Liên cầu khuẩn nhóm B [gọi tắt là GBS] , GBS ảnh hưởng đến khoảng 1 trong mỗi 2.000 trẻ sơ sinh ở Hoa Kỳ . Không phải tất cả trẻ sinh ra từ một bà mẹ có kết quả dương tính với GBS sẽ bị nhiễm. Mặc dù GBS rất hiếm gặp ở phụ nữ mang thai, nhưng kết cục có thể là nghiêm trọng. Vì vậy, các bác sĩ Sản khoa cho xét nghiệm tìm Liên cầu nhóm B như là một xét nghiệm thường quy của chăm sóc trước khi sinh.
[ Ảnh phóng to liên cầu khuẩn nhóm B ]
Làm thế nào tôi có thể biết được là tôi bị nhiễm Liên cầu nhóm B?
Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa bệnh tật [CDC] đã đề nghị sàng lọc thường quy về Liên cầu nhóm B ở âm đạo cho tất cả phụ nữ mang thai. Việc sàng lọc này được thực hiện giữa tuần thai thứ 35 và 37 của thai kỳ. Các nghiên cứu cho thấy rằng việc kiểm tra được thực hiện trong vòng 5 tuần sau sinh là chính xác nhất khi dự đoán tình trạng của GBS khi sinh.
Thử nghiệm này là lấy dịch âm đạo bằng que tampond. Mẫu này sau đó được đưa đến một phòng xét nghiệm để nuôi cấy nhằm tìm sự hiện diện của GBS. Kết quả kiểm tra thường có trong vòng 24 đến 48 giờ. Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ khuyến cáo rằng tất cả phụ nữ có các yếu tố nguy cơ trước khi được xét nghiệm GBS [ví dụ phụ nữ có chuyển dạ non bắt đầu trước khi hoàn thành 37 tuần thai] được điều trị bằng kháng sinh IV cho đến khi tình trạng nhiễm GBS được xác định.
Liên cầu nhóm B có bị lây nhiễm không?
Nhiễm Liên cầu nhóm B không phải là bệnh lây truyền qua đường tình dục [STD] . Vi khuẩn gây Liên cầu nhóm B thường sống trong ruột, âm đạo, trực tràng, và khoảng 25% phụ nữ khỏe mạnh mang vi khuẩn Liên cầu nhóm B. Đối với hầu hết phụ nữ, không có triệu chứng mang vi khuẩn Liên cầu nhóm B.
Nếu tôi kiểm tra dương tính đối với Liên cầu nhóm B thì sao?
Nếu kết quả kiểm tra dịch âm đạo cho thấy dương tính với GBS, điều này đơn giản có nghĩa là bạn là một người lành mang trùng. Không phải tất cả trẻ sinh ra từ một bà mẹ có kết quả dương tính với GBS sẽ bị nhiễm. Khoảng 1 trong 200 trẻ sơ sinh mang mẹ bị nhiễm Liên cầu nhóm B và không được điều trị bằng kháng sinh sẽ phát triển các dấu hiệu và triệu chứng của nhiễm Liên cầu nhóm B. Tuy nhiên, có những triệu chứng có thể cho thấy bạn có nguy cơ sinh con nhiễm Liên cầu nhóm B cao hơn.
Những triệu chứng này bao gồm :
• Ối vỡ sớm trước 37 tuần
• Ối vỡ sớm trước 18 giờ hoặc lâu hơn trước khi sinh
• Sốt trong khi chuyển dạ
• Nhiễm trùng đường tiểu do Liên cầu nhóm B trong thời kỳ mang thai
• Tiền sử sinh trước đây bé bị nhiễm Liên cầu nhóm B
Trong trường hợp này, bác sĩ của bạn sẽ sử dụng kháng sinh để bảo vệ con bạn không nhiễm Liên cầu nhóm B khi sinh.
Theo CDC, nếu bạn đã thử nghiệm dương tính và không có nguy cơ cao, cơ hội sinh con của bạn với GBS là:
• 1/200 nếu không dùng kháng sinh
• 1/4000 nếu dùng kháng sinh
[ Ảnh minh họa ]
Làm thế nào tôi có thể bảo vệ con tôi khỏi Liên cầu nhóm B?
Nếu bạn có kết quả dương tính với Liên cầu nhóm B và có các tiêu chí có nguy cơ cao, bác sĩ của bạn có thể sẽ khuyên bạn dùng kháng sinh thông qua đường tiêm tĩnh mạch trong thời gian sinh của bạn để ngăn ngừa bệnh tật. Dùng kháng sinh làm giảm đáng kể nguy cơ bé phát triển sớm nhiễm khuẩn Liên cầu nhóm B.
Đối với phụ nữ là những người mang mầm bệnh Strep B, thuốc kháng sinh được sử dụng trước khi bắt đầu chuyển dạ không có hiệu quả trong việc ngăn ngừa sự lây truyền của Liên cầu nhóm B. Vì chúng sống tự nhiên trong đường tiêu hóa nên vi khuẩn có thể trở lại sau khi dùng kháng sinh. Một phụ nữ có thể xét nghiệm dương tính ở những thời điểm nhất định và âm tính ở thời điểm khác. Đây là lý do tại sao điều quan trọng là tất cả phụ nữ mang thai được thử nghiệm cho Liên cầu nhóm B trong khoảng từ 35 đến 37 tuần của mỗi lần mang thai .
Làm thế nào Liên cầu nhóm B ảnh hưởng đến trẻ sơ sinh?
Trẻ sơ sinh có thể bị nhiễm Liên cầu nhóm B sớm hoặc muộn.
Các dấu hiệu và triệu chứng của nhiễm Liên cầu nhóm B sớm khởi phát bao gồm :
• Dấu hiệu và triệu chứng xảy ra trong thời điểm sinh
• Nhiễm khuẩn máu, viêm phổi, và viêm màng não , là những biến chứng phổ biến nhất
• Có các vấn đề về hô hấp
• Tim mạch và huyết áp không ổn định
• Các vấn đề về đường tiêu hóa và thận
Nhiễm Liên cầu nhóm B khởi phát sớm xảy ra thường xuyên hơn khởi phát muộn. Thuốc kháng sinh tiêm tĩnh mạch được sử dụng để điều trị các bà mẹ và trẻ sơ sinh có nhiễm Liên cầu nhóm B khởi phát sớm.
Các dấu hiệu và triệu chứng của Liên cầu nhóm B khởi phát muộn bao gồm :
• Các dấu hiệu và triệu chứng xảy ra trong vòng một tuần hoặc vài tháng khi sinh
• Viêm màng não, là triệu chứng phổ biến nhất
Các câu hỏi thường gặp:
- Liên cầu nhóm B nghiêm trọng như thế nào?
Liên cầu nhóm B có thể gây ra viêm bàng quang và tử cung cho người mẹ. Trong những trường hợp nghiêm trọng, Liên cầu nhóm B có thể gây viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm phổi, hoặc thai chết lưu .
- Tôi có thể làm gì để ngăn ngừa con tôi bị nhiễm GBS?
Kháng sinh tiêm tĩnh mạch [tiêm tĩnh mạch] được khuyến cáo trong khi sinh để giảm nguy cơ bị bệnh. Khuyến cáo rằng thuốc kháng sinh được cung cấp khi chuyển dạ đã bắt đầu và mỗi bốn giờ trong thời gian chuyển dạ cho đến khi sinh.
- Nếu tôi đẻ mổ lấy thai. Tôi có cần phải điều trị Liên cầu nhóm B không?
Nếu bạn có kết quả dương tính với Liên cầu nhóm B và chưa có dấu hiệu chuyển dạ hoặc ối chưa vỡ thì bạn không cần điều trị Liên cầu nhóm B trong khi sinh. Nếu bạn có xết nghiệm Liên cầu nhóm B dương tính, chuyển dạ đã bắt đầu hầu hết các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khoẻ vẫn sẽ yêu cầu bạn phải điều trị GBS ngay cả khi bạn đang mổ lấy thai.
Xem thêm:
Gói sinh trọn gói tại Bệnh viện Quốc tế Vinh
Hướng dẫn đăng ký gói sinh trọn gói
Ban Tư vấn sức khỏe – Bệnh viện Quốc Tế Vinh 99 Phạm Đình Toái, Xã Nghi Phú, TP. Vinh
Số điện thoại liên hệ: 023 8396 8888 Đường dây nóng: 0931 353 585
Bạn đọc có thắc mắc, tư vấn sức khỏe có thể gửi câu hỏi về địa chỉ:
Email: - Facebook : www.facebook.com/Benhvienquoctevinh
Liên cầu nhóm B là gì?Liên cầu nhóm B [GBS] hay còn gọi là Streptococcus agalactiaelà một vi khuẩn Gram dương, thường gặp ở đường tiêu hóa và đường sinh dục của phụ nữ. Phần lớn phụ nữ mang GBS thường không có triệu chứng và không ảnh hưởng đến sức khỏe. Một số ít phụ nữ có thể bị viêm đường tiết niệu, viêm nội mạc tử cung.
Hình Liên cầu khuẩn nhóm B [Hình minh họa]
GBS là nguyên nhân hàng đầu gây nhiễm trùng ở trẻ sơ sinh, với tỷ lệ tử vong cao tới 50% ở giai đoạn chu sinh do các bệnh nhiễm trùng nguy hiểm như nhiễm trùng huyết, viêm phổi, viêm màng não, nhiễm trùng da... Ngay cả khi được điều trị tích cực thì nguy cơ trẻ tử vong hay để lại di chứng nặng nề là rất cao.
Ở phụ nữ mang thai, liên cầu nhóm B có thể gây sảy thai, đẻ non, thai chết lưu, thai chậm phát triển trong tử cung, rỉ ối, ối vỡ non, ối vỡ sớm...
Hậu quả nhiễm liên cầu nhóm B ở trẻ nhỏ được phân thành 2 loại: nhiễm GBS khởi phát sớm và nhiễm GBS khởi phát muộn.
- Nhiễm GBS khởi phát sớm: Thường xảy ra trong 7 ngày đầu sau sinh, 90% có biểu hiện trong 12 – 24h sau sinh với bệnh lý như viêm phổi, viêm màng não, nhiễm trùng huyết. Trong số trẻ bị nhiềm GBS khới phát sớm có khoảng 6% trẻ bị tử vong và 7,4% số trẻ để lại di chứng nặng nề.
- Nhiễm GBS khởi phát muộn: Xảy ra ở những trẻ từ 07 – 90 ngày tuổi, thường gây viêm màng não, viêm phổi, viêm xương tủy, viêm khớp và nhiễm trùng máu. Nhiễm GBS khởi phát muộn ít gặp hơn so với nhiễm GBS khởi phát sớm [khoảng 30% trẻ bị nhiễm GBS sẽ thuộc loại nhiễm GBS khởi phát muộn]. Nhiễm GBS khởi phát muộn có tỷ lệ tử vong thấp hơn so với nhiễm GBS khởi phát sớm, nhưng một nửa số trẻ sống sót sau nhiễm GBS giai đoạn muộn sẽ bị di chứng vĩnh viễn về thể chất cũng như tinh thần.
Một trong những nguyên nhân chính khiến trẻ bị nhiễm GBS là do lây truyền từ mẹ sang con trong quá trình chuyển dạ hoặc sau khi vỡ ối. Do vậy nếu người mẹ chủ động xét nghiệm tìm Liên cầu nhóm B trong thai kỳ để có biện pháp dự phòng trước khi chuyển dạ sẽ ngăn ngừa được việc lây truyền GBS từ mẹ sang con, giúp loại trừ nguy cơ mắc bệnh và đảm bảo an toàn sức khỏe cho cả mẹ và bé.
Khi nào phụ nữ có thai cần làm xét nghiệm sàng lọc Liên cầu nhóm B?
Phụ nữ có thai khi mang Liên cầu nhóm B thường không có triệu chứng gì đặc biệt và rất khó để phát hiện nếu chỉ dưa vào lâm sàng. Chính vì vậy, Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ đã khuyến nghị tất cả phụ nữ nên sàng lọc liên cầu nhóm B trong quá trình mang thai. Tầm soát GBS nên được thực hiện khi thai được 35 – 37 tuần đối với đơn thai và 32 – 34 tuần đối với trường hợp đa thai vì nguy cơ đẻ non cao hơn.
Xét nghiệm sàng lọc Liên cầu nhóm B được thực hiện như thế nào?
Trước khi xét nghiệm thai phụ không cần chuẩn bị gì. Bác sĩ hoặc nữ hộ sinh sẽ dùng tăm bông vô trùng lấy dịch trong âm đạo. Mẫu bệnh phẩm này được gửi ngay đến phòng xét nghiệm để nuôi cấy trongmôi trường đặc biệttìm GBS, trường hợp không chuyển mẫu bệnh phẩm ngay được thì phải lưu trữ mẫu trong tủ lạnh [ngăn mát] nhưng không quá 2h.Bác sĩ sẽ đưa ra kết luận chính xác nhất sau 02 - 03 ngàyxét nghiệm. Nếu phát hiện ra Liên cầu nhóm B trong mẫu dịch âm đạo và trực tràng của người mẹ, phòng xét nghiệm sẽ tiến hành làm kháng sinh đồ để tìm ra kháng sinh phù hợp.
Người mẹ được xác định mang Liên cầu khuẩn nhóm B cần phải được điều trị và thực hiện các biện pháp dự phòng lây truyền sang trẻ sơ sinh theo đúng khuyến cáo của bác sĩ chuyên khoa như tiêm kháng sinh dự phòng trong khi chuyển dạ để giảm nguy cơ trẻ sinh ra bị nhiễm GBS.
Phụ nữ có thai làm xét nghiệm sàng lọc Liên cầu nhóm B ở đâu?
Khoa Vi sinh - Bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển Uông Bí đã được cấp chứng nhận ISO 15189: 2012, có đầy đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại và nhân viên y tế có trình độ chuyên môn và kỹ năng tay nghề cao. Do vậy phụ nữ mang thai có thể yên tâm lựa chọn xét nghiệm sàng lọc Liên cầu B tại Khoa Vi sinh, Bệnh viện Việt Nam – Thụy Điển Uông Bí.