Trương hán siêu ở đâu

Nhà thơ Trương Hán Siêu

  • Tiểu sử cuộc đời Trương Hán Siêu
  • Sự nghiệp văn học của Trương Hán Siêu

VnDoc xin giới thiệu tới các bạn học sinh cùng các bạn bài viết về sự nghiệp và cuộc đời của nhà thơ Trương Hán Siêu được trích dẫn qua tác phẩm "Phú sông Bạch Đằng" nằm trong chương trình Ngữ văn lớp 10.

Tiểu sử cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của nhà thơ Thôi Hiệu

Tiểu sử cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của nhà thơ Vương Xương Linh

Tiểu sử cuộc đời và sự nghiệp sáng tác của danh nhân Thân Nhân Trung

Trương Hán Siêu là một vị quan dưới đời bốn vua nhà Trần và đóng góp rất lớn cho sự phồn vinh của triều đại nhà Trần. Ông là người có kiến thức sâu rộng, giàu lòng yêu nước và được các vị vua Trần tôn quý như bậc thầy. Ngoài ra, ông còn được biết đến là nhà thơ nổi tiếng với tác phẩm Bạch đằng giang phú. Đây là một kiệt tác văn chương được nhiều người yêu thích và tìm hiểu. Trong bài viết này VnDoc sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về tiểu sử cuộc đời cũng như sự nghiệp sáng tác văn học của nhà thơ Trương Hán Siêu.

Tiểu sử cuộc đời Trương Hán Siêu

Trương Hán Siêu [?-1354], tên tự là Thăng Phủ, hiệu Đôn Tẩu, là một danh sĩ nổi tiếng đời Trần, kiệt tác văn chương nổi tiếng nhất trong sự nghiệp sáng tác của ông là bài Bạch Đằng giang phú rất được lưu truyền...

Trương Hán Siêu quê ở làng Phúc Am, huyện Yên Ninh, lộ Trường Yên [nay là phường Phúc Thành, thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình].

Trương Hán Siêu xuất thân là môn khách của Trần Quốc Tuấn, tính tình cương nghị, học vấn uyên thâm. Ông tham dự cuộc kháng chiến chống Nguyên Mông lần thứ hai và thứ ba. Năm 1308, ông được vua Trần Anh Tông bổ Hàn lâm học sĩ. Đời Trần Minh Tông giữ chức Hành khiển. Sang đời Trần Hiến Tông năm 1339 làm môn hạ hữu ty lang trung, đến đời Trần Dụ Tông năm 1342 đổi sang tả ty lang trung kiêm Kinh lược sứ ở Lạng Giang, rồi thăng tả gián nghị đại phu năm 1345 và năm 1351 làm tham tri chính sự.

Năm Quý Tỵ 1353, ông lãnh quân Thần sách ra trấn nhậm ở Hóa Châu [Huế], giữ đất này yên ổn. Tháng 11 năm sau, ông cáo bệnh xin về nghỉ, nhưng về chưa đến kinh sư thì ông mất. Sau khi ông mất, vua cho truy tặng hàm thái bảo, năm 1363 truy tặng thái phó và được thờ ở Văn Miếu quốc gia [từ năm 1372], ngang với các bậc hiền triết đời xưa.

Trương Hán Siêu là người có học vấn sâu rộng, giàu lòng yêu nước, được các vua đời Trần tôn quý như bậc thầy. Thời trẻ, ông bài xích [phản đối] Phật, nhưng vua không trách, còn bổ ông làm quản tự cho một ngôi chùa lớn. Về cuối đời, ông lại là người sùng đạo Phật và những sáng tác của ông cũng chịu ảnh hưởng tư tưởng này.

Sự nghiệp văn học của Trương Hán Siêu

Trương Hán Siêu có bài Bạch Đằng Giang phú được truyền tụng là một áng thiên cổ hùng văn trong lịch sử văn học yêu nước Việt Nam, một áng văn chứa chan niềm tự hào dân tộc, có ý nghĩa tổng kết lại chiến thắng Bạch Đằng thời bấy giờ:

"Giặc tan muôn thủa thái bình,

Tại đâu đất hiểm, bởi mình đức cao".

Trương Hán Siêu cũng soạn Linh tế thập ký [bài ký tháp Linh Tế], Quang nghiêm tự bi văn [bài văn bia chùa Quang Nghiêm]. Hai bài đó có đề cao Nho học và phê phán Phật giáo. Ông và Nguyễn Trung Ngạn hợp soạn bộ Hoàng triều đại điển và Hình thư đặt nền tảng cho chế độ Phong kiến Việt Nam vận hành theo pháp luật. Ông còn là một nhà văn hoá, có tầm nhìn du lịch sớm nhất Việt Nam.

Bài thơ "Dục Thúy Sơn khắc thạch" nói về núi Dục Thúy ở Ninh Bình được khắc bên sườn núi, hãy còn bút tích. Dục Thúy Sơn nghĩa là "núi có hình con chim trả đang tắm gội" - tên này do chính ông đặt cho ngọn núi Non Nước ở quê hương ông.

Dịch nghĩa

Sắc núi vẫn xanh mượt mà,

Người đi chơi sao không về?

Giữa dòng sáng ngời bóng tháp,

Thượng giới mở cánh cửa hang.

Có cách biệt với cuộc đời trôi nổi như ngày nay,

Mới biết rõ cái danh hờ trước kia là không đúng,

Trời đất ở Ngũ-hồ rộng thênh thang,

Hãy tìm lại tảng đá ngồi câu khi trước.

Dịch thơ [Trần Văn Giáp]

Non xanh xanh vẫn như xưa,

Du nhân đi mãi vẫn chưa thấy về!

Sóng in bóng tháp bồ đề,

Mở toang cửa động liền kề chân mây.

Đời lênh đênh trước khác nay,

Thân nhàn mới biết trước ngày lầm to.

Mênh mông trời đất Năm hồ,

Vòm câu cũ, kíp thăm dò nơi đâu.

Nhóm bài thơ "Vịnh Hoa Cúc" do Nguyễn Tấn Hưng dịch:

Vịnh hoa cúc [I]

Hoa tươi, năm ngoái ngày này,

Ngồi suông với bạn, rượu bày có đâu!

Việc đời thường trái ngược nhau

Bửa nay sẵn rượu, lại sầu không hoa.

Vịnh hoa cúc [II]

Thu nay mưa gió loạn cuồng

Mà sao cúc vẫn đầy vườn trổ bông

Phải chăng trời cũng chiều lòng

Cho loài hoa rét bạn cùng già nua.

Trương Hán Siêu trồng hoa cúc bên núi Dục Thúy Sơn, là hoa Sơn kim cúc [Hoàng Hoa]. Ngày ngày ông chăm chút cho từng khóm cúc, nhành hoa:

Vũ dư khai phố di căn chủng

Sương hậu tuần ly trích nhị thu

Mạc đạo u nhân hồn lãn tán

Nhất niên mang sử thị thâm thu.

Mưa tạnh ra vườn tỉa gốc trồng

Sương gieo quanh giậu lượm từng bông

Chớ rằng nhàn ẩn nên lười nhác

Bận rộn khi ngày sắp cuối đông

[Đào Phương Bình dịch thơ]

Có lúc ông nhìn trời gió mưa thêm buồn mà than thở:

Nhất thu đa vũ hựu đa phong

Khởi ý thu hoa thượng mãn tùng

Ưng thị thiên công linh lãnh lạc

Cổ lưu hàn nhị bạn suy ông.

Trời thu lắm gió lại nhiều mưa

Khóm trĩu hoa thu thật chẳng ngờ

Tạo hoá phải chăng thương quạnh vắng

Dành bông hoa lạnh tặng già nua

[Đào Phương Bình dịch thơ].

Khi ở xa, cụ vẫn luôn canh cánh một nỗi nhớ về hoa cúc trên đỉnh núi:

Trùng dương thời tiết kim triêu thị

Cố quốc hoàng hoa khai vị khai?

Khước ức cầm tôn tiền nhật nhã

Kỷ hồi tao thủ phú quy lai.

Sớm nay vừa tiết trùng dương

Chẳng hay quê cũ hoa vàng nở chưa

Rượu đàn chạnh nhớ thú xưa

Vò đầu mấy bận làm thơ "đi, về"

[Huệ Chi dịch thơ].

Có lúc lại thiếu thốn làm ông càng buồn thêm nỗi cô đơn. Khi có hoa lại thiếu rượu. Khi có rượu lại không hoa. Cụ ngắm nhìn hoa cúc mà lại càng thêm sầu:

Khứ niên kim nhật hữu hoa đa

Đối khách sầu vô tửu khả xa

Thế sự tương vi mỗi như thử

Kim triêu hữu tửu khước vô hoa.

Ngày này, năm ấy hoa đương độ

Không rượu ngồi suông khách với ta

Trái ngược việc đời thường vẫn thế

Hôm nay có rượu lại không hoa

[Nhóm Lê Quý Đôn dịch thơ].

Biên tập bởi Jacqueline Ngo - 23/12/2021

Đền thờ Trương Hán Siêu là một trong những điểm du lịch văn hóa - tâm linh được nhiều tín đồ xê dịch biết đến ở xứ Ninh Bình. Trong ngôi đền này thờ một vị tướng tài, danh nhân văn hóa thời Trần là Trương Hán Siêu. Sau khi mất, ông được người dân lập đền thờ để tưởng nhớ. Hôm nay, hãy cùng MIA.vn khám phá đền thờ Trương Hán Siêu này nhé!

Nhờ được thiên nhiên ưu ái cảnh sắc độc đáo, non nước hữu tình, Ninh Bình - Thành phố nằm ở cực Nam của đồng bằng sông Hồng, là đích đến nổi tiếng của các tín đồ đam mê xê dịch hiện nay. Đây cũng là mảnh đất có những khu du lịch mang đậm tính tâm linh, nào là Chùa Bái Đính, Đền thờ Đinh Tiên Hoàng, Đền vua Lê Đại Hành, nhà thờ Phát Diệm… 

Trong số điểm đến ấy, có Đền thờ Trương Hán Siêu - Ngôi đền linh thiêng thờ danh nhân văn hóa đời Trần, tên Trương Hán Siêu, hút khách nổi tiếng ở mảnh đất Ninh Bình. Các “thổ địa” truyền tai nhau rằng, hầu hết khách thập phương thường kéo đến ngôi đền này để chiêm bái, cầu nguyện công danh, học vấn cho bản thân hay người thân mình đó.

Xem thêm: Đắm mình vào vẻ đẹp yên bình, thơ mộng ở Đầm Vân Long - Ninh Bình

Vị trí: cầu Non Nước, Vân Gia, phường Vân Giang, thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình, Việt Nam

Đền thờ Trương Hán Siêu có vị trí khá là đặc biệt, tọa lạc ở phía Tây Nam của núi Dục Thúy [tên gọi khác là Non Nước]. Một bên tựa lưng vào núi, bên còn lại là dòng sông Đáy thơ mộng, lững lờ trôi và hiền hòa uốn lượn như một dải lụa xanh, mềm mại từ phải qua trái ôm lấy ngôi đền. Tất cả tạo nên một bức tranh sơn thủy hữu tình đầy yên bình, nhưng không kém phần uy nghiêm.

Thật ra, núi Dục Thuý không chỉ nổi tiếng bởi thắng cảnh đẹp mê hoặc lòng người, mà từ lâu đã là một Khu di tích lịch sử cấp quốc gia, gắn liền với anh hùng dân tộc, danh nhân văn hoá như Lương Văn Tuy, Trương Hán Siêu, Võ Nguyên Giáp… Đây còn là một ngọn núi mang nhiều áng văn thơ cổ, hay nhất Việt Nam với hơn 100 bài vịnh và 40 bài khắc thạch của danh nhân lịch sử nước ta như Lê Thánh Tôn, Trương Hán Siêu… Đến năm 1962, núi Dục Thúy và Đền thờ Trương Hán Siêu đã được nhà nước đưa vào di tích lịch sử quốc gia.

Trên vách núi, hàng chục bài thơ chữ Hán của những tao nhân mặc khách khi xưa như đang “thách thức” với thời gian, bất chấp mưa nắng

Danh sĩ Trương Hán Siêu là người đầu tiên lưu bút tích cho các thi sĩ đến ngắm cảnh và làm những bài thơ khắc vào đá

Đền thờ Trương Hán Siêu là công trình văn hóa thể hiện lòng tôn kính của người dân Ninh Bình đối với danh nhân Trương Hán Siêu. Ông ấy là ai mà được nhiều người ca tụng? Cùng tìm hiểu thôi nào!

Theo sử sách kể lại, Trương Hán Siêu [không rõ năm sinh], tự là Thăng Phủ, người làng Phúc An, huyện Yên Ninh, phủ Trường Yên [nay thuộc thành phố Ninh Bình]. Ông là vị quan dưới 4 đời vua nhà Trần, có học vấn uyên thâm được các vua tôn như bậc thầy, một người có tính tình chính trực, bài xích dị đoan, “văn võ song toàn” cùng lòng yêu nước luôn sục sôi. Ông cũng là người cố vấn chính cho Trần Hưng Đạo và tham gia lập nhiều chiến công trong hai cuộc kháng chiến chống quân Mông - Nguyên.

Còn nói về sự nghiệp văn học, Trương Hán Siêu cũng là nhà văn tài ba viết nên bản thiên cổ hùng văn “Bạch Đằng Giang Phú”. Tác phẩm có ý nghĩa tổng kết chiến thắng lẫy lừng trên sông Bạch Đằng, là áng văn chan chứa niềm tự hào dân tộc, về truyền thống anh hùng bất khuất và đạo lý nhân nghĩa của Việt Nam.

Trương Hán Siêu cùng với Nguyễn Trung Ngạn là người có công lớn trong việc soạn ra bộ Hình Thư và sách Hoàng triều đại điển, đặt nền tảng cho chế độ phong kiến Việt Nam dần vận hành theo hướng pháp luật, kỷ cương. 18 năm sau khi mất, ông được vua Trần Nghệ Tông ban tước Thái Bảo, Thái Phó và được thờ tự ở Văn Miếu Quốc Tử Giám.

Đến thời nhà Nguyễn, Trương Hán Siêu được thờ ở miếu Lịch Đại Đế Vương, là nơi tôn thờ các vị Đế Vương và danh tướng anh hùng. Sau đó bị chiến tranh và thời gian tàn phá, nên người dân lập Đền thờ Trương Hán Siêu tại đất Ninh Bình.

Thật ra, tín đồ cuồng chân có thể ghé thăm Đền thờ Trương Hán Siêu vào bất kỳ thời gian nào trong năm cũng được. Tuy nhiên, vào những ngày đầu xuân năm mới có nhiều lễ hội, ngôi đền sẽ tấp nập chào đón khách thập phương từ khắp nơi đổ về thắp hương tưởng niệm, cầu mong sức khỏe, bình an cho gia đình và người thân.

Ngoài ra, trong dịp đầu xuân, Đền thờ Trương Hán Siêu còn diễn ra vài hoạt động thú vị, thu hút du khách như khai bút đầu xuân, tặng chữ cho học sinh và người dân.

Từ thủ đô Hà Nội, du khách sẽ dễ dàng di chuyển đến Đền thờ Trương Hán Siêu vì tọa độ này nằm cách trung tâm tỉnh Ninh Bình khoảng 55km. Do đó, bạn có thể ghé đến đây bằng nhiều phương tiện khác nhau, như xe máy, xe khách, xe Limousine.

- Xe máy: Xuất phát từ Hà Nội, du khách di chuyển theo hướng Giải Phóng, rồi chạy thẳng xuống Thường Tín. Sau đó, bạn chạy tiếp tới Quốc Lộ 1A đi Phủ Lý Hà Nam.  Với đoạn đường này, thường bạn sẽ mất tầm 3 giờ, khoảng 100km sẽ tới Ninh Bình thôi. Nếu e ngại lạc đường, bạn nên mang theo “bảo bối” Google Maps nhé!

- Xe khách: Tại thủ đô, du khách ra bến xe Giáp Bát hoặc Nước Ngầm để đón xe tới thành phố Ninh Bình. Ở đây mỗi ngày có nhiều chuyến đi với giá khá “mềm”, chỉ từ 70.000VNĐ/ người/ lượt thôi. Khi xuống bến, bạn chỉ cần bắt xe ôm hoặc gọi taxi để di chuyển ra Cầu Non Nước.

- Xe Limousine: Khi chọn di chuyển bằng phương tiện này, xe sẽ đón hoặc trả tận nơi, vừa sạch sẽ, chất lượng, lại nhanh chóng, với mức phí khoảng 300.000VNĐ/ người/ lượt. Do đó, du khách có thể thẳng đến Đền thờ Trương Hán Siêu mà không cần trả thêm chi phí xe ôm hay taxi.

Như đã nói ở trên, Đền thờ Trương Hán Siêu trước đây bị san lấp do thời gian và chiến tranh. Sau đó, được xây dựng lại tại tỉnh Ninh Bình.

Đầu năm 1993, trong quá trình thi công nhà ở tại phường Vân Giang, người dân đã phát hiện ra bài vị, những tấm bia đá, chân cột, bậc thềm của đền nằm sâu trong lòng đất

Và đến ngày 24/04/1998, công trình xây dựng Đền thờ Trương Hán Siêu được chính thức khởi công tại chân núi Dục Thúy

Kiến trúc Đền thờ Trương Hán Siêu được xây dựng theo kiểu chữ đinh, gồm 3 gian Bái Đường và 2 gian Hậu cung, hai tầng mái lợp bằng ngói, các góc có các đầu đao cong vút. Gian bái đường ở hai bên cắm bát bửu. Gian cuối cùng của hậu cung có hương án và tượng Trương Hán Siêu được đúc bằng đồng với tỉ lệ 1:1.

Nhìn bán diện rìa mái cuộn lên ở hai đầu như hình ảnh một chiếc thuyền rồng ngoạn mục. Trên nóc đền là hai con rồng chầu mặt nguyệt.

- Vì Đền thờ Trương Hán Siêu là chốn trang nghiêm, khách thập phương tới đây nên chọn những trang phục kín đáo, giản dị. Bạn nên tránh mặc những bộ quần áo ngắn, hở hang để thể hiện lòng tôn kính với người đã khuất.

- Bạn cần phải nghiêm túc, trật tự, tránh cười giỡn, đùa cợt khi đến chiêm bái đền thờ Trương Hán Siêu.

- Bạn không cần phải mua vé tham quan khi vào ngôi đền.

- Không hút thuốc, mang theo gậy gộc, hung khí vào đền thờ Trương Hán Siêu.

Nếu muốn tìm hiểu thêm về cội nguồn lịch sử dân tộc, thì còn chờ gì mà không ghé Đền thờ Trương Hán Siêu khi có dịp du hí ở Ninh Bình phải không nào? 

Từ khóa: di tích lịch sử văn hóa ninh bình

Video liên quan

Chủ Đề