Buồn nôn và nôn là các triệu chứng cực kỳ thường gặp mà hầu như ai cũng từng gặp ít nhất một lần trong đời. Đây có thể là triệu chứng của hàng loạt các tình trạng y khoa khác nhau.
Biểu hiện có thể cấp tính hoặc mãn tính, từ triệu chứng khó chịu nhẹ đến tình trạng làm giảm chất lượng cuộc sống hoặc là dấu hiệu của một bệnh lý đe dọa đến tính mạng. Hãy cùng nhau tìm hiểu về nôn và buồn nôn ở bài viết dưới đây.
1. Buồn nôn và nôn là như thế nào?
Buồn nôn là khó chịu trong bụng và cổ họng, khiến người bệnh cần phải nôn ra ngoài. Buồn nôn và nôn là hai triệu chứng thường đi kèm với nhau. Tuy nhiên đôi khi bệnh nhân chỉ buồn nôn và không có triệu chứng nôn. Ngược lại, có một số bệnh nhân lại nôn nhiều mà hoàn toàn không có cảm giác buồn nôn trước đó.
Để có thể ngăn chặn tình trạng buồn nôn thì trước hết bạn cần biết nguyên nhân dẫn đến buồn nôn của mình. Khám phá video bên dưới để tìm ra nguyên nhân buồn nôn của mình nhé!
2. Nguyên nhân của buồn nôn và nôn là gì?
Có khá nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến 2 triệu chứng trên. Tuy nhiên những nguyên nhân thường gặp hơn cả như:
- Ngộ độc thức ăn: Khi ăn những thức ăn không sạch bạn hoàn toàn có thể gặp phải tình trạng ngộ độc với triệu chứng buồn nôn và nôn. Đó là do thức ăn gây nên những tình trạng viêm nhiễm trong đường tiêu hóa [đặc biệt ở dạ dày]. Sự viêm nhiễm này còn thường gây ra triệu chứng tiêu chảy. Không chỉ trong ngộ độc thức ăn mà bất kỳ những nguyên nhân gây viêm nhiễm dạ dày cũng có thể dẫn đến triệu chứng nôn và buồn nôn.
- Chóng mặt hoặc say tàu xe: Nhiều bệnh nhân gặp phải tình trạng say tàu xe. Đó là do sự di chuyển gây mất căng bằng khiến bạn cảm thấy chóng mặt, nôn và buồn nôn kèm theo.
- Do thuốc: Hầu hết các thuốc đều có tác dụng phụ. Tác dụng phụ thường gặp nhất của thuốc là buồn nôn và nôn. Điều này có thể gặp ở rất nhiều loại thuốc khác nhau như kháng sinh, thuốc giảm đau hay thậm chí thuốc tránh thai. Những bệnh nhân ung thư đang điều trị với hóa chất hay những bệnh nhân sau gây mê cũng thường gặp phải triệu chứng này.
- Thai kỳ: Nhiều bà mẹ cảm thấy buồn nôn và nôn khi mang thai. Trường hợp này thường được gọi là nghén thai kỳ.
- Bệnh trào ngược dạ dày thực quản: Đây là tình trạng chất dịch tiêu hóa ở dạ dày trào ngược bất thường lên lại thực quản. Điều này dẫn đến cảm giác buồn nôn và nôn
- Các bệnh lý về dạ dày và ruột non: Những bệnh nhân gặp các bệnh lý về dạ dày và ruột non khiến cho sự lưu thông và chức năng tiêu hóa bị ảnh hưởng dẫn đến triệu chứng buồn nôn và nôn.
- Đau nửa đầu migraine: Nhiều bệnh nhân mắc chứng đau nửa đầu migraine thường có buồn nôn và nôn đi kèm với triệu chứng đau đầu
- Rượu bia: Uống quá nhiều bia rượu cũng là nguyên nhân rất thường gặp gây buồn nôn và nôn.
>> Đau bụng là một trong những triệu chứng về đường tiêu hóa thường gặp ở trẻ nhỏ. Nhưng triệu chứng đau bụng lại khác nhau tùy theo độ tuổi của trẻ và nguyên nhân gây bệnh. Vì vậy bạn cần phải theo dõi sát những dấu hiệu nặng để kịp thời đưa trẻ đến khám Bác sĩ. Xem thêm: Làm gì khi trẻ bị đau bụng?
Trong khi hầu hết nguyên nhân gây buồn nôn không phải là nghiêm trọng, tuy vậy có một số nguyên nhân là nghiêm trọng. Bao gồm tăng áp lực nội sọ thứ phát trong chấn thương đầu hay xuất huyết, đột quỵ, nhiễm toan tăng ceton đái đường, u não, phẫu thuật, đau tim, viêm tụy, tắc ruột non, viêm màng não, viêm ruột thừa, viêm túi mật, suy thượng thận cấp tính, sỏi ống mật chủ [từ sỏi mật], viêm gan. Cũng như dấu hiệu của nhiễm độc cacbon monoxit và một số tình trạng khác.
3. Khi nào cần đi khám?
Thông thường khi triệu chứng buồn nôn và nôn kéo dài trên 2 ngày không bớt hoặc khi đi kèm với các triệu chứng bất thường liệt kê dưới đây bệnh nhân cần đến các cơ sở y tế để thăm khám và điều trị bệnh.
Đau ngực hoặc đau bụng.
Nôn ra chất dịch màu cà phê hoặc nôn ra máu.
Đi cầu ra máu hoặc đi cầu ra chất có màu giống nước trà.
Sốt cao.
Đau đầu hoặc đau cổ, cứng cổ.
Cảm thấy mệt mỏi nhiều.
Các triệu chứng của tình trạng mất nước quá mức như:
- Mệt mỏi.
- Cảm giác khát nước.
- Khô môi, khô miệng.
- Chuột rút.
- Chóng mặt.
- Nước tiểu vàng sậm hoặc đi tiểu ít.
4. Làm gì để giảm buồn nôn và nôn?
Những việc làm có thể khiến bạn cảm thấy dễ chịu hơn như:
- Uống thêm nhiều nước.
- Tạm thời chuyển sang ăn thức ăn lỏng, dễ tiêu hóa như cháo, súp,… Cần tránh những loại thức ăn chứa nhiều chất béo.
- Nếu bạn đang uống thuốc, hãy uống thuốc cùng những bữa ăn nếu điều đó được bác sĩ điều trị đồng ý. Việc này đôi khi cũng giúp cải thiện triệu chứng nôn và buồn nôn do thuốc.
5. Điều trị nôn và buồn nôn như thế nào?
Trong những trường hợp buồn nôn và nôn kéo dài và liên tục. Các bác sĩ cần thăm khám và làm các xét nghiệm cần thiết để chẩn đoán được nguyên nhân trước khi điều trị bệnh. Các phương pháp điều trị có thể gặp như:
- Truyền dịch.
- Dùng thuốc chống nôn.
- Đôi khi cần chẩn đoán bệnh bằng các phương tiện như X Quang bụng, các xét nghiệm máu,…
Hầu hết buồn nôn và nôn ngắn hạn nói chung là không gây hại, tuy nhiên đôi lúc lại gặp một tình trạng nghiêm trọng hơn. Việc nôn mửa kéo dài có thể dẫn đến mất nước và /hoặc mất cân bằng chất điện giải.
Trên đây là những thông tin cơ bản về buồn nôn và nôn. Hy vọng cung cấp được những thông tin bước đầu giúp người đọc dễ dàng tiếp tục tìm hiểu thêm vấn đề này. Đừng ngại để lại những thắc mắc ở phần bình luận, cũng như chia sẻ bài viết nếu thấy hữu ích.
Mong nhận được những phản hồi cũng như đồng hành cùng bạn ở những bài viết kế tiếp. Bài viết chỉ mang tính tham khảo, vui lòng liên hệ bác sĩ của bạn để có thêm thông tin.
Bác sĩ Ngô Minh Quân
Bài viết bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Mai Viễn Phương - Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.
Mệt mỏi là tình trạng kết hợp giữa cảm giác buồn ngủ và cạn kiệt năng lượng. Buồn nôn xảy ra khi dạ dày của bạn cảm thấy khó chịu hoặc nôn nao. Mệt mỏi và buồn nôn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau.
Nôn hoặc nôn mửa là một quá trình thải mạnh các chất trong dạ dày. Nó có thể là một sự kiện xảy ra một lần liên quan đến một thứ gì đó không ổn định trong dạ dày. Nôn mửa tái diễn có thể do các tình trạng bệnh lý có từ trước.
Nôn mửa thường xuyên cũng có thể dẫn đến mất nước, có thể đe dọa tính mạng nếu không được điều trị.
Nôn mửa khá phổ biến. Ăn quá nhiều hoặc uống quá nhiều rượu có thể khiến một người nôn nao. Điều này thường không phải là một nguyên nhân đáng lo ngại. Nôn mửa không phải là một tình trạng. Đó được coi là một triệu chứng của các tình trạng khác như:
Thường xuyên nôn mửa không liên quan đến bất kỳ nguyên nhân nào trong số này có thể là triệu chứng của hội chứng nôn mửa theo chu kỳ. Tình trạng này được nhận biết bởi việc nôn mửa kéo dài đến 10 ngày. Nó thường đi kèm với buồn nôn và thiếu năng lượng, chủ yếu xảy ra trong thời thơ ấu.
Theo Mayo Clinic , hội chứng nôn mửa theo chu kỳ thường ảnh hưởng đến trẻ em trong độ tuổi từ 3 đến 7. Hội chứng này xảy ra ở khoảng 3 trong số 100.000 trẻ em, theo một nghiên cứu năm 2012 .
Tình trạng này có thể gây ra các đợt nôn mửa nhiều lần trong năm nếu không được điều trị. Nó cũng có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng bao gồm:
- Mất nước
- Sâu răng
- Viêm thực quản
- Một vết rách trong thực quản
Nôn là một trong những triệu chứng của ngộ độc thực phẩm
Mất nước là biến chứng phổ biến nhất liên quan đến nôn mửa. Nôn mửa khiến dạ dày của bạn không chỉ tống thức ăn mà còn cả chất lỏng. Mất nước có thể gây ra:
- Khô miệng
- Mệt mỏi
- Nước tiểu đậm
- Giảm đi tiểu
- Đau đầu
- Lú lẫn
Tình trạng mất nước đặc biệt nghiêm trọng ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ bị nôn trớ. Trẻ nhỏ hơn có khối lượng cơ thể nhỏ hơn và do đó có ít chất lỏng hơn để duy trì bản thân. Cha mẹ có con em xuất hiện các triệu chứng mất nước nên nói chuyện ngay với bác sĩ nhi khoa của gia đình.
Suy dinh dưỡng là một biến chứng khác của nôn mửa. Không chế biến thức ăn đặc khiến cơ thể mất chất dinh dưỡng. Nếu bạn đang cảm thấy mệt mỏi và suy nhược quá mức liên quan đến nôn mửa thường xuyên, hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế.
Điều trị nôn giải quyết nguyên nhân cơ bản. Bổ sung nước rất quan trọng ngay cả khi bạn chỉ nôn một lần. Nên uống nước trong. Các chất lỏng trong có chứa chất điện giải có thể giúp cung cấp các chất dinh dưỡng thiết yếu bị mất do nôn mửa.
Thức ăn đặc có thể gây kích ứng dạ dày nhạy cảm, làm tăng khả năng nôn trớ. Nên tránh thức ăn rắn cho đến khi dung nạp được chất lỏng trong suốt.
Bác sĩ có thể kê đơn thuốc chống nôn cho những trường hợp nôn thường xuyên. Những loại thuốc này giúp giảm các đợt nôn.
Các biện pháp thay thế như ăn các sản phẩm có chứa gừng, cam bergamot và dầu sả cũng có thể hữu ích. Sử dụng các biện pháp thay thế có thể gây ra tương tác thuốc. Nói chuyện với bác sĩ của bạn trước khi bắt đầu bất kỳ biện pháp thay thế nào.
Thay đổi chế độ ăn uống cũng có thể giúp giảm nôn thường xuyên. Điều đó đặc biệt hữu ích đối với tình trạng ốm nghén. Thực phẩm giúp giảm nôn bao gồm:
- Thực phẩm không ngon
- Bánh mặn
- Sản phẩm gừng như bia gừng
Bạn cũng có thể thử ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày.
Mệt mỏi là tình trạng kết hợp giữa cảm giác buồn ngủ và cạn kiệt năng lượng. Nó có thể từ cấp tính đến mãn tính. Đối với một số người, mệt mỏi có thể xảy ra trong thời gian dài và ảnh hưởng đến khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày của họ.
Buồn nôn xảy ra khi dạ dày của bạn cảm thấy khó chịu hoặc nôn nao. Bạn có thể không thực sự nôn, nhưng bạn có thể cảm thấy như thể bạn có thể. Giống như mệt mỏi, buồn nôn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân.
Buồn nôn và mệt mỏi đều xuất phát từ nhiều nguyên nhân
Buồn nôn và mệt mỏi có thể do nhiều nguyên nhân, từ nguyên nhân sinh lý đến thói quen lối sống. Ví dụ về thói quen lối sống có thể gây ra mệt mỏi và buồn nôn bao gồm:
Yếu tố tâm lý cũng có thể góp phần gây ra buồn nôn và mệt mỏi như:
- Sự lo ngại
- Phiền muộn
- Căng thẳng quá mức
- Nỗi buồn
Nguyên nhân liên quan đến nhiễm trùng và viêm bao gồm:
Nguyên nhân liên quan đến các yếu tố nội tiết và chuyển hóa bao gồm:
Nguyên nhân liên quan đến yếu tố thần kinh bao gồm:
Một số tình trạng khác có thể dẫn đến buồn nôn và mệt mỏi bao gồm:
Tìm kiếm sự trợ giúp y tế ngay lập tức nếu tình trạng mệt mỏi và buồn nôn của bạn kèm theo:
- Khó thở
- Đau đầu
- Đau ngực
- Sốt
- Có suy nghĩ tự làm hại bản thân
- Vàng mắt hoặc da
- Nói lắp
- Nôn mửa nhiều lần
- Nhầm lẫn kéo dài
- Chuyển động mắt bất thường
Thay đổi lối sống thường xuyên có thể giúp giảm mệt mỏi và buồn nôn. Lên lịch hẹn với bác sĩ nếu bạn không cảm thấy được nghỉ ngơi ngay cả sau khi ngủ cả đêm.
Nếu bạn bị ung thư, hãy hỏi bác sĩ về các biện pháp can thiệp có thể nâng cao mức năng lượng của bạn.
Thông tin này là một bản tóm tắt. Luôn tìm kiếm sự chăm sóc y tế nếu bạn lo lắng rằng bạn có thể đang gặp trường hợp khẩn cấp y tế.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec là một trong những bệnh viện không những đảm bảo chất lượng chuyên môn với đội ngũ y bác sĩ đầu ngành, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại mà còn nổi bật với dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh toàn diện, chuyên nghiệp; không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và tiệt trùng tối đa.
Làm thế nào để điều trị mệt mỏi và buồn nôn?
Những thói quen lành mạnh, chẳng hạn như ngủ đủ giấc, ăn thức ăn lành mạnh và tập thể dục thường xuyên có thể giúp bạn giảm mệt mỏi và buồn nôn. Tránh các thói quen xấu như hút thuốc, uống quá nhiều rượu hoặc lạm dụng thuốc cũng có thể giúp giảm mệt mỏi và buồn nôn.
Bác sĩ có thể kê đơn thuốc để điều trị một tình trạng cơ bản.
Chăm sóc tại nhà: Cung cấp đủ nước bằng cách uống nước trong có thể giúp giảm mệt mỏi và buồn nôn. Duy trì mức độ hoạt động lành mạnh không liên quan đến việc tập thể dục quá mức cũng có thể giúp ngăn ngừa hoặc giảm các triệu chứng này.
Mệt mỏi có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của bạn. Thực hiện các bước sau để ngăn chặn sự bắt đầu của mệt mỏi và buồn nôn:
- Ngủ đủ giấc mỗi đêm [thường từ 7 đến 8 giờ].
- Quản lý lịch trình của bạn để công việc của bạn không trở nên quá khắt khe.
- Tránh uống rượu quá mức.
- Không hút thuốc và lạm dụng ma túy.
- Ăn nhiều bữa nhỏ và uống nhiều nước.
- Tập luyện đều đặn.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số 1900 232 389 [phím 0 để gọi Vinmec] hoặc đăng ký lịch khám tại viện TẠI ĐÂY. Nếu có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa cùng bác sĩ Vinmec, quý khách đặt lịch tư vấn TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn
Bài viết tham khảo nguồn: cancer.gov, my.clevelandclinic.org, mayoclinic.org
XEM THÊM: