề “đổi mới hình thức giáo dục làm quen với toán” ở lứa tuổi 5 – 6 tuổi, đặc biệt là việc hình thành biểu tượng về số lượng, con số và phép đếm cho trẻ. Đây cũng là đề tài sáng kiến kinh nghiệm của tôi “Một số biện pháp gây hứng thú cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 hình thành biểu tượng về số lượng, con số và phép đếm môn làm quen với toán”. Trường mầm non Yên Thanh nói chung và lớp mẫu giáo 5 – 6 tuổi trong trường đã và đang thực hiện chương trình hình thành các biểu tượng toán cho trẻ theo hình thức đổi mới. Qua quá trình dạy, tôi thấy khả năng và hứng thú học toán của trẻ so với chương trình cải cách đã cao hơn. 2 – Cơ sở thực tiễn * Thuận lợi: Lớp tôi là lớp điểm ở trường tại khu trung tâm, lớp có cơ sở vật chất tương đối đầy đủ, bàn ghế đúng quy cách. Ban giám hiệu chỉ đạo giúp đỡ chuyên môn cho giáo viên nhiệt tình, có sự quan tâm và giúp đỡ tận tình của các bậc phụ huynh, có sự quan tâm sâu sắc của phòng giáo dục. Bản thân tôi đã có trình độ chuyên môn vững và trực tiếp giảng dạy cho trẻ làm quen với toán theo hình thức đổi mới ở lứa tuổi 5 – 6 tuổi của trường. * Khó khăn: Về cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động làm quen với toán chưa đầy đủ. Một số phụ huynh chưa nhận thức hết được yêu cầu và tầm quan trọng về môn học. Từ những thuận lợi và khó khăn và tình hình thực trạng trên, qua quá trình giảng dạy, tôi đã nghiên cứu trên 40 cháu lớp mẫu giáo 5 – 6 tuổi, thời gian nghiên cứu trên một năm. II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU: Nghiên cứu quá trình hình thành biểu tượng toán sơ đẳng của trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi, hình thành biểu tượng về số lượng, con số và phép đếm cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi, từ đó tìm ra biện pháp gây hứng thú cho trẻ 5- 6 tuổi học lập số môn làm quen với toán. III. GIỚI HẠN ĐỀ TÀI: Trong khuôn khổ của đề tài tôi chỉ tập trung nghiên cứu và áp dụng một số biện pháp gây hứng thú cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi hình thành biểu tượng về số lượng, con số và phép đếm môn làm quen với toán. IV. KHÁCH THỂ VÀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU: 1. Khách thể nghiên cứu: – Nghiên cứu trẻ lớp mẫu giáo 5A1 trường mầm non Yên thanh. 2. Đối tượng nghiên cứu: – Một số biện pháp gây hứng thú cho trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi hình thành biểu tượng về số lượng, con số và phép đếm môn làm quen với toán. V. CÁC GIẢ THUYẾT KHOA HỌC: – Việc dạy trẻ hình thành các biểu tượng toán sở đẳng sẽ đạt được hiệu quả cao hơn, trẻ sẽ có các kỹ năng, sẽ có đầy đủ những biểu tượng toán, trẻ hứng thú cao và tham gia hoạt động hình thành các biểu tượng về toán một cách thoải mái, tự tin khi cô giáo có những biện gây hứng thú cho trẻ 5 – 6 tuổi hình thành biểu tượng về số lượng, con số và phép đếm môn làm quen với toán. VI. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU: 1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của quá trình hình thành biểu tượng về số lượng, con số và phép đếm của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi. 2. Đề xuất một số biện pháp gây hứng thú cho trẻ ẫu giáo 5 – 6 tuổi hình thành biểu tượng về số lượng, con số và phép đếm môn làm quen với toán. VII. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU: Đề tài này được thực hiện với một số phương pháp sau đây: 1. Phương pháp tham khảo tài liệu 2. Phương pháp quan sát 3. Phương pháp điều tra viết 4. Phương pháp phỏng vấn 5. Phương pháp thực nghiệm giáo dục 6. Phương pháp trắc nghiệm khách quan 7. Phương pháp phân tích nội dung 8. Phương pháp phân tích sản phẩm hoạt động. B. PHẦN NỘI DUNG I. HÌNH THÀNH BIỂU TƯỢNG VỀ SỐ LƯỢNG, CON SỐ VÀ PHÉP ĐẾM CHO TRẺ MẪU GIÁO 5 – 6 TUỔI: 1. Đặc điểm phát triển những biểu tượng về số lượng, con số và phép đếm của trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi: Trẻ sinh ra và lớn lên giữa thế giới của các sự vật và hiện tượng đa dạng. Ngay từ nhỏ trẻ đã được tiếp xúc và làm quen với những nhóm vật có màu sắc, kích thước và số lượng phong phú, với các âm thanh chuyển độngcó ở xung quang trẻ Trẻ lĩnh hội số lượng của chúng bằng các giác quan khác nhau như: Thị giác, thính giác, giác quan vận động… Trẻ mẫu giáo lớn 5 – 6 tuổi có khả năng phân tích chính xác các phần tử của tập hợp, các tập con trong tập lớn. Trẻ khái quát được một tập lớn gồm nhiều tập con và ngược lại nhiều tập hợp riêng biệt có thể gộp lại với nhau theo một đặc điểm chung nào đó để tạo thành một tập lớn. khi đánh giá độ lớn của các tập hợp, trẻ mẫu giáo lớn ít bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như: màu sắc, kích thước, vị trí sắp đặt của các phần tử của tập hợp. Hoạt động đếm của trẻ mẫu giáo lớn đã phát triển lên một bước mới, trẻ rất thích đếm và phần lớn trẻ nắm được trình tự của các số từ 1- 10, thậm trí còn nhiều số hơn nữa. Trẻ biết thiết lập tương ứng 1:1 trong quá trình đếm, mỗi từ số ứng với một phần tử của tập hợp mà trẻ đếm. Trẻ không chỉ hiểu rằng, khi đếm thì số cuối cùng là số kết quả ứng với toàn bộ nhóm vật, mà trẻ còn bắt đầu hiểu con số chỉ là chỉ số cho số lượng phần tử của tất cả các tập hợp có cùng độ lớn không phụ thuộc vào những phụ thuộc vào những đặc điểm, tính chất cũng như cách sắp đặt của chúng. Trẻ 5- 6 tuổi bắt đầu hiểu mối quan hệ thuận nghịch giữa các số liền kề của dãy số tự nhiên(mỗi số đứng trước nhỏ hơn số đứng sau một đơn vị và mỗi số đứng sau lớn hơn số đứng trước một đơn vị). Trên cơ sở đó dần dần trẻ hiểu quy luật thành lập dãy số tự nhiên n±1. Kỹ năng đếm của trẻ ngày càng trở nên thuần thục, trẻ không chỉ đếm đúng số lượng các nhóm vật mà còn cả các âm thanh và động tác, qua đó trẻ hiểu sâu sắc vai trò của số kết quả. Mặt khác, trẻ không chỉ đếm từng vật mà còn đếm từng nhóm vật, qua đó trẻ hiểu sâu sắc hơn ý nghĩa của các khái niệm đơn vị – đơn vị phép đếm có thể là các nhóm vật chứ không chỉ là từng vật riêng lẻ. Hơn nữa dưới tác động của dậy học, trẻ lớn không chỉ biết đếm xuôi mà còn biết đếm ngược trong phạm vi 10, trẻ nhận biết các số từ 1-10. Trẻ hiểu rằng mỗi con số không chỉ được diễn đạt bằng lời nói mà còn có thể viết, và muốn biết được số lượng các vật trong nhóm không nhất thiết lúc nào cũng phải đếm, mà đôi lúc chỉ cần nhìn con số biểu thị số lượng của chúng. Việc cho trẻ làm quen với các con số có tác dụng phát triển tư duy trìu tượng cho trẻ, phát triển khả năng trừu suất số lượng khỏi những vật cụ thể, dậy trẻ thao tác với các ký hiệu con số. Như vậy cần tiếp tục phát triển biểu tượng về tập hợp cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi, bước đầu cho trẻ làm quen với một số phép tính trên tập hợp, điều đó tạo cơ sở cho trẻ học các phép tính đại số sau này ở trường phổ thông. Tiếp tục dạy trẻ phép đếm trong phạm vi 10, trẻ lớn không chỉ đếm từng vật riêng lẻ, mà còn đếm từng nhóm vật. Nhờ vậy mà tư duy của trẻ tiếp tục được phát triển, giúp trẻ hiểu sâu sắc hơn khái niệm đơn vị, tạo tiền đề cho trẻ hiểu bản chất của các phép tính đại số mà trẻ sẽ học ở trường phổ thông. 2. Nội dung hình thành biểu tượng về số lượng, con số và phép đếm cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi Nội dung hình thành cho trẻ mẫu giáo lớn 5-6 tuổi các biểu tượng về số lượng, con số và phép đếm cần hướng tới việc củng cố và làm sâu sắc hơn những kiến thức, kỹ năng mà trẻ đã được học từ các lớp trước. Hơn nữa nội dung dạy trẻ phải có tác dụng thúc đẩy sự phát triển trí tuệ và tư duy toán học cho trẻ nhỏ. Ngay từ các lớp mẫu giáo bé và nhỡ, trẻ đã được làm quen với các bài tập học cách phân tách các tập con trong tập lớn theo dấu hiệu như: mằu sắc, kích thước, hình dạng… Trẻ đã nắm được các biện pháp so sánh độ lớn của các tập hợp hoặc các tập con trong tập lớn bắng cách thiết lập mối tương ứng 1:1 giữa các phần tử của các tập hợp hoặc của các tập con, xác định mối quan hệ của chúng và diễn đạt mối quan hệ đó bằng lời nói. Trẻ đã nắm được kỹ năng đếm trong phạm vi 5, xác định số lượng các phần tử trong tập hợp hay số các tập con trong tập lớn bằng phép đếm và phản ánh độ lớn của tập hợp bằng từ số. ở lớp mẫu giáo lớn, giáo viên cần tiếp tục phát triển biểu tượng về tập hợp cho trẻ. Nếu trẻ bé va nhỡ thường nhận biết tập hợp theo các dấu hiệu bên ngoài dễ nhận thấy như: màu sắc, kích thước, hình dạng, thì trẻ mẫu giáo cần nhận biết các tập hợp theo những dấu hiệu phức tạp hơn. Ví dụ: trẻ phân loại đồ chơi theo vật liệu tạo nên chúng ( đồ chơi bằng nhựa, đồ chơi bằng gỗ… ), sau đó đếm để xác định và so sánh số lượng từng loại đồ chơi. Trẻ mẫu giáo lớn cần tiếp tục hoc phép đếm xác định số lượng trong phạm vi 10, trẻ được làm quen với cách lập các số tiếp theo 5 số đầu của dãy số tự nhiên (6,7,8,9,10) trên cơ sở so sánh các tập hợp cụ thể có độ lớn bằng nhau hoặc hơn kém nhau một phần tử. Trẻ học cách tạo các tập hợp với số lượng nhất định bằng cách thêm bớt. Trẻ học cách hình thành số tiếp theo từ số đứng trước bằng cách thêm 1 vào số đứng trước, qua đó trẻ hiểu được mối quan hệ giữa các số liền kề thuộc dãy số tự nhiên. Dạy trẻ nhận biết các con số từ 1-10. Để củng cố và phát triển kỹ năng đếm cho trẻ 5-6 tuổi, cần tổ chức cho trẻ luyện tập đếm các nhóm vật được xếp theo các cách khác nhau trong không gian. Qua luyện tập đếm, kỹ năng đếm của trẻ không chỉ được củng cố và phát triển mà nó còn giúp trẻ hiểu rằng, số lượng của nhóm vật không phụ thuộc vào tính chất của các vật, vào cách sắp đặt của chúng, cũng như vào hướng đếm (đếm từ trái qua phải, từ phải qua trái, từ trên xuống dưới…. ). Cần dạy trẻ đếm tách các nhóm vật có số lượng trong phạm vi 10 theo số lượng mẫu và theo con số cho trước, luyện tập đếm bằng các giác quan khác nhau, nhận biết độ lớn các tập hợp trong phạm vi 10. Các bài luyện tập này đồng thời cũng góp phần phát triển độ nhạy cảm của các giác quan. Ngoài ra, nội dung dạy trẻ còn hướng vào việc cho trẻ làm quen với các phép biến đổi đơn giản như: thêm, bớt, chia các nhóm đồ vật có số lượng trong phạm vi 10 làm hai phần theo các cách khác nhau. Trên cơ sở đó cho trẻ làm quen với thành phần con số trong giới hạn 10 từ hai số nhỏ hơn, dạy trẻ tạo một tập hợp theo con số cho trước từ hai tập hợp nhỏ hơn II. MỘT SỐ BIỆN PHÁP GÂY HỨNG THÚ CHO TRẺ MẪU GIÁO 5 – 6 TUỔI HÌNH THÀNH BIỂU TƯỢNG VỀ SỐ LƯỢNG, CON SỐ VÀ PHÉP ĐẾM MÔN LÀM QUEN VỚI TOÁN Để nắm được khả năng học lập số môn làm quen với toán của trẻ từ đó tôi đã đưa ra biện pháp thực hiện, tôi đã tiến hành khảo sát chất lượng ban đầu và đưa ra một số biện pháp sau: 1) Khảo sát ban đầu: Tôi tiến hành khảo sát 100% số trẻ trong lớp là 40 cháu. Đầu năm học khi trẻ được chuyển lớp từ Mẫu giáo 4 – 5 tuổi lên Mẫu giáo 5 – 6 tuổi, Qua khảo sát trên tôi thấy số trẻ nắm được kiến thức và kỹ năng tham gia hoạt động còn thấp, khả năng nhận biết số lượng và so sánh thêm bớt của trẻ chưa đạt kết quả cao, trẻ hoạt động chưa thoải mái, tự tin. Thực tế đó chính là điều tôi suy nghĩ. Làm thế nào để đưa trẻ vào hoạt động với toán một cách tự nguyện và hứng thú, nắm vững các kiến thức và kỹ năng thực hành? Tôi đã quyết định chọn biện pháp sau: 2) Các biện pháp: 2.1 chuẩn bị và sử dụng đồ dùng trực quan của cô và trẻ Tôi quyết tâm cho trẻ làm quen với toán theo hình thức đổi mới, thực hiện đầy đủ và đúng chương trình hoạt động với toán theo yêu cầu đổi mới. Đầu tư vào bài soạn cho giờ hoạt động chung đảm bảo đầy đủ các nội dung tập hợp và số lượng, kích thước, hình dạng, định hướng không gian, trong đó có dạng có nội dung trọng tâm và nội dung kết hợp. Có nhiều sáng tạo trong quá trình hướng dẫn, dẫn dắt bài để giúp trẻ cảm nhận ngay với những hoạt động mà trẻ sẽ thực hiện và giúp trẻ hứng thú và hoạt động tích cực. Có tích hợp một số môn học khác. Tạo điều kiện dạy trẻ ở mọi lúc mọi nơi, kỹ năng chơi với các trò chơi với toán và kỹ năng tập hợp và số lượng kỹ năng về kích thước, kỹ năng về hình dạng, kỹ năng về định hướng không gian. Tạo điều kiện cho trẻ làm quen với kỹ năng học toán. Để thực hiện tốt chương trình làm quen với toán theo hình thức đổi mới, giúp trẻ hứng thú và tự tin tham gia vào các hoạt động với toán, phát huy tốt khả năng toán của trẻ cần phải có các điều kiện về cơ sở vật chất phải tham mưu với nhà trường, phát động phụ huynh mua sắm đồ dùng phục vụ trong các tiết dạy. Bản thân tôi cũng phải tự sưu tầm, làm đồ dùng phục vụ cho các tiết dạy như que tính hột hạt… các con vật, hình hộp, tranh ảnh… Để dạy trẻ có chất lượng thì bản thân tôi cũng phải tự bồi dưỡng học tập để có kiến thức, năng lực chuyên môn nghiệp vụ. Cần quan tâm đến kiến thức cá nhân trẻ để có kế hoạch bồi dưỡng, uốn nắn, phát huy tích cực khả năng nhận biết của trẻ. Giáo viên phải có khả năng dạy trẻ tập hợp về số lượng hình dạng, kích thước gây hứng thú hoạt động cho trẻ. Tổ chức hoạt động với nhiều hình thức thay đổi: Sử dụng câu đố, thơ, truyện, trò chơi, bài hát, hoạt động vui chơi trên máy Kisdmart. Cần phải biết động viên khuyến khích trẻ, gần gũi trẻ. 2.2 Tích hợp kiến thức toán sơ đẳng trong các hoạt động cho trẻ: Trước hết phải có chương trình kế hoạch tổ chức cao giờ hoạt động chung, mỗi tuần phải có môn toán, có giờ hoạt động chung trong giờ chính khoá, thời gian từ 30 – 35 phút. Chuẩn bị cho giờ hoạt động chung phải trước nhiều ngày để có thời gian giúp trẻ làm quen với các hình thức hoạt động để khi vào giờ hoạt động thì trẻ không còn lúng túng, trẻ tự tin vào hoạt động một cách thoải mái. Nắm bắt nội dung của từng hoạt động để có kế hoạch chọn nội dung kết hợp cho phù hợp. Không bắt buộc nhưng phải hợp lý có tích hợp 1- 2 môn học khác. Đối với hoạt động chung cần phải có sự chuẩn bị cho trẻ làm quen trước ở mọi nơi về các hoạt động: Đếm, nhận biết về nhóm đối tượng, nhận biết mối quan hệ hơn kém, so sánh thêm bớt các nhóm đồ vật, biết cách chia nhóm đối tượng thành hai phần. Các hoạt động không bắt buộc nhưng phải phong phú, sinh động. ở các buổi chiều ôn, tôi có thể cho trẻ so sánh, thêm bớt hoặc chia nhóm đồ vật thành hai phần khác nhau. Làm thế nào khi vào giờ hoạt động chung trẻ đã có sẵn kiến thức các bài để hoạt động một cách tự tin và thoải mái. Các hoạt động của trẻ không nhất thiết phải áp đặt gò bó để giúp trẻ hứng thú tự tin. Để nâng cao hiệu quả giáo dục, trong tiết dạy cần lồng ghép, tích hợp một cách lô gích một vài môn học khác và tích hợp cần bám vào các chủ điểm. Tôi luôn khuyến khích động viên trẻ mỗi khi hoạt động khả năng về toán của trẻ được nâng cao thì giáo viên cũng cần có khả năng kiến thức và kinh nghiệm để dạy trẻ các kỹ năng làm quen với toán. Trong giờ hoạt động chung cũng như khi dạy trẻ ở mọi lúc mọi nơi. Ngoài việc giáo dục đồng bộ cho trẻ, tôi luôn quan tâm đến kiến thức cá nhân để có kế hoạch bồi dưỡng. Ví dụ: Tôi phát hiện những trẻ có kỹ năng thêm bớt, so sánh chia nhóm tốt. Sau đó tôi sẽ có kế hoạch bồi dưỡng thêm, giúp trẻ phát huy khả năng, kiến thức của trẻ. Đối với những trẻ kỹ năng còn yếu, tôi cũng nắm bắt, gần gũi động viên trẻ theo bạn, dần dần giúp trẻ hoà nhập với chất lượng chung. Để đạt được hiểu quả trong giờ hoạt động chung, giáo viên cần phải có kế hoạch, biện pháp, kinh nghiệm tổ chức những hoạt động nhằm nâng cao khả năng kiến thức về toán cho trẻ như: Tổ chức cho trẻ đếm nhận biết các nhóm đồ vật, nhận biết mối quan hệ hơn kém, chia nhóm đối tượng ở mọi lúc mọi nơi. 2.3 Sưu tầm, sáng tác thơ, truyện, trò chơi phù hợp để tích hợp lồng ghép trong giờ dạy trẻ có các biểu tượng về số lượng: Thơ, truyện, trò chơi luôn có sức hấp dẫn, lôi cuốn đối với trẻ mẫu giáo. Khi tổ chức các hoạt động tôi đã sưu tầm, sáng tác thơ, truyện, trò chơi phù hợp để tích hợp lồng ghép trong giờ dạy trẻ hình thành biểu tượng về số lượng, con số và phép đếm, tạo được sự chú ý, thích thú cho trẻ, giờ học đã đạt được hiệu quả tốt hơn. Ví dụ: Với bài dạy “Đếm đến 9. Nhận biết các nhóm trong phạm vi 9. Nhận biết chữ số 9″, tôi cho trẻ luyện tập nhận biết các nhóm có 8 đối tượng qua bài thơ ” Vườn xuân bé yêu” để trẻ đếm số hoa trong vườn xuân, gắn thẻ số tương ứng với số hoa trong vườn và trồng thêm hoa để vườn xuân có đủ số lượng là 8 cây. Qua đó trẻ đã rất chú ý, hứng thú tham gia hoạt động. Ở bài dạy này tôi còn tổ chức cho trẻ tham gia các trò chơi như: chung sức, bé vui xuân, trẻ được gắn hoa đủ số lượng là 9. Đặc biệt, trẻ được hoạt động vui chơi trên máy Kisdmart, trẻ lựa chọn các hình ảnh để in bưu thiếp có đủ số lượng là 9 hình ảnh và tô màu cho đủ 9 hình ảnh trong bưu thiếp. Với cách tổ chức trên, trẻ đã tích cực tham gia hoạt động, các biểu tượng về số lượng, con số và phép đếm của trẻ ngày càng cụ thể, rõ ràng. * Sau đây là một số kinh nghiệm của tôi dạy trẻ hình thành biểu tượng về số lượng, con số và phép đếm: – Kinh ngiệm dạy trẻ đếm đúng số lượng: Làm thế nào để lôi cuốn trẻ vào giờ học, trẻ hứng thú say mê học toán. Đó là yêu cầu cần thiết với giáo viên trước khi chuẩn bị cho giờ hoạt động tôi đã chuẩn bị tham khảo trong chương trình và tìm tòi biện pháp tốt nhất. Tôi phải luyện cách đếm đúng để giúp trẻ cảm nhận được dạy trẻ từ cách chỉ theo thứ tự, từ phải qua trái, từ trên xuống dưới, dạy trẻ từ đơn giản đến khó, phù hợp với nhận thức của trẻ, trẻ còn được luyện thêm vào buổi chiều ôn. – Kinh nghiệm khi dạy trẻ, so sánh, thêm bớt: Khi dạy đến dạng hoạt động này, tôi đã tham khảo trên nhiều phương diện để vận dụng vào bài để phù hợp cho trẻ phù hợp với nội dung tính chất của bài dạy. Dạy vận động so sánh , thêm bớt cần phải có sự chuẩn bị về đồ dùng đẹp, hấp dẫn phù hợp với bài dạy. Để lối cuốn trẻ vào hoạt động tôi đã tạo ra nhiều các đồ dùng tự tạo gần gũi với trẻ như con giống, con dối, tranh ảnh… để trẻ kết hợp vận động vào tiết học. Giúp trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động thì các hình thức cô và trẻ hoạt động cùng cần phải sáng tạo phong phú. – Kinh nghiệm dạy trẻ: chia nhóm đối tượng. Khi cho trẻ chia nhóm tôi phải là người hướng dẫn đúng, biết kết hợp các kỹ năng phù hợp để lôi cuốn trẻ thực hiện. Cho trẻ thực hiện tiếp trên đồ dùng trực quan… từ việc cho trẻ chia nhóm với nhiều hình thức giúp trẻ hứng thú. Từ đó giúp trẻ cảm nhận được tính chất nội dung của tiết học. III. GIÁO ÁN MINH HOẠ TÊN HOẠT ĐỘNG: LÀM QUEN VỚI TOÁN Chủ đề: Thế giới thực vật xung xung quanh bé Chủ đề nhánh: Tết và mùa xuân HOẠT ĐỘNG CHÍNH: Đếm đến 9. Nhận biết các nhóm trong phạm vi 9. Nhận biết chữ số 9. HOẠT ĐỘNG BỔ TRỢ: – Chơi trò chơi: Đi chợ xuân – Hát về ngày tết. Đối tượng: Lớp 5 – 6 tuổi
a, Kiến thức: – Trẻ biết đếm đến 9. Nhận biết các nhóm có 9 đối tượng. Nhận biết chữ số 9. – Biết chơi trò chơi theo đúng luật, cách chơi. – Biết hát, đọc thơ về ngày tết. b, Kỹ năng: – Rèn khả năng chú ý, ghi nhớ, phát triển tư duy, ngôn ngữ cho trẻ… – Rèn kỹ năng đếm, tạo nhóm của trẻ. c, Giáo dục: – Trẻ biết phong tục, tập quán về ngày tết cổ truyền của dân tộc – Trẻ có ý thức trồng, chăm sóc cây xanh, bảo vệ môi trường xanh, sạch, đẹp.
a, Đồ dùng, đò chơi: – Bộ tranh thơ có chữ: Vườn xuân bé yêu. – Lãng hoa có 9 bông. – Mỗi trẻ 9 cái chậu, 9 bông hoa hồng (8 bông hoa hồng, 1 bông hoa cúc), các thẻ số từ 1 – 9 ( Hai thẻ số 9). – Đồ dùng của cô giống như của trẻ, kích thước hợp lý. – Máy KIDSMART – Bài hát: Sắp đến tết rồi, Cùng múa hát mừng xuân, Em thêm một, Bài thơ: Tết là bạn nhỏ. b, Địa điểm: Trong lớp học. c, Phương pháp: – Phương pháp trò chơi – Phương pháp trực quan – Phương pháp đàm thoại – Phương pháp luyện tập – thực hành
IV. KẾT QUẢ: Qua quá trình hoạt động làm quen với toán theo hình thức đổi mới tại lớp trong vài năm. Tôi thực hiện nghiêm túc chương trình theo hướng đổi mới, với việc vận dụng một số biện pháp, một số kinh nghiệm trên. Đến nay nhìn chung cháu rất thích học môn toán, thích hoạt động với toán, khả năng về toán của trẻ cao hơn, trẻ hoạt động tự tin thải mái, đặc biêt, trẻ đã có biểu tượng về số lượng, con số và phép đếm. Kết quả đạt được như sau So sánh kết quả ban đầu, số trẻ ham thích học toán, nắm đwocj kiến thức và kỹ năng thực hành tăng: 13 cháu tăng 35.5% V. BÀI HỌC KINH NGHIỆM: Bằng kinh nghiệm thực tế trong qua trình dạy “Hoạt động làm quen với toán” có sự giúp đỡ của phòng giáo dục và nhà trường tôi đã thực hiện giáo dục toán theo đổi mới đạt kết quả cao trong năm học. Tôi đã rút ra một số kinh nghiệm sau: – Giáo viên phải có lòng yêu nghề mến trẻ, có lòng nhiệt tình và có lòng ham muốn môn học. – Giáo viên phải là người giàu kinh nghiệm, phải có tính linh hoạt, tính tích cực tìm tòi, học hỏi. – Giáo viên phải là người có kiến thức chuyên môn vững vàng về hình thức giáo dục về toán đổi mới. Có sáng tạo trong lời dẫn dắt bài dạy để gây hứng thú cho trẻ, thường xuyên sáng tác thơ, truyện, trò chơi phù hợp tích hợp vào giờ dạy. – Biết chọn bài kết hợp phù hợp theo nội dung bài dạy và sắp xếp bài dạy hợp lý, giờ hoạt động phải biết sử dụng đồ dùng phù hợp, gây hứng thú cho trẻ. Biết chọn nội dung tích hợp, trình bày, hấp dẫn và phù hợp trẻ. Nắm vững đặc điểm nhận thức của từng trẻ để có phương pháp dạy phù hợp. Phát triển khả năng nhận thức về toán cho trẻ và đảm bảo chất lượng giáo dục đồng bộ. Kết hợp trong giờ khéo léo, sinh động gây hứng thú cho trẻ. Quá trình dạy, giáo viên phải quan tâm đến kiến thức cá nhân để có biện pháp bồi dưỡng phù hợp. Phải tạo điều kiện dạy trẻ ở mọi lúc, mọi nơi. Các bài tập chuẩn bị cho giờ hoạt động chung cũng như dạy các kỹ năng về toán cho trẻ. Giáo viên phải có sự tham mưu với nhà trường và vận động phụ huynh để có đủ đồ dùng phục vụ cho hoạt động về toán. C – KẾT LUẬN: Giáo dục làm quen với toán theo hình thức đổi mới giúp trẻ được hoạt động thoải mái, trẻ tham gia vào các hoạt động làm quen với toán một cách tự tin. Đổi mới hình thức làm quen với toán giúp trẻ cảm nhận được khả năng kiến thức, nội dung về toán. Giờ hoạt động làm quen với toán theo hình thức đổi mới diễn ra nhẹ nhàng, không gò bó, cô và trẻ cùng được hoạt động thoải mái, mở rộng được kiến thức thông qua tổ chức đưa trẻ làm quen vào hoạt động. Để giờ hoạt động với toán đạt kết quả đòi hỏi giáo viên phải có lòng nhiệt tình, tính linh hoạt và có khả năng kiến thức về toán, có kiến thức tổ chức hoạt in SKKN mầm non |
