Ai là người phát minh ra cuốn lịch

Ông Đỗ Thành Lam ở 64 Nguyễn Huy Tưởng, Thanh Xuân [Hà Nội], đã hoàn thành việc nghiên cứu cuốn lịch đặc biệt - Lịch âm dương 3.240 năm - can chi thiên niên vĩnh cửu. Đã hơn 20 năm kể từ ngày "thai nghén", bao công sức, tiền của ông dồn hết cho công trình ấy.

Nhiều người thấy ông Lam mải miết với việc viết lịch mà mất ăn mất ngủ bảo ông là “dở hơi”, có người hiểu và thông cảm với việc làm này thì động viên, cũng nhiều người cho rằng nông dân thuần túy mà học đòi nghiên cứu khoa học, định làm chuyện nổi tiếng,... nhiều khi ông cũng tính chuyện dừng lại để lo cho cuộc sống gia đình.

Còn nhớ cách đây hơn 20 năm về trước, khi đó ông là cựu chiến binh sản xuất nông nghiệp tại quê nhà xã Xuân Trường, Thọ Xuân [Thanh Hóa], được các cụ cao niên trong làng giao cho vinh dự viết sử làng Xuân Phả. Thế là một số kiến thức Hán học mà ông được thừa hưởng của cha ông nay có dịp tận dụng. Ngày đêm miệt mài tìm kiếm tài liệu để hoàn thành cuốn lịch sử làng, nghiên cứu tác phẩm lịch này ông Lam đã tìm đến cuốn Âm dương đối lịch 2.000 năm để tra cứu các niên đại có liên quan đến sự tích làng. Thế là ông Lam đã phát hiện ra trong cuốn lịch đó có 7 chi tiết sai sót. Cũng từ đó ông hoài nghi về dòng lịch hiện hành và mong muốn tìm ra sự thực về thời gian lịch, hy vọng giúp cho các nhà khoa học có thêm một ý kiến tham khảo.

Ông Lam nói: “Tôi cũng không lý giải nổi tại sao mình lại dấn thân vào việc này nữa, thế mà cũng đã hơn 20 năm rồi, nhiều khi nhìn lại đống giấy tờ ngổn ngang mà rùng mình”. Tôi hiểu đó là tâm trạng của một người đam mê một điều gì đó biết chắc khó khăn nhưng vẫn chấp nhận. Ông Lam tìm lại những trang viết đã nhàu nát cũ kỹ cho tôi xem, nó được tận dụng từ những tấm bìa cứng đem kẻ vẽ dựng hình để tiến hành những thao tác hết sức công phu, tỉ mỉ chi chít toàn hình vẽ và chữ. Có những tờ đã phai cả màu giấy lẫn màu mực. Nhiều lần vợ con khuyên ông thôi cái việc này đi, tưởng rằng có thể bỏ được nhưng nào ngờ lúc nào ông cũng tơ vương đến nó cả khi ăn, lúc ngủ hay khi nghe ai đó nói đến chuyện lịch là lại sáng mắt lên rồi có bỏ được đâu.

Ông Lam tính toán, tra cứu tài liệu rồi đánh máy và giật mình với số tiền nợ lên tới 12 triệu đồng. Không còn cách nào khác là phải đi vay ngân hàng trả nợ, tưởng rồi sẽ làm ông nản chí và bỏ cuộc. Nhưng không, đã thế ông càng quyết tâm làm cho hoàn thành. Tác phẩm Lịch âm dương 3.240 năm - can chi thiên niên vĩnh cửu với số tiền lên tới gần 40 triệu đồng để hoàn thành 3.720 trang giấy A4 và đã đăng ký bản quyền. 

Lịch 3.240 năm

Để hoàn thành bộ lịch phải mất hơn 20 năm mày mò kiếm tìm tài liệu, tính toán. Theo ông Lam thì lịch hiện hành có những bất cập, tác phẩm Lịch âm dương 3.240 năm - can chi thiên niên vĩnh cửu sẽ giải quyết những bất cập ấy. Tiếp cận với dịch học và lịch pháp cổ, ông thấy người xưa nêu ra: “Vạn vật, vạn sự đều có âm dương”. Việc tính lịch “người ta thường tính âm lịch trước rồi sau mới có dương lịch”.

Để giải thích cho điều này theo ông: “Giải pháp duy nhất là lồng ghép âm dương – tháng mặt trăng kết hợp với năm mặt trời. Lấy mặt trăng quay quanh trái đất 1 vòng là 1 tháng, mặt trăng cùng với trái đất quay quanh mặt trời 1 vòng là 1 năm. Lấy thập thiên can từ Giáp... đến Quý ứng với 10 số tự nhiên từ 1 đến 10 và thập nhị địa chi từ Tý... đến Hợi ứng với 12 số tự nhiên từ 1 đến 12. Số lẻ là dương, số chẵn là âm, CAN CHI đều có âm dương. Lấy CAN phối với CHI để xưng gọi ngày – giờ – tháng – năm và Lục thập Hoa giáp [HG] bằng 60 làm đơn vị tính thời gian [HG giờ = 60 giờ địa chi = 120 giờ đồng hồ = 5 ngày. HG ngày = 60 ngày = 2 tháng [nguyệt đại = 30 ngày/1 tháng]. HG tháng = 60 tháng = 5 năm. HG năm = 60 năm được gọi là một Nguyên. Ba Nguyên đi liền nhau gọi là tam Nguyên = 60 + 60 +60 =180. Trong đó 60 đầu gọi là Thượng nguyên, 60 giữa gọi là Trung nguyên và 60 cuối gọi là Hạ nguyên]...

Đó là cách lý giải thông thường và cách tính công phu một lần của loại lịch này thì chu trình sẽ có hồi kết, mà nói đến thời gian lịch thì nhất thiết phải có một đơn vị thời gian. Phương án Lịch âm dương 3.240 năm - can chi thiên niên vĩnh cửu mà tác giả xây dựng với chu kỳ là 3.240 năm chỉ cần xây dựng công phu một lần. Như vậy, chúng ta sẽ có 1.185.360 ngày/3.240 năm là số kết trọn vẹn của bộ lịch thời gian. Từ kết quả nghiên cứu ông Lam đã đưa ra một khái niệm đơn giản: Lịch Pháp là sự làm tròn ngày - giờ - tháng - năm hoàn nguyên Chương 5 năm. Thập kỷ 10 năm, Hoa giáp 60 năm, Thế kỷ 100 năm, Thiên niên kỷ 1.000 năm, Tam Nguyên Chu Kỳ Thiên Thực = 180 x 6.585 ngày 8 giờ = 1.185.360 ngày/3.240 năm = 1 chỉnh thể thời gian lịch.

Khoa học là công phu, bài bản... Tuy nhiên, khoa học là nghiên cứu sáng tạo ứng dụng thực tế có ý nghĩa xã hội, đi vào công chúng đơn giản dễ hiểu thì mới là khoa học đích thực. Việc một cựu chiến binh, một nông dân đem lòng say mê nghiên cứu khoa học như ông Đỗ Thành Lam thật đáng trân trọng.

Theo ý kiến của ông Vũ An Chương – Giám đốc NXB Văn hóa - Thông tin trả lời ông Lam về tác phẩm lịch Can Chi bằng văn bản thì: “Về đúng sai Nhà xuất bản chưa đề cập tới, nhưng qua trao đổi với một số học giả về Bộ Lịch của tác giả Đỗ Thành Lam, chúng tôi nhận thấy đây là bộ lịch nên được công bố công khai để mọi người có đầy đủ tài liệu tham khảo rộng rãi”. Tuy nhiên, cũng theo ông Chương thì hiện tại Nhà xuất bản chưa có đủ kinh phí để in một tác phẩm lớn như vậy

Huy Thủy

Từ 500.000 TCN đến 1Sửa đổi

Từ 1 đến 1800Sửa đổi

Từ 1801 đến 1850Sửa đổi

Từ 1851 đến 1900Sửa đổi

Từ 1901 đến 1950Sửa đổi

Từ 1951 đến 2000Sửa đổi

Từ 2000 đến naySửa đổi

Các sáng chế trong lĩnh vực thể thao, giải tríSửa đổi

Xem thêmSửa đổi

Chú thíchSửa đổi

Liên kết ngoàiSửa đổi