Chương 5
TIẾN TRÌNH LỊCH SỬ VĂN HÓA VIỆT NAM
5.1. Khái niệm tiến trình lịch sử văn hoá
Nghiên cứu lịch sử văn hóa là nghiên cứu, tìm hiểu văn hoá theo trục thời gian
tuyến tính. Ứng với mỗi giai đoạn khác nhau, văn hoá loài người nói chung, văn hoá
dân tộc nói riêng có những đặc trưng khác nhau. Tiến trình lịch sử văn hoá tìm hiểu
những đặc trưng riêng trong từng thời kỳ phát triển của văn hoá.
Tiến trình lịch sử văn hoá Việt Nam là một cuộc hành trình dài trong mấy nghìn
năm, trải qua nhiều giai đoạn khác nhau của lịch sử. Mỗi thời kỳ, văn hoá có những
nét đặc trưng riêng, thống nhất trong nền chung.
5.2. Tiến trình lịch sử văn hoá Việt Nam
Theo đa số các nhà nghiên cứu, nền văn hoá Việt Nam phát triển qua 6 mốc lớn
sau:
5.2.1. Văn hóa Việt Nam thời tiền sử và sơ sử
Cho đến nay, các nhà nghiên cứu vẫn chưa xác định được cụ thể trên dải đất
Việt Nam ngày nay, người cổ đại xuất hiện từ bao giờ. Có rất nhiều công trình khảo cổ
học, mỗi công trình cho một kết quả khác nhau. Vì thế, chỉ có thể nói một cách chung
chung, mốc văn hoá được bắt đầu khi trên dải đất của Tổ quốc ta có người cổ đại sinh
sống và phát triển.
Thời tiền sử, sơ sử cách đây quá xa, nên căn cứ để xác định văn hoá là các di
chỉ, hiện vật của khảo cổ học.
5.2.1.1. Thời tiền sử
Căn cứ vào những di chỉ là công cụ bằng đá thô sơ, giới nghiên cứu xác định
thời tiền sử là thời kỳ đồ đá của văn hoá Việt Nam.
Thời kì đồ đá cũ: mở đầu cho giai đoạn tiền sử là Văn hoá núi Đọ [tên di chỉ
khảo cổ học thuộc sơ kì thời đại đồ đá cũ phát hiện được ở núi Đọ, thuộc huyện Triệu
Hoá, tỉnh Thanh Hoá]. Trên bề mặt Núi Đọ, các nhà khảo cổ học thu nhặt được hàng
vạn mảnh ghè [hay mảnh tước như các nhà khảo cổ học thường gọi], có bàn tay gia
công của người nguyên thuỷ. Những công cụ đá này rất thô sơ, chứng tỏ “tay nghề”
ghè đẽo còn rất vụng về. Người ta tìm thấy ở đây 8 chiếc rìu tay, loại công cụ được
chế tác cẩn thận nhất của người vượn. Sau văn hoá Núi Đọ, các nhà khảo cổ học đã
Việt Nam đã trải qua bao nhiêu năm lịch sử?
Dân tộc Việt Nam luôn tự hào về lịch sử hơn 4000 năm dựng nước và giữ nước của dân tộc. Để tiện cho việc tìm hiểu và tra cứu, tôi xin phép vắn tắt về lịch sử Việt Nam qua bài viết Tóm lược lịch sử Việt Nam qua các thời đại.
Việt Nam có bao nhiêu lớp văn hóa?
Sáu giai đoạn này tạo thành ba lớp: lớp văn hóa bản địa, lớp văn hóa giao lưu với Trung Hoa và khu vực, lớp văn hóa giao lưu với phương Tây.
Thời kỳ trung đại Việt Nam bắt đầu khi nào?
Theo phân kỳ của lịch sử Việt Nam thì thời trung đại kéo dài từ thế kỷ X đến năm 1858, tuy nhiên, như tác giả đã thể hiện trong tác phẩm, từ cuối thế kỷ XVII đã được coi là mở đầu của thời kỳ cận đại.
Văn hóa dân tộc Việt Nam là gì?
Văn hoá dân tộc Việt Nam là sự kết tinh từ lịch sử, tinh hoa của thời đại, sự tác động của tất cả các yếu tố thiên nhiên. Tìm hiểu và trân trọng các yếu tố văn hóa dân tộc để kế thừa giá trị tinh hoa trong quá khứ, tiếp nối hành trình hào hùng ở hiện tại và ghi dấu ấn ở tương lai.