Nếu sử dụng thuốc xổ trị táo bón không đúng cách, nó có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng. Các vấn đề mà bạn có thể gặp phải có thể là bị mất nước nghiêm trọng, tổn thương nội tạng… Do đó, biết cách dùng đúng thuốc nhuận tràng sẽ giúp bệnh nhân tránh được những tác hại không mong muốn.
Thuốc xổ hay còn gọi là thuốc nhuận tràng là một loại thuốc được sử dụng để trị táo bón. Chúng có tác dụng làm tăng nhu động ruột, rút ngắn thời gian vận chuyển chất thải trong đường ruột. Ngoài ra, một số loại thuốc thuộc nhóm thuốc này có thể làm mềm phân. Điều này khiến các chất thải được tống ra ngoài một cách nhanh chóng và dễ dàng, khắc phục được táo bón.
Hiện nay có 4 nhóm thuốc nhuận tràng chính. Tùy vào mức độ bệnh lý và biểu hiện khác nhau mà các loại thuốc được sử dụng cũng khác nhau. Các loại thuốc thường được sử dụng bao gồm:
+ Thuốc nhuận tràng tạo khối:
Những loại thuốc này có tác dụng bổ sung chất xơ cho cơ thể nên còn được gọi là chất bổ sung chất xơ. Chúng hoạt động tương tự như các chất xơ có trong các loại thực phẩm mà chúng ta sử dụng hàng ngày. Có nghĩa là các loại thuốc nhuận tràng tạo khối cũng sẽ làm gia tăng chất thải, giúp phân mềm hơn và tăng nhu động ruột. Từ đó khiến người bệnh đi đại tiện dễ dàng hơn.
Nếu một người bị táo bón, nên sử dụng các loại thuốc nhuận tràng tạo khối trước. Thông thường, thuốc sẽ phát huy tác dụng sau khoảng 6 – 12 giờ sử dụng.
+ Thuốc nhuận tràng thẩm thấu:
Tác dụng của các loại thuốc này là làm tăng độ ẩm cho các chất thải trong đường ruột. Điều này giúp chúng di chuyển và được tống ra ngoài dễ dàng hơn. Tuy nhiên, sẽ phải mất tới 2 – 3 ngày sau thì chúng mới phát huy tác dụng.
+ Thuốc nhuận tràng kích thích:
Thuốc nhuận tràng kích thích sẽ kích thích lớp niêm mạc đường ruột, giúp bạn nhanh đi đại tiện hơn. Thuốc sẽ có tác dụng sau khoảng 6 – 12 giờ uống thuốc.
+ Thuốc nhuận tràng làm mềm phân:
Loại thuốc này sẽ tác động lên bề mặt chất thải, làm giảm sức căng trên bề mặt. Điều này giúp chúng hấp thụ được nhiều nước hơn, khiến chúng mềm hơn. Sau khoảng 12 – 72 giờ sử dụng thì các loại thuốc này sẽ phát huy được tác dụng.
Ngoài ra, còn có một số loại thuốc nhuận tràng khác nữa. Tuy ít khi được sử dụng nhưng chúng cũng sẽ có tác dụng làm giảm chứng táo bón mà bạn đang mắc phải. Bao gồm:
- Thuốc nhuận tràng bôi trơn: Có tác dụng làm giảm bớt lượng nước được hấp thu tại đường ruột.
- Thuốc nhuận tràng muối: Được sử dụng để làm rỗng ruột, và thường được dùng khi chuẩn bị làm phẫu thuật.
- Thuốc nhuận tràng prokinetic: Đây là loại thuốc xổ trị táo bón cho những trường hợp bệnh nặng. Mắc các bệnh lý như táo bón vô căn mạn tính, hội chứng ruột kích thích…
Khi sử dụng các loại thuốc này, bạn cần phải chú ý dùng đúng liều lượng và thời gian sử dụng đã được quy định. Vì lạm dụng thuốc bạn có thể gặp phải những vấn đề nghiêm trọng.
Uống thuốc xổ trị táo bón là một biện pháp được nhiều người sử dụng. Tuy nhiên, khi lạm dụng hoặc sử dụng sai cách, chúng có thể gây hại cho sức khỏe bệnh nhân. Các vấn đề mà bạn có thể gặp phải bao gồm:
+ Mất điện giải và khoáng chất [nhất là kali]:
Đây là một biến chứng phổ biến khi lạm dụng thuốc xổ trị táo bón. Điện giải và khoáng chất đều là những thứ có vai trò vô cùng quan trọng đối với các cơ quan trong cơ thể. Nếu bị mất cân bằng điện giải và khoáng chất, hoạt động của các cơ quan trong cơ thể sẽ bị rối loạn, nhất là hệ thần kinh, cơ bắp, ruột kết, tim.
+ Cơ thể mất nước nghiêm trọng:
Tình trạng này khiến cho cơ thể mất sức, chân tay run, hoa mắt, làm cho thận bị tổn thương. Đôi khi, có thể gây tử vong.
+ Bị phụ thuộc vào thuốc nhuận tràng:
Nếu dùng thuốc nhuận tràng thường xuyên và trong thời gian dài, đại tràng của bạn có thể ngưng phản ứng với liều dùng thông thường. Điều này có nghĩa nếu sau này bạn bị táo bón, bạn sẽ cần phải sử dụng thuốc với liều lượng cao hơn. Có những trường hợp chỉ đi đại tiện được khi sử dụng thuốc nhuận tràng.
+ Tổn thương nội tạng:
Sử dụng thuốc trong thời gian dài có thể làm cho đại tràng bị kéo căng, trở nên trơ cứng, mỏng, mềm.
Ngoài ra, lạm dụng thuốc nhuận tràng cũng có thể khiến đại tràng bị nhiễm trùng, tổn thương gan, tăng nguy cơ bị ung thư ruột kết.
Để bảo đảm an toàn khi sử dụng các loại thuốc xổ trị táo bón, bạn cần lưu ý một số vấn đề như sau:
- Không được tự ý mua các loại thuốc nhuận tràng để sử dụng. Bởi ở mỗi dạng thuốc sẽ phù hợp với tình trạng bệnh lý khác nhau. Vì vậy, bạn nên trao đổi với các bác sĩ để được chỉ định các loại thuốc phù hợp.
- Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và cách dùng trước khi uống thuốc.
- Chỉ được sử dụng những loại thuốc này trong thời gian ngắn. Không được lạm dụng hoặc uống quá nhiều vì chúng có thể gây tiêu chảy hoặc làm tắc nghẽn ruột.
- Những người mắc bệnh Crohn, viêm loét dạ dày tá tràng, phụ nữ đang mang thai… không nên sử dụng các loại thuốc này. Trao đổi với các bác sĩ để được cung cấp thêm thông tin về vấn đề này.
- Tương tự như các loại thuốc tây khác, uống thuốc nhuận tràng cũng có thể gây ra nhiều tác dụng phụ. Vì vậy, nếu thấy cơ thể có các biểu hiện bất thường, hãy gọi ngay cho các cơ sở y tế để được cấp cứu kịp thời.
- Nếu sau khi sử dụng các loại thuốc này mà táo bón không giảm, bạn nên đến các trung tâm y tế để được thăm khám và điều trị.
Nếu táo bón không quá nặng, bạn không nhất thiết phải sử dụng đến các loại thuốc nhuận tràng. Bạn có thể khắc phục chứng táo bón bằng cách thay đổi thói quen ăn uống, sinh hoạt của bản thân. Sau đây là những cách mà bạn có thể áp dụng:
- Bổ sung thêm các thực phẩm giàu chất xơ cho cơ thể. Những thực phẩm mà bạn nên sử dụng khi bị táo bón bao gồm rau củ, trái cây tươi, đậu và các loại hạt, ngũ cốc nguyên hạt như gạo, yến mạch…
- Uống nhiều nước để kích thích hệ tiêu hóa, bôi trơn đường ruột, làm mềm phân.
- Tập thể dục, thể thao thường xuyên.
- Nếu làm các công việc văn phòng, nên tranh thủ thời gian để đi lại, vận động. Tránh ngồi hoặc đứng lâu một chỗ.
- Giữ tâm trạng vui vẻ, thoải mái. Tránh tình trạng căng thẳng, mệt mỏi kéo dài.
Sử dụng các loại thuốc nhuận tràng có thể khiến bạn gặp phải những vấn đề nghiêm trọng. Do đó, bạn cần phải chú ý dùng thuốc cho đúng cách. Bên cạnh đó, để bệnh nhanh được hồi phục và có thể ngăn ngừa táo bón, hãy thay đổi chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt của bản thân cho hợp lý hơn.
Xem thêm: Bệnh trĩ: Nguyên nhân, Dấu hiệu cách điều trị dứt điểm từ chuyên gia
Thuốc xổ trị táo bón có công dụng hiệu quả trong việc giúp đào thải phân thừa ra khỏi cơ thể nhanh chóng. Tuy nhiên, sử dụng thuốc xổ như thế nào đúng đắn? Bài viết dưới đây sẽ giúp các bạn hiểu về loại thuốc này, cũng như cách sử dụng chuẩn cần áp dụng.
Tuy nhiên, do thuốc có thể gây ra nhiều tác dụng phụ không mong muốn. Do vậy khi sử dụng cần chú ý lắng nghe chỉ dẫn của bác sĩ. Thuốc nhuận tràng được chia thành 4 loại chính bao gồm:
Đây là các loại thuốc thường chứa các polysaccharide thiên nhiên như psyllium [Metamucil] hoặc tổng hợp methylcellulose [Citrucel]. Các loại thuốc nhuận tràng loại này thường hoạt động bằng cách hút nước trở thành khối gel để giúp làm mềm phân. Đồng thời kích thích nhu động ruột hoạt động mạnh mẽ để thải phân do táo bón gây ra ra ngoài cơ thể.
Thuốc đem lại hiệu quả tốt khi dung nạp. Tuy nhiên lại có nhược điểm là khả năng tác dụng khá chậm chạp từ 1 – 3 ngày nên thuốc chỉ được dùng ngừa bệnh. Ngoài ra, tác dụng phụ không mong muốn của các loại thuốc này là gây ra tắc nghẽn ruột, phình ruột hoặc ở một số người có thể gây ra trung tiện.
Chú ý: Người bệnh khi sử dụng thuốc cần phải uống với nhiều nước. Uống ít nhất 240ml cho một liều thuốc để tránh táo bón trở lại.
Các loại thuốc nhuận tràng loại này thường làm tăng áp lực thẩm thấu. Đồng thời kéo theo nước vào trong lòng ruột để tăng lượng nước trong phân. Chính điều này đã giúp cho phân thuận lợi được bài tiết và đào thải ra bên ngoài nhanh chóng.
Các loại thuốc nhuận tràng loại này thường sử dụng cho các đối tượng là: Những người chuẩn bị thực hiện trị liệu cho bệnh táo bón mãn tính và chuẩn bị nội soi đại tràng.
Chú ý: Thuốc chống chỉ định với các đối tượng là: Bệnh nhân viêm loét đại trực tràng, ung thư trực tràng, bị suy tim, mất nước hoặc tắc ruột.
Các loại thuốc này thường giúp kích thích thần kinh của niêm mạc đại tràng để làm tăng nhu động ruột. Sau khi uống thuốc khoảng 8 – 12 giờ thì thuốc sẽ cho hiệu quả khá tốt.
Tuy nhiên, những tác dụng phụ của các loại thuốc nhuận tràng kích thích thường dễ gây ra đau bụng. Hoặc mất trương lực ruột nếu sử dụng kéo dài.
Các loại thuốc này thường có chứa các thành phần chính là dầu vaseline hoặc paraphin. Chúng có tác dụng sổ cơ học bằng cách ngăn chặn sự hấp thu nước.
Chú ý: Các loại thuốc này không dùng cho các đối tượng bị trào ngược dạ dày thực quản. Ngoài ra để tránh bị trào ngược dịch vào đường hô hấp thì không dùng thuốc này trước khi đi ngủ.
Có thể chia nhuận tràng mềm phân thành:
Đây là thuốc có chứa hàm lượng lớn dầu vaseline. Do đó nó có tác động hiệu quả trong việc giúp đường ruột trơn tru hơn, từ đó phân dễ đào thải ra bên ngoài hơn.
Đây là thuốc nhuận tràng có chứa các ion hấp thu kém như magnesium hydroxide, magnesium sulfate [muối Epsom], magnesium phosphate, magnesium citrate. Nó tạo nên áp suất thẩm thấu kéo nước vào lòng ruột. Đồng thời muối magnesium còn giúp kích thích bài tiết cholecystokinin là hormon kích thích nhu động ruột và bài tiết dịch.
Thuốc có hiệu quả sau 4 giờ uống, nếu dùng thuốc đạn qua đường trực tràng thì thời gian cho hiệu quả chỉ sau khoảng 15 phút.
Các loại thuốc này chủ yếu được sử dụng cho các tình trạng táo bón nặng trong các điều kiện như: Người bị mắc bệnh táo bón vô căn mãn tính hoặc hội chứng ruột kích thích [IBS].
Bệnh táo bón có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Đồng thời đây cũng là hiện tượng bình thường dễ gặp phải của cơ thể. Tuy nhiên nếu không điều trị kịp thời thì bệnh có thể khiến người mắc cảm thấy rất mệt mỏi, khó chịu hoặc có những biến chứng nguy hiểm khó lường.
Do đó, sử dụng thuốc xổ để trị bệnh táo bón là một trong những biện pháp có thể áp dụng. Trong đó, bạn có thể dùng thuốc khi có các triệu chứng như sau:
- Thường xuyên gặp khó khăn khi đi đại tiện, đại tiện ít hơn 3 lần/ tuần.
- Lượng phân được thải ra ít.
- Phân khô, cứng nên khi đi đại tiện rất đau rát hậu môn.
- Sau khi đi đại tiện mà vẫn cảm thấy buồn đi vệ sinh.
- Cảm thấy trướng bụng và khó chịu.
Tình trạng táo bón như trên đây bạn có thể được khắc phục bằng cách sử dụng thuốc nhuận tràng. Dưới tác động của thuốc, sau khoảng 8 – 12 giờ sử dụng lượng phân còn ùn ứ trong cơ thể có thể được đào thải ra ngoài.
Tình trạng táo bón khiến người bệnh cảm thấy vô cùng khó chịu. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, sử dụng thuốc xổ không thể giúp điều trị tận gốc chứng bệnh. Thuốc nhuận tràng này chỉ có thể cho một số tác dụng tạm thời như sau:
- Có tác dụng khá nhanh đến đường ruột.
- Giúp cho đường ruột hoạt động nhanh, mạnh mẽ hơn.
- Giúp hút nước vào ruột, hỗ trợ làm mềm phân hiệu quả hơn.
- Giúp loại bỏ lượng phân còn đang ùn ứ, tắc nghẽn trong ruột ra ngoài.
Như đã nói ở trên, khi dùng thuốc nhuận tràng có thể đem lại nhiều tác dụng hiệu quả. Đồng thời cũng tiềm ẩn những tác dụng phụ không mong muốn nếu quá lạm dụng thuốc. Tùy thuộc vào loại thuốc nhuận tràng mà người bệnh sử dụng mà các tác dụng phụ này có thể khác nhau. Trong đó, một số tác dụng phụ dễ gặp nhất thường là: Cảm thấy mệt mỏi, đầy hơi, mất nước và dẫn đến đau đầu, đi tiểu chậm, chuột rút ở bụng… Nghiêm trọng hơn có thể gây ra các chứng tiêu chảy, tắc ruột, mất cân bằng muối và khoáng chất…
Tuy nhiên, đừng lo lắng bởi hầu hết các triệu chứng trên có thể biến mất nếu ngừng thuốc. Có thể tránh tác dụng phụ bằng cách sử dụng liều từ thấp đến cao. Ngoài ra, để hạn chế các tác dụng phụ không mong muốn hãy chú ý lắng nghe chỉ dẫn từ bác sĩ.
Các trường hợp có thể xảy ra nếu quá lạm dụng thuốc nhuận tràng là:
Điện giải và khoáng chất kali đều là những dưỡng chất đặc biệt quan trọng đối với cơ thể. Chúng có tác động đến sự hoạt động đúng đắn của các dây thần kinh, các cơ, đại tràng và kể cả tim. Khi mất cân bằng các dưỡng chất này có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, làm ảnh hưởng hoạt động của các cơ quan.
Nếu cơ thể bị mất nước có thể gây ra các hiện tượng nguy hiểm như: Cơ thể yếu đuối, mệt mỏi, mờ mắt. Gây ra các chấn động và tổn thương đến thận. Nghiêm trọng hơn có thể xảy ra các trường hợp cực đoan hoặc dẫn đến chết người.
Khi sử dụng thuốc quá thường xuyên sẽ khiến các cơ quan bị nhờn thuốc. Nhất là đại tràng ngừng phản ứng với các liều thuốc thông thường và phải dùng liều mạnh hơn.
Khi quá lạm dụng thuốc nhuận tràng, đại tràng sẽ chịu nhiều tổn thương không mong muốn nhất. Nó có thể bị kéo căng ra và thành cơ trở nên mỏng và nhợt nhạt hơn. Điều này khiến đại tràng suy yếu, hoạt động kém hiệu quả.
Ngoài ra, rất nhiều biến chứng nguy hiểm khác nếu quá lạm dụng thuốc như:
- Dẫn đến việc đại tràng bị nhiễm khuẩn, ISB và tổn thương đến gan.
- Tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư đại tràng.
Do đó, cần có thói quen sử dụng thuốc đúng theo chỉ dẫn của bác sĩ. Đồng thời kết hợp cùng chế độ ăn uống, thể thao hợp lý để hạn chế tối đa những hậu quả xấu nhất.
Khi sử dụng thuốc nhuận tràng cần chú ý những điều như sau:
- Lắng nghe tư vấn cụ thể và chỉ dẫn dùng thuốc của bác sĩ.
- Chú ý uống nhiều nước, uống đủ 2 lít nước mỗi ngày. Đảm bảo cấp nước đầy đủ cho cơ thể bởi thuốc này có thể gây ra mất nước.
- Không tự ý dùng thuốc, dùng quá liều hoặc lạm dụng thuốc.
- Chỉ nên dùng thuốc trong thời gian ngắn.
- Nếu bệnh nhân mắc các bệnh như viêm loét đại tràng hoặc Crohn… chỉ được phép sử dụng thuốc nếu được sự cho phép của bác sĩ.
Chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng cần lưu ý khi sử dụng thuốc nhuận tràng
- Thuốc xổ không phải thuốc đặc trị để điều trị triệt để bệnh táo bón. Chính vì vậy, nếu muốn khỏi bệnh táo bón cần có thói quen sinh hoạt và ăn uống hợp lý, khoa học. Uống đủ nước, ăn nhiều các loại rau xanh, hoa quả… để đảm bảo cơ thể được cung cấp đầy đủ các vitamin, khoáng chất, chất xơ cần thiết.
- Thường xuyên luyện tập thể thao, nâng cao sức khỏe. Kết hợp các động tác massage để lưu thông khí huyết và kích thích tiêu hóa.
- Ngủ đủ giấc, không thức quá khuya, không dùng các loại chất kích thích có hại cho cơ thể.
- Nếu bị táo bón nên sớm phát hiện, thăm khám và lắng nghe chỉ dẫn của bác sĩ để được điều trị nhanh nhất…
Với những trường hợp mắc chứng táo bón nặng kèm theo các biểu hiện như nứt kẽ hậu môn, đau rát hậu môn, sa búi trĩ, đi ngoài ra máu… có thể xem xét sử dụng loại thực phẩm chức năng có chứa các thành phần như rau diếp cá, đương quy, tanin,… để giúp làm giảm tình trạng viêm nhiễm hậu môn, đau rát và phòng ngừa, hỗ trợ điều trị chứng táo bón hiệu quả. Chi tiết xem thêm sản phẩm tại đây.
Như vậy, trên đây là toàn bộ những điều các bạn cần biết khi dùng thuốc xổ trị táo bón. Hi vọng rằng, qua bài viết này các bạn có thể hiểu kỹ hơn về cách sử dụng thuốc xổ đúng đắn và đồng thời để bệnh táo bón không còn là nỗi lo lắng đối với tất cả chúng ta.
Bài viết liên quan: