Lê Hải Thanh [Hà Nội]
Melatonin là một hormon được sản xuất trong não, có tác dụng thực hiện một loạt các vai trò trong cơ thể. Chức năng được biết đến nhiều nhất của melatonin là kiểm soát nhịp sinh học [thức - ngủ] hàng ngày của cơ thể. Vì vậy, melatonin thường được sử dụng trong việc điều hòa giấc ngủ và nhịp sinh học cho những người hay đi xa và hay thay đổi giờ giấc do trái múi giờ... Người dùng melatonin để hỗ trợ, điều hòa giấc ngủ cần tuân theo sự hướng dẫn của bác sĩ về liều dùng và thời gian dùng. Nên uống melatonin 2 giờ trước khi đi ngủ. Nếu uống quá sớm có thể làm thay đổi đồng hồ sinh học của một người và thay đổi thời gian ngủ - thức...
Khi bị mất ngủ, cần gặp bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn, điều trị.
Tuy nhiên, melatonin chỉ an toàn khi sử dụng ngắn hạn. Nếu sử dụng melatonin lâu dài sẽ làm giảm khả năng sản xuất melatonin tự nhiên trong cơ thể, gây hại. Một số tác dụng phụ có thể xảy ra khi dùng melatonin như: đau đầu, buồn nôn, chóng mặt, buồn ngủ [vào sáng hôm sau]... Không khuyến khích sử dụng melatonin cho những người muốn mang thai hoặc cho con bú.
Melatonin có thể tương tác với các loại thuốc khác. Vì vậy một số cá nhân nên tránh dùng melatonin như: Người bệnh đang dùng các thuốc làm loãng máu, thuốc ức chế men chuyển [trị bệnh tim mạch], người bệnh đái tháo đường, người bị rối loạn co giật, người đang dùng thuốc ức chế miễn dịch... Melatonin có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng trầm cảm ở một số cá nhân và làm tăng tác dụng an thần khi dùng cùng với các thuốc benzodiazepin, codein, rượu và barbiturat...
Mất ngủ có nhiều nguyên nhân. Nếu không phải mất ngủ trong các trường hợp trên không nên sử dụng loại thuốc này. Vì vậy, bạn nên đi khám để xác định nguyên nhân gây mất ngủ để có các ứng phó thích hợp. Việc tự ý dùng thuốc sẽ không giúp cải thiện giấc ngủ mà còn gặp các tác dụng phụ của thuốc hoặc tương tác bất lợi khi dùng nhiều thuốc cùng lúc.
Melatonin là gì? Đây là thuật ngữ không phải ai cũng hiểu dù thường xuất hiện trong nhiều loại dược phẩm. Hãy cùng tham khảo bài viết sau đây để được giải đáp các thắc mắc về thuật ngữ này.
Melatonin là một hoạt chất thần kì mang đến giấc ngủ ngon cho người sử dụng. Vậy định nghĩa và mọi thông tin cần lưu ý về Melatonin là gì? Hãy cùng chúng tôi đi vào tìm hiểu thật chi tiết thông qua bài viết sau đây!
1. Melatonin là gì?
Melatonin là gì mà thường xuyên xuất hiện trên các loại dược phẩm chữa bệnh khó ngủ? Thật sự thì Melatonin là chất gì và Melatonin có tồn tại sẵn trong cơ thể con người hay không?
Thực chất, melatonin là một loại hormone của cơ thể và được sản xuất tại tuyến tùng. Melatonin được cơ thể tạo ra vào ban đêm và thường bắt đầu tăng vào buổi tối khi mặt trời lặn sau đó giảm khi buổi sáng mặt trời mọc.
Tùy theo độ tuổi, loại hormone này trong cơ thể con người sẽ giảm dần. Khi tuổi càng cao, lượng hormone này tiết ra thấp hơn.
Cơ chế mà cơ thể tiết ra hormone Melatonin:
Melatonin được tuyến tùng tiết ra trong cơ thể vào ban đêm và gây cảm giác buồn ngủ. Theo thời gian dần đến buổi sáng, hormone melatonin sẽ giảm dần và người ta sẽ dần tỉnh dậy.
Cơ chế tiết hormone của cơ thể sẽ thay đổi dần theo độ tuổi. Đó cũng là lý do để giải thích vì sao khi lớn tuổi thì người ta lại càng khó ngủ. Đó là vì ở người càng lớn tuổi thì cơ chế tiết hormone melatonin có sự thay đổi. Cụ thể lượng hormone melatonin sẽ giảm dần theo độ tuổi của cơ thể. Chính vì vậy mà dấu hiệu của tuổi già chính là việc có những triệu chứng của việc mất ngủ.
Melatonin được coi là thần dược của giấc ngủ [Ảnh Internet]
2. Melatonin có tác dụng gì đối với sức khỏe con người?
Vậy thì tác dụng của Melatonin là gì và chúng có ý nghĩa thế nào với sức khỏe con người?
- Melatonin mang lại cho con người giấc ngủ ngon và sâu một cách tự nhiên. Khi thức dậy sẽ không có cảm giác mệt mỏi và uể oải mà rất tỉnh táo và có tinh thần rất tốt.
- Melatonin có khả năng hỗ trợ rất tốt trong việc điều trị và phòng ngừa các căn bệnh ung thư. Có thể kể đến ung thư tuyến tiền liệt và ung thư vú như hai căn bệnh tiêu biểu.
- Rối loạn giấc ngủ là các triệu chứng thường thấy ở những người phụ nữ tiền mãn kinh. Điều này sẽ gây ảnh hưởng đến tính khí dẫn đến việc hay cáu gắt và hành xử thất thường. Hoạt chất melatonin sẽ có thể cải thiện những vấn đề này. Vì vậy mà phụ nữ từ 42 tuổi trở lên nên sử dụng các dược phẩm chứa melatonin.
- Tác dụng đối với hệ tim mạch của melatonin là gì? Đó là chống oxy hóa, viêm nhiễm, hạ huyết áp. Ngoài ra, melatonin còn giúp hạ hàm lượng cholesterol trong máu. Điều này giúp cải thiện rất nhiều về trạng thái sức khỏe của người bệnh.
- Melatonin còn giúp giảm đáng kể các cơn đau gây ra do bệnh đau nửa đầu và mãn kinh.
- Giúp cải thiện tình trạng rối loạn chức năng hoạt động ở bàng quang.
- Giúp kiểm soát mức độ kích thích của cơ thể, từ đó giảm stress.
- Nâng cao khả năng kháng viêm, kháng khuẩn của cơ thể. Điều này được thực hiện thông qua việc tăng sản xuất lympho-T và cytokine.
Rối loạn giấc ngủ là các triệu chứng thường thấy ở những người phụ nữ tiền mãn kinh - Ảnh Internet
3. Sử dụng Melatonin như thế nào?
Những trường hợp có thể sử dụng Melatonin là gì? Thông thường, người ta sử dụng Melatonin khi bị chứng mất ngủ, khó ngủ hoặc ngủ không ngon.
Những trường này có thể đến từ những nguyên nhân như:
- Thời gian dành cho giấc ngủ bị thay đổi, xáo trộn. Điều này có thể đến từ việc bị thay đổi môi trường sống; Hoặc đó là do yêu cầu công việc phải thức đêm làm việc nhiều ngày.
- Trẻ bị rối loạn phổ tự kỷ cũng sẽ có nhiều vấn đề liên quan đến giấc ngủ.
- Ngoài ra, Melatonin còn được các bác sĩ nghiên cứu để chỉ định cho các căn bệnh: Alzheimer; Ung thư; Người có hiện tượng huyết áp cao vào ban đêm; Chứng xơ cứng teo cơ cột bên;...
Mệt mỏi do mất ngủ là tình trạng xảy ra nếu thiếu melatonin [Ảnh Internet]
4. Liều sử dụng Melatonin
4.1. Liều lượng sử dụng của Melatonin đối với người lớn
- Người lớn bị rối loạn giấc ngủ dùng 0,5 - 5 mg Melatonin mỗi ngày. Đối với người mù chỉ được sử dụng Melatonin trong thời gian tối đa là 6 năm.
- Người có hội chứng rối loạn giấc ngủ bị trì hoãn [DSPS] sẽ có thể sử dụng Melatonin tối đa 9 tháng. Với liều lượng được quy định là 0,3 - 5 mg.
- Sử dụng thuốc điều trị huyết áp thời gian dài cũng sẽ dẫn đến rối loạn giấc ngủ. Với trường hợp này sử dụng 2,5 mg Melatonin hàng ngày. Và tối đa chỉ được sử dụng liên tục trong 4 tuần.
- Với người hay bị lo lắng quá độ trước khi thực hiện phẫu thuật: Sử dụng 3 - 10 mg Melatonin.
- Người có chứng mất ngủ nguyên phát dùng 2 - 3 mg Melatonin mỗi ngày. Được sử dụng liên tục trong vòng 29 tuần là tối đa. Chứng mất ngủ thứ phát sẽ sử dụng 2 - 12 mg Melatonin trong 4 tuần.
Những trường hợp khác sẽ sử dụng Melatonin theo hướng dẫn của bác sĩ điều trị.
4.2. Trẻ em sử dụng Melatonin theo liều dùng như sau
- Trẻ có hội chứng rối loạn giấc ngủ bị trì hoãn dùng 1 - 6 mg Melatonin trước khi đi ngủ. Và chỉ nên sử dụng trong thời gian tối đa là 6 tháng.
- Trẻ bị mất ngủ nguyên phát dùng tối đa 0,15 mg nhân với số cân nặng trong vòng 1 tháng. Chứng mất ngủ thứ phát sẽ có liều dùng là 6 - 9 mg Melatonin trong tối đa 1 tháng điều trị.
- Trẻ cũng có thể sử dụng 0,5mg/kg Melatonin nhằm giảm bớt lo lắng trước phẫu thuật.
Trẻ cũng có thể sử dụng 0,5mg/kg Melatonin nhằm giảm bớt lo lắng trước phẫu thuật - Ảnh Internet
5. Tác dụng phụ của Melatonin
Tác dụng phụ mà Melatonin có thể gây ra cho cơ thể được liệt kê như sau:
- Hiện tượng đau đầu và chóng mặt;
- Gây ra hiện tượng buồn nôn, ói mửa;
- Không nên sử dụng Melatonin vào ban ngày vì sẽ gây buồn ngủ, điều này sẽ gây ra những ảnh hưởng đến sinh hoạt của người bệnh;
- Sử dụng thuốc có thể gây cảm giác lo lắng nhẹ, nặng hơn có thể trầm cảm;
- Không giữ được tỉnh táo dẫn đến tình trạng bị lú lẫn hoặc mất phương hướng;
- Gây ra chứng hạ huyết áp;
6. Ngoài Melatonin còn có các nhân tố nào tác động đến giấc ngủ?
Không chỉ có melatonin mới tác động đến chất lượng giấc ngủ. Ngoài melatonin còn có nhiều nhân tố khác gây ảnh hưởng đến giấc ngủ như:
- Những cơn đau mãn tính bị gây ra bởi các bệnh lý liên quan sẽ làm giảm chất lượng giấc ngủ;
- Căng thẳng và các vấn đề về tinh thần dễ khiến người ta ngủ không ngon;
- Không nên ngủ ngày quá nhiều vì sẽ gây ra hiện tượng xáo trộn giấc ngủ;
Không nên ngủ ngày quá nhiều vì sẽ gây ra hiện tượng xáo trộn giấc ngủ khiến ban đêm khó vào giấc - Ảnh Internet
Ngoài việc sử dụng Melatonin để điều trị chứng mất ngủ cần thực hiện một số biện pháp khác giúp ngủ ngon giấc như:
- Giữ cho tinh thần luôn vui vẻ và lạc quan;
- Cố gắng sinh hoạt điều độ, có giờ giấc ổn định;
- Rèn luyện thể dục thể thao để có sức khỏe tốt;
7. Hậu quả của việc suy giảm lượng hormone Melatonin là gì?
Lượng hormone melatonin suy giảm sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giấc ngủ. Do đó mà con người cũng sẽ xuất hiện các trạng thái mệt mỏi, lừ đừ, uể oải. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống và hiệu quả công việc.
Dopamine là gì? Tìm hiểu về hormone hạnh phúc