Em hãy nêu những thành tựu chủ yếu về văn hóa, giáo dục của Đại Việt thời Lê Sơ.
* Giáo dục và khoa cử
- Vua Lê Thái Tổ cho dựng lại Quốc tử giám ờ kinh đô Thăng Long. Ở các đạo, phủ đều có trường công, hằng năm mở khoa thi để tuyển chọn quan lại. Đa số dân đều có thể đi học, trừ kẻ phạm tội và làm nghề ca hát. Nội dung học tập, thi cử là các sách của đạo Nho. Nho giáo chiếm địa vị độc tôn. Phật giáo, Đạo giáo bị hạn chế. - Thời Lê sơ [1428 - 1527] tổ chức được 26 khoa thi, lấy đỗ 989 tiến sĩ và 20 trạng nguyên. * Văn học, khoa học, nghệ thuật - Văn học chữ Hán tiếp tục chiếm ưu thế, văn học chữ Nôm giữ vị trí quan trọng. Văn thơ thời Lê sơ có nội dung yêu nước sâu sắc, thể hiện niềm tự hào dân tộc, khí phách anh hùng và tinh thần bất khuất của dân tộc. - Sử học có tác phẩm Đại Việt sử kí toàn thư, Đại Việt sử kí, Lam Sơn thực lục... - Địa lí có tác phẩm Hồng Đức bản đồ, Dư địa chí, An Nam hình thăng đồ. - Y học có Bản thảo thực vật toát yếu. - Toán học có Đại thành toán pháp, Lập thành toán pháp. - Nghệ thuật sân khấu ca múa nhạc, chèo, tuồng... đều phát triển. - Điêu khắc có phong cách khối đồ sộ, kĩ thuật điêu luyện. Một số danh nhân văn hoá xuất sắc của dân tộc như Nguyễn Trãi, Lê Thánh Tông
Vì sao Đại Việt đạt được những thành tựu đó?
- Quốc gia Đại Việt đạt được những thành tựu thành tựu về văn hoá giáo dục là do sự quan tâm của Nhà nước, biểu hiện qua các chính sách và biện pháp tích cực để khuyến khích, tạo điều kiện cho văn hóa, giáo dục phát triển.
- Nhân dân ta có truyền thống thông minh, hiếu học.
- Đất nước thái bình làm cho văn học và giáo dục phát triển mạnh mẽ.
* Những thành tựu về giáo dục, khoa cử:
- Ngay sau khi lên ngôi, vua Lê Thái Tổ đã cho dựng lại Quốc tử giám ở Thăng Long, mở trường học ở các lộ, mở khoa thi và cho phép người nào có học đều được thi.
- Ở các đạo, phủ đều có trường công.
- Dưới thời Lê sơ nền giáo dục của Đại Việt rất phát triển. Trong vòng một thế kỉ, nhà Lê sơ đã tổ chức được 26 khoa thi tiến sĩ, lấy đỗ 989 tiến sĩ, 20 trạng nguyên. “Khoa cử các đời thịnh nhất là đời vua Lê Thánh Tông. Cách lấy đỗ rộng rãi, cách chọn người công bằng, trong nước không để sót nhân tài, triều đình không dùng lầm người kém”.
- Nội dung thi cử là các sách của đạo Nho.
* Những thành tựu về văn hóa:
- Văn học:
+ Văn học chữ Hán và chữ Nôm đều phát triển. Có nhiều tác phẩm nổi tiếng như: Quân trung từ mệnh tập, Bình Ngô đại cáo, Quốc âm thi tập, Hồng Đức quốc âm thi tập,…
+ Văn thơ thời Lê sơ có nội dung yêu nước sâu sắc, thể hiện niềm tự hào dân tộc, khí phách anh hùng và tinh thần bất khuất của dân tộc.
- Sử học: Có nhiều tác phẩm như: Đại Việt sử kí, Đại Việt sử kí toàn thư, Lam Sơn thực lục,…
- Địa lí: Có Hồng Đức bản đồ, Dư địa chí, An Nam hình thăng đồ.
- Y học: có Bản thảo thực vật toát yếu.
- Toán học: có Đại thành toán pháp, Lập thành toán pháp.
- Nghệ thuật sân khấu như ca, múa, nhạc, chèo, tuồng được phục hồi nhanh chóng và phát triển, nhất là chèo, tuồng.
- Nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc: mang nhiều nét đặc sắc. Biểu hiện ở các công trình lăng tẩm, cung điện tại Lam Kinh [Thanh Hóa]. Điêu khắc thời Lê Sơ có phong cách khối đồ sộ, kĩ thuật điêu luyện.
Câu hỏi: Nêu những thành tựu chủ yếu về văn hóa giáo dục của Đại Việt thời Lê Sơ?
Trả lời:
- Văn học:
+ Văn học chữ Hán và chữ Nôm đều phát triển. Tác phẩm nổi tiếng như:Quân trung từ mệnh tập, Bình Ngô đại cáo, Quốc âm thi tập, Hồng Đức quốc âm thi tập,…
+ Văn thơ thời Lê sơ có nội dung yêu nước sâu sắc, thể hiện niềm tự hào dân tộc, khí phách anh hùng và tinh thần bất khuất của dân tộc.
- Sử học:Đại Việt sử kí, Đại Việt sử kí toàn thư, Lam Sơn thực lục,…
- Địa lí:Hồng Đức bản đồ, Dư địa chí, An Nam hình thăng đồ.
- Y học:cóBản thảo thực vật toát yếu.
- Toán học:cóĐại thành toán pháp, Lập thành toán pháp.
- Nghệ thuật sân khấunhư ca, múa, nhạc, chèo, tuồng được phục hồi nhanh chóng và phát triển, nhất là chèo, tuồng.
- Nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc:mang nhiều nét đặc sắc. Biểu hiện ở các công trình lăng tẩm, cung điện tại Lam Kinh [Thanh Hóa]. Điêu khắc thời Lê Sơ có phong cách khối đồ sộ, kĩ thuật điêu luyện.
* Những thành tựu về giáo dục, khoa cử:
- Nội dung thi cử là các sách của đạo Nho.
Dựng lại Quốc Tử Giám, mở nhiều trường học, mở khoa thi. Nội dung học tập thi cử là sách của đạo Nho. Một năm tổ chức ba kì thi: Hương - Hội - Đình.
=> Giáo dục phát triển đào tạo được nhiều nhân tài.
Câu hỏi trên nằm trong nội dung kiến thức về nước Đại Việt thời Lê Sơ, hãy cùng Top lời giải tìm hiểu nhé!
1. Sơ đồ bộ máy chính quyền thời Lê Sơ
- Sau khi đánh đuổi quân Minh ra khỏi đất nước, Lê Lợi lên ngôi Hoàng đế, khôi phục lại quốc hiệu Đại Việt.
- Tổ chức bộ máy chính quyền: đứng đầu triều đình là vua. Vua trực tiếp nắm mọi quyền hành, kể cả chức tổng chỉ huy quân đội.
- Giúp việc cho vua có các quan đại thần. Ở triều đình có sáu bộ : Lại, Hộ, Lễ, Binh, Hình, Công. Ngoài ra, còn có một số cơ quan chuyên môn như Hàn lâm viện [soạn thảo công văn], Quốc sử viện [viết sử], Ngự sử đài [can gián vua và các triều thần].
- Thời Lê Thái Tổ, Thái Tông, cả nước chia làm 5 đạo; từ thời Thánh Tông, được chia lại thành 13 đạo thừa tuyên. Đứng đầu mỗi đạo thừa tuyên là ba ti phụ trách ba mặt hoạt động khác nhau của mỗi đạo. Dưới đạo có phủ, châu, huyện và xã.
2. Tổ chức quân đội và luật pháp thời Lê Sơ
a. Quân đội
- Tổ chức:
+Theo chế độ: “Ngụ binh ư nông”=>Phục vụ sản xuất và chiến đấu
- Đặc điểm:
+Quân đội: Quân triều đình, quân địa phương
+Binh chủng: Bộ - thủy – kị - tượng binh
+Thường xuyên luyện tập võ nghệ và có năng lực chiến đấu
+Vũ khí: Đao, kiếm, cung tên, hỏa đồng, hỏa pháo…
+Bố trí canh phòng nhất là những nơi hiểm yếu.
b. Luật pháp
- Đặc điểm: Năm 1483 ban hành luật Hồng Đức
- Nội dung:
+ Bảo vệ chủ quyền quốc gia
+ Bảo vệ quyền lợi của vua, hoàng tộc
+ Bảo vệ quyền lợi của giai cấp thống trị
+ Khuyến khích phát triển kinh tế, giữ gìn truyền thống dân tộc, bảo vệ quyền lợi phụ nữ.
- Tác dụng:
+ Củng cố chế độ phong kiến tập quyền
+ Thúc đẩy kinh tế phát triển, ổn định trật tự xã hội.
3. Tình hình văn hóa - giáo dục thời Lê Sơ
a. Tình hình giáo dục và khoa cử
Nhà Lê rất quan tâm đến giáo dục, đào tạo nhân tài thể hiện ở việc:
- Dựng lại Quốc Tử Giám ở Thăng Long; mở trường các lộ; mọi người đều có thể học và đi thi .
- Tuyển chọn người có tài, có đạođức để làm thầy giáo.
- Mở khoa thi để chọn người tàiralàm quan. Nội dung thi cử là sách của Nho giáo. Người đỗ tiếnsĩ trở lênđược vua ban mũ, áo, phẩm tước, vinh quy bái tổ, khắc tên vào bia tiến sĩ ở Văn Miếu -Quốc Tử Giám.
- Thời Lê Sơ đã tổ chức được 26 khoa thi tiến sĩ, lấy đỗ 989 tiến sĩ, 20 trạng nguyên.
b. Văn hóa, khoa học, nghệ thuật
* Văn học
- Vănthơ chữ Hán: phát triển và tiếp tục chiếm ưu thế:
+ Nguyễn Trãi cóQuânTrung Từ Mệnh Tập;Bình Ngô Đại Cáo.
+Lê Thánh Tông vớiQuỳnh Uyển cửu ca.
- Văn thơ chữ Nôm: cũng giữ một vị trí quan trọng:
+Quốc Âm thi tậpcủa Nguyễn Trãi.
+Hồng Đức quốc âm thi tậpcủa Lê Thánh Tông.
* Khoa học, nghệ thuật
Bìa sách Đại Việt sử kí toàn thư- Sử học:Đại Việtsử kí[10 quyển] của Lê văn Hưu;Đại Việt sử kí toàn thưcủa Ngô Sĩ Liên;Lam Sơn thực lụccủa Ngô Sĩ Liên.
- Địa lý:Hồng Đức bản đồcủa Lê Thánh Tông;Dư địa chícủa Nguyễn Trãi,...
- Y học:Bản thảo thực vật toátyếucủa Phan Phu Tiên.
- Toánhọc:Đại thành toánphápcủa Lương Thế Vinh;Lập thành toánphápcủa Vũ Hữu.
- Vua Lê Thái Tổ cho dựng lại Quốc tử giám ờ kinh đô ThăngLong. Ở các đạo, phủ đều có trường công, hằng năm mở khoa thiđể tuyển chọn quan lại. Đa số dân đều có thể đi học, trừ kẻ phạmtội và làm nghề ca hát.* Giáo dục và khoa cử- Vua Lê Thái Tổ cho dựng lại Quốc tử giám ờ kinh đô Thăng Long. Ở các đạo, phủ đều có trường công,hằng năm mở khoa thi để tuyển chọn quan lại. Đa số dân đều có thể đi học, trừ kẻ phạm tội và làm nghềca hát. Nội dung học tập, thi cử là các sách của đạo Nho. Nho giáo chiếm địa vị độc tôn. Phật giáo, Đạogiáo bị hạn chế.- Thời Lê sơ [1428 - 1527] tổ chức được 26 khoa thi, lấy đỗ 989 tiến sĩ và 20 trạng nguyên.* Văn học, khoa học, nghệ thuật- Văn học chữ Hán tiếp tục chiếm ưu thế, văn học chữ Nôm giữ vị trí quan trọng. Văn thơ thời Lê sơ cónội dung yêu nước sâu sắc, thể hiện niềm tự hào dân tộc, khí phách anh hùng và tinh thần bất khuất củadân tộc.- Sử học có tác phẩm Đại Việt sử kí toàn thư, Đại Việt sử kí, Lam Sơn thực lục...- Địa lí có tác phẩm Hồng Đức bản đồ, Dư địa chí, An Nam hình thăng đồ.- Y học có Bản thảo thực vật toát yếu.- Toán học có Đại thành toán pháp, Lập thành toán pháp.- Nghệ thuật sân khấu ca múa nhạc, chèo, tuồng... đều phát triển.- Điêu khắc có phong cách khối đồ sộ, kĩ thuật điêu luyện.Một số danh nhân văn hoá xuất sắc của dân tộc như Nguyễn Trãi, Lê Thánh Tông