Hút thuốc lá có hại cho sức khỏe. [Ảnh minh họa]
Theo nghiên cứu của Tổ chức Y tế thế giới WHO, khói thuốc lá chứa hơn 7.000 hóa chất, trong đó có khoảng hơn 70 hóa chất trong số này gây bệnh ung thư và nhiều chất gây ra những căn bệnh nguy hiểm điển hình như: Phổi tắc nghẽn mạn tính, bệnh tim mạch, vô sinh và nhiều bệnh nan y khác. Một số hóa chất điển hình có trong thuốc lá như: Nicotine, hắc ín, Benzene, Amonia, Formaldehyde, Polycilic Acromatic Hydrocarbon [PAH]…
Nicotine - chất gây nghiện, hắc ín là thành phần phụ nguy hiểm nhất của thuốc lá gây ung thư. Benzene là một chất sinh ung thư được tìm thấy trong khói của dầu khí hay trong thuốc trừ sâu bọ. Amonia, một chất được sử dụng trong thuốc kích thích tăng trưởng và trong các sản phẩm tẩy rửa. Formaldehyde là dung dịch dùng trong ướp xác. Chất này kích thích mũi, họng và mắt của người hút thuốc khi hít phải khói thuốc lá. Polycilic Acromatic Hydrocarbon [PAH] là một chất gây ung thư tìm thấy trong dầu Diezene và các sản phẩm đốt cháy khác.
Theo thống kê của Bộ Y tế, tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 40.000 người tử vong vì các bệnh có liên quan đến thuốc lá. Dự báo đến năm 2030, con số này có thể tăng lên tới 70.000 người/năm. Việt Nam đang nằm trong số 15 nước có số người hút thuốc lá cao nhất thế giới với khoảng 15,3 triệu người hút và 33 triệu người bị ảnh hưởng do hít khói thuốc thụ động. Tỷ lệ hút thuốc ở nam giới là 45,3%, nữ 1,1%. Thuốc lá chính là thủ phạm của 6/8 nguyên nhân gây tử vong hàng đầu và là nguyên nhân thứ 2 gây nên các bệnh tim mạch như đột quỵ, mạch vành, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính...
Đồng thời, theo kết quả khảo sát tại Bệnh viện K [Hà Nội] cho thấy, 90% ca ung thư phổi có hút thuốc lá. Những người hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư cao gấp 10 lần người không hút thuốc. Nếu hút 20 điếu thuốc lá/ngày, nguy cơ mắc ung thư phổi gấp 26 lần người không hút.
Người trực tiếp hút thuốc lá, hay còn gọi hút thuốc chủ động, nguy cơ cao mắc các bệnh nan y như ung thư, tim mạch, phổi… Tuy nhiên, đối với người không hút thuốc, hay gọi là hút thuốc thụ động, là hít phải khói thuốc từ điếu thuốc đang cháy hoặc khói thuốc do người hút thuốc phả ra, cũng có nguy cơ cao mắc các bệnh nguy hiểm. Nguyên nhân do khói thuốc thụ động chứa hàng nghìn các hóa chất độc hại.
Phụ nữ và trẻ em là một trong hai đối tượng thường xuyên hít phải khói thuốc thụ động. Đối với phụ nữ khi mang thai, việc hít phải khói thuốc thụ động có thể bị sảy thai, thai nhi chậm phát triển hoặc đẻ non. Nguy cơ sảy thai ở phụ nữ hút thuốc cao gấp ba lần so với phụ nữ không hút thuốc.
Đối với trẻ em, hút thuốc thụ động gây viêm đường hô hấp, viêm tai giữa, làm nặng thêm các triệu chứng hen và là một trong những nguyên nhân gây đột tử ở trẻ sơ sinh. Khói thuốc thụ động làm tăng 22% nguy cơ trẻ sinh nhẹ cân và làm giảm cân nặng trẻ sơ sinh từ 200 đến 400 gram. Mặt khác, trẻ hút thuốc thụ động sẽ kém phát triển chức năng phổi và làm tăng nguy cơ mắc nhiều loại bệnh khác.
Do các tác hại nêu trên của thuốc lá, Tổ chức Y tế thế giới WHO đã lấy ngày 31-5 hằng năm là Ngày Thế giới không thuốc lá; các chuyên gia y tế cũng đưa ra khuyến cáo kêu gọi: Hãy nói không với thuốc lá - Vì sức khỏe của chính bạn và cộng đồng.
//hanoimoi.com.vn/tin-tuc/Suc-khoe/1000897/hon-70-hoa-chat-co-hai-trong-thuoc-la
Duy Tuân [Nguồn: HNMO]
Tạ Duy Tuân
Nicotine
Nicotine là một chất gây nghiện có trong thuốc lá. Theo các tài liệu, Nicotine được hấp thụ vào máu và ảnh hưởng đến não bộ trong vòng 10 giây sau khi hút vào. Khi Nicotine trong khói thuốc lá gắn kết thụ thể Nicotine trên các tế bào thần kinh tại “trung tâm thưởng” ở hệ viền não bộ, các hóa chất trung gian dẫn truyền thần kinh được phóng thích gây ra một loạt các phản ứng hóa học, tạo ra nhiều tác động tâm thần kinh như cảm giác sảng khoái, vui vẻ, tăng hoạt động nhận thức. Tuy nhiên, cảm giác đó sẽ mau qua đi sau vài phút. Khi nồng độ Nicotine trong cơ thể giảm xuống, người hút thuốc sẽ cảm thấy bứt rứt, căng thẳng, không tập trung được, buồn bã, lo lắng, rối loạn giấc ngủ… Vì vậy, để có sự thoải mái, người hút thuốc phải tiếp tục hút thuốc. Ở những người sử dụng thuốc lá, Nicotine được tìm thấy ở tất cả các cơ quan, bộ phận trong cơ thể và trong sữa mẹ. Đối với những người hút thuốc trên 15 điếu thuốc mỗi ngày, nồng độ Nicotine trong máu luôn ở mức cao, làm cho việc cai thuốc trở nên khó khăn hơn rất nhiều. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, các nhà sản xuất thuốc lá sử dụng nhiều hóa chất đi kèm làm tăng nồng độ hấp thu Nicotine vào cơ thể.
Hắc ín
Nhựa thuốc lá là sự tập hợp tên của hàng ngàn chất hóa học và phụ gia, được tạo thành chất lắng lại của khói thuốc lá có đặc điểm dính và dày. Nhựa thuốc lá là một trong những sản phẩm phụ nguy hiểm nhất của khói thuốc lá, chứa rất nhiều chất gây ung thư. Khi khói thuốc lá được hít vào phổi. Sau một thời gian, các chỗ nhựa thuốc lá bám vào và tạo thành ung thư và các bệnh về phổi.
Carbon monoxide [khí CO]
Khí CO trong khói thuốc lá hấp thụ vào máu gắn với Hemoglobine làm giảm khả năng vận chuyển oxy của hồng cầu, vì vậy làm giảm lượng oxy trong máu, góp phần hình thành các mảng xơ vữa động mạch và ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và điều chỉnh cơ thể, liên quan đến bệnh tim, đột quỵ và các vấn đề tuần hoàn khác.
Benzene
Là một chất sinh ung thư được tìm thấy trong khói của dầu khí hay trong thuốc trừ sâu bọ. Chất này có nồng độ rất cao trong khói thuốc lá, lượng Benzene tác động đến con người từ khói thuốc lá chiếm một nửa lượng Benzene xâm nhập vào con người từ tất cả các nguồn.
Amonia
Là một chất được sử dụng trong thuốc kích thích tăng trưởng và trong các sản phẩm tẩy rửa. Trong sản xuất thuốc lá, chất này được sử dụng để tăng cường tác động gây nghiện Nicotine.
Formaldehyde
Dung dịch dùng trong ướp xác. Chất này kích thích mũi, họng và mắt của người hút thuốc khi hít phải khói thuốc lá.
Polycilic Acromatic Hydrocarbon [PAH]
Là một chất gây ung thư tìm thấy trong dầu Diezene và các sản phẩm đốt cháy khác.
Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật tỉnh
Theo Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, thuốc lá là sản phẩm được sản xuất từ toàn bộ hoặc một phần nguyên liệu thuốc lá, được chế biến dưới dạng thuốc lá điếu, xì gà, thuốc lá sợi, thuốc lào hoặc các dạng khác. Theo báo cáo của Tổng hội Y khoa Hoa Kỳ, Trong khói thuốc lá chứa 7.000 hóa chất, trong đó có 69 chất gây ung thư. Một số chất độc hại điển hình trong khói thuốc lá gồm:
Nicotine
Nicotine là một chất gây nghiện có trong thuốc lá, được hấp thụ vào máu và ảnh hưởng đến não bộ trong khoảng 10 giây sau khi hút vào. Sau mỗi lần hít một hơi thuốc lá, Nicotine gây tăng nhịp đập của tim, co thắt mạch máu ở tim, tăng mạch và huyết áp.
Hắc ín [Tar]
Hắc ín hay còn gọi là nhựa thuốc lá là sự tập hợp tên của hàng ngàn chất hóa học và phụ gia, được tạo thành chất lắng lại của khói thuốc có đặc điểm dính và dày. Nhựa thuốc lá là một trong những sản phẩm phụ nguy hiểm nhất của khói thuốc lá, chứa rất nhiều chất gây ung thư. Khi khói thuốc được hít vào phổi, các chất nhựa lắng đọng và bám vào các khoang chứa khí của phổi. Sau một thời gian, các chỗ nhựa thuốc lá bám vào tạo thành ung thư và các bệnh về phổi.
Carbon monoxide [khí CO]
Khí CO trong khói thuốc lá khi hấp thụ vào máu sẽ gắn kết rất chặt với hemoglobine trong hồng cầu, làm giảm khả năng vận chuyển oxy của hồng cầu, giảm nồng độ oxy trong máu, làm máu đặc hơn và làm tăng gánh nặng cho tim. Khí CO góp phần hình thành các mảng xơ vữa động mạch đồng thời làm suy giảm sự hấp thụ các chất dinh dưỡng thiết yếu và ảnh hưởng đến sự tăng trưởng và điều chỉnh cơ thể, liên quan đến bệnh tim, đột quỵ và các vấn đề tuần hoàn khác.
Benzene
Là một chất sinh ung thư được tìm thấy trong khói của dầu khí hay trong thuốc trừ sâu bọ. Chất này có nồng độ rất cao trong khói thuốc lá, lượng benzene tác động đến con người từ khói thuốc lá chiếm một nửa lượng benzene xâm nhập vào con người từ tất cả các nguồn.
Nitrosamines
Là một chất gây ung thư rất mạnh có nhiều trong thuốc lá không khói, snuff và khói thuốc lá.
Ammonia
Là một chất được sử dụng trong thuốc kích thích tăng trưởng và trong các sản phẩm tẩy rửa. Trong sản xuất thuốc lá, chất này được sử dụng để tăng cường tác động gây nghiện của nicotine.
Formaldehyde
Dung dịch dùng trong ướp xác, và nó cũng có nhiều trong khói thuốc. Chất này gây kích thích mũi, họng và mắt của người hút thuốc khi hít phải khói thuốc lá.
Hydrogen cyanide
Là chất ô nhiễm công nghiệp, đã từng được sử dụng là một chất để trừng trị ở Hoa Kỳ. Polycyclic aromatic hydrocarbon [PAH] một chất gây ung thư tìm thấy trong dầu diezen và sản phẩm đốt cháy khác.
Trong khói thuốc lá có chứa hơn 7.000 loại hóa chất. Trong đó, ít nhất 250 loại hóa chất có hại cho sức khỏe và khoảng 70 loại hóa chất có thể gây ung thư. Các hóa chất độc hại đó bao gồm:
1. A-sen [chất độc]
2. Benzen [có trong xăng]
3. Cadmium [dùng cho pin]
4. Vinyl chloride [chất độc sử dụng trong sản xuất nhựa]
Thành phần và độc tính của khói thuốc lá
Trong khói thuốc lá chứa hơn 4000 chất. Có thể các bạn đã biết đến Nicotine, khí than [carbon monoxide] và nhựa thuốc. Trong đó có hàng trăm loại có hại cho sức khỏe, 70 chất gây ung thư, bao gồm chất gây nghiện và các chất gây độc, có cả Am-mô-ni-a [thuốc lau nhà], thạch tím [thuốc giết kiến] và cad-mi-im dùng trong pin điện. Không có một loại chất an toàn nào trong thuốc lá cả.
1. Nicotine
Nicotine là một chất không màu, chuyển thành màu nâu khi cháy và có mùi khi tiếp xúc với không khí. Nicotine được hấp thụ qua da, miệng và niêm mạc mũi hoặc hít vào phổi. Người hút thuốc trung bình đưa vào cơ thể 1 đến 2 mg nicotine mỗi điếu thuốc hút. Hút thuốc lá đưa nicotine một cách nhanh chóng đến não, trong vòng 10 giây sau khi hít vào. Tác dụng gây nghiện của nicotine một cách nhanh chóng đến não, trong vòng 10 giây sau khi hít vào. Tác dụng gây nghiện của nicotine chủ yếu là trên hệ thần kinh trung ương với sự có mặt của các thụ thể nicotine trên các tế bào thần kinh tại “trung tâm thưởng” ở hệ viền não bộ, các hóa chất trung gian dẫn truyền thần kinh bao gồm dopamin, serotonine, noradrenaline được phóng thích. Chúng gây ra nhiều tác động tâm thần kinh như là cảm giác sảng khoái, tâm trạng vui vẻ, tăng chú ý, tăng hoạt động nhận thức và trí nhớ ngắn hạn. Não bộ nhanh chóng nhận ra rằng có thể dùng thuốc lá để kích thích bài tiết dopamin và như vậy khởi động quá trình hút thuốc lá kéo dài nhiều năm tháng. Hiệu ứng tâm thần kinh đó”.2. Nhựa thuốc
Nhựa thuốc bao trùm phổi và lan khắp hệ thống hô hấp của quí vị như bồ-hóng bám vào ống khói. Lớp nhựa thuốc này khiến người hút thuốc ho và thở ngắn hơi. Trong nhựa thuốc có một số chất gây ra bệnh ung thư. Những người đổi qua thuốc có ít nhựa thường hút nhiều hơn và rít khói thuốc dài hơi hơn, thành ra lại kéo nhựa thuốc vào sâu hơn trong phổi. Người ta chưa hề chứng minh được là hút thuốc có ít nhựa, ít Nicotin sẽ bớt nguy cơ mang bệnh tật.
Phổi bị bệnh có nám nhựa thuốc lá. Buồng phổi này được lấy ra từ một người nghiện thuốc lá, cho thấy một bướu ung thư phổi [mô màu trắng] chặn đứng khí quản chính và phổi bên mặt. Bướu ung thư lan ra cả ngoài buồng phổi.
Hình ảnh của Bệnh viện Prince Charles, Bang Queensladn, Úc.
3. Monoxit carbon [khí CO] Khí CO có nồng độ cao trong khói thuốc lá sẽ đi nhanh vào máu, gắn với hemoglobine và chiếm chỗ của oxy trên hồng cầu. Ái lực của hemoglobine hồng cầu với CO mạnh gấp 210 lần so với O2 và như thế sau hút thuốc lá, một lượng hồng cầu trong máu tạm thời mất chức năng vận chuyển O2 vì đã gắn kết với CO. Hậu quả là cơ thể không đủ oxy để sử dụng. Khí Co ảnh hưởng tới não bộ, thị giác và khả năng vận động cơ của cơ thể. Nó lấy mất chất dinh dưỡng trong cơ và mô cơ thể. Về lâu dài các khí quản trong cơ thể cương phồng lên làm giảm lượng không khí đi vào phổi khiến dưỡng khí trong máu bị giảm đi.
4. Các phân tử nhỏ trong khói thuốc lá:
Khói thuốc lá chứa nhiều chất kích thích dạng khí hoặc dạng hạt nhỏ. Các chất kích thích này gây nên các thay đổi cấu trúc của niêm mạc phế quản dẫn đến tăng sinh các tuyến phế quản, các tế bào tiết nhầy và làm mất các tế bào có lông chuyển. Các thay đổi này làm tăng tiết nhày và giảm hiệu quả thanh lọc của thảm nhày-lông chuyển. Phần lớn các thay đổi này có thể hồi phục được khi ngừng hút thuốc.5. Các chất gây ung thư:
Trong khói thuốc lá có khoảng 70 chất có tính chất gây ung thư, ví dụ như hợp chất thơm có vòng đóng, Benzopyrene hay các Nitrosamine. Các hoá chất này tác động lên tế bào bề mặt của đường hô hấp gây nên tình trạng viêm mạn tính, phá huỷ tổ chức, biến đổi tế bào dẫn đến dị sản, loạn sản rồi ác tính hoá.Đây là một trong những Lý do bạn nên cai thuốc ngay hôm nay để đảm bảo sức khoẻ của bạn, người thân cũng như những người xung quanh bạn.
Bài viết được Vquit tham khảo từ website của trung tâm cai thuốc lá bang Victoria - Úc