Cách ly chỉ thị 15 là như thế nào

Đại biểu Quốc hội Lê Thanh Vân - Ảnh: Quochoi.vn

Trả lời phỏng vấn Tuổi Trẻ Online ngày 12-10, đại biểu Lê Thanh Vân, ủy viên thường trực Ủy ban Tài chính - ngân sách của Quốc hội, cho rằng việc ban hành văn bản thay thế các chỉ thị nêu trên là cấp thiết.

Địa phương áp dụng tùy nghi, hậu quả rất lớn

- Tôi cho rằng Chính phủ đã phản ứng rất nhanh trước tình hình dịch bệnh đầu năm 2020. Dựa trên tình hình thực tế thời điểm đó, Thủ tướng đã ban hành các chỉ thị số 15, 16 và 19 để quy định về công tác phòng chống dịch COVID-19.

Do tình hình cấp bách, chỉ thị của Thủ tướng đã được ban hành trước khi thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia phòng chống dịch COVID-19, điều này là chưa phù hợp với Luật phòng chống bệnh truyền nhiễm. Về mặt thẩm quyền thì Thủ tướng ban hành chỉ thị 15 là không sai, nhưng luật quy định phải thành lập ban chỉ đạo, sau đó ban chỉ đạo có thẩm quyền quyết định các biện pháp phòng, chống dịch.

Cũng phải nói rằng, COVID-19 là một đại dịch chưa có tiền lệ, bùng phát trên khắp thế giới, để lại ảnh hưởng nặng nề, nhiều quốc gia có tiềm lực kinh tế, y tế hơn chúng ta cũng lúng túng trong đối phó. Ba chỉ thị nêu trên đã giúp chúng ta ứng phó rất tốt, có hiệu quả với 3 làn sóng dịch tấn công Việt Nam.

Nhưng đến làn sóng thứ 4, khi biến chủng Delta với đặc điểm là lây lan rất nhanh, đa số người nhiễm bệnh không có triệu chứng, độc lực lớn, thì việc áp dụng các biện pháp cũ đã cho thấy những bất cập, cần phải điều chỉnh.

* Đâu là bất cập lớn nhất khi chúng ta kéo dài việc thực hiện các chỉ thị 15, 16 và 19, thưa ông?

- Điều chúng ta thấy rõ nhất thời gian qua là vấn đề thẩm quyền của chính quyền các địa phương trong việc áp dụng các biện pháp phòng dịch, nhất là khi họ tuyên bố thực hiện chỉ thị 15, 16 nhưng lại tùy nghi đặt thêm một số quy định.

Thủ tướng đã ban hành chỉ thị 15, 16 nhưng khi áp dụng thì một số địa phương lại tuyên bố là áp dụng "cao hơn chỉ thị 15", rồi "cao hơn chỉ thị 16" trên địa bàn của họ mà không biết là có được sự chuẩn thuận của Ban Chỉ đạo quốc gia hay không.

Căn cứ vào Luật phòng chống bệnh truyền nhiễm, UBND các cấp không được đề ra các biện pháp cực đoan như vừa rồi chúng ta chứng kiến là tự ngăn sông cấm chợ, tự đặt ra các điều kiện riêng như là cấp giấy thông hành để hạn chế đi lại của người dân, hay tréo ngoe là Bộ Giao thông vận tải phải đi xin ý kiến các địa phương về việc cho máy bay lưu thông, trong khi đây là thẩm quyền của Chính phủ.

Bất cập cũng dễ thấy nữa là nhận thức của một bộ phận cán bộ, công chức không đúng với quy định chung, chủ trương chung, khi thực hiện thì vô cảm, làm sai khiến dư luận bức xúc.

Ví dụ như chuyện "bánh mì không phải là thực phẩm thiết yếu"; chuyện phá cửa xông vào nhà, cưỡng ép phụ nữ buộc phải lấy mẫu xét nghiệm; chuyện một bí thư cấp huyện tuyên bố là trong tình hình dịch bệnh thì luật pháp không thể áp dụng bình thường; vừa mới đây là tiêu hủy đàn chó… Một số cuộc vi hành hoặc kiểm tra nhanh của Thủ tướng cũng cho thấy một số cán bộ từ cấp tỉnh đến cấp phường lơ là, thiếu trách nhiệm, không nắm rõ vấn đề.

Một vấn đề lớn nữa là các chỉ thị nêu trên được ban hành với tinh thần thực hiện "mục tiêu kép", nhưng với làn sóng thứ 4 rất khủng khiếp thì không còn phù hợp nữa, có giai đoạn chúng ta phải hy sinh phát triển kinh tế để tập trung dồn toàn lực chống dịch. Và sau một thời gian dài chống dịch, nhu cầu mở lại nền kinh tế trở nên cấp bách bởi cứ đóng mãi thì kinh tế nguy to.

Đó là những lý do hiện đang đòi hỏi Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ phải ban hành văn bản quy định mới để phòng chống dịch, thay thế cho các chỉ thị nêu trên.

Nỗ lực tiêm bao phủ vắc xin sẽ đưa chúng ta trở lại cuộc sống bình thường mới - Ảnh: NAM TRẦN

Phải chấp nhận không thể zero COVID

* Vậy theo ông, văn bản quy định mới thay thế cho các chỉ thị 15, 16, 19 phải đáp ứng những yêu cầu nào để phù hợp thực tế?

- Cơ sở đầu tiên là nhìn vào thực tiễn. Hội nghị Trung ương vừa qua cũng đã kết luận là chúng ta phải chống dịch với nhận thức mới, trong đó thích ứng an toàn, linh hoạt và phải chấp nhận không thể đạt được "zero COVID".

Các chỉ thị nêu trên được Thủ tướng ban hành khi chúng ta mong muốn cuộc sống "zero COVID" thì cái này thế giới và chúng ta đã nhận thức là không thể đạt được. Hơn nữa thời điểm ban hành các chỉ thị 15, 16, 19 thì chưa có vắc xin, trong khi hiện nay chúng ta đã chích ngừa vắc xin cho đa số dân tại khu vực Đông Nam Bộ, Hà Nội và các khu vực đông dân cư khác.

Tình hình mới, tư duy mới cho chúng ta nhận thức rằng không thể chống dịch kiểu mỗi gia đình là một pháo đài, nhà cách ly với nhà, thôn cách ly với thôn, phố cách ly với phố, huyện cách ly với huyện, tỉnh cách ly với tỉnh được nữa…

Chúng ta cũng đã tự rút ra được nhiều bài học về phương pháp chống dịch cho chính mình và các bài học trên thế giới, hiện nay nhiều nơi họ phủ vắc xin xong thì cuộc sống đã dần trở lại bình thường, có một số yêu cầu vệ sinh phòng dịch được đặt ra với người dân chứ không ngăn sông cấm chợ nữa.

* Chúng ta cũng đã nhìn thấy rõ hiệu quả việc bao phủ vắc xin trên các địa bàn như Hà Nội, TP.HCM, Bình Dương, Đồng Nai…, trong phòng chống dịch. Đây là cơ sở quan trọng để thay đổi nhận thức?

- Đúng như vậy. Và chúng ta đã thấy rõ rằng số ca lây nhiễm, số tử vong đang giảm nhanh trong thời gian gần đây. Có lẽ là bắt nguồn trước hết từ hiệu quả của vắc xin.

Thứ hai là chúng ta đã điều chỉnh các biện pháp cách ly, giúp giảm tải cho các khu cách ly tập trung, nới lỏng các biện pháp phong tỏa. Đây là vấn đề cần đặc biệt chú ý, bởi vì khi chúng ta nới lỏng giãn cách, giảm áp dụng các biện pháp cách ly tập trung thì số ca nhiễm và tử vong lại giảm.

Chúng ta cũng đã áp dụng các cách thức có hiệu quả khác như phân tầng điều trị, đưa y tế về với cơ sở, về gần nhất với người bệnh, điều trị tại nhà.

Phải chấm dứt bằng được tình trạng địa phương cát cứ

Để đảm bảo hiệu lực, hiệu quả và sự thông suốt của bộ máy hành chính, tôi đề nghị trong văn bản quy định mới, Chính phủ phải thực hiện nghiêm minh, chấm dứt bằng được tình trạng cát cứ, lộng hành, tự đặt ra quy định riêng của địa phương.

Các trường hợp vi phạm quy định chung phải bị kỷ luật, cán bộ yếu kém, vô cảm phải bị xử lý như điều chuyển công tác, cách chức khi phát hiện sai phạm. Đây là tình trạng cần chấn chỉnh quyết liệt, là điều rất đáng nói, bởi không có quốc gia nào mà mệnh lệnh từ cấp trên lại bị cắt khúc, không thực hiện nghiêm như vừa qua.

LÊ KIÊN

Trước diễn biến hết sức phức tạp của dịch COVID-19 bùng phát ở nhiều địa phương trên cả nước, người dân chuẩn bị tâm lý để thích ứng với quy định giãn cách xã hội. Giãn cách xã hội theo Chỉ thị 15 là như thế nào? Nội dung giãn cách theo Chỉ thị 15 và có gì khác so với Chỉ thị 16?

Giãn cách xã hội là phương pháp cách ly địa lý, giữ không gian an toàn giữa người với người, nhằm hạn chế tối đa nguy cơ lây lan của dịch bệnh. Khoảng cách an toàn trong giãn cách xã hội được quy định là khoảng 2 mét [tương đương với 2 sải cánh tay] ở cả không gian trong và ngoài trời. [1]

Giãn cách xã hội yêu cầu giữ khoảng cách tối thiểu 2m, tránh tụ tập đông người

Quyết liệt thực hiện cấp bách các biện pháp phòng, chống dịch COVID-19 đang lây lan nhanh trong cộng đồng, ngày 27/3/2020, Thủ tướng Chính phủ đã ra Chỉ thị số 15/CT-TTg yêu cầu thực hiện giãn cách xã hội. Theo đó, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu hạn chế tụ tập đông người để kiềm chế, kiểm soát hiệu quả sự lây lan, chủ động ngăn chặn, ứng phó dịch bệnh trên toàn quốc, bảo vệ tốt nhất cho sức khỏe và tính mạng của người dân.

Nội dung quy định giãn cách xã hội theo Chỉ thị 15 quy định các địa phương không được phép tổ chức hoạt động, các sự kiện tập trung từ 20 người trong một phòng; đối với các khu vực bên ngoài công sở, trường học, bệnh viện, không tập trung từ 10 người trở lên; tại các địa điểm công cộng người dân được yêu cầu giữ khoảng cách tối thiểu 2 mét.

Các cơ sở tôn giáo, tín ngưỡng được yêu cầu ngưng tổ chức các nghi lễ, hoạt động tập trung từ 20 người trở; dừng tất cả các hoạt động văn hóa, thể thao, giải trí tại các địa điểm công cộng.

Chỉ thị 15 về giãn cách xã hội của chính phủ khuyến cáo người dân hạn chế đi lại, nhất là từ các tỉnh, thành phố có dịch [vùng dịch] đến các địa phương khác. Ngoài ra, các hoạt động giao thông công cộng được tạm dừng, trừ các phương tiện vận chuyển hàng hóa để tránh tập trung đông người. Các cơ sở kinh doanh dịch vụ tạm đình chỉ hoạt động, chỉ có cơ sở kinh doanh các loại hàng hóa, dịch vụ thiết yếu được mở cửa để phục vụ nhu cầu thiết yếu cho người dân.

Ngày 30/5/2021, cuộc họp về COVID-19 của TP.HCM diễn ra trong bối cảnh TP.HCM có 379 ca nhiễm gồm 177 ca trong cộng đồng, trong đó 16/22 quận huyện có số ca nhiễm liên quan đến Hội thánh truyền giáo Phục Hưng. Từ 0h ngày 31-5, toàn địa bàn TP.HCM thực hiện cách ly xã hội theo chỉ thị 15 và 16 [quận Gò Vấp và phường Thạnh Lộc, quận 12] trong vòng 15 ngày cho đến khi có thông báo mới.

Xem thêm: Cập nhật tình hình COVID-19 hôm nay

Chỉ thị số 15/CT-TTg yêu cầu không tập trung trên 10 người bên ngoài phạm vi công sở, trường học, bệnh viện và tại nơi công cộng

Để bảo vệ sức khỏe gia đình và an toàn cộng đồng, trong thời gian thực hiện chỉ thị 15 giãn cách xã hội, người dân cần thực hiện các quy định của UBND TPHCM về triển khai và hướng dẫn các biện pháp thực hiện giãn cách xã hội và phòng chống dịch COVID-19 như sau:

• Giữ khoảng cách tối thiểu 2 mét khi giao tiếp.
• Người dân cần thực hiện nghiêm túc yêu cầu 5K: đeo khẩu trang, khử khuẩn, giữ khoảng cách, không tụ tập và khai báo y tế, hợp tác với chính quyền thành phố thực hiện theo các yêu cầu, các biện pháp phòng dịch.
• Không tập trung quá 5 người ngoài phạm vi công sở, trường học, bệnh viện và tại nơi công cộng.
• Khi có nhu cầu di chuyển từ các địa bàn khác qua quận Gò Vấp và phường Thạnh Lộc [quận 12], người dân tìm hiểu về các tuyến đường bị cấm hoặc hạn chế phương tiện để thực hiện theo đúng quy định được hướng dẫn.
• Trong thời gian cả thành phố áp dụng lệnh giãn cách xã hội kéo dài 2 tuần, các thành viên trong gia đình nên hạn chế ra ngoài nếu không thật sự cần thiết.
• Người trên 60 tuổi không nên ra khỏi nhà và hạn chế đến các cơ sở khám chữa bệnh trừ trường hợp thật sự cần thiết;
• Khi có triệu chứng liên quan đến dịch bệnh COVID-19 như sốt, kho khan, mệt mỏi, tiêu chảy, cần đến cơ sở khám bệnh, chữa bệnh để được kiểm tra theo quy định; khai báo y tế tự nguyện và trung thực về tình trạng bệnh của mình, tự giác thực hiện các biện pháp phòng dịch.
• Cho phép các cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn, uống được mở cửa nhưng chỉ phục vụ hình thức bán hàng mang về.
• Các cơ sở chế biến thức ăn như cửa hàng, quầy hàng kinh doanh, cơ sở chế biến suất ăn sẵn… được hoạt động nhưng phải tuân thủ theo hướng dẫn cụ thể của Ban Quản lý an toàn thực phẩm TP.HCM.
• Các cửa hàng tiện ích, nhà hàng trong khách sạn được phép hoạt động để phục vụ khách nhưng phải bố trí chỗ ngồi thông thoáng, bảo đảm khoảng cách từ 2 mét trở lên giữa 2 người, không phục vụ quá 10 người cùng một thời điểm và thực hiện nghiêm các biện pháp phòng, chống dịch COVID-19 theo quy định của cơ quan y tế.
• Dừng tiếp nhận khách đến đăng ký lưu trú tại các cơ sở kinh doanh theo mô hình homestay, AirBnb.

Giãn cách xã hội theo Chỉ thị 15 của Thủ tướng Chính phủ yêu cầu tạm dừng hoạt động đối với các trung tâm thương mại; siêu thị điện máy; các điểm trò chơi điện tử và casino trên địa bàn thành phố; các bệnh viện, phòng khám đa khoa, phòng khám chuyên khoa có dịch vụ thẩm mỹ phải tạm ngưng hoạt động.

Ngoài ra, nội dung chỉ thị 15 giãn cách xã hội yêu cầu ngừng triệt để các nghi lễ tôn giáo, hoạt động lễ hội. Tạm dừng kế hoạch nhận đăng ký thủ tục cấp căn cước công dân trên địa bàn toàn thành phố, kỳ thi tuyển sinh lớp 10 trung học phổ thông cũng được yêu cầu hoãn thực hiện cho đến khi có thông báo mới.

Xem thêm: Xét nghiệm nhanh Covid 19 ở đâu?

Chỉ sau vài giờ có thông tin TP.HCM thực hiện cách ly xã hội theo Chỉ thị 15, từ chiều 30/5/2021, nhiều người dân đã tranh thủ đến các siêu thị, cửa hàng để mua thực phẩm tích trữ. Tại cửa hàng thực phẩm tươi sống, siêu thị nằm trong khu dân cư bị quá tải phục vụ khách đến mua hàng quá đông. Nhiều gian hàng nhanh chóng hết sạch hàng hóa ngay trong tối cùng ngày. Các nền tảng bán hàng online cũng chứng kiến lượng đơn hàng tăng đột biến, tập trung vào các mặt hàng thiết yếu như rau củ quả, dầu ăn, gạo, mì gói, nước mắm,…

Tuy nhiên, theo Chỉ thị số 15, các siêu thị, cửa hàng… vẫn mở cửa hoạt động bình thường với nguồn hàng dồi dào, đảm bảo nhu cầu thiết yếu cho người dân, do đó người dân không cần lo lắng đổ xô tích trữ thực phẩm, không đảm bảo yêu cầu chống dịch.

Theo ước tính mỗi ngày có khoảng 8.000 tấn rau củ quả được nhập và tiêu thụ tại ba chợ đầu mối, đáp ứng khoảng 70% nhu cầu tiêu dùng của người dân thành phố, hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại và các doanh nghiệp phân phối lớn đảm nhiệm 30% còn lại. Trung bình mỗi đêm có khoảng 700 tấn thịt heo, 250.000 con gia cầm cùng nhiều mặt hàng thiết yếu khác về thành phố, được duy trì để người dân an tâm cùng chính quyền đả báo thực hiện chỉ thị 15 giãn cách xã hội.

UBND TP.HCM đã áp dụng giãn cách xã hội theo Chỉ thị 15 trên toàn địa bàn thành phố, riêng quận Gò Vấp và phường Thạnh Lộc [quận 12] thực hiện Chỉ thị 16 trong vòng 15 ngày kể từ 0h ngày 31/5. Theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về các biện pháp phòng, chống dịch COVID-19, giãn cách xã hội theo chỉ thị 15 và 16 được áp dụng trong những thời điểm khác nhau. Trong đó, việc giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 được thực hiện ở mức cao hơn, thể hiện sự quyết liệt nhất với biện pháp “cách ly toàn xã hội”.

Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính phủ yêu cầu gia đình cách ly với gia đình, tổ dân phố cách ly với tổ dân phố, khu phố cách ly với khu phố, phường cách ly với phường; phân xưởng, nhà máy sản xuất phải đảm bảo khoảng cách an toàn, đeo khẩu trang, thực hiện khử trùng, diệt khuẩn theo quy định.

Bảng so sánh sự giữa Chỉ thị số 15 và 16 của Thủ tướng Chính phủ:

Thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 15 của Chính phủ giúp hạn chế nguy cơ lây lan dịch Covid-19 trong cộng đồng. Cùng với kế hoạch quyết liệt hành động của Chính phủ, mỗi người dân cần đề cao chiến lược 5K, chủ động nâng cao thức cộng đồng để đẩy lùi dịch bệnh và sớm ổn định cuộc sống.